Trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc (nếu xảy ra), tác chiến phòng thủ chiến lược nói chung, trên chiến trường miền Bắc nói riêng sẽ phải đối phó với nhiều lực lượng tham chiến, trong đó có thể xuất hiện lực lượng đổ bộ đường không chiến lược. Để đánh bại đối tượng này, cùng với phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng, việc sử dụng pháo binh – tên lửa của ta cần được nghiên cứu thấu đáo cả về lý luận và thực tiễn.

Khác với chiến tranh giải phóng trước đây, khi tiến hành chiến tranh bảo vệ Tổ quốc nói chung, tác chiến phòng thủ chiến lược nói riêng, địch có thể tiến hành đổ bộ đường không chiến lược ngay từ đầu hoặc trong quá trình tiến công, nhằm tạo bất ngờ và chia cắt ta về chiến lược; cũng có thể nhằm tạo hướng tiến công chiến lược mới buộc ta phải phân tán đối phó; hoặc nhằm tạo chỗ dựa cho lực lượng vũ trang phản động nội địa lập căn cứ, địa bàn để củng cố, mở rộng khu vực ảnh hưởng. Trong một số trường hợp, việc đổ bộ này còn để khôi phục lại thế trận khi ý định chiến lược ban đầu của chúng bị phá sản, v.v. Chiến trường miền Bắc, nơi có Thủ đô Hà Nội - Trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, quốc phòng, an ninh của cả nước sẽ là mục tiêu chiến lược trọng yếu. Vì vậy, nhiều khả năng địch sẽ tập trung lực lượng mạnh, khả năng cơ động nhanh, tiến hành đổ bộ đường không chiến lược để nhanh chóng phá vỡ thế trận phòng thủ của Chiến trường và đánh chiếm Thủ đô Hà Nội. Về phía ta, tác chiến phòng thủ chiến lược chiến trường miền Bắc có nhiều lực lượng tham gia; trong đó, pháo binh - tên lửa là thành phần lực lượng chiến đấu quan trọng, là hỏa lực mặt đất chủ yếu của Chiến trường trong đánh địch đổ bộ đường không chiến lược. Để hoàn thành nhiệm vụ, lực lượng pháo binh - tên lửa phải thực hiện đồng bộ nhiều nội dung về nghệ thuật tác chiến; trong đó có nghệ thuật sử dụng lực lượng. Bài viết xin nêu một số vấn đề để cùng nghiên cứu, trao đổi.

Về tổ chức sử dụng, bố trí lực lượng pháo binh - tên lửa

Trong chiến tranh hiện đại, đổ bộ đường không chiến lược sẽ được đối phương sử dụng lực lượng ở quy mô lớn, bao gồm cả xung lực và vũ khí, trang bị hạng nặng; sử dụng lực lượng chuyên trách làm nòng cốt để tác chiến đường không. So sánh lực lượng hai bên, địch sẽ có khả năng vượt trội về lực lượng, phương tiện và có thể làm thay đổi đột ngột tương quan này trên một hướng của chiến trường. Vì vậy, việc sử dụng lực lượng pháo binh - tên lửa càng phải thấu triệt quan điểm phát huy sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân, sử dụng kết hợp lực lượng pháo binh - tên lửa ba thứ quân đánh địch bất cứ ở đâu và bất cứ lúc nào, tạo sức mạnh tổng hợp để đánh thắng địch.

Thực hiện vấn đề này, cơ tham mưu pháo binh - tên lửa cần kết hợp tổ chức, bố trí lực lượng pháo binh - tên lửa trực thuộc chiến trường, pháo binh của các quân khu, quân đoàn; pháo binh của các chiến dịch, trận đánh trên từng hướng, từng khu vực, tạo nên thế trận pháo binh - tên lửa vững chắc, liên hoàn đánh địch đổ bộ đường không theo nhiều phương án, trên nhiều địa bàn, có khả năng chuyển hóa linh hoạt; đồng thời, tập trung trọng điểm vào khu vực chủ yếu địch đổ bộ đường không chiến lược. Để kết hợp tổ chức sử dụng, bố trí lực lượng pháo binh - tên lửa ba thứ quân, cơ quan pháo binh - tên lửa phải lập kế hoạch sử dụng lực lượng thống nhất để chỉ đạo tổ chức phân chia pháo binh - tên lửa các cấp thành các lực lượng phù hợp với yêu cầu tác chiến; chỉ đạo bố trí lực lượng pháo binh - tên lửa các cấp bảo đảm tính liên kết, liên hoàn, hình thành thế trận vững chắc, linh hoạt, thuận lợi trong cơ động chuyển hóa đáp ứng yêu cầu, diễn biến tác chiến khẩn trương, quyết liệt.

Về tổ chức chỉ huy hỏa lực pháo binh - tên lửa

Tổ chức chỉ huy hỏa lực là nội dung cốt lõi của nghệ thuật sử dụng pháo binh - tên lửa, quyết định hiệu quả sát thương địch ở những thời điểm và thời cơ quyết định. Tính nghệ thuật của hoạt động này được thể hiện rõ trong kết hợp sức mạnh hỏa lực pháo binh - tên lửa các cấp với nhiều cỡ loại, tạo nên hệ thống hỏa lực nhiều tầm, nhiều hướng, làm cơ sở kịp thời phát huy hỏa lực đánh địch đổ bộ đường không chiến lược ngay trên đường bay, khi đang đổ quân và khi địch đã đổ quân xong củng cố lực lượng và tiến công các mục tiêu của ta.

Để vận dụng nghệ thuật đó trong tác chiến phòng thủ chiến lược, việc tổ chức hỏa lực pháo binh - tên lửa cần căn cứ vào tình hình địch, địa bàn tác chiến và khả năng của ta để tập trung vào hướng, khu vực, mục tiêu chủ yếu; đồng thời, có hỏa lực thích hợp để đánh địch liên tục, rộng khắp. Đánh địch đổ bộ đường không chiến lược có thể tiến hành bằng nhiều trận đánh, nhiều chiến dịch; do đó, tổ chức hỏa lực pháo binh - tên lửa của từng trận đánh, chiến dịch phải lấy lực lượng, hỏa lực pháo binh của đơn vị đảm nhiệm trận đánh, chiến dịch làm nòng cốt; sử dụng hỏa lực cấp trên chi viện đánh những mục tiêu quan trọng, mục tiêu liên quan bên ngoài phạm vi trận đánh, chiến dịch; coi trọng sử dụng hỏa lực pháo binh của khu vực phòng thủ và đơn vị bạn đánh phối hợp rộng khắp. Mặt khác, trong điều kiện tác chiến mới, để tạo ưu thế hơn địch về hỏa lực trong từng trận đánh, cùng với kết hợp chặt chẽ hỏa lực pháo binh - tên lửa ba thứ quân, cần kết hợp hỏa lực pháo binh với hỏa lực của bộ binh, xe tăng, phòng không, đặc công để đánh địch ngay từ căn cứ xuất phát, trên đường bay đến thực hành đánh địch tại khu vực bãi đổ bộ, đánh địch cơ động tiến công mục tiêu. Quá trình tác chiến, cần căn cứ diễn biến thực tế để kịp thời điều chỉnh lực lượng, nhiệm vụ hỏa lực cho các đơn vị pháo binh, tên lửa nhằm tập trung hỏa lực, tạo ưu thế cần thiết đánh địch trên khu vực, mục tiêu chủ yếu, góp phần từng bước tiêu diệt từng bộ phận lực lượng địch đổ bộ đường không chiến lược.

Để tổ chức chỉ huy hỏa lực pháo binh - tên lửa đánh địch đổ bộ đường không chiến lược có hiệu quả, ngay từ thời bình, Bộ Quốc phòng cần tổ chức diễn tập tác chiến chiến lược có thực hiện nhiệm vụ đánh địch đổ bộ đường không chiến lược; qua đó, thực nghiệm về tổ chức sử dụng, bố trí lực lượng, và đặc biệt là thực nghiệm về tổ chức chỉ huy hỏa lực để đánh địch trong những tình huống tác chiến khẩn trương, quyết liệt.

Về tổ chức chỉ huy, hiệp đồng, bảo đảm pháo binh - tên lửa

Trong đánh địch đổ bộ đường không, thời cơ xuất hiện nhanh và qua đi cũng rất nhanh, tình huống biến động mau lẹ, có thể trong dự kiến, được chuẩn bị trước hoặc ngoài dự kiến. Trong khi đó, lực lượng pháo binh - tên lửa chỉ là một thành phần trong tổng thể các lực lượng binh chủng hợp thành đánh địch đổ bộ đường không chiến lược. Vì vậy, công tác chỉ huy, hiệp đồng, bảo đảm pháo binh - tên lửa phải chặt chẽ để chi viện hỏa lực kịp thời, hiệu quả và tranh thủ sự hỗ trợ giữa các đơn vị cho nhau trong quá trình tác chiến. Theo đó, cơ quan tham mưu pháo binh - tên lửa Chiến trường cần nghiên cứu nắm chắc tình hình, đánh giá đúng thực tế, dự kiến nhiều tình huống; trên cơ sở đó, tổ chức hệ thống hỏa lực chặt chẽ ở các cấp, phù hợp với cách đánh của binh chủng hợp thành. Trong các tình huống phức tạp, hoặc khi thời cơ đánh địch xuất hiện, để tạo mật độ hỏa lực cao, nhanh chóng sát thương lớn quân địch, Bộ Tư lệnh Chiến trường cần chỉ huy tập trung, thống nhất các lực lượng pháo binh - tên lửa để kịp thời đánh đòn hỏa lực phủ đầu. Quá trình chỉ huy hỏa lực có thể vận dụng linh hoạt phương pháp phân cấp hoặc vượt cấp để đánh địch đúng thời cơ, ở thời điểm có lợi, đảm bảo vừa tập trung, thống nhất về hỏa lực, chi viện cho bộ binh xe tăng kịp thời, vừa phát huy được hiệu quả hỏa lực pháo binh đánh địch độc lập khi có thời cơ. Mặt khác, để nâng cao hiệu quả hoạt động chỉ huy hỏa lực pháo binh, cần nghiên cứu, tổ chức cơ quan chỉ huy pháo binh phù hợp; có thể tổ chức cơ quan chỉ huy pháo binh lâm thời trong những trận then chốt đánh địch đổ bộ đường không chiến lược, để phục vụ cho nhiệm vụ chỉ huy hỏa lực theo ý định, kế hoạch thống nhất của Bộ Tư lệnh Chiến trường.

Lực lượng pháo binh - tên lửa đánh địch bằng hỏa lực, sử dụng số lượng vũ khí trang bị kỹ thuật lớn và ngày càng hiện đại; do đó, công tác bảo đảm chiến đấu phức tạp và có vai trò rất quan trọng, góp phần trực tiếp phát huy tính năng, hiệu quả chiến đấu của vũ khí, trang bị pháo binh - tên lửa. Công tác bảo đảm tác chiến cho lực lượng pháo binh - tên lửa gồm nhiều nội dung, như: trinh sát đo đạc xác định phần tử bắn; xây dựng công sự trận địa, tổ chức ngụy trang, nghi binh; chuẩn bị đường cơ động để triển khai chiếm lĩnh đội hình chiến đấu và dịch chuyển, di chuyển; tổ chức thông tin liên lạc, phòng chống tác chiến điện tử, tác chiến không gian mạng và tổ chức bảo đảm hậu cần, kỹ thuật. Trong tổ chức bảo đảm, các đơn vị pháo binh - tên lửa phải nỗ lực cao nhất để bảo đảm đầy đủ, chu đáo toàn diện nhất; đồng thời, đề nghị cấp trên hỗ trợ và phối hợp đề nghị đơn vị bạn giúp đỡ. Để đạt hiệu quả cao, ngay từ thời bình, lực lượng pháo binh - tên lửa trên chiến trường miền Bắc căn cứ nhiệm vụ được giao theo phương án tác chiến cần chuẩn bị trước một phần hạ tầng cơ sở bảo đảm, như: hệ thống đường cơ động, các kho trạm hậu cần, kỹ thuật; đo lập các hệ thống mạng lưới mốc đo đạc; khi có điều kiện có thể chuẩn bị trước các khu vực trú quân và một phần hệ thống công sự trận địa chiến đấu.

Trong tổ chức chuẩn bị và thực hành đánh địch đổ bộ đường không chiến lược, do điều kiện thời gian ngắn, khối lượng công việc lớn, nên người chỉ huy, cơ quan, đơn vị pháo binh Chiến trường cần có kế hoạch triển khai các mặt công tác bảo đảm cụ thể. Thực tế các cuộc xung đột cục bộ trên thế giới gần đây cho thấy, vai trò của pháo binh - tên lửa rất quan trọng, nhu cầu sử dụng pháo binh - tên lửa rất lớn. Vì vậy, để thực hiện tốt nội dung này, các đơn vị pháo binh - tên lửa hành động chiến đấu phải mau lẹ, mưu trí; phải coi trọng công tác ngụy trang, nghi binh, tích cực cơ động dịch chuyển sau mỗi đợt bắn hoặc đợt triển khai chiến đấu. Đặc biệt, bộ đội phải quán triệt và thực hiện tốt các quy định phòng gian, bảo mật; cán bộ pháo binh - tên lửa phải được huấn luyện có trình độ chuyên môn cao; năng lực tổ chức chiến đấu tốt; chiến sĩ pháo binh - tên lửa phải được huấn luyện có kỹ năng thao tác chiến đấu thuần thục; thường xuyên rèn luyện bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí chiến đấu cao, quyết tâm chiến đấu và chiến thắng địch.

Đánh địch đổ bộ đường không chiến lược trong tác chiến phòng thủ chiến lược là vấn đề mới; do đó, nghiên cứu về sử dụng pháo binh - tên lửa đánh địch đổ bộ đường không chiến lược cần phải vừa kế thừa những kinh nghiệm đánh địch đổ bộ đường không trong chiến tranh giải phóng trước đây, vừa mạnh dạn đề xuất mới trên cơ sở vận dụng sáng tạo nghệ thuật tác chiến pháo binh - tên lửa trong các cuộc chiến tranh trước đây của Việt Nam và trên thế giới. Có như vậy, mới bảo đảm tính khoa học và khả thi, phù hợp với nghệ thuật chiến tranh nhân dân Việt Nam trong điều kiện mới.

Đại tá, TS. KIỀU HỮU KIÊN, Hiệu trưởng Trường Sĩ quan Pháo binh