“Thế trận lòng dân” là nhân tố cực kỳ quan trọng - sức mạnh nội sinh, tạo nền tảng, động lực để dân tộc ta đoàn kết, trường tồn và phát triển. Vì vậy, xây dựng “thế trận lòng dân” luôn là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân; trong đó, phát huy vai trò nòng cốt của lực lượng vũ trang tỉnh, thành phố trong xây dựng thế trận này đã, đang là yêu cầu cấp thiết, cần được nghiên cứu thấu đáo cả về lý luận và thực tiễn.

Hiện nay, trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực và trong nước có cả thuận lợi, thời cơ và khó khăn, thách thức đan xen, đặt ra nhiều vấn đề mới, yêu cầu cao hơn, nặng nề hơn đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: “Tăng cường tiềm lực quốc phòng và an ninh; xây dựng và phát huy mạnh mẽ “thế trận lòng dân” trong nền quốc phòng toàn dân và nền an ninh nhân dân; xây dựng và củng cố vững chắc thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân”¹, bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong mọi tình huống. Đây là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của Đảng, Nhà nước, hệ thống chính trị và toàn dân; trong đó, lực lượng vũ trang là nòng cốt. Vì vậy, nghiên cứu, đề xuất các giải pháp phát huy vai trò nòng cốt của lực lượng vũ trang tỉnh, thành phố trong xây dựng “thế trận lòng dân” hiện nay là vấn đề có ý nghĩa quan trọng cả về lý luận và thực tiễn, được thể hiện ở một số nội dung cơ bản sau.

Một là, phát huy vai trò nòng cốt trong nghiên cứu, tham mưu về xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc thời kỳ mới. Phải khẳng định rằng, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc không chỉ góp phần tăng cường đoàn kết, thống nhất, thúc đẩy kinh tế - xã hội ở từng địa phương và cả nước phát triển, mà còn tạo nền tảng để xây dựng nền quốc phòng toàn dân và khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố vững chắc, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc thời kỳ mới. Vì vậy, với vai trò nòng cốt, cấp ủy, cán bộ chủ trì lực lượng vũ trang tỉnh, thành phố cần quán triệt, nắm vững quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng “thế trận lòng dân” trong tình hình mới. Từ đó, nghiên cứu, tham mưu, đề xuất với cấp ủy, chính quyền địa phương các giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện nhiệm vụ này một cách thiết thực, phù hợp và hiệu quả. Theo đó, việc tham mưu, đề xuất phải toàn diện trên các mặt, lĩnh vực của đời sống xã hội để hướng vào xây dựng “thế trận lòng dân”. Trước hết, phải chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương có nhiều biện pháp đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, gắn với thực hiện tốt chính sách an sinh, xóa đói giảm nghèo, từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân trên từng khu vực, địa bàn, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng căn cứ cách mạng và vùng đặc biệt khó khăn, v.v. Đồng thời, đẩy mạnh việc tham mưu, đề xuất trong phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội; thực hiện tốt Quy chế Dân chủ cơ sở; tăng cường công tác giáo dục, tuyên truyền sâu rộng để nhân dân nắm vững quan, điểm, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về xây dựng nền quốc phòng toàn dân; về kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng, an ninh trên từng địa bàn, v.v. Trong đó, hết sức coi trọng việc đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho các đối tượng, nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn dân đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, nhất là việc huy động các nguồn lực để xây dựng tiềm lực, lực lượng, thế trận quốc phòng toàn dân bảo đảm tính bền vững và khả năng huy động đáp ứng yêu cầu xử lý thắng lợi các tình huống quốc phòng theo phương châm “bốn tại chỗ”². Cùng với đó, lực lượng vũ trang tỉnh, thành phố cần chủ động nắm chắc, đánh giá, dự báo đúng tình hình, kịp thời tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương các chủ trương, giải pháp và tổ chức đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch; đẩy lùi các loại tội phạm và tệ nạn xã hội, giữ vững sự ổn định về chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên từng địa bàn và cả nước.

Hai là, tích cực tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh, góp phần tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, củng cố niềm tin của nhân dân với cấp ủy, chính quyền các cấp. Đây là vấn đề cơ bản, cấp thiết, giữ vai trò then chốt để xây dựng và phát huy mạnh mẽ “thế trận lòng dân” trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Vì vậy, lực lượng vũ trang tỉnh, thành phố cần đề cao trách nhiệm, tích cực tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh, củng cố niềm tin của nhân dân với cấp ủy, chính quyền các cấp, nhất là trên các địa bàn chiến lược, trọng điểm. Trước mắt, cần chủ động nghiên cứu, tham mưu việc cụ thể hóa và triển khai thực hiện hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; thực hiện nghiêm các quy định về những điều đảng viên không được làm và về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên. Đồng thời, tham mưu, đề xuất các biện pháp củng cố, kiện toàn, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp và hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội. Trong đó, chú trọng nâng cao trình độ, trí tuệ, bản lĩnh chính trị, tính chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và của đội ngũ cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt trong hệ thống chính trị cơ sở, có tác phong làm việc khoa học, tôn trọng, gắn bó mật thiết với nhân dân. Tiếp tục thực hiện tốt phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”; có cơ chế, chính sách phát huy vai trò của nhân dân tham gia xây dựng và triển khai thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, các nghị quyết, chỉ thị, quy định của cấp ủy, chính quyền các cấp.

Ba là, chủ động phối hợp với các tổ chức, lực lượng, tạo thành sức mạnh tổng hợp nhằm xây dựng “thế trận lòng dân” và khu vực phòng thủ vững chắc. Để thực hiện tốt nội dung này, lực lượng vũ trang tỉnh, thành phố cần chủ động phối hợp chặt chẽ với các tổ chức, lực lượng tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện toàn diện, đồng bộ, hiệu quả Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 22/9/2008 và Kết luận số 64-KL/TW, ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị, nâng cao chất lượng xây dựng và hoạt động khu vực phòng thủ tỉnh, huyện gắn kết chặt chẽ với thế phòng thủ quân khu và phạm vi cả nước. Nội dung xây dựng phải toàn diện cả về tiềm lực, lực lượng và thế trận; trên các mặt chính trị, tư tưởng, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại. Tập trung xây dựng lực lượng vũ trang địa phương vững mạnh toàn diện, có chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu cao, làm nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương. Thực hiện tốt nguyên tắc, cơ chế lãnh đạo, chỉ huy, phối hợp hoạt động và huy động sử dụng lực lượng xử lý tốt các tình huống quốc phòng, an ninh; chuẩn bị tốt mọi mặt sẵn sàng ứng phó với tình trạng khẩn cấp về quốc phòng, an ninh, đáp ứng yêu cầu chiến đấu và phục vụ chiến đấu bảo vệ địa phương, chi viện sức người, sức của cho bộ đội chủ lực và địa phương khác. Phối hợp với cơ quan, tổ chức, đơn vị trên địa bàn thực hiện kế hoạch phòng thủ dân sự, chủ động ngăn ngừa, đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch; chủ động phòng, chống có hiệu quả thiên tai, sự cố, tìm kiếm, cứu nạn, bảo vệ tính mạng tài sản của Nhà nước và nhân dân.

Bốn là, thường xuyên đổi mới, nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền, vận động nhân dân và đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch. Đây là giải pháp quan trọng nhằm thống nhất nhận thức, tạo sự đồng thuận từ cấp ủy, chính quyền, cơ quan, đoàn thể các cấp,... đến các tầng lớp nhân dân trong ổn định tư tưởng xã hội để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Để công tác tuyên truyền, vận động nhân dân đạt hiệu quả, lực lượng vũ trang tỉnh, thành phố cần phát huy vai trò của đội quân công tác, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục chính trị tư tưởng. Qua đó, làm cho cán bộ, đảng viên và nhân dân nhận thức ngày càng đầy đủ, sâu sắc hơn những nội dung cơ bản, giá trị to lớn, bền vững của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Quá trình tiến hành cần nâng cao tính chiến đấu, tính thuyết phục, làm rõ và khẳng định Cương lĩnh chính trị, chủ trương, đường lối đổi mới của Đảng, Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước ta là đúng đắn, phù hợp với thực tiễn của đất nước và nguyện vọng của nhân dân. Trong đó, cần chú trọng việc bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, tinh thần yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, xây dựng niềm tin khoa học của từng cán bộ, đảng viên và mỗi người dân vào con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Đảng ta, nhân dân ta đã lựa chọn. Tuyên truyền, phổ biến sâu rộng về những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của công cuộc đổi mới; nhiệm vụ quân sự, quốc phòng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách quốc phòng của Đảng và Nhà nước ta. Kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục chính trị với tuyên truyền, phổ biến pháp luật nâng cao ý thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Ở từng cấp, cần nắm vững tâm tư, tình cảm, nguyện vọng chính đáng của nhân dân, dự báo được những nguy cơ tiềm ẩn, thủ đoạn hoạt động của các thế lực thù địch; chủ động ngăn ngừa, phát hiện sớm và xử lý kịp thời những yếu tố, nguy cơ gây đột biến, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Đồng thời, phát huy vai trò của lực lượng nòng cốt chuyên trách, các cơ quan báo chí, xuất bản, truyền thông đẩy mạnh các hình thức tuyên truyền những thông tin tích cực và kịp thời ngăn chặn có hiệu quả, xử lý, xóa bỏ thông tin xấu độc trên internet, mạng xã hội, v.v. Qua đó, góp phần bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch; củng cố, tăng cường sự đồng thuận về chính trị tinh thần trong xã hội tạo nền tảng để xây dựng và phát huy mạnh mẽ “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới.

Xây dựng “thế trận lòng dân” là một quá trình lâu dài, phải được tiến hành thường xuyên với nhiều giải pháp đồng bộ, đòi hỏi sự vào cuộc đầy trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng trong hệ thống chính trị; trong đó, lực lượng vũ trang giữ vai trò nòng cốt. Những vấn đề nêu trên chỉ là nghiên cứu ban đầu, xin được trao đổi cùng bạn đọc.

Đại tá LA CÔNG PHƯƠNG, Phó Chủ nhiệm Chính trị Quân khu 1
____________________

1 - ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr. 157.

2 - Bốn tại chỗ: chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ, vật tư và hậu cần tại chỗ.