Ý chí quyết tâm là một trong những phẩm chất quan trọng hàng đầu của người quân nhân cách mạng. Xây dựng ý chí quyết tâm cho học viên các trường sĩ quan Quân đội là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, lâu dài góp phần giúp người học không ngừng phát triển và hoàn thiện nhân cách, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, hoàn thành tốt nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Lễ chào cờ tại Trường Đại học Chính trị (Bộ Quốc phòng). Nguồn: xaydungdang.org.vn

Học viên đào tạo tại các trường sĩ quan Quân đội là những quân nhân trẻ tuổi, được lựa chọn, tuyển dụng chặt chẽ. Đây chính là những sĩ quan tương lai, lực lượng nòng cốt xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Tại các trường sĩ quan, học viên được sống, học tập, rèn luyện trong một môi trường sư phạm quân sự mẫu mực, có tính tổ chức và kỷ luật cao, sát thực tiễn đơn vị và thực tế chiến đấu, với nhiều khó khăn, gian khổ. Để vượt qua được mọi thử thách, hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập, rèn luyện đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo, đòi hỏi học viên phải có ý chí quyết tâm cao.

Đặc biệt hiện nay, các thế lực thù địch đang tăng cường chống phá Đảng, Nhà nước, Quân đội, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong đội ngũ sĩ quan, nhất là sĩ quan trẻ. Cùng với sự phát triển của khoa học - công nghệ hiện đại, nhiều hình thái, phương thức tác chiến mới cũng xuất hiện, nhiều loại vũ khí hiện đại, uy lực lớn được sử dụng trong các cuộc chiến tranh,… tác động không nhỏ đến tâm lý của người lính trên chiến trường. Điều đó đặt ra đối với các trường sĩ quan là phải thường xuyên quan tâm đến việc xây dựng ý chí quyết tâm cho người học, để họ luôn vững vàng, vượt mọi khó khăn, không ngừng học tập, rèn luyện nắm vững tri thức chính trị, quân sự, văn hóa, khoa học, kỹ thuật, chiến thuật; làm chủ vũ khí, trang bị; có đầy đủ bản lĩnh, trí tuệ, sức khỏe và quyết tâm để hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Nhận thức rõ điều đó, trong thời gian qua, các trường sĩ quan Quân đội luôn quan tâm và làm khá tốt nhiệm vụ này. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc xây dựng ý chí quyết tâm cho học viên có lúc, có nơi vẫn chưa được quan tâm đúng mức; hình thức, biện pháp xây dựng đôi khi còn chưa thật khoa học, hiệu quả chưa cao; chưa phát huy tốt vai trò của các tổ chức, các lực lượng trong thực hiện nhiệm vụ quan trọng này. Mặc dù được quan tâm giáo dục, rèn luyện của tổ chức, song một số học viên còn có biểu hiện ngại khó, ngại khổ, thiếu ý chí, quyết tâm phấn đấu vươn lên. Cá biệt, còn có học viên vi phạm kỷ luật, không hoàn thành nhiệm vụ.

Để nâng cao hơn nữa việc xây dựng ý chí quyết tâm cho học viên các trường sĩ quan trong Quân đội hiện nay, theo tác giả, cần chú trọng thực hiện tốt một số vấn đề sau:

Thứ nhất, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện của cấp ủy, chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy các cấp. Thực hiện nội dung này, cấp ủy, chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy trong các trường sĩ quan cần quán triệt sâu sắc đường lối, chủ trương, nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về xây dựng Quân đội, nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, đáp ứng yêu cầu mới. Trong đó, tập trung vào Kết luận số 91-KL/TW, ngày 12/8/2024 của Bộ Chính trị tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 04/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI; Kết luận của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tại Hội nghị Tổng kết Nghị quyết số 86-NQ/ĐUQSTW, ngày 29/3/2007 của Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương) về công tác giáo dục, đào tạo trong tình hình mới, v.v. Qua đó, làm chuyển biến sâu sắc, toàn diện nhận thức của cấp ủy, cán bộ chủ trì, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, nhà trường về công tác giáo dục, đào tạo theo phương châm “Chất lượng đào tạo của nhà trường là khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị”. Trên cơ sở đó, tập trung lãnh đạo toàn diện, đồng bộ; xây dựng kế hoạch, chương trình hành động thực hiện xây dựng ý chí quyết tâm cho học viên cụ thể, sát với thực tiễn của mỗi nhà trường. Trước hết, tập trung triển khai thực hiện nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng; gắn hoạt động xây dựng ý chí quyết tâm cho học viên với hoạt động giáo dục, đào tạo và các phong trào thi đua và các hoạt động của mỗi nhà trường. Khắc phục tình trạng đùn đẩy trách nhiệm, cho rằng công tác này là của cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, cơ quan chính trị mà không quan tâm tổ chức thực hiện. Cấp ủy, tổ chức đảng ở các đơn vị quản lý học viên cần tăng cường lãnh đạo, có chủ trương, biện pháp sát đúng, phân công, phân nhiệm rõ ràng, triển khai thực hiện nghiêm túc, kiểm tra chặt chẽ, bảo đảm cho công tác xây dựng ý chí quyết tâm cho học viên được tiến hành thường xuyên, đạt mục đích, yêu cầu đề ra. Đồng thời, động viên học viên không ngừng học tập, rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ mọi mặt để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Thứ hai, tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho học viên. Đây là biện pháp quan trọng, trực tiếp góp phần nâng cao hiệu quả xây dựng ý chí quyết tâm cho học viên. Thực tế cho thấy, học viên đều đang ở độ tuổi thanh niên, luôn ưa thích và muốn khám phá cái mới, các hoạt động bề nổi,... do vậy, các nhà trường cần khai thác, phát huy thế mạnh của tuổi trẻ, chú trọng đổi mới, lồng ghép công tác tuyên truyền, giáo dục thông qua các hoạt động giáo dục đào tạo, thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên, đột xuất và các hoạt động ngoại khóa. Về nội dung, cần tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính trị, quân sự của Đảng; bồi dưỡng nâng cao nhận thức, tư tưởng và tình cảm cách mạng, tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, niềm tin thắng lợi, sức mạnh và bản lĩnh chiến đấu cho người học. Cùng với đó, cần vạch trần bản chất, âm mưu, thủ đoạn xuyên tạc, chống phá của các thế lực thù địch, nhất là âm mưu “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ và tạo cớ gây chiến tranh xâm lược. Giáo dục cho học viên thấy được những điểm mạnh, hạn chế của vũ khí công nghệ cao và cách đánh của ta, trên cơ sở đó củng cố ý chí quyết tâm, xây dựng niềm tin chiến thắng, làm cho học viên tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và sự nghiệp đổi mới đất nước; tin vào sức mạnh của chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc, tin vào lực lượng, vũ khí, trang bị và nghệ thuật quân sự Việt Nam. Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa yêu nước Việt Nam, truyền thống chống giặc ngoại xâm của cha ông, truyền thống vẻ vang của Quân đội; xây dựng, nhân rộng các điển hình tiên tiến, gương “người tốt, việc tốt”; quản lý chặt chẽ, ngăn chặn các ấn phẩm xấu độc xâm nhập vào nhà trường. Về phương pháp, cần tiếp tục đổi mới, vận dụng sáng tạo các phương pháp phù hợp với từng nội dung, từng đối tượng học viên và điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường. Quan tâm phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các lực lượng tham gia; trong đó đội ngũ cán bộ chính trị và đội ngũ giảng viên là nòng cốt. Qua đó góp phần không ngừng nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, nâng cao bản lĩnh, ý chí quyết tâm cho học viên.

Thứ ba, đẩy mạnh việc thực hiện chức trách, nền nếp chế độ quy định và nâng cao chất lượng huấn luyện điều lệnh cho học viên trong các trường sĩ quan. Đây là nội dung có vị trí hết sức quan trọng trong xây dựng quân đội chính quy và là nhân tố chủ yếu để góp phần nâng cao năng lực chỉ huy, quản lý đơn vị của học viên sau khi tốt nghiệp ra trường. Để thực hiện tốt nội dung này, các nhà trường cần phân định rõ thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ giải quyết công việc, nhằm tạo cơ chế điều hành thông suốt, có hiệu quả cao trong quá trình giáo dục, đào tạo. Mỗi học viên phải xây dựng ý thức tự giác chấp hành nghiêm túc nền nếp, chế độ quy định, thực hiện giờ nào việc nấy theo đúng chức trách, nhiệm vụ được giao. Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, chính ủy, chính trị viên các cấp phải thực sự gương mẫu trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ, nói đi đôi với làm để học viên học tập và làm theo. Đặc biệt, để đáp ứng yêu cầu của sĩ quan chỉ huy trong tương lai, các nhà trường cần xây dựng, rèn luyện cho học viên có tác phong chính quy, ý thức tổ chức kỷ luật và năng lực chỉ huy, quản lý đơn vị sau khi ra trường. Phải rèn luyện học viên có tác phong nhanh nhẹn, miệng nói tay làm, quyết đoán, làm đúng chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn và dám chịu trách nhiệm. Đồng thời, chú trọng rèn luyện học viên trong việc sử dụng ngôn ngữ chỉ huy thống nhất, ngắn gọn, mạch lạc, dứt khoát, bảo đảm tính khẩn trương, chính xác cao; từng bước khắc phục việc nói dài, thiếu trọng tâm, trọng điểm. Ngoài ra, các nhà trường cũng cần thực hiện nghiêm chương trình, nội dung huấn luyện Điều lệnh Đội ngũ cho học viên, bảo đảm tính hệ thống từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ phân đoạn đến tổng hợp, làm cho học viên nắm vững lý thuyết, thuần thục động tác, yếu lĩnh chuẩn xác.

Thứ tư, xây dựng bầu không khí tâm lý tích cực và các mối quan hệ thân thiện trong nhà trường; đảm bảo tốt cơ sở vật chất cho hoạt động giáo dục, đào tạo và xây dựng ý chí quyết tâm cho học viên. Đây là nội dung quan trọng để nâng cao hiệu quả giáo dục, rèn luyện, xây dựng ý chí quyết tâm cho người học. Thực tế cho thấy, bầu không khí tâm lý tích cực, thân thiện là điều kiện quan trọng để hình thành, phát triển ý chí quyết tâm của mỗi học viên. Các mối quan hệ trong các trường sĩ quan hiện nay có nhiều, trong đó trước hết là mối quan hệ giữa các cơ quan chức năng với đơn vị quản lý học viên, giữa cán bộ quản lý với học viên, giữa giảng viên với học viên, mối quan hệ giữa học viên với nhau, v.v. Các mối quan hệ này cần được quan tâm xây dựng tốt sẽ có tác động tích cực đến việc bồi dưỡng, nâng cao ý chí quyết tâm cho người học trong quá trình học tập, rèn luyện. Bên cạnh đó, các trường sĩ quan cần đảm bảo tốt cơ sở vật chất, vũ khí trang bị, các mô hình về vũ khí, trang bị phục vụ huấn luyện; xây dựng đồng bộ hệ thống thao trường huấn luyện chiến thuật, các bãi tập kỹ thuật sát với điều kiện chiến đấu, đầu tư hệ thống thiết bị mô phỏng, tạo giả, các phương tiện hiện đại đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng huấn luyện và rèn luyện ý chí quyết tâm cho người học. Cùng đó, quan tâm xây dựng đồng bộ hệ thống phòng Hồ Chí Minh, nhà truyền thống, thư viện, phòng đọc, các thiết bị tuyên truyền giáo dục, hệ thống sách báo, tài liệu, phục vụ hiệu quả cho hoạt động giáo dục nâng cao nhận thức và rèn luyện bản lĩnh, ý chí, tạo điều kiện thuận lợi để học viên phát triển toàn diện cả về thể lực, trí tuệ, đạo đức, lối sống, năng lực hoạt động thực tiễn, bảo đảm khi ra trường có đủ phẩm chất, năng lực, ý chí quyết tâm cao, hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao.

Đại tá, TS. PHẠM VĂN XÂY, Chỉ huy trưởng Cơ sở 2, Trường Đại học Văn hóa - Nghệ thuật Quân đội