Giữ vững “mạch máu” thông tin liên lạc trong tác chiến nói chung, tác chiến phòng thủ chiến lược trên từng hướng, chiến trường nói riêng là một trong những yếu tố sống còn bảo đảm cho lãnh đạo, chỉ huy, điều hành tác chiến giành thắng lợi; trong đó, công tác bảo đảm kỹ thuật thông tin giữ vai trò quan trọng hàng đầu, cần được nghiên cứu thấu đáo cả về lý luận và thực tiễn.

Chúng ta biết, tác chiến ở quy mô chiến lược nói chung, tác chiến phòng thủ chiến lược trên từng hướng, chiến trường nói riêng có vị trí, vai trò rất quan trọng trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc (nếu xảy ra), nhất là trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát triển mạnh mẽ, đối tượng tác chiến có những phát triển rất nhanh cả về tổ chức, biên chế, vũ khí, trang bị, phương thức và thủ đoạn tác chiến, chiếm ưu thế về vũ khí công nghệ cao, tác chiến điện tử và tác chiến không gian mạng rất mạnh,… điều này tác động rất lớn đến công tác bảo đảm kỹ thuật thông tin nói riêng, hệ thống thông tin nói chung. Trong khi đó, hoạt động tác chiến phòng thủ chiến lược thường diễn ra ngay từ đầu và suốt quá trình chiến tranh, trên nhiều hướng, nhiều khu vực, diễn biến nhanh, tình huống rất phức tạp; nhu cầu bảo đảm thông tin liên lạc cho chỉ huy, hiệp đồng rất lớn và khẩn trương.

Lữ đoàn 205, Binh chủng Thông tin liên lạc làm chủ khí tài VSAT mang vác. Ảnh: qdnd.vn

Để giữ vững thông tin liên lạc “kịp thời, chính xác, bí mật, an toàn và thông suốt” trong mọi tình huống, đòi hỏi phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp; trong đó, nâng cao hiệu quả bảo đảm kỹ thuật thông tin tác động trực tiếp đến việc duy trì tình trạng kỹ thuật và khả năng hoạt động của hệ thống thông tin. Vì vậy, các lực lượng thông tin trong tác chiến phòng thủ chiến lược cần thực hiện tốt một số giải pháp cơ bản sau.

Một là, xây dựng tiềm lực, chuẩn bị phương án bảo đảm kỹ thuật thông tin chu đáo, toàn diện từ thời bình. Bảo đảm kỹ thuật thông tin trong tác chiến phòng thủ chiến lược có nhu cầu về trang bị, vật tư và nhân lực kỹ thuật thông tin rất lớn; vì vậy, cần chuẩn bị chu đáo, toàn diện ngay từ thời bình và trong giai đoạn đầu chuẩn bị chiến tranh, bao gồm cả về tiềm lực, lực lượng và thế trận bảo đảm kỹ thuật thông tin. Trong đó, trọng tâm là xây dựng hệ thống tổ chức lãnh đạo, chỉ huy, quản lý kỹ thuật thông tin về cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, cơ chế hoạt động, phương thức bảo đảm kỹ thuật thông tin thích ứng với hoạt động thời chiến và các tình huống trong tác chiến phòng thủ chiến lược. Đồng thời, xây dựng lực lượng kỹ thuật thông tin có cơ cấu hợp lý, có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thông kỹ thuật viễn thông hiện đại, có trình độ chuyên môn và ngoại ngữ; xây dựng lực lượng và nguồn lực dự bị động viên về phương tiện, hạ tầng viễn thông; xây dựng các cơ sở kỹ thuật thông tin hiện đại, nâng cao năng lực về công nghệ, khả năng bảo đảm kỹ thuật và từng bước tự chủ sản xuất các trang bị kỹ thuật, vật tư kỹ thuật thông tin; tạo nguồn dự trữ trang bị, vật tư kỹ thuật thông tin, đáp ứng yêu cầu bảo đảm kỹ thuật khi có chiến tranh xảy ra. Song song với hoạt động bảo đảm kỹ thuật cho trang bị là bảo đảm kỹ thuật cho hệ thống; tính toán xác định nhu cầu và thực hành dự trữ, sản xuất, cung ứng trang bị, vật tư kỹ thuật thông tin,... đáp ứng yêu cầu tổ chức hệ thống thông tin liên lạc và bổ sung trong tác chiến.

Cũng như các loại hình tác chiến chiến lược khác, tác chiến phòng thủ chiến lược luôn bao hàm nhiều loại hình, quy mô tác chiến khác nhau, nên có nhiều phương án bảo đảm thông tin liên lạc; do đó, kế hoạch tác chiến phải có nhiều phương án bảo đảm kỹ thuật cho từng phương án bảo đảm thông tin liên lạc. Để chủ động và nâng cao chất lượng bảo đảm kỹ thuật thông tin, Bộ Tư lệnh chiến trường cần chuẩn bị các phương án bảo đảm kỹ thuật thông tin ngay từ thời bình. Trong đó, tập trung vào các nội dung: soạn thảo kế hoạch bảo đảm kỹ thuật thông tin; xác định nhu cầu trang bị, vật tư kỹ thuật thông tin và tổ chức dự trữ, cất giữ trang bị, vật tư kỹ thuật thông tin. Từng phương án phải có kế hoạch cung ứng, bổ sung phương tiện, lực lượng kỹ thuật thông tin phù hợp trong suốt quá trình tác chiến; xác định được phương án độc lập bảo đảm kỹ thuật thông tin trong thời gian dài, khi bị địch chia cắt, cô lập. Dự kiến được các tình huống kỹ thuật có thể xảy ra và các biện pháp ứng phó, nhất là khi xảy ra hư hỏng hàng loạt, tổn thất lớn lực lượng, phương tiện thông tin trong tác chiến, v.v.

Hai là, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, nhân viên, cơ sở kỹ thuật thông tin; tổ chức sử dụng, bố trí lực lượng kỹ thuật thông tin linh hoạt, đáp ứng các tình huống tác chiến. Theo kế hoạch bảo đảm thông tin liên lạc và đặc điểm về trang bị kỹ thuật thông tin, cơ quan tham mưu thông tin cần tính toán cụ thể nhu cầu cán bộ, nhân viên kỹ thuật thông tin, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo đảm kỹ thuật thông tin, nhất là số lượng nhân viên kỹ thuật thông tin chuyên trách theo từng chuyên ngành, từng khu vực, từng cấp,... để có kế hoạch đào tạo, huấn luyện. Cần chủ động xây dựng quy hoạch dài hạn, ngắn hạn dành cho các đối tượng cán bộ, nhân viên kỹ thuật thông tin ở từng cấp, bảo đảm phù hợp với kế hoạch phát triển thông tin liên lạc chuẩn bị cho tác chiến. Thường xuyên làm tốt công tác huấn luyện kỹ thuật thông tin; tổ chức đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ, nhân viên kỹ thuật thông tin các cấp, phổ cập các kỹ thuật, công nghệ mới về bảo đảm kỹ thuật thông tin để đội ngũ này có trình độ, năng lực bảo đảm kỹ thuật thông tin đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Đồng thời, chú trọng bảo đảm kỹ thuật cho trang bị thông tin thế hệ mới, các xưởng sửa chữa của quân khu, quân đoàn; trung tâm bảo đảm kỹ thuật của lữ đoàn thông tin và các cơ sở sửa chữa cấp tỉnh, thành phố trên địa bàn tác chiến. Do lực lượng tham gia bảo đảm kỹ thuật thông tin trong tác chiến phòng thủ chiến lược rất đa dạng, nên việc bảo đảm kỹ thuật thông tin muốn đạt hiệu quả cao phải có nhiều phương án tổ chức, sử dụng lực lượng kỹ thuật phù hợp, trước hết là phù hợp với tổ chức sử dụng lực lượng thông tin của người chỉ huy; bố trí các cơ sở kỹ thuật thông tin các cấp một cách linh hoạt, kết hợp bảo đảm kỹ thuật tại chỗ với cơ động theo khu vực và hỗ trợ từ xa, kết hợp bảo đảm kỹ thuật theo phân cấp với tập trung, tạo nên hệ thống bảo đảm kỹ thuật thông tin liên hoàn, thống nhất trên toàn chiến trường. Quá trình thực hiện phải bảo đảm rộng khắp, nhưng có trọng tâm, trọng điểm, tập trung cho hướng, khu vực chủ yếu. Từ đó hình thành thế trận bảo đảm kỹ thuật thông tin vững chắc, vừa bao quát toàn chiến trường, vừa tập trung trên hướng tác chiến chủ yếu; sẵn sàng chuyển hóa thế trận bảo đảm kỹ thuật thông tin khi chuyển từ phòng thủ chiến lược sang phản công, tiến công chiến lược. Bên cạnh đó, cần khảo sát, xác định vị trí, từng bước xây dựng căn cứ kỹ thuật của Binh chủng Thông tin liên lạc, các trung tâm bảo đảm kỹ thuật trên từng hướng, chiến trường, khu vực phòng thủ tỉnh (thành phố) ngay từ thời bình, bảo đảm thực sự là chỗ dựa vững chắc cho lực lượng thông tin của quân khu, quân đoàn chủ lực và của Binh chủng Thông tin liên lạc khi bảo đảm thông tin liên lạc trong tác chiến phòng thủ chiến lược.

Ba là, kết hợp chặt chẽ giữa các lực lượng trong bảo đảm kỹ thuật thông tin. Trên toàn chiến trường cũng như trong mỗi khu vực tác chiến, cần kết hợp chặt chẽ lực lượng của Binh chủng Thông tin liên lạc với lực lượng kỹ thuật thông tin của quân khu, quân đoàn, các đơn vị quân chủng, binh chủng và với lực lượng kỹ thuật thông tin trong khu vực phòng thủ tỉnh (thành phố); kết hợp giữa lực lượng kỹ thuật thông tin quân sự với lực lượng kỹ thuật thông tin dân sự, trọng tâm là lực lượng của Tập đoàn Bưu chính viễn thông (VNPT). Nội dung kết hợp phải toàn diện, nhất là trong tổ chức thực hiện các nội dung bảo đảm kỹ thuật thông tin, trong tổ chức bố trí lực lượng kỹ thuật, tổ chức chỉ huy kỹ thuật, phân cấp bảo đảm kỹ thuật thông tin hợp lý và hiệp đồng chặt chẽ khi xử lý các tình huống bảo đảm kỹ thuật thông tin trong tác chiến.

Trong thực hiện các nội dung bảo đảm kỹ thuật thông tin, cần kết hợp chặt chẽ giữa bảo đảm kỹ thuật cho trang bị thông tin trong suốt quá trình tác chiến với đẩy mạnh xây dựng, quản lý nguồn động viên kỹ thuật thông tin, nhằm huy động một phần trang bị, vật tư kỹ thuật, lực lượng kỹ thuật, cơ sở kỹ thuật thông tin, năng lực sửa chữa trang bị kỹ thuật thông tin, khả năng sản xuất vật tư kỹ thuật thông tin của các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trong khu vực phòng thủ phục vụ cho công tác bảo đảm kỹ thuật thông tin trong tác chiến phòng thủ chiến lược, cũng như công tác bảo vệ hệ thống thông tin, phòng, chống hỏa lực, tác chiến điện tử, tác chiến không gian mạng của địch, v.v.

Để việc kết hợp trong bảo đảm kỹ thuật thông tin chặt chẽ, hiệu quả, chủ nhiệm, cơ quan thông tin, chỉ huy đơn vị thông tin Chiến trường và các đơn vị có liên quan cần nắm chắc tình hình trang bị kỹ thuật, hệ thống cơ sở kỹ thuật, đội ngũ cán bộ, nhân viên kỹ thuật thông tin thuộc quyền và trong khu vực phòng thủ, làm cơ sở cho việc đề xuất chủ trương, biện pháp về quy hoạch sử dụng trang bị kỹ thuật thông tin, đội ngũ cán bộ, nhân viên kỹ thuật thông tin, nhu cầu xây dựng cơ sở kỹ thuật thông tin trong khu vực tác chiến. Thường xuyên gắn nhiệm vụ bảo đảm kỹ thuật thông tin với nhiệm vụ, yêu cầu bảo đảm thông tin liên lạc trong các giai đoạn, tình huống tác chiến. Sử dụng các lực lượng phù hợp, phát huy được khả năng, sở trường của từng lực lượng trong thực hiện nhiệm vụ. Trong đó, tham mưu với Binh chủng Thông tin liên lạc đề xuất Bộ Quốc phòng phối hợp chặt chẽ với Bộ Thông tin và Truyền thông trong quản lý nhà nước về thông tin, viễn thông trên địa bàn tác chiến, làm cơ sở tiến hành các hoạt động phối hợp, huy động khả năng, tiềm lực tại chỗ trong quá trình bảo đảm thông tin liên lạc nói chung, bảo đảm kỹ thuật thông tin nói riêng, đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ tác chiến phòng thủ chiến lược.

Bốn là, tăng cường ứng dụng thành tựu cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư trong chỉ huy, chỉ đạo tổ chức thực hiện bảo đảm kỹ thuật thông tin. Với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học và công nghệ, đặc biệt những thành tựu mới như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big data), vạn vật kết nối (IoT), điện toán đám mây (Cloud Computing), chuỗi khối (Blockchain),… đang trở thành những công nghệ cốt lõi của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư để đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững cả về kinh tế, văn hóa, xã hội và quốc phòng, an ninh. Vì thế, khi tác chiến phòng thủ chiến lược xảy ra, địch sẽ sử dụng phổ biến vũ khí, trang bị kỹ thuật công nghệ cao, hỏa lực mạnh; có ưu thế về tác chiến điện tử và tác chiến không gian mạng. Phương thức tiến hành chiến tranh của cả ta và địch có nhiều thay đổi, dẫn đến phương thức bảo đảm kỹ thuật nói chung và bảo đảm kỹ thuật thông tin cho tác chiến nói riêng có nhiều thay đổi; do vậy, cần tận dụng thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư để nâng cao năng lực, hiệu quả chỉ huy, chỉ đạo tổ chức thực hiện bảo đảm kỹ thuật thông tin, đáp ứng yêu cầu tác chiến phòng thủ chiến lược trong điều kiện mới của chiến tranh bảo vệ Tổ quốc.

Để triển khai hiệu quả giải pháp này, cần tập trung đổi mới phương thức chỉ huy, chỉ đạo tổ chức thực hiện bảo đảm kỹ thuật thông tin theo hướng tự động hóa, hiện đại hóa. Ngay từ thời bình, các quân khu, quân đoàn, quân chủng, binh chủng,… trên chiến trường cần tiếp cận, đưa vào sử dụng các thiết bị điện tử, quang học, quang dẫn, lade, máy tính thế hệ mới, tốc độ cao; thông tin, dữ liệu được số hóa,

đáp ứng yêu cầu chỉ huy, chỉ đạo bảo đảm kỹ thuật thông tin nhanh, với độ tin cậy cao và ổn định, kịp thời xử trí các tình huống trong tác chiến. Nhanh chóng bổ sung, cập nhật kiến thức mới về chỉ huy, quản lý, nhất là kiến thức về tự động hóa, hiện đại hóa chỉ huy, quản lý. Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, quản lý kỹ thuật thông tin cần nhanh chóng đạt chuẩn trình độ công nghệ thông tin theo quy định. Kiện toàn tổ chức của cơ quan tham mưu kỹ thuật thông tin; xây dựng cơ chế hoạt động chỉ huy, chỉ đạo các cấp phù hợp với quản lý, chỉ huy kỹ thuật thông tin trong điều kiện mới. Thực hiện chuyển đổi số phục vụ chỉ huy, chỉ đạo công tác bảo đảm kỹ thuật thông tin trong thời bình và trong tác chiến; chuẩn hóa và chuyển đổi số các định mức kỹ thuật thông tin; xây dựng các mô hình tính toán, soạn thảo văn kiện; áp dụng các bài toán tối ưu hỗ trợ người chỉ huy, quản lý kỹ thuật thông tin ra quyết định, đảm bảo hệ thống thông tin vận hành thông suốt, bí mật, an toàn.

Đại tá, PGS, TS. LÊ XUÂN HÙNG - Thượng tá, ThS. HOÀNG VĂN ĐỨC, Trường Sĩ quan Thông tin