Đào tạo cao học là một trong những nhiệm vụ quan trọng của Học viện Lục quân. Thực hiện tốt nhiệm vụ này, góp phần nâng cao chất lượng nguồn cán bộ cho toàn quân, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Học viện Lục quân là một trung tâm đào tạo cán bộ và nghiên cứu khoa học quân sự lớn trong Quân đội. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, Học viện luôn coi trọng nâng cao chất lượng đào tạo học viên cao học. Sau hơn 30 năm, nhận quyết định được giao nhiệm vụ đào tạo sau đại học, Học viện đã khẳng định vị thế, uy tín qua chất lượng đào tạo của mình trong các nhà trường Quân đội và hệ thống giáo dục - đào tạo quốc gia. Học viện đã đào tạo hơn 1.000 cán bộ có trình độ thạc sĩ nghệ thuật quân sự, sau khi tốt nghiệp về các cơ quan, đơn vị đều phát huy tốt vai trò, vị trí trên các cương vị công tác, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, được Bộ Quốc phòng và các đơn vị trong toàn quân đánh giá cao.

Trong những năm tới, yêu cầu, nhiệm vụ đào tạo học viên cao học ngày càng cao. Nhất là khi cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 tác động to lớn đến cả lĩnh vực quốc phòng, an ninh. Sự xuất hiện của các loại vũ khí công nghệ cao, vũ khí thông minh, trí tuệ nhân tạo,... sẽ làm thay đổi cách đánh, tổ chức biên chế, hình thức tác chiến, làm nghệ thuật quân sự có những bước phát triển vượt bậc. Đồng thời, tình hình thế giới, khu vực đang có nhiều thay đổi, xung đột sắc tộc, tôn giáo, chiến tranh cục bộ, chiến tranh mạng,… đang diễn ra hết sức gay gắt, phức tạp. Điều đó đòi hỏi học viên cao học sau khi ra trường phải có kiến thức toàn diện, nhạy bén, linh hoạt khi vận dụng vào huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, giảng dạy, nghiên cứu khoa học, nhằm nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Quân đội, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc thời kỳ mới. Vì vậy, nâng cao chất lượng đào tạo học viên cao học ở Học viện trong thời gian tới cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp chủ yếu sau:

Một là, thường xuyên quán triệt, giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, học viên về mục tiêu, yêu cầu đào tạo học viên cao học. Đây là nội dung quan trọng mang tính quyết định chất lượng đào tạo, bởi vì chỉ khi nhận thức đúng, mới hành động thống nhất và hiệu quả. Do vậy, Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện tiếp tục, thường xuyên quán triệt các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo dục và đào tạo về đào tạo học viên cao học. Trên cơ sở đó, cấp ủy, chỉ huy các cấp cụ thể hóa các nội dung bằng nghị quyết lãnh đạo, kế hoạch tổ chức thực hiện với những chỉ tiêu, biện pháp thiết thực, đồng bộ. Đối tượng học viên cao học đa dạng, phần lớn từ các học viện, nhà trường, các cơ quan, đơn vị trong toàn quân. Vì vậy, Hệ sau Đại học và Phòng sau Đại học cần nắm chắc tình hình ngay trong thời gian dự khóa để có biện pháp quán triệt, giáo dục phù hợp. Qua đó, nâng cao nhận thức, xây dựng động cơ học tập đúng đắn theo tinh thần: “học thực chất, kết quả thực chất” để nâng cao trình độ, đáp ứng nhu cầu công tác, tạo động lực để mỗi học viên nỗ lực vượt mọi khó khăn thực hiện tốt mục tiêu, yêu cầu đào tạo mà Học viện đã xác định. Bên cạnh đó, cần tích cực phê phán và xử lý nghiêm các biểu hiện chủ quan, tự mãn hoặc xem nhẹ mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ đào tạo học viên cao học.

Hai là, không ngừng đổi mới chương trình, nội dung, hình thức, phương pháp dạy và học. Thực tế, chương trình đào tạo học viên cao học hiện nay còn một số nội dung cần tiếp tục đổi mới cho phù hợp hơn với sự phát triển của thực tiễn quân sự. Vì vậy, Học viện cần tiếp tục rà soát, điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện chương trình, nội dung đào tạo học viên cao học; qua đào tạo học viên có kiến thức chuyên sâu về chuyên ngành nghệ thuật quân sự; có khả năng làm việc độc lập, tư duy sáng tạo; có năng lực phát hiện, giải quyết những vấn đề thuộc lĩnh vực quân sự. Việc đổi mới chương trình, nội dung đào tạo, phải bảo đảm tính kế thừa nền khoa học nghệ thuật quân sự Việt Nam phù hợp với tổ chức, biên chế, bảo đảm vũ khí trang bị của Quân đội ta; đồng thời, tiếp thu có chọn lọc nghệ thuật quân sự thế giới. Trong đó, tập trung nghiên cứu về những nguy cơ, thách thức tác động đến lĩnh vực quân sự, quốc phòng và các hình thái, phương thức tiến hành chiến tranh, v.v. Từ đó đề xuất những nội dung, chương trình giáo dục cụ thể ở phạm vi chiến thuật, giải quyết tốt mối quan hệ với nghệ thuật chiến dịch và chiến lược. Nội dung đào tạo bảo đảm chuẩn hóa về mặt kiến thức, vừa mang tính toàn diện, vừa có tính chuyên sâu đối với chuyên ngành nghệ thuật quân sự, từng bước tiệm cận với sự vận động, phát triển của khoa học nghệ thuật quân sự hiện đại. Cắt bỏ những nội dung còn trùng lặp, giảm thời gian lên lớp, tăng thời gian tự học, tự nghiên cứu; cập nhật, bổ sung tri thức mới hiện đại hơn.

Cùng với đó, cần bám sát sự chỉ đạo của Bộ Quốc phòng, thực hiện có hiệu quả các chương trình hợp tác về giáo dục và đào tạo với các học viện, trường đại học trong nước và nước ngoài; tập trung nghiên cứu một số mô hình giáo dục quân sự tiên tiến trên thế giới; tiếp nhận công nghệ đào tạo, công nghệ quản lý hiện đại. Trong đó, cần ứng dụng các tiêu chuẩn quốc tế, đổi mới chương trình đào tạo và nghiên cứu khoa học. Nhất là, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên theo lộ trình để đạt chuẩn ngoại ngữ, đáp ứng yêu cầu đào tạo và nghiên cứu khoa học trong giai đoạn mới. Việc hợp tác đào tạo nhân lực cho quân đội các nước có quan hệ truyền thống, các nước trong khối ASEAN và một số nước khác, tiếp tục thực hiện đúng quan điểm của Đảng, Nhà nước và chỉ đạo của Bộ Quốc phòng về công tác đối ngoại quân sự, quốc phòng, nhằm tăng cường hợp tác, đối ngoại quốc phòng.

Thời gian đào tạo chính quy tập trung liên tục học viên cao học hiện nay là 02 năm, nên tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại “dạy học tích cực”, “lấy người học làm trung tâm”; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Coi trọng dạy phương pháp tự học, tự nghiên cứu, tạo cơ sở để người học có thể tự học tập suốt đời. Qua đó, học viên có điều kiện cập nhật tiếp cận tri thức mới, rèn luyện kỹ năng, phát triển phẩm chất, năng lực toàn diện. Với hình thức học tập cần chuyển từ “nghe giảng” sang nhiều hình thức đa dạng hơn, chú trọng tự học, tự nghiên cứu, tiếp thu có chứng kiến, có phản biện, tạo nên tính chủ động, tập trung hưng phấn, cuốn hút người học.

Ba là, tiếp tục phát huy vai trò đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý, tính tích cực, chủ động của học viên để nâng cao chất lượng đào tạo. Học viện tiếp tục kiện toàn, phát triển đội ngũ giảng viên, nhà khoa học và cán bộ quản lý giáo dục, bảo đảm có đủ về số lượng, cơ cấu, độ tuổi, chuyên ngành và có lực lượng kế cận phù hợp; đồng thời chuẩn hóa về chất lượng theo tiêu chuẩn của Nhà nước, quy định của Bộ Quốc phòng. Tổ chức thực hiện tốt Đề án “Kiện toàn, phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2020 - 2030 và định hướng những năm tiếp theo”. Tiếp tục làm tốt công tác tạo nguồn, quy hoạch, đào tạo, bố trí, sử dụng đội ngũ giảng viên, nhất là các chuyên gia đầu ngành, giảng viên cao cấp, giảng viên chính, giảng viên giỏi, giảng viên trẻ có triển vọng; tăng cường hơn nữa việc bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ sư phạm, trình độ ngoại ngữ, tin học cho đội ngũ giảng viên, nhà khoa học và cán bộ quản lý giáo dục, phấn đấu sớm chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục. Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ quản lý các cấp trong việc duy trì thời gian, chế độ học tập chính khóa, cũng như tự học tập, tự nghiên cứu của học viên.

Thực tiễn cho thấy, khi học viên tích cực, chủ động, tự giác thì chất lượng, kết quả học tập được nâng cao và có tính bền vững. Do vậy, song song với chuẩn hóa đội ngũ giảng viên và đề cao vai trò của cán bộ quản lý các cấp, Học viện cần đẩy mạnh việc phát huy tính năng động, chủ quan, tích cực tự học tập, tự nghiên cứu của học viên. Trong đó, chú trọng khuyến khích học viên tìm tòi nghiên cứu, trao đổi học thuật, phát huy khả năng tư duy độc lập, sáng tạo, kết hợp tiếp thu kiến thức trên lớp với tự học, tự nghiên cứu, dành nhiều thời gian cho nghiên cứu, tăng cường trao đổi, thảo luận, thực hành, đàm thoại. Hơn nữa, cần rèn luyện tư duy nhanh nhạy, linh hoạt, sáng tạo, quyết đoán, vận dụng kiến thức tổng hợp trong giải quyết những vấn đề thuộc lĩnh vực quân sự. Đồng thời, tiếp tục tổ chức triển khai các đoàn đi khảo sát thực tế, việc lấy ý kiến phản hồi từ người học và từ các đơn vị sử dụng học viên cao học sau khi tốt nghiệp, rút kinh nghiệm kịp thời nâng cao chất lượng đào tạo đối tượng này.

Bốn là, thường xuyên quan tâm đầu tư hiện đại hóa trang thiết bị học tập, nghiên cứu khoa học đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đào tạo. Mặc dù, Học viện đang được trên đầu tư xây dựng theo mô hình “Nhà trường thông minh”, tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0; cơ sở vật chất, thiết bị dạy, học, nghiên cứu khoa học của Học viện đã từng bước được đầu tư theo hướng cơ bản, đồng bộ, hiện đại, nhưng theo tiến độ cần tiếp tục nâng cấp và hoàn chỉnh. Vì vậy, trước mắt nên đầu tư hoàn thiện hạ tầng cơ sở công nghệ thông tin; tích hợp hóa, tin học hóa, hiện đại hóa công tác quản lý và đào tạo, bảo đảm thống nhất, hiệu quả, an toàn; khai thác hiệu quả mạng (WAN), (MISTEN) truyền số liệu quân sự gắn với triển khai hình thức tự học tập trên mạng. Tập trung xây dựng, bổ sung, khai thác sử dụng có hiệu quả kho bài giảng, kho dữ liệu, thư viện số phục vụ nhu cầu tự học, tạo thuận lợi cho học viên truy cập thông tin, nghiên cứu tài liệu nâng cao chất lượng thi, kiểm tra, viết tiểu luận, xây dựng đề cương và luận văn tốt nghiệp.

Công tác nghiên cứu khoa học cũng là một trong những yếu tố quan trọng để nâng cao chất lượng đào tạo học viên cao học. Do vậy, cần chủ động xây dựng, triển khai đồng bộ kế hoạch nghiên cứu khoa học; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, nhằm thu hút đông đảo cán bộ, giảng viên, học viên tham gia. Tập trung đổi mới công tác quản lý nghiên cứu khoa học từ chiều rộng sang chiều sâu; ứng dụng có hiệu quả sản phẩm khoa học sau công bố; coi trọng các đề tài phục vụ trực tiếp nhiệm vụ đào tạo ở Học viện và giải quyết những vấn đề bức thiết từ thực tiễn đơn vị. Thường xuyên quan tâm tạo điều kiện tốt nhất cả về vật chất, tinh thần cho đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học, xây dựng môi trường nghiên cứu khoa học công khai, minh bạch, dân chủ, lành mạnh, coi đây là yếu tố quan trọng để nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học và đào tạo học viên cao học.

Thượng tá, TS. ĐÀO VĂN MINH, Học viện Lục quân