Ngày 30/4/1975 đã đánh dấu một mốc son chói lọi trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam, kết thúc toàn thắng cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước lâu dài, gian khổ, ác liệt nhưng vô cùng vẻ vang của nhân dân ta. Đây là thắng lợi vĩ đại của sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc; một biểu tượng khát vọng hòa bình, độc lập và tự do của nhân dân tiến bộ yêu chuộng hòa bình trên thế giới; trở thành sức mạnh tinh thần to lớn cổ vũ, động viên toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta nói chung, Đảng bộ, quân và dân Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng vững bước trên con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, xây dựng Thành phố ngày càng văn minh, hiện đại, nghĩa tình.

Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được phát biểu tại Hội thảo khoa học "Thành phố Hồ Chí Minh – Thành tựu 50 năm xây dựng, bảo vệ và phát triển". Ảnh: tienphong.vn

Sau những thắng lợi giòn giã của các đòn tiến công chiến lược vào Tây Nguyên và Huế - Đà Nẵng; Quân đoàn 1, Quân đoàn 2 ngụy bị xóa sổ, hệ thống chính quyền ngụy ở Quân khu 1, Quân khu 2 bị đập tan. Ta đã giải phóng một vùng đất rộng lớn, chiếm đến 3/4 đất đai và gần 1/2 dân số miền Nam. Về phía địch, mặc dù bị rệu rã về tinh thần, song với lực lượng, phương tiện chiến tranh còn khá đông, chúng tập trung dồn hết sức lực và những cố gắng cuối cùng, vội vã điều chỉnh thế trận phòng thủ, cố giữ các địa bàn còn lại ở cực Nam Trung Bộ và Nam Bộ, trong đó có Sài Gòn - trung tâm đầu não chế độ ngụy quyền, hòng kéo dài cuộc chiến để có thêm thời gian cầu cứu sự viện trợ và hành động can thiệp từ phía Mỹ.

Một cục diện mới đã mở ra, lực lượng quân sự, chính trị và thế chiến lược của ta áp đảo toàn diện địch - thời cơ giải phóng hoàn toàn miền Nam đã chín muồi. Trước tình hình đó, Đảng ta đã kịp thời đề ra chủ trương lãnh đạo toàn quân, toàn dân với tinh thần “một ngày bằng hai mươi năm”, huy động cao độ sức mạnh của cả dân tộc vào trận quyết chiến chiến lược, đánh thẳng vào sào huyệt cuối cùng của chế độ Sài Gòn, tiêu diệt toàn bộ ngụy quân, đập tan hoàn toàn bộ máy cai trị ngụy quyền, giành thắng lợi quyết định, kết thúc chiến tranh. Theo đó, tại phiên họp ngày 30/3 và ngày 14/4/1975, Bộ Chính trị đã chính thức hạ quyết tâm mở chiến dịch quy mô lớn, có ý nghĩa lịch sử mang tên Bác - Chiến dịch Hồ Chí Minh. Đây là sự lựa chọn sáng suốt của Đảng, bởi đó không chỉ khẳng định sự chính xác về tính chất, loại hình tác chiến khi cuộc kháng chiến bước vào thời điểm cuối, mà tên Chiến dịch còn là biểu tượng để tập hợp sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc cho thắng lợi lịch sử này.

Hòa cùng khí thế cách mạng ở miền Nam, Đảng bộ Thành phố Sài Gòn - Gia Định đã lãnh đạo các phong trào đấu tranh chính trị đô thị phát triển mạnh mẽ, liên tục, tạo được hiệu ứng lan tỏa rộng khắp; Quân khu Sài Gòn - Gia Định thành lập Trung đoàn Quyết thắng (Trung đoàn Gia Định 1); lực lượng vũ trang nội đô được củng cố lại gồm các đội biệt động, đặc công, các lực lượng vũ trang và bán vũ trang của Thành đoàn, công vận, phụ vận, Hoa vận, tuyên huấn, v.v. Đặc biệt, quán triệt chủ trương của Bộ Chính trị và chỉ thị của Trung ương Cục miền Nam, Đảng bộ Sài Gòn - Gia Định đã khẩn trương, tập trung chỉ đạo các lực lượng quân sự, chính trị và binh vận thực hiện các bước tiến công chuẩn bị chiến trường cho trận quyết chiến chiến lược, kết hợp giữa tiến công của lực lượng vũ trang và tổng nổi dậy của các tầng lớp nhân dân. Thời cơ đã đến, cùng với cuộc tấn công của những quân đoàn chủ lực từ ngoài đánh vào, lực lượng vũ trang địa phương, nhất là du kích, biệt động, đặc công ở ven đô và nội đô tiến đánh các mục tiêu được phân công; nhân dân nhiều nơi nổi dậy trấn áp địch; công nhân ở các nhà máy, xí nghiệp đứng lên bảo vệ, duy trì hoạt động, làm chủ xưởng, hãng, kho hàng,… không cho địch phá hoại, phân tán. Đến sáng ngày 30/4, toàn Thành phố đã có 107 điểm nổi dậy, cờ sao tung bay trên khắp phố phường cho tới khi cờ chiến thắng tung bay trên nóc Dinh Độc Lập. Cả Thành phố rạng rỡ nụ cười. Nhân dân đón chào Quân giải phóng, thúc giục quân lính Việt Nam cộng hòa cởi bỏ mũ, áo nhà binh, nộp vũ khí đầu hàng. Chưa ở đâu có một kỳ tích như ở Việt Nam: thành phố trung tâm đầu não của chính quyền địch được giải phóng nhanh, gọn mà vẫn gần như nguyên vẹn.

Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử toàn thắng, Đảng ta đã vận dụng rất sáng tạo quy luật khởi nghĩa vũ trang và chiến tranh cách mạng trong thời điểm quyết định để tạo nên sức mạnh tổng hợp đánh thắng kẻ thù. Đó là thành công của sự kết hợp đúng đắn, tuyệt vời của tổng tiến công và nổi dậy: “Quần chúng đã vào trận chiến đúng lúc, không quá sớm cũng không quá muộn. Đây là cái quý nhất của quần chúng nhân dân Sài Gòn - Gia Định và cũng là kết quả của công tác tuyên truyền, giáo dục, tổ chức và rèn luyện trong đấu tranh qua nhiều năm của Đảng bộ thành phố”¹. Đối với Đảng bộ và nhân dân Sài Gòn - Gia Định, đại thắng mùa Xuân 1975 là một quá trình nâng cao thế trận chiến tranh nhân dân, “thế trận lòng dân”; là kết tinh sức mạnh dời non, lấp biển của nhân dân xả thân vì độc lập dân tộc, với ý chí, khát vọng hòa bình, thống nhất non sông.

Trong quá trình tham gia vào Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, nhiều bài học, kinh nghiệm được rút ra và vẫn còn nguyên giá trị trong giai đoạn xây dựng, bảo vệ và phát triển Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay. Đó là bài học về nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, giữ gìn sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức; về xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên thực sự tiên phong, tận tụy phục vụ, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh quên mình; bài học về xây dựng, mở rộng và nâng cao “thế trận lòng dân” ngày càng vững chắc, phát huy sức mạnh vô địch của nhân dân; bài học về chủ động xây dựng, củng cố, bố trí, sử dụng lực lượng gắn với xây dựng căn cứ địa cách mạng từ nhỏ đến lớn, từ riêng lẻ đến liên hoàn và hoàn chỉnh, v.v.

Landmark 81 là công trình cao ốc văn phòng hiện đại, góp phần xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh trở thành đô thị thông minh. Nguồn:hcmcpv.org.vn

Năm mươi năm sau đại thắng mùa Xuân 1975, từ một thành phố ngổn ngang khó khăn hậu chiến tranh, Thành phố Hồ Chí Minh đã vươn lên giữ vị thế trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục - đào tạo và khoa học - công nghệ; là đầu tàu, động lực, có sức thu hút, lan tỏa lớn của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước; là một trong số ít đô thị của các nước có tốc độ tăng trưởng kinh tế hai con số liên tiếp trong một khoảng thời gian dài. Thách thức một lần nữa đến cùng sự xuất hiện của đại dịch Covid-19, Thành phố đã gánh chịu tổn thất không nhỏ. Sau đại dịch, lần đầu tiên trong lịch sử hình thành và phát triển, Thành phố có mức tăng trưởng âm 6,78% năm 2021. Song, trong những thời khắc khó khăn nhất ấy, Thành phố vẫn luôn gìn giữ và phát huy được những giá trị nền tảng, cốt lõi, đó là tinh thần đoàn kết, năng động, sáng tạo, nghĩa tình của quân - dân. Khi dịch bệnh dần được kiểm soát, kinh tế Thành phố có được sự phục hồi ấn tượng trong năm 2022 với mức tăng trưởng đạt 9,03%, vượt xa kế hoạch đề ra (6% - 6,5%), thu ngân sách đạt 122% dự toán, đóng góp 26,5% tổng thu ngân sách của cả nước; Thành phố chủ động khơi thông nguồn lực và tạo đà phát triển trở lại. Việc Trung ương ban hành cơ chế, chính sách đặc thù được đánh giá không phải là ưu ái riêng cho Thành phố mà thực tế đang trao cho Thành phố Hồ Chí Minh những cơ chế vượt trội - phù hợp với thực tiễn, huy động nguồn lực và phát huy truyền thống sáng tạo, vai trò, tiềm năng và gắn trách nhiệm của thành phố đối với cả nước.

Trong năm 2024 vừa qua, trước bối cảnh nhiều khó khăn, thách thức, với ý chí quyết tâm của hệ thống chính trị, các tổ chức, lực lượng, các tầng lớp nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, Thành phố đã đạt được những kết quả rất quan trọng về nhiều mặt. Tiếp tục duy trì được các động lực tăng trưởng, giữ vững đà phục hồi và phát triển các ngành, lĩnh vực trọng yếu đi đôi với tập trung triển khai các giải pháp đột phá chiến lược, thu hút các nguồn lực đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội. Các mục tiêu nhiệm vụ chủ yếu đề ra cơ bản hoàn thành, lần đầu tiên thu ngân sách nhà nước vượt trên 500 nghìn tỉ đồng. Các chương trình trọng điểm, đột phá phát triển được tăng tốc, đẩy mạnh thực hiện. Thành phố đã xây dựng, hoàn thiện nhiều chương trình, kế hoạch, đề án lớn mang tầm quốc gia (như: tuyến Metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên; dự án đường Vành đai 2, Vành đai 3, rạch xuyên tâm; thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Thành phố Hồ Chí Minh,…). Công tác quy hoạch, quản lý, phát triển, chỉnh trang đô thị, xây dựng thành phố thông minh, thúc đẩy chuyển đổi xanh, chuyển đổi số có nhiều chuyển biến, ngày càng đồng bộ, hiện đại. Thành phố đã đạt những kết quả bước đầu quan trọng trong việc tập trung xây dựng và triển khai thực hiện Ðề án xây dựng đô thị thông minh; xây dựng Kho dữ liệu dùng chung và phát triển hệ sinh thái dữ liệu mở; thành lập trung tâm mô phỏng và dự báo kinh tế - xã hội. Công tác cải cách chế độ công vụ có những chuyển biến, cải thiện rõ nét; góp phần xây dựng nền hành chính chuyên nghiệp, hiện đại, công khai, minh bạch, hoạt động hiệu quả với mục tiêu phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn. Tiếp tục quan tâm chỉ đạo toàn diện phát triển hệ thống giáo dục, đào tạo gắn với nâng cao chất lượng dạy và học, đưa giáo dục tiệm cận với trình độ khu vực và thế giới; tăng cường củng cố hệ thống y tế, nâng cao năng lực y tế dự phòng, y tế cơ sở, y tế chuyên sâu, kỹ thuật cao, ứng phó các loại dịch bệnh.

Nhiều phong trào, mô hình tương thân, tương ái đã được triển khai và lan tỏa, trở thành chủ trương, phong trào chung của cả nước. Thành phố cũng là nơi khởi xướng và thực hiện tốt chương trình xóa đói, giảm nghèo (nay là chương trình giảm hộ nghèo, tăng hộ khá). Cùng với đó, phong trào xây nhà tình nghĩa, nhà tình thương cho người nghèo, các hoạt động chăm sóc người già, người có công, thương binh và con liệt sĩ cũng là điểm sáng của “Thành phố nghĩa tình”. Các chương trình hỗ trợ nhà ở cho người dân có thu nhập thấp, các cuộc vận động hỗ trợ cho các gia đình chính sách, Mẹ Việt Nam Anh hùng luôn được Thành phố quan tâm, thực hiện hiệu quả. Thành phố còn “cùng cả nước, vì cả nước”, là một trong những địa phương đi đầu trong việc phát động phong trào, chương trình “Mùa hè xanh”, ủng hộ quỹ “Vì Trường Sa thân yêu, vì tuyến đầu Tổ quốc”, “Góp đá xây Trường Sa”, “Tấm lưới nghĩa tình”, “Tiếp sức vì Trường Sa thân yêu”. Phát huy nét đẹp văn hóa, truyền thống, các đoàn công tác của Thành phố hằng năm đều đi thăm, tặng quà, hỗ trợ người dân vùng biên giới, các địa phương bị thiệt hại do thiên tai, bão lũ, thăm các đồn biên phòng, đơn vị Quân đội bảo vệ biên giới, biển, đảo Tổ quốc,… mang đậm tính nhân văn, tạo nên hình ảnh đẹp về một thành phố nghĩa tình.

Công tác xây dựng chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị tiếp tục được đẩy mạnh toàn diện. Tiếp tục đổi mới, sắp xếp mô hình tổ chức Đảng đồng bộ với mô hình tổng thể của hệ thống chính trị Thành phố. Chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược, cán bộ chủ chốt, người đứng đầu các cấp ngang tầm nhiệm vụ gắn với triển khai thực hiện Chỉ thị số 35-CT/TW của Bộ Chính trị về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng. Tổ chức tốt công tác quy hoạch, bồi dưỡng, đào tạo, cập nhật kiến thức cho cán bộ quy hoạch cấp ủy, ban thường vụ cấp ủy các cấp. Đẩy mạnh thực hiện Kết luận số 14-KL/TW của Bộ Chính trị và Nghị định số 73/2023/NĐ-CP của Chính phủ về khuyến khích bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Bên cạnh đó, tổ chức bộ máy chính quyền các cấp tiếp tục được sắp xếp tinh gọn, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ ngày càng cao, đi đôi với quyết liệt chỉ đạo cải cách hành chính, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, nâng cao đạo đức, hiệu quả công vụ. Công tác dân vận của hệ thống chính trị được thực hiện hiệu quả; chỉ đạo các ngành, các cấp và tập hợp các giới, phát huy dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội, củng cố vững chắc khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Thành phố có nhiều giải pháp nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, giám sát, thực hiện nghiêm các quy định của Trung ương và Thành ủy về đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; giải quyết dứt điểm nhiều vụ án, vụ việc nghiêm trọng, phức tạp, dư luận quan tâm; kịp thời chỉ đạo khắc phục những tồn đọng, sai phạm kéo dài, được nhân dân đồng tình ủng hộ.

Phát huy giá trị Chiến thắng lịch sử 30/4, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước là một nhiệm vụ thiêng liêng, cao cả; trách nhiệm của thế hệ hôm nay và mai sau. Với truyền thống cách mạng kiên cường, đoàn kết, năng động, sáng tạo, Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Thành phố tiếp tục nỗ lực, phấn đấu vượt qua mọi khó khăn, thách thức, quyết tâm, chung sức, đồng lòng xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh vững mạnh, phát triển, trở thành đô thị thông minh, nơi có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình; chung tay “cùng cả nước, vì cả nước”, góp phần đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, nhân dân ngày càng có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

NGUYỄN VĂN ĐƯỢC, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố
____________________        

1 - Đại tướng Văn Tiến Dũng – Đại thắng mùa Xuân 1975, Nxb QĐND, H. 1976, tr. 299.