Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Bộ Tham mưu Hải quân đã tham mưu cho Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân chủng chỉ đạo, chỉ huy các lực lượng chiến đấu, phục vụ chiến đấu lập nhiều chiến công xuất sắc, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Sự nghiệp bảo vệ biển, đảo Tổ quốc hiện nay đòi hỏi phải tiếp tục xây dựng Bộ Tham mưu vững mạnh.

Hoạt động Kíp trực tại Sở Chỉ huy Quân chủng.

Bộ Tham mưu Hải quân tiền thân là Phòng Tham mưu Hải quân được thành lập ngày 24-01-1959 theo Quyết định 320 của Bộ Quốc phòng. Trải qua gần 55 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Bộ Tham mưu Hải quân không ngừng được kiện toàn về tổ chức: từ Phòng Tham mưu (năm 1959), Cục Tham mưu (năm 1964), Bộ Tham mưu kiêm Quân khu Đông Bắc (năm 1967) và chính thức mang tên Bộ Tham mưu Hải quân từ năm 1970 đến nay. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Bộ Tham mưu Hải quân đã hoàn thành chức năng tham mưu giúp Đảng ủy, Bộ Tư lệnh chỉ đạo tác chiến, xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch quản lý, bảo vệ biển đảo; trực tiếp chỉ huy cơ quan, đơn vị và lực lượng dân quân tự vệ biển tác chiến theo đúng ý định của Tư lệnh Quân chủng. Với sự nỗ lực, chủ động, nhạy bén, linh hoạt, Bộ Tham mưu đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần xứng đáng vào chiến công chung của Bộ đội Hải quân. Nổi bật là, ra quân “đánh thắng trận đầu” ngày 02 và 05-8-1964 trên vùng biển Đông Bắc; chống phong tỏa sông, biển miền Bắc bằng thủy lôi, bom từ trường của đế quốc Mỹ; mở tuyến đường huyền thoại - “Đường Hồ Chí Minh trên biển”; nghiên cứu cách đánh sáng tạo, độc đáo của đặc công Hải quân,... Vì thế, ngày 25-4-2013, Bộ Tham mưu được Chủ tịch nước Cộng hòa XHCN Việt Nam ký quyết định trao tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ chống Mỹ, cứu nước. Từ sau ngày đất nước thống nhất (năm 1975) đến nay, nhiệm vụ của Hải quân nhân dân Việt Nam rất nặng nề, phức tạp (quản lý, bảo vệ vùng biển rộng, với nhiều đảo, quần đảo). Theo đó, nhiệm vụ của Bộ Tham mưu có sự phát triển mới, yêu cầu cao. Phát huy truyền thống “Nắm chắc tình hình; Vững vàng bản lĩnh; Chủ động sáng tạo; Chuẩn bị chu đáo; Quyết chiến, quyết thắng”, Bộ Tham mưu đã không ngừng nâng cao năng lực toàn diện, chủ động tham mưu giúp Đảng ủy, Bộ Tư lệnh tổ chức xây dựng Quân chủng vững mạnh, thường xuyên sẵn sàng chiến đấu cao, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định trên các vùng biển, không để xảy ra xung đột, tạo điều kiện thuận lợi cho các lực lượng làm ăn trên biển, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo Tổ quốc. Để hoàn thành chức năng, nhiệm vụ của mình, Bộ Tham mưu Hải quân xác định thực hiện tốt bốn nội dung chủ yếu sau:

Một là, xây dựng Bộ Tham mưu vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Đây là nhân tố quan trọng, trực tiếp nâng cao khả năng hoàn thành chức năng, nhiệm vụ của Bộ Tham mưu. Vì thế, Đảng ủy, Thủ trưởng Bộ Tham mưu coi trọng thực hiện tốt các hoạt động công tác đảng, công tác chính trị; tích cực đổi mới giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, chiến sĩ các cơ quan, đơn vị thuộc quyền. Nội dung truyên truyền, giáo dục đảm bảo tính toàn diện, tập trung vào các vấn đề trọng tâm và sát với đặc điểm, nhiệm vụ của mỗi cơ quan, đơn vị. Trong đó, tổ chức chặt chẽ việc nghiên cứu quán triệt, học tập các nghị quyết của Đảng, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên, nhất là Nghị quyết Đại hội XI, Nghị quyết Trung ương 8 khóa IX về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa X) về “Chiến lược Biển Việt Nam đến năm 2020”. Trong quá trình thực hiện, đã tích cực đổi mới phương pháp, hình thức giáo dục chính trị; kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục cơ bản với giáo dục nhiệm vụ, giáo dục truyền thống với giáo dục pháp luật; coi trọng giáo dục chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nhiệm vụ Quân đội, Quân chủng, Bộ Tham mưu và âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch,... Thông qua tuyên truyền, giáo dục, kịp thời định hướng tư tưởng cho cán bộ, đảng viên, chiến sĩ trước những sự kiện, những diễn biến phức tạp của tình hình (nhất là về biển, đảo) và nâng cao nhận thức, xây dựng bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm vượt qua khó khăn, thách thức, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.

Bên cạnh đó, Đảng ủy Bộ Tham mưu chú trọng kiện toàn tổ chức biên chế theo hướng “tinh, gọn, mạnh”, theo đúng sự chỉ đạo của Quân chủng. Tập trung nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng, nhất là chi bộ, đảm bảo thực sự là hạt nhân đoàn kết, lãnh đạo mọi hoạt động của đơn vị. Đồng thời, lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng các tổ chức quần chúng, hội đồng quân nhân vững mạnh, hoạt động đúng chức năng hướng vào thực hiện nhiệm vụ chính trị trọng tâm; đẩy mạnh xây dựng đội ngũ cán bộ chủ trì gắn với xây dựng đội ngũ cấp ủy, xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện gắn với xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, thực hiện có hiệu quả việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”.

Thực hành tiêu đồ đối kháng.

Hai là, nâng cao chất lượng tham mưu cho Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân chủng về nhiệm vụ quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo Tổ quốc. Trước những diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình trên biển và yêu cầu cao của nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc, Bộ Tham mưu xác định: phải hoàn thành tốt chức năng tham mưu giúp Đảng ủy, Bộ Tư lệnh chủ động xử lý hiệu quả các tình huống, kiên quyết không để xảy ra bị động, bất ngờ; duy trì nghiêm chế độ trực ở tất cả các cấp (từ Sở chỉ huy Quân chủng đến các đơn vị); tổ chức chặt chẽ hoạt động của các lực lượng: Quân báo trinh sát, ra-đa cảnh giới và các đơn vị trực tiếp làm nhiệm vụ bảo vệ biển, đảo theo phương án, kế hoạch. Đồng thời, chỉ đạo các lực lượng tích cực đổi mới phương thức, biện pháp nắm tình hình để kịp thời tham mưu, đề xuất với trên giải pháp xử lý các tình huống trên biển phù hợp, tránh để xảy ra xung đột và để các thế lực thù địch lợi dụng kích động, chia rẽ mối quan hệ đoàn kết hữu nghị, hợp tác với các nước láng giềng, bạn bè truyền thống. Trên cơ sở tham mưu, đề xuất của Bộ Tham mưu, Bộ Tư lệnh đã chỉ đạo bổ sung, hoàn chỉnh phương án, kế hoạch tác chiến từ Quân chủng đến các đơn vị phù hợp với tình hình, sát đối tượng, thực lực trang bị, nghệ thuật tác chiến và cách đánh của Hải quân; tăng cường luyện tập, diễn tập theo phương án, nâng cao khả năng tác chiến độc lập, tác chiến hiệp đồng với lực lượng binh chủng, quân chủng, sẵn sàng ứng phó với các tình huống xảy ra trên biển, nhất là ở các khu vực, vùng trọng điểm.

Cùng với đó, đề xuất với Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân chủng chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tăng cường quan hệ, hiệp đồng với các lực lượng, địa phương ven biển quản lý, bảo vệ biển, đảo; xây dựng thế trận quốc phòng - an ninh trên biển, chủ động, tích cực tham gia ứng phó sự cố tràn dầu, phòng chống bão lụt, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn và giúp đỡ ngư dân làm ăn trên biển. Ngoài ra, Bộ Tham mưu còn thực hiện tốt việc tham mưu và chỉ đạo các cơ quan, đơn vị đẩy mạnh thực hiện các đề án đã được phê duyệt, đảm bảo đúng tiến độ, chất lượng công trình chiến đấu trên các đảo và đất liền; đầu tư cải tiến, số hóa vũ khí, khí tài và các trang thiết bị bảo đảm chiến đấu, như: hệ thống ra-đa, thông tin, cơ yếu phục vụ chỉ huy kịp thời trong mọi tình huống, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu bảo vệ biển, đảo.

Ba là, tham mưu giúp Quân chủng chỉ đạo, tổ chức xây dựng lực lượng Hải quân hiện đại, có sức chiến đấu cao, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Xây dựng lực lượng Hải quân hiện đại bao gồm nhiều nội dung, liên quan đến con người, tổ chức lực lượng, đảm bảo vũ khí, trang bị,... Bộ Tham mưu chủ động nghiên cứu, đánh giá tình hình, tham mưu giúp Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân chủng xây dựng lực lượng Hải quân theo biểu tổ chức, biên chế mới đảm bảo đủ các binh chủng: Tầu mặt nước, Hải quân đánh bộ và phòng thủ đảo, Pháo binh - Tên lửa bờ, Tầu ngầm, Không quân Hải quân và lực lượng Kiểm ngư; cân đối các thành phần, cơ quan, đơn vị đáp ứng mục tiêu trước mắt và lâu dài. Tham mưu giúp Bộ Tư lệnh chỉ đạo các đơn vị kết hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng, học viện, nhà trường trong Quân chủng, Quân đội, các cơ sở đào tạo ở trong nước và ở nước ngoài để quy hoạch, đào tạo đội ngũ cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật đáp ứng yêu cầu mới. Vũ khí, trang bị, phương tiện, kỹ thuật được bảo đảm tốt, kết hợp cả cũ và mới; trong đó, có một số loại vũ khí, khí tài, phương tiện hiện đại mới được trang bị đi trước một vài thế hệ, đáp ứng kịp thời yêu cầu xây dựng Quân chủng hiện đại, nâng cao khả năng tác chiến trên biển trong mọi điều kiện của các lực lượng Hải quân. Cùng với đó, việc xây dựng căn cứ hậu cần, kỹ thuật đảm bảo cho các lực lượng hoạt động tác chiến bảo vệ chủ quyền biển, đảo được triển khai tích cực, với lộ trình hợp lý, phù hợp với khả năng trang bị, khả năng tiếp cận, khai thác tính năng kỹ thuật, vũ khí, khí tài và các loại phương tiện hiện đại của Hải quân ta.

Bốn là, tham mưu, đề xuất nghiên cứu phát triển cách đánh, nâng cao chất lượng huấn luyện chiến đấu, đào tạo nhân lực. Quân chủng Hải quân là một trong số ít các lực lượng được xây dựng tiến thẳng lên hiện đại; lực lượng, vũ khí, trang bị, khí tài có nhiều thay đổi, nên đòi hỏi phải phát triển cách đánh phù hợp. Đáp ứng yêu cầu trên, Bộ Tham mưu chủ động nghiên cứu phát triển cách đánh cho từng lực lượng. Trong đó, tập trung nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học quân sự Hải quân; đề xuất đề tài, lực lượng nghiên cứu, đánh giá, nghiệm thu, đưa vào huấn luyện để từng bước bổ sung, phát triển nghệ thuật tác chiến Hải quân. Đồng thời, tích cực chỉ đạo nâng cao chất lượng huấn luyện chiến đấu theo phương châm “cơ bản, thiết thực, vững chắc”, chú trọng huấn luyện đồng bộ và chuyên sâu, làm chủ trang bị, kỹ thuật, huấn luyện sát phương án, kế hoạch của từng đơn vị, lực lượng; lấy bảo vệ chủ quyền biển, đảo làm mục tiêu. Bên cạnh đó, tăng cường chỉ đạo huấn luyện thực hành, huấn luyện trong điều kiện thời tiết phức tạp, huấn luyện đối kháng, bảo đảm sát thực tế chiến đấu, địa bàn, đối tượng và phương án tác chiến của từng đơn vị, từng lực lượng; tập trung huấn luyện tác chiến hiệp đồng quân chủng, binh chủng và tác chiến độc lập; huấn luyện chiến thuật vòng tổng hợp, huấn luyện phòng chống bão, thảm họa môi trường, cứu hộ, cứu nạn,... Đồng thời, tích cực tổ chức hội thi, hội thao nhằm nâng cao khả năng tổ chức chỉ huy, hiệp đồng và tập xử lý các tình huống của đội ngũ cán bộ chỉ huy các cấp. Đối với hệ thống nhà trường thuộc Quân chủng, Bộ Tham mưu đề xuất với Đảng ủy, Bộ Tư lệnh tiếp tục triển khai thực hiện Đề án phát triển giáo dục - đào tạo giai đoạn 2010 - 2020, tập trung xây dựng hệ thống nhà trường 3 cấp theo tiêu chí trường điểm Quân đội; nghiên cứu áp dụng chương trình tiên tiến vào giảng dạy; hoàn thành cơ bản việc đổi mới phương pháp dạy - học tích cực; tiếp tục đầu tư nâng cấp các phòng thí nghiệm, phòng học chuyên dùng và sử dụng rộng rãi thiết bị mô phỏng trong huấn luyện.

Quán triệt đường lối đối ngoại và quan điểm chủ động hội nhập quốc tế của Đảng, Nhà nước, những năm qua, Bộ Tham mưu còn tích cực tham mưu cho Bộ Tư lệnh Quân chủng đẩy mạnh công tác đối ngoại quân sự. Đặc biệt là tăng cường mở rộng hoạt động giao lưu, củng cố và phát triển quan hệ hợp tác với hải quân các nước, nhất là các nước láng giềng, các nước có vùng biển giáp ranh, các nước bạn bè truyền thống. Qua đó, nâng cao vị thế của Hải quân nhân dân Việt Nam, góp phần giữ vững môi trường hòa bình và bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Chuẩn Đô đốc NGUYỄN ĐỨC NHO

Phó Tham mưu trưởng Quân chủng