Ra đời trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, 60 năm qua, Phát thanh Quân đội nhân dân luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng, phát triển, trưởng thành, chiến đấu và chiến thắng của Quân đội ta; xứng đáng là cơ quan ngôn luận của Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, tiếng nói của lực lượng vũ trang nhân dân và diễn đàn của toàn dân về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng.

Kíp cán bộ, phóng viên thực hiện chương trình phát thanh trực tiếp Liên hoan Phát thanh toàn quốc lần thứ 13, năm 2018.

Sau năm 1954, được sự hà hơi, tiếp sức của Chính phủ Mỹ, chính quyền Ngô Đình Diệm đã rắp tâm phá hoại Hiệp định Giơ-ne-vơ, ra sức truy bắt, tàn sát, trả thù những đảng viên Cộng sản, đàn áp nhân dân, làm cho cách mạng miền Nam rơi vào tình thế hết sức nguy hiểm. Trước tình hình đó, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa II), đã tập trung chỉ đạo miền Bắc ra sức khắc phục hậu quả của cuộc chiến tranh chống thực dân Pháp, đẩy mạnh khôi phục và phát triển kinh tế, xây dựng Quân đội nhân dân, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, hướng về miền Nam ruột thịt, làm hậu thuẫn cho đồng bào miền Nam vùng lên đấu tranh chống Mỹ - ngụy. Trong đó, một nhiệm vụ quan trọng được Trung ương Đảng xác định là: Dùng làn sóng Đài Tiếng nói Việt Nam đẩy mạnh tuyên truyền để cán bộ, đảng viên và đồng bào, chiến sĩ miền Nam đã tin tưởng lại càng tin tưởng hơn vào sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh, củng cố vững chắc ý chí “Nam - Bắc một nhà”, cả nước đồng tâm, nhất trí đánh bại mọi âm mưu chia cắt đất nước của Mỹ - ngụy, thực hiện thống nhất nước nhà.

Để góp phần cùng Đài Tiếng nói Việt Nam thực hiện nhiệm vụ quan trọng này, từ năm 1954 đến năm 1959, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam đã giao cho Cục Tuyên huấn tổng hợp tin tức hoạt động quân sự và tình hình đấu tranh của đồng bào, chiến sĩ miền Nam phát trên các chương trình của Đài Tiếng nói Việt Nam. Mặt khác, tổng hợp tin tức về xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân, sẵn sàng đánh bại mọi cuộc tiến công quân sự của Mỹ - ngụy ra miền Bắc, sát cánh cùng đồng bào miền Nam trong cuộc đấu tranh chính nghĩa, vì hòa bình, thống nhất nước nhà của quân và dân miền Bắc để tuyên truyền thường xuyên trên làn sóng của Đài.

Trước đòi hỏi của nhiệm vụ đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất nước nhà trong tình hình mới, căn cứ Quyết định của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị và được sự nhất trí cao của Bộ Biên tập Đài Tiếng nói Việt Nam, Phòng Phát thanh Quân đội nhân dân đã chính thức được thành lập và thực hiện chương trình phát sóng đầu tiên trên làn sóng Đài Phát thanh Quốc gia vào ngày 16-3-1959 với nhạc hiệu là bài hát “Vì nhân dân quên mình”.

Chương trình Phát thanh Quân đội nhân dân là Tờ báo nói của lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam, đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị và Bộ Biên tập Đài Tiếng nói Việt Nam; đóng vai trò nòng cốt, xung kích trong tuyên truyền nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, cổ vũ toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tích cực tham gia xây dựng lực lượng vũ trang ba thứ quân, xây dựng nền quốc phòng toàn dân và thế trận chiến tranh nhân dân trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, trên làn sóng Đài Phát thanh Quốc gia. Đồng thời, là cầu nối trong quan hệ phối hợp chỉ đạo tuyên truyền giữa Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị và Bộ Biên tập Đài Tiếng nói Việt Nam. Ban Biên tập Chương trình là cơ quan tham mưu cho Bộ Biên tập Đài Tiếng nói Việt Nam trong chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền về công tác quân sự, quốc phòng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm đúng đường lối, quan điểm của Đảng, đạt hiệu quả cao trong thực tiễn.

Có thể nói, sự ra đời của Phát thanh Quân đội nhân dân đã bổ sung vào đội ngũ báo chí cách mạng Việt Nam một vũ khí sắc bén, góp phần cổ vũ đồng bào và chiến sĩ cả nước nỗ lực vươn lên, vừa sản xuất, vừa chiến đấu, bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Trong những năm tháng gian khổ, ác liệt của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Chương trình Phát thanh Quân đội nhân dân thật sự là “người tổ chức ”, “người cổ động” tập thể, là người bạn đồng hành của cán bộ, chiến sĩ trên khắp các chiến trường, mặt trận.

Ghi nhận những thành tích của Phát thanh Quân đội, năm 2011, Nhà nước phong tặng danh hiệu “Đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân” cho Chương trình trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và được tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý khác¹.

Có được thành tích đó, trước hết là nhờ sự đóng góp to lớn của các thế hệ phóng viên Phát thanh Quân đội trong quá trình công tác đã luôn bám sát thực tiễn huấn luyện, chiến đấu, công tác của bộ đội. Trong kháng chiến, phóng viên của Chương trình không quản ngại hy sinh, vất vả, đã đi bộ, đạp xe vào tận tuyến lửa Vĩnh Linh, Quảng Bình, vào chiến trường B2, B3, kịp thời có mặt ở các trận địa pháo cao xạ, tên lửa, sân bay dã chiến,… để viết bài, đưa tin. Có đồng chí đã anh dũng hy sinh với cuốn “Sổ tay chiến sự” rung động lòng người cùng chiếc máy ghi âm ngay khi đang tác nghiệp tại chiến trường, tiêu biểu như nhà báo, liệt sĩ Hồ Minh Khởi, Hồ Tương Phùng, v.v. Những chương trình phát thanh gồm nhiều tin, bài nóng hổi tính thời sự, đong đầy hơi thở của chiến trường, với bình luận sắc sảo về “Những trận đánh hay, những người đánh giỏi”; những tin tức, phóng sự phản ánh sinh động, kịp thời các cuộc chiến đấu anh dũng, quả cảm của quân và dân ta ở hai miền Nam - Bắc, góp phần động viên, thúc giục đồng bào và chiến sĩ cả nước thi đua lập công, làm nên những chiến công hiển hách. Các thế hệ cán bộ, phóng viên, biên tập viên của Phát thanh Quân đội nhân dân rất tự hào đã góp phần nhỏ bé nhưng rất quan trọng vào chiến công chung của Quân đội, của toàn dân tộc trong cuộc kháng chiến thần thánh này; xây dựng nên nét đẹp truyền thống vô cùng quý giá, rất đáng trân trọng của một Tờ báo nói có tính chuyên biệt về quân sự, quốc phòng trong đội ngũ báo chí cách mạng Việt Nam.

Cùng với đó, Phát thanh Quân đội nhân dân không ngừng đổi mới, thực hiện đa dạng hóa các thể loại báo nói để thông tin nhanh nhất, chính xác nhất về Quân đội ta. Phát huy truyền thống của Chương trình trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, nhằm tuyên truyền kịp thời việc thực hiện nhiệm vụ quốc tế ở nước bạn Lào và Cam-pu-chia, cũng như cuộc chiến đấu của quân và dân ta bảo vệ biên giới Tây Nam và phía Bắc Tổ quốc, nhiều chuyên mục mới đã ra đời, như: “Câu chuyện truyền thanh”; “Người chiến sĩ hôm nay”; “Quê hương và người chiến sĩ”; “Nói chuyện chuyên đề”; “Vấn đề và sự kiện”; “Dành cho các bạn trẻ trong Quân đội”; “Bản tin đọc chậm”; “Ca nhạc theo thư yêu cầu”; “Quà tặng âm nhạc dành cho chiến sĩ”; “Nêu cao cảnh giác, bảo vệ Tổ quốc”; “Đấu tranh chống diễn biến hòa bình”; “Văn nghệ tổng hợp Quân đội”; gương “Người tốt - Việc tốt”, v.v. Nhiều chuyên mục đã gây được ấn tượng mạnh đối với bạn nghe đài khắp cả nước, để lại dấu ấn khó phai, khẳng định sức sống lâu bền trong lòng các thế hệ thính giả cho đến ngày nay.

Từ khi Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội được thành lập (07-3-2011), nhằm đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của bạn nghe đài, Ban Biên tập Phát thanh Quân đội đã tích cực đổi mới nâng cao chất lượng, hiệu quả tuyên truyền; tăng cường thể loại bình luận, điều tra, phóng sự, loạt phóng sự, tọa đàm, chương trình phát thanh trực tiếp, chú trọng tính thời sự, tính tương tác, cập nhật thông tin và tiếng nói từ cơ sở, bắt kịp với xu thế phát triển của báo chí hiện đại. Những năm gần đây, Phát thanh Quân đội nhân dân đã có hàng chục tác phẩm đoạt giải cao tại Giải Báo chí Quốc gia hằng năm, các kỳ Liên hoan Phát thanh toàn quốc và các cuộc thi báo chí do các ban, bộ, ngành, đoàn thể ở Trung ương phát động.

Nhờ đó, tính thuyết phục, hấp dẫn của Chương trình ngày càng cao; được dư luận xã hội và bạn nghe đài ghi nhận, được Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Thủ trưởng Tổng cục Chính trị và lãnh đạo Đài Tiếng nói Việt Nam đánh giá cao. Vị trí, uy tín của Phát thanh Quân đội nhân dân ngày càng được khẳng định trên làn sóng Đài Tiếng nói Việt Nam, với tỷ lệ người nghe đài theo dõi Chương trình ngày càng tăng, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Sự phát triển, trưởng thành không ngừng của Phát thanh Quân đội nhân dân đã và đang góp phần quan trọng và xứng đáng vào quá trình xây dựng, phát triển của Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ tuyên truyền trên làn sóng Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam và Kênh Truyền hình Quốc phòng Việt Nam.

Phạm Văn An (người thứ nhất bên phải), Biên tập viên Phát thanh Quân đội nhân dân tác nghiệp tại Trường Sa, năm 2019.

Cùng với thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị trung tâm, cấp ủy, Ban Biên tập luôn chú trọng xây dựng đội ngũ “nhà báo - chiến sĩ” vững mạnh cả về số lượng và phẩm chất, năng lực. Kế thừa và phát huy bài học kinh nghiệm trong xây dựng đội ngũ cán bộ, phóng viên thời kỳ kháng chiến, bước vào thời kỳ đổi mới việc xây dựng đội ngũ “nhà báo - chiến sĩ” được đặc biệt chú trọng. Bởi lẽ, yêu cầu nhiệm vụ tuyên truyền về hoạt động của các lực lượng vũ trang nhân dân đặt ra ngày càng cao. Trong khi đó, Phát thanh Quân đội nhân dân gặp không ít khó khăn về đội ngũ, cơ sở vật chất cũng như trang thiết bị kỹ thuật, nhất là trước sự ra đời, phát triển ngày càng mạnh mẽ của nhiều loại hình báo chí cùng các phương tiện truyền thông hiện đại trong thời đại công nghệ số như hiện nay. Bởi vậy, Phát thanh Quân đội nhân dân đã tích cực đổi mới về nội dung, hình thức thể hiện và phong cách làm việc của đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Hiện nay, trước sự tác động đa chiều của tình hình thế giới, khu vực và trong nước, sự chống phá bằng âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, “phi chính trị hóa”, “dân sự hóa” Quân đội của các thế lực thù địch; sự tác động của mặt trái kinh tế thị trường, tập thể cán bộ, phóng viên, biên tập viên Phát thanh Quân đội nhân dân luôn chú trọng xây dựng bản lĩnh chính trị kiên định, vững vàng, có phẩm chất đạo đức tốt, năng lực nghiệp vụ, chuyên môn ngày càng cao, hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Mọi nội dung tuyên truyền đều bảo đảm đúng tôn chỉ, mục đích, không có biểu hiện mất cảnh giác hoặc thương mại hóa; nội dung, thể loại và hình thức thể hiện ngày càng phong phú, đa dạng và sinh động, bám sát đời sống bộ đội và nhân dân.

Phát huy truyền thống 60 năm qua, bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, nhiệm vụ của Quân đội, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị và Đài Tiếng nói Việt Nam, cán bộ, phóng viên, biên tập viên Phát thanh Quân đội nhân dân luôn tích cực học tập, rèn luyện, xây dựng cho mình bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức và trình độ, năng lực chuyên môn tốt, luôn trung thành tuyệt đối với mục tiêu, lý tưởng của Đảng, Tổ quốc, nhân dân. Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, xây dựng tổ chức Đảng trong sạch, vững mạnh, cơ quan vững mạnh toàn diện, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ. Trong quá trình hoạt động, luôn bám sát tôn chỉ, mục đích, tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng Chương trình, xứng đáng với vai trò cơ quan ngôn luận của Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, tiếng nói của lực lượng vũ trang nhân dân và diễn đàn của toàn dân trong thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, vững bước đi lên.

Đại tá HOÀNG GIA KHÁNH, Phó Giám đốc Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội
______________

1 - Nhà nước tặng Ban Biên tập 02 Huân chương Chiến công hạng Nhất (năm 1996 và 1999); 01 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất (năm 2009). Kỷ niệm 60 năm Chương trình Phát thanh Quân đội nhân dân phát sóng số đầu tiên, Phòng Thời sự Phát thanh được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen, Phòng Chuyên đề Phát thanh được Bộ trưởng Bộ Quốc phòng tặng Bằng khen, v.v.