Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã chỉ rõ: “Nâng cao bản lĩnh, phẩm chất, năng lực,... của đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế,...”¹. Quán triệt tinh thần đó, toàn quân đã và đang tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế, với nhiều giải pháp đồng bộ, hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng công tác hội nhập quốc tế và đối ngoại về quốc phòng trong tình hình mới. 

Những năm qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và cấp ủy, chỉ huy các cấp, việc xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế đã đạt được những kết quả quan trọng. Đặc biệt, những sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc với phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” đã tích cực tham gia các hoạt động đầy sáng tạo và năng động đối với nhiệm vụ tại địa bàn, góp phần tạo thiện cảm và hình ảnh tốt đẹp của những người “lính mũ nồi xanh” nói chung và Quân đội nhân dân Việt Nam nói riêng. Qua đó, khẳng định Việt Nam là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động đối ngoại quốc phòng của Đảng, Nhà nước và Quân đội.

Hiện nay, môi trường làm việc quốc tế của đội ngũ cán bộ Quân đội trực tiếp liên quan đến lĩnh vực quân sự, quốc phòng và chịu sự ràng buộc bởi lợi ích của quốc gia - dân tộc, quan điểm chính trị, lập trường giai cấp, luật pháp và các định chế quốc tế, giải quyết các mối quan hệ đa chiều, đan xen lợi ích giữa các nước, các tổ chức quốc tế, với nhiều cấp độ, phạm vi khác nhau, cả song phương, đa phương, chính thức, không chính thức, hết sức hệ trọng, nhạy cảm, phức tạp, v.v. Do vậy, cấp ủy, chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp cần tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về nâng cao bản lĩnh, phẩm chất, năng lực, phong cách chuyên nghiệp, đổi mới sáng tạo của đội ngũ cán bộ Quân đội, đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế, với một số nội dung, giải pháp cơ bản sau:

Một là, tăng cường quán triệt, giáo dục tạo sự thống nhất nhận thức về xây dựng đội ngũ cán bộ đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế. Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu nhằm tạo sự thống nhất nhận thức và nâng cao trách nhiệm của cấp ủy, chỉ huy các cấp về tiếp tục quán triệt, tổ chức thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về cán bộ và công tác cán bộ, về xây dựng đội ngũ cán bộ đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế “... phấn đấu đến năm 2030 có 20% - 30% cán bộ lãnh đạo, chỉ huy các cấp, nhất là cấp chiến dịch, chiến lược đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế”². Bởi vậy, cấp ủy, chỉ huy các cấp tiếp tục đẩy mạnh công tác quán triệt, giáo dục cho đội ngũ cán bộ về quan điểm, đường lối đối ngoại của Đảng, Nhà nước nói chung, công tác đối ngoại quốc phòng nói riêng; trên cở sở đó nhận thức đúng vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng và yêu cầu đặt ra đối với nhiệm vụ xây dựng đội ngũ cán bộ đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế. Để đạt hiệu quả, các cơ quan, đơn vị căn cứ tình hình thực tiễn và chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và vận dụng linh hoạt, sáng tạo các nghị quyết, chỉ thị của trên xác định đúng mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp, chương trình kế hoạch xây dựng đội ngũ cán bộ đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế và tổ chức thực hiện cụ thể, phù hợp. Tập trung đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp quán triệt, giáo dục, làm cho đội ngũ cán bộ các cấp nắm vững nội dung, nhận thức đầy đủ, sâu sắc quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về quốc phòng, an ninh, đối ngoại và chủ động hội nhập quốc tế, v.v. Qua đó, nâng cao trình độ lý luận chính trị, bảo đảm cho đội ngũ cán bộ các cấp có bản lĩnh chính trị kiên định vững vàng, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân; nhạy bén về chính trị, xử lý linh hoạt, hiệu quả các mối quan hệ với đối tác và đối tượng; kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân, chế độ xã hội chủ nghĩa và lợi ích quốc gia - dân tộc. Trong thực hiện, cần chú trọng bồi dưỡng nâng cao kiến thức hiểu biết của đội ngũ cán bộ các cấp về đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ và chủ trương chủ động hội nhập quốc tế của Đảng, Nhà nước; về lịch sử, văn hóa, truyền thống của dân tộc, của Đảng và của Quân đội; nắm vững Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước ta; các công ước quốc tế, cam kết quốc tế và hiệp định thương mại mà Việt Nam đã ký kết và là thành viên; pháp luật, phong tục, tập quán của các nước, nhất là các nước láng giềng, bạn bè truyền thống, các đối tác chiến lược, đối tác toàn diện, các nước lớn và các đối tác khác; các luật pháp, định chế, thông lệ quốc tế và các mối quan hệ quốc tế, nhất là quan hệ giữa các nước lớn tác động đến Việt Nam. Đồng thời, lãnh đạo phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ và động viên, khích lệ, tạo điều kiện thuận lợi để đội ngũ cán bộ tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện; nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn nghiệp vụ và trình độ ngoại ngữ, tin học theo yêu cầu chức danh đảm nhiệm, bảo đảm đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế. Đây là vấn đề quan trọng, thiết thực, giúp cho đội ngũ cán bộ, nhất là ở các quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại đẩy mạnh hợp tác nghiên cứu, ứng dụng, phát triển khoa học kỹ thuật và công nghệ quân sự, tiếp nhận chuyển giao vũ khí, trang bị kỹ thuật thế hệ mới, phát triển công nghiệp quốc phòng,... góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động đối ngoại quốc phòng của Đảng, Nhà nước và Quân đội.

Hai là, làm tốt công tác quy hoạch, tạo nguồn xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế. Cấp ủy, chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp quán triệt, thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị, quy chế, quy định của Trung ương, của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và hướng dẫn của Tổng cục Chính trị về công tác quy hoạch cán bộ. Quy hoạch cán bộ chỉ huy, quản lý các cấp, đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế phải bám sát yêu cầu nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị và thực tiễn đội ngũ cán bộ; kế thừa quy hoạch của nhiệm kỳ trước, lấy quy hoạch của cấp dưới làm cơ sở xây dựng của quy hoạch cấp trên, bảo đảm sự kế thừa, liên thông, có tính khả thi cao. Để lựa chọn được cán bộ thực sự tiêu biểu về phẩm chất, năng lực đưa vào quy hoạch cần chú trọng đổi mới đánh giá cán bộ theo hướng: “Xuyên suốt, liên tục, đa chiều, theo tiêu chí, bằng sản phẩm, thông qua khảo sát, so sánh với chức danh tương đương và công khai kết quả; gắn đánh giá cá nhân với tập thể và kết quả thực hiện nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị”³. Quá trình thực hiện quy hoạch phải gắn chặt với đào tạo, bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh và làm tốt việc điều động, luân chuyển cán bộ đảm nhiệm các chức vụ chỉ huy, quản lý ở các đơn vị, địa bàn khó khăn, phức tạp để rèn luyện, thử thách, nâng cao năng lực thực tiễn và tích lũy kinh nghiệm, nhất là đối với đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại quốc phòng. Chú trọng lựa chọn những cán bộ trẻ được đào tạo cơ bản, đã qua rèn luyện, thử thách ở đơn vị cơ sở, có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức, lối sống trong sạch lành mạnh, có trình độ ngoại ngữ, tin học, có năng lực chỉ huy, quản lý, hoàn thành tốt nhiệm vụ, có triển vọng phát triển để quy hoạch nguồn kế cận, kế tiếp; ưu tiên lựa chọn những cán bộ khoa học trẻ, học viên tốt nghiệp giỏi đào tạo trong nước và nước ngoài để tạo nguồn quy hoạch xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế. Đồng thời, tăng cường sự chỉ đạo, hướng dẫn và kiểm tra, giám sát của cấp ủy cấp trên đối với việc xây dựng và thực hiện quy hoạch của cấp ủy cấp dưới. Kiên quyết chống chạy chức, chạy quyền, không để những người cơ hội, vụ lợi, yếu kém về phẩm chất, năng lực lọt vào quy hoạch và đưa ra khỏi quy hoạch những cán bộ không hoàn thành nhiệm vụ, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, vi phạm kỷ luật, pháp luật.

Ba là, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao phẩm chất, năng lực và tác phong công tác cho đội ngũ cán bộ các cấp đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế. Để đạt hiệu quả, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả các loại hình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ theo chức vụ, có trình độ học vấn và lý luận chính trị tương ứng, theo hướng lấy đào tạo cơ bản, dài hạn, chính quy, chuyên nghiệp, chuyên sâu theo các chương trình đào tạo tiên tiến là chủ yếu. Kết hợp chặt chẽ giữa đào tạo tại trường với bồi dưỡng, huấn luyện tại chức và tự nghiên cứu, học tập của cán bộ. Coi trọng việc trang bị tri thức lý luận và truyền thụ kinh nghiệm thực tiễn để nâng cao kiến thức hiểu biết và năng lực thực tiễn cho đội ngũ cán bộ đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế.

Các học viện, trường sĩ quan trong Quân đội tiếp tục đổi mới căn bản, toàn diện chương trình, nội dung đào tạo theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, đảm bảo tính cơ bản, hệ thống, tích hợp, kế thừa, liên thông, phát triển và khắc phục trùng lặp giữa các cấp học, bậc học. Trong quá trình thực hiện cần thường xuyên cập nhật bổ sung tri thức mới, nhất là về khoa học kỹ thuật và công nghệ quân sự, khoa học nghệ thuật quân sự, khoa học xã hội và nhân văn quân sự; rút ngắn thời gian giảng dạy lý thuyết, tăng thời gian thực hành, thực tập và tự học của học viên. Nội dung chương trình đào tạo phải hướng tới phát triển toàn diện cả về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, trình độ tư duy lý luận, năng lực thực tiễn, kiến thức chuyên môn nghiệp vụ, trình độ ngoại ngữ, tin học, phong cách công tác và các kỹ năng làm việc trong môi trường quốc tế cần thiết.

Cùng với đó, cần tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên; tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang bị phương tiện kỹ thuật hiện đại phục vụ công tác giáo dục - đào tạo và nghiên cứu, ứng dụng, phát triển khoa học, công nghệ. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ Quân đội, coi trọng mở rộng hợp tác đào tạo với các nước có quan hệ truyền thống và các nước phát triển. Chú trọng loại hình đào tạo cơ bản, dài hạn và đào tạo chuyên sâu, đồng bộ với vũ khí trang bị của Quân đội; ưu tiên đào tạo cán bộ nghiên cứu, thiết kế chế tạo, quản lý, khai thác làm chủ vũ khí trang bị thế hệ mới, tiên tiến, hiện đại.

Bốn là, thực hiện tốt chính sách của Đảng, Nhà nước đối với Quân đội và hậu phương Quân đội; có cơ chế, chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài, tạo nguồn đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ các cấp đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế. Trong bối cảnh phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, để thu hút nhân tài chất lượng cao vào phục vụ Quân đội và tạo nguồn đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế hiện nay cần “có cơ chế, chính sách để tạo cạnh tranh bình đẳng, lành mạnh và thu hút, trọng dụng nhân tài”⁴. Vì vậy, các cơ quan chức năng cần đẩy mạnh công tác nghiên cứu, tham mưu với Bộ Quốc phòng đề xuất với Đảng, Nhà nước bổ sung, hoàn thiện, ban hành các cơ chế, chính sách đồng bộ đãi ngộ về vật chất, tinh thần tương xứng với tính chất, điều kiện lao động đặc biệt của đội ngũ cán bộ Quân đội phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Qua đó, tạo động lực thúc đẩy cán bộ yên tâm, phấn khởi công tác, toàn tâm, toàn ý với nhiệm vụ; gìn giữ nguồn nhân lực chất lượng cao, thu hút tài năng vào phục vụ Quân đội nói chung và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế nói riêng.

Quán triệt Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về: “Xây dựng và thực hiện có hiệu quả chiến lược hợp tác và hội nhập quốc tế về giáo dục và đào tạo. Phấn đấu đưa nước ta trở thành một quốc gia mạnh về giáo dục và đào tạo ở khu vực, bắt kịp với trình độ tiên tiến của thế giới, tham gia vào thị trường đào tạo nhân lực quốc tế”⁵, các học viện, trường sĩ quan tiếp tục nâng cao chất lượng công tác tuyển sinh quân sự, làm tốt tuyên truyền, động viên, thu hút học sinh giỏi, học sinh đạt giải cao trong các kỳ thi trong nước và quốc tế tự nguyện tham gia tuyển sinh quân sự. Đồng thời, cấp ủy, chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp cần lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ việc lựa chọn những cán bộ trong quy hoạch, có đủ điều kiện, tiêu chuẩn để cử đi đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chỉ huy, quản lý các cấp, nhất là đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược. Thực hiện nghiêm các quy định của Chính phủ và Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc lựa chọn cán bộ cử đi đào tạo, bồi dưỡng ở nước ngoài theo các chương trình của Chính phủ, của Ban Tổ chức Trung ương và chương trình hợp tác quốc phòng giữa Quân đội ta và Quân đội các nước. Gắn đào tạo, bồi dưỡng với bố trí, sử dụng cán bộ; tổ chức tốt các hoạt động đối ngoại quốc phòng tạo điều kiện để cán bộ được rèn luyện kỹ năng làm việc trong môi trường quốc tế.

Đại tá, PGS,TS. BÙI QUANG CƯỜNG, Viện Khoa học xã hội và nhân văn quân sự
_______________

1 - ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr. 165.

2 - Nghị quyết số 109-NQ/QUTW, ngày 11/02/2019 của Quân ủy Trung ương “Về xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội, nhất là cấp chiến dịch, chiến lược đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới”.

3 - Nghị quyết số 26/NQ-TW, ngày 19/5/2018  của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XII) về “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”.

4 - Nghị quyết số 26/NQ-TW, ngày 19/5/2018 Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ Bảy (khóa XII) Về xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ năng lực và uy tín ngang tầm nhiệm vụ.

5 - ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr. 140.