Xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh là nhiệm vụ then chốt, trọng yếu, thường xuyên, nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị. Tại Hội nghị Trung ương giữa nhiệm kỳ (khóa XIII), vấn đề này được Đảng ta đánh giá khách quan, toàn diện những kết quả, thành tựu đã đạt được và đề ra những định hướng cần tập trung quán triệt, nhận thức đúng để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả trong thời gian tới.

Kết quả, thành tựu trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị

Với phương châm “Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Sáng tạo - Phát triển” và quán triệt, thực hiện quan điểm, mục tiêu: “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, phát huy ý chí, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại; tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa”¹ mà Đại hội XIII của Đảng đã xác định, trong nửa đầu nhiệm kỳ qua, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị đã đạt được nhiều kết quả, thành tựu nổi bật.

Thứ nhất, với cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ, toàn Đảng và hệ thống chính trị đã làm tốt công tác lãnh đạo, quản lý, phát huy quyền làm chủ của nhân dân; vừa tập trung kiểm soát dịch Covid-19, vừa thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, hiệu quả. Điều đó được thể hiện rõ khi nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng khá, kinh tế vĩ mô ổn định, trong đó kiểm soát tốt lạm phát; các chỉ tiêu quan trọng về phát triển kinh tế đều đạt và vượt mức so với kế hoạch đề ra, là một điểm sáng trong bức tranh màu xám của kinh tế toàn cầu. Đảng và hệ thống chính trị nhất quán quan điểm đầu tư, phát triển văn hóa, xã hội phải kết hợp chặt chẽ, hài hòa với phát triển kinh tế, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, đối ngoại được tăng cường; chủ động, kịp thời phát hiện, ngăn ngừa, đẩy lùi nguy cơ chiến tranh, xung đột, bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước. Công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được đẩy mạnh, có hiệu quả, đặc biệt là Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được thành lập và hoạt động hiệu quả.

Tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội (khóa XV) và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026 thành công, đúng luật, tạo cơ sở để kiện toàn bộ máy, nhân sự cơ quan chính quyền nhà nước các cấp. Hội nghị Trung ương 6 (khóa XIII), Trung ương Đảng đề ra quan điểm, tư tưởng chỉ đạo và nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, phù hợp để thực hiện mục tiêu hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Theo đó, quyền lực nhà nước là thống nhất, được phân công rành mạch, phối hợp chặt chẽ, phân cấp, phân quyền và kiểm soát hiệu quả; nền hành chính, tư pháp chuyên nghiệp, pháp quyền, hiện đại; bộ máy nhà nước tinh gọn, trong sạch, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có phẩm chất, năng lực, thực sự liêm chính, chuyên nghiệp; quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh, bền vững. Quyết tâm cải cách hành chính, xây dựng chính phủ, chính quyền điện tử; đẩy mạnh cải cách tư pháp; tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả các hoạt động tư pháp, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội hoạt động hiệu quả, góp phần tăng cường sự đồng thuận xã hội và phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc.

Thứ hai, công tác cán bộ được xác định có vai trò “then chốt của then chốt”² trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, quyết định, luật để lãnh đạo, chế định công tác cán bộ, kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi và xử lý nghiêm minh những cán bộ vi phạm, bất kể người đó là ai; đề ra và lãnh đạo thực hiện chủ trương “có vào, có ra; có lên, có xuống”, gương mẫu, nghiêm minh, nhân văn trong công tác cán bộ, vừa có tác dụng giáo dục, vừa cảnh tỉnh, cảnh báo, răn đe trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Thực hiện nghiêm Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25/10/2021 của Hội nghị Trung ương 4 (khóa XIII) về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và các quy định của Trung ương, Chính phủ, tạo chuyển biến tích cực trong nâng cao chất lượng các tổ chức của hệ thống chính trị các cấp và đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức.

Thứ ba, công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng, giám sát của Quốc hội, thanh tra của Chính phủ và các tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục được đổi mới. Ban hành và tổ chức thực hiện nghiêm túc, đồng bộ nhiều quy định mới; xử lý nghiêm, góp phần khắc phục tình trạng tham nhũng, tiêu cực mà biểu hiện rõ nhất là chủ nghĩa cá nhân, lợi ích nhóm, tham lam danh lợi vô độ, bất chấp đạo lý, lòng tự trọng, sự liêm sỉ, những biểu hiện của tha hóa quyền lực, lạm quyền, buông lỏng lãnh đạo, quản lý. Tổ chức đảng và hệ thống chính trị các cấp đã triển khai nhiều biện pháp đồng bộ để tăng cường sự đoàn kết, thống nhất nội bộ; củng cố niềm tin của nhân dân đối với chế độ, giữ vững an ninh chính trị và trật tự, an toàn xã hội. Những kết quả, thành tựu trên đạt được trong bối cảnh đất nước gặp muôn vàn khó khăn, thách thức mới xuất hiện một cách gay gắt hơn, phức tạp hơn so với dự báo, nhiều khó khăn, thách thức không thể lường trước được.

Tuy nhiên, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị còn một số hạn chế, đó là: tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức chưa được ngăn chặn một cách triệt để; xuất hiện ngày càng rõ hơn tình trạng đùn đẩy, không dám nghĩ, không dám làm, thậm chí né tránh và sợ trách nhiệm của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức; trong đó có cả cán bộ lãnh đạo, quản lý thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý, v.v.

Trước tình hình trên, đòi hỏi chúng ta không được tự mãn với những kết quả, thành tựu đã đạt được; đồng thời, không bi quan, dao động, mà cần bình tĩnh, sáng suốt, tranh thủ thời cơ, thuận lợi, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, phát huy những thành tựu đạt được, khắc phục những hạn chế, yếu kém để tiếp tục thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; tích cực phấn đấu, hoàn thành thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ mà Đại hội XIII của Đảng đã đề ra.

Một số định hướng xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị thời gian tới

Một là, đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Trực tiếp là Kết luận số 21-KL/TW của Hội nghị Trung ương 4 (khóa XIII) về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; Quy định số 37-QĐ/TW, ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XIII) về những điều đảng viên không được làm. Tăng cường lãnh đạo đổi mới, xây dựng hệ thống các cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp từ Trung ương đến địa phương; xây dựng Chính phủ, chính quyền các địa phương thật sự trong sạch, liêm chính, vững mạnh, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Hai là, tiếp tục làm tốt công tác cán bộ. Trong đó, đặc biệt chú trọng khâu lựa chọn, bố trí đúng người có đủ đức - tài, liêm chính, tâm huyết; thật sự vì nước, vì dân vào vị trí lãnh đạo trong bộ máy của hệ thống chính trị các cấp. Từ nay đến hết nhiệm kỳ, cần phải ráo riết, kiên quyết đấu tranh loại bỏ những người sa vào tham nhũng, tiêu cực ra khỏi bộ máy; chống mọi biểu hiện chạy chức, chạy quyền, cục bộ, ưu ái tuyển dụng người nhà, người thân không đủ tiêu chuẩn. Phát huy tốt dân chủ, nâng cao ý thức trách nhiệm, đề cao trách nhiệm nêu gương của bản thân và người thân, không để người thân vướng vào tiêu cực. Chú trọng quán triệt, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ theo tinh thần “bảy dám”³. Tiếp tục siết chặt kỷ luật, kỷ cương; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong thực thi công vụ; nâng cao đạo đức, tính chuyên nghiệp của cán bộ, công chức, viên chức. Kiên trì, kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực gắn với việc đẩy mạnh xây dựng, hoàn thiện luật pháp, cơ chế, chính sách để “không thể, không dám, không muốn tham nhũng”. Đồng thời, chấn chỉnh, đấu tranh loại bỏ tư tưởng bàn lùi, tâm lý lo ngại rằng nếu đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực quá mạnh sẽ cản trở sự phát triển, làm nhụt chí, dè dặt, né tránh, đùn đẩy trách nhiệm trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các cấp.

Ba là, chuẩn bị tốt cho đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội lần thứ XIV của Đảng thành công tốt đẹp. Đại hội đảng các cấp là sinh hoạt Đảng quan trọng nhất, cần phải được chuẩn bị nghiêm túc, khẩn trương, có “bài bản” theo đúng Điều lệ Đảng và các nghị quyết, kết luận, chỉ thị, quy định của Ban Chấp hành Trung ương, để bảo đảm qua mỗi kỳ đại hội, Đảng phải thực sự trong sạch, vững mạnh hơn, thực hiện tốt mong muốn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Đảng ta “là đạo đức, là văn minh”; xứng đáng là đội tiền phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiền phong của nhân dân lao động và của toàn dân tộc, đại diện trung thành cho lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và toàn dân tộc. Theo đó, cùng với thực hiện đồng bộ các chủ trương, giải pháp và trên cơ sở kết quả lấy phiếu tín nhiệm các chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý chủ chốt, cần tập trung xây dựng quy hoạch cán bộ lãnh đạo các cấp, đặc biệt là Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIV và các nhiệm kỳ tiếp theo bảo đảm tốt các yêu cầu, tiêu chí. Đồng thời, khẩn trương, nghiêm túc tiến hành tổng kết những vấn đề lý luận và thực tiễn qua 40 năm đổi mới (1986 - 2026), làm cơ sở đề ra chủ trương, đường lối xây dựng đất nước ta ngày càng giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc và bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong tình hình mới.

GS, TS. MẠCH QUANG THẮNG
________________   

1 - ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr. 57.

2 - Sđd, tr. 75.

3 - Bảy dám: dám nghĩ; dám nói; dám làm; dám chịu trách nhiệm; dám đổi mới, sáng tạo; dám đương đầu với khó khăn, thử thách; dám hành động vì lợi ích chung.