Quán triệt quan điểm của Đảng về thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, tỉnh Yên Bái luôn chủ động kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng, an ninh trên địa bàn và đã thu được nhiều kết quả tích cực.

Nằm trong vùng Trung du và miền núi phía Bắc, tỉnh Yên Bái có địa hình chia cắt phức tạp, thường xuyên chịu ảnh hưởng nặng nề của thiên tai, lũ lụt. Với 09 đơn vị hành chính cấp huyện, 180 đơn vị hành chính cấp xã, dân số trên 81 vạn người, Yên Bái là địa bàn sinh sống của hơn 30 dân tộc anh em, trong đó có trên 54% là đồng bào dân tộc thiểu số. Mặc dù có 02 huyện nghèo là Trạm Tấu, Mù Cang Chải và 81 xã đặc biệt khó khăn, song được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, sự nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân các dân tộc nên tỉnh Yên Bái đã vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, có bước phát triển khá toàn diện trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh.

Lãnh đạo Tỉnh cắt băng khánh thành cầu Bách Lẫm kết nối Quộc lộ 37 với đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai

Trên cơ sở quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Tỉnh lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2015 - 2020 đã xác định: “…tiếp tục đổi mới toàn diện, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển kinh tế với tốc độ tăng trưởng hợp lý và bền vững; đẩy mạnh phát triển văn hóa - xã hội, tiến bộ, công bằng xã hội, cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân; tăng cường xây dựng, củng cố quốc phòng, an ninh vững mạnh,…”. Để hiện thực hóa mục tiêu đó, những năm qua, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân Tỉnh đã lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ.

Trước hết, Tỉnh tập trung xây dựng, rà soát, bổ sung, hoàn thiện các quy hoạch, kế hoạch, cơ chế chính sách, đề án phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, đảm bảo liên thông, đồng bộ, có tầm nhìn dài hạn, tính khả thi cao. Trong đó, Tỉnh tiến hành rà soát, điều chỉnh, bổ sung Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020, định hướng đến năm 2030; xây dựng, điều chỉnh, bổ sung 16 quy hoạch ngành, lĩnh vực, sản phẩm chủ yếu cấp tỉnh giai đoạn 2016 - 2020, tầm nhìn đến năm 2030; phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng và Quân khu 2 rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cho mục đích quốc phòng trên địa bàn; ban hành 39 bộ chính sách, đề án phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh giai đoạn 2016 - 2020. Các quy hoạch, kế hoạch, chính sách, đề án của Tỉnh đã bám sát và cụ thể hóa Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020, các nghị quyết của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Tỉnh lần thứ XVIII, đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế và phát huy tiềm năng, thế mạnh của địa phương trong từng giai đoạn. Trong tổng thể quy hoạch, khu vực nông nghiệp vẫn được coi là một trong những trụ cột quan trọng; phát triển công nghiệp được xác định là động lực để phát triển kinh tế; khu vực dịch vụ chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng sản phẩm trên địa bàn (47%), đảm bảo cho Tỉnh vừa phát huy được lợi thế so sánh, vừa góp phần tích cực chuyển đổi cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động, giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho nhân dân.

Do đặc điểm địa lý, phân bố dân cư nên điều kiện, trình độ phát triển kinh tế - xã hội của đồng bào trên địa bàn Tỉnh có sự khác biệt giữa vùng cao và vùng thấp. Vì vậy, Tỉnh chú trọng nghiên cứu, xây dựng các quy hoạch, kế hoạch, chính sách, đề án phát triển kinh tế - xã hội phù hợp đặc điểm riêng của từng vùng. Đối với vùng thấp, tập trung phát triển sản xuất công nghiệp, nông nghiệp hàng hóa có giá trị gia tăng cao; vùng cao chú trọng ổn định sản xuất, đảm bảo an ninh lương thực, xóa đói, giảm nghèo, khắc phục tình trạng di dịch cư tự do, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Đồng thời, có cơ chế, chính sách phù hợp, linh hoạt để thu hút, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư vào các lĩnh vực, địa bàn nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng.

Để tạo tiền đề cho kinh tế - xã hội phát triển nhanh, bền vững, Tỉnh coi trọng phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội theo hướng đồng bộ, từng bước hiện đại, xác định đây là một trong ba đột phá chiến lược để phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn hiện nay và những năm tiếp theo. Theo đó, Tỉnh nỗ lực vận động, thu hút và ưu tiên nguồn lực đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông, nhằm kết nối vùng, liên vùng, vừa phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, vừa đảm bảo quốc phòng, an ninh, nhất là ở những địa bàn trọng yếu, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số để không bị cô lập khi có tình huống xảy ra. Với phương châm “trên dưới cùng làm”, những năm qua, Tỉnh đã kết hợp nhiều nguồn lực nâng cấp các tuyến giao thông huyết mạch, tuyến giao thông tới các khu, cụm công nghiệp; tích cực triển khai Đề án “Phát triển giao thông nông thôn trên địa bàn tỉnh Yên Bái giai đoạn 2016 - 2020”, với mục tiêu đến năm 2020 kiên cố hóa, làm mới và mở rộng trên 1.000km đường giao thông nông thôn. Hiện nay, Tỉnh đang đề xuất với Chính phủ, các bộ, ngành quan tâm, hỗ trợ nguồn lực đầu tư một số trục đường ngang kết nối các quốc lộ với cao tốc Nội Bài - Lào Cai; đường nối huyện Trạm Tấu (Yên Bái) với Bắc Yên (Sơn La). Đồng thời, tiếp tục huy động, lồng ghép nguồn lực từ các chương trình mục tiêu quốc gia và các nguồn vốn khác để đầu tư phát triển hạ tầng xây dựng nông thôn mới, trọng tâm là hệ thống đường giao thông liên xã, thôn, bản, hạ tầng thông tin liên lạc, y tế, giáo dục, các công trình có tính lưỡng dụng trong khu vực phòng thủ.

Hội nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy trong diễn tập khu vực phòng thủ Tỉnh (tháng 5-2017)

Cùng với đó, Tỉnh đẩy mạnh phát triển các ngành, lĩnh vực kinh tế gắn với củng cố tiềm lực quốc phòng, an ninh. Tỉnh đã huy động mọi nguồn lực, khai thác, sử dụng có hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của địa phương cho phát triển theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp, xây dựng và dịch vụ, giảm tỷ trọng nông nghiệp trong cơ cấu kinh tế. Thực hiện quy hoạch, đầu tư phát triển các khu, cụm công nghiệp, tập trung vào các ngành, sản phẩm công nghiệp có lợi thế, như: chế biến nông sản, lâm sản; khai thác, chế biến khoáng sản; sản xuất vật liệu xây dựng, điện, linh kiện điện tử, v.v. Đến nay, hầu hết các cơ sở sản xuất đều hoạt động hiệu quả, vừa góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế của Tỉnh, vừa sẵn sàng chuyển sang sản xuất, sửa chữa vũ khí, khí tài, vật liệu xây dựng phục vụ các công trình quốc phòng và phòng thủ dân sự khi cần thiết.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, Tỉnh đẩy mạnh tái cơ cấu nội ngành giữa các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, lâm nghiệp gắn với bảo đảm an ninh lương thực, bảo vệ môi trường sinh thái và tích lũy cho nhu cầu quốc phòng; chú trọng phát triển các vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung trên cơ sở phát huy lợi thế của từng vùng, như: vùng sản xuất lúa chất lượng cao, vùng cây ăn quả đặc sản có múi, vùng chè nguyên liệu theo tiêu chuẩn VietGAP, chè Shan ở vùng cao và các loại cây có giá trị kinh tế cao. Các chương trình, đề án trong lĩnh vực nông nghiệp đã phát huy hiệu quả tích cực, tạo thêm nhiều việc làm, tăng thu nhập, ổn định đời sống dân cư khu vực nông thôn, góp phần giữ vững an ninh chính trị ở cơ sở. Để duy trì, phát triển lĩnh vực dịch vụ, Yên Bái đã tập trung ưu tiên các ngành dịch vụ có thế mạnh, như: vận tải, tài chính, ngân hàng, y tế, đào tạo nghề, công nghệ thông tin; đẩy mạnh thu hút đầu tư, tăng cường liên kết với các tỉnh trong vùng để phát triển các điểm, khu du lịch lớn, nhằm thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động, giải quyết việc làm, đưa du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng của địa phương. Nhờ đó, cơ cấu kinh tế của Tỉnh có sự chuyển dịch tích cực, theo hướng tăng tỷ trọng phi nông nghiệp. Các ngành kinh tế đã thực hiện tốt nhiệm vụ tạo nguồn tích lũy, dự trữ theo kế hoạch được giao và bổ sung vào lượng dự trữ mỗi năm từ 5% - 10% tổng nhu cầu, sẵn sàng huy động nhân lực, vật lực của nền kinh tế bảo đảm cho quốc phòng, an ninh. Ngoài ra, Tỉnh còn tập trung đầu tư, đảm bảo cơ sở vật chất, trang thiết bị cho các bệnh viện tuyến huyện, trạm y tế xã kết hợp với đầu tư phát triển nhân lực ngành y tế, góp phần bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cho nhân dân. Triển khai thực hiện Đề án “Sắp xếp quy mô, mạng lưới trường, lớp đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông trên địa bàn tỉnh Yên Bái giai đoạn 2016 - 2020”, có chính sách ưu tiên đối với hệ thống trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú, hướng tới nâng cao chất lượng, hiệu quả và đảm bảo công bằng trong giáo dục. Bên cạnh đó, Tỉnh thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, xóa đói, giảm nghèo, chính sách đối với người có công, chính sách đặc thù đối với đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn; tuyên truyền, vận động đồng bào dân tộc thiểu số định canh, định cư, thay đổi tập quán canh tác và xóa bỏ các phong tục lạc hậu. Đến nay, 100% xã, phường, thị trấn trong Tỉnh đã được đầu tư phát triển hệ thống đường giao thông, hạ tầng lưới điện, bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin,… bảo đảm phục vụ cho hoạt động dân sinh trong thời bình và sẵn sàng động viên phục vụ nhiệm vụ quốc phòng khi có tình huống.

Mặc dù là tỉnh nghèo, áp lực và nhu cầu thu hút đầu tư, bao gồm cả nguồn lực đầu tư trong nước và nước ngoài để phát triển kinh tế - xã hội là rất lớn, song Yên Bái xác định quan điểm không thu hút các dự án đầu tư bằng mọi giá mà phải thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, phát triển bền vững. Quán triệt chủ trương đó, Tỉnh chỉ đạo xây dựng và thực hiện nghiêm cơ chế phối hợp, tham vấn, thẩm định, giám sát chặt chẽ từ khâu quy hoạch, lựa chọn nhà đầu tư, quyết định chủ trương đầu tư, thẩm định dự án, cấp phép xây dựng đến giám sát thực hiện các dự án đầu tư phát triển kinh tế, đặc biệt là tại các địa bàn trọng điểm, đầu tư vào lĩnh vực nhạy cảm; chủ động phòng ngừa, chống biểu hiện tuyệt đối hóa mục tiêu kinh tế, chỉ chú trọng đến lợi ích kinh tế đơn thuần mà xem nhẹ yếu tố quốc phòng, an ninh. Đồng thời, phát huy tốt vai trò của cơ quan Quân sự, Công an trong công tác quản lý nhà nước về quốc phòng, an ninh; chủ động phối hợp, xin ý kiến thẩm định của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và Quân khu 2 về các quy hoạch, dự án phát triển kinh tế trên địa bàn, đảm bảo không ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh. Đặc biệt, quá trình quy hoạch và đầu tư xây dựng đô thị, nông thôn, Tỉnh chú trọng các công trình lưỡng dụng, vừa phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, nhưng sẵn sàng chuyển đổi mục đích, công năng để phục vụ nhiệm vụ quân sự, quốc phòng khi có tình huống. Song song với việc đẩy mạnh phát triển kinh tế, Tỉnh chỉ đạo thực hiện tốt nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững mạnh; trọng tâm là xây dựng lực lượng vũ trang địa phương vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức, có sức chiến đấu cao, làm nòng cốt trong xây dựng, hoạt động của khu vực phòng thủ, phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội địa phương.

Phát huy những kết quả đã đạt được, Đảng bộ, chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân các dân tộc tỉnh Yên Bái đang tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện có hiệu quả các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh, phấn đấu đưa Yên Bái trở thành tỉnh phát triển khá trong vùng Trung du và miền núi phía Bắc.

ĐỖ ĐỨC DUY, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân Tỉnh