Số tiếp theo và hết: III - Một số giải pháp nâng cao hiệu quả tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế của Quân đội

Trong những năm tới, dự báo tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; nước ta tiếp tục đẩy mạnh công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng; sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đứng trước những thuận lợi và cơ hội lớn, song cũng có không ít khó khăn, thách thức, với mục tiêu, yêu cầu cao hơn. Trước bối cảnh đó, để góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đòi hỏi Quân đội ta cùng với tập trung nâng cao chất lượng tổng hợp, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong mọi tình huống, cần tiếp tục thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ trên “mặt trận lao động sản xuất, xây dựng kinh tế”, đóng góp tích cực hơn nữa vào phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường tiềm lực quốc phòng, sức mạnh đất nước.

Để thực hiện mục tiêu trên, cần triển khai đồng bộ các giải pháp; trong đó, chú trọng những nội dung, giải pháp chủ yếu sau:

Một là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về nhiệm vụ tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế của Quân đội. Đây là vấn đề quan trọng hàng đầu, nhằm định hướng, thống nhất tư tưởng, nhận thức, xây dựng động cơ, trách nhiệm cho cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân và tạo sự đồng thuận trong dư luận xã hội về nhiệm vụ tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế của Quân đội. Đồng thời, đấu tranh, phản bác, làm thất bại mọi sự chống phá, xuyên tạc của các thế lực thù địch, phần tử cơ hội về vấn đề này. Theo đó, công tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục về nhiệm vụ tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế của Quân đội cần được chú trọng đẩy mạnh, tiến hành thường xuyên, bằng nhiều phương tiện, biện pháp, hình thức phong phú. Bên cạnh việc đề cao trách nhiệm của cấp ủy, chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy các cấp trong việc giáo dục, quán triệt, phát huy vai trò của các cơ quan thông tấn, báo chí, nhất là báo chí Quân đội để thông tin, tuyên truyền, làm rõ chức năng, nhiệm vụ của Quân đội, quan điểm của Đảng, chủ trương của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về nhiệm vụ tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế kết hợp quốc phòng; kết quả các đơn vị, doanh nghiệp Quân đội đạt được trên “mặt trận lao động sản xuất”, hiệu quả về kinh tế, chính trị, xã hội, quốc phòng, an ninh từ hoạt động đó mang lại, cũng như mục tiêu, yêu cầu đặt ra đối với nhiệm vụ tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế của Quân đội trong giai đoạn hiện nay, v.v. Qua đó, làm cho cán bộ, chiến sĩ và các tầng lớp nhân dân nhận thức sâu sắc, đầy đủ ý nghĩa, tầm quan trọng, sự tất yếu, khách quan và thực chất của vấn đề Quân đội tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế; thấy rõ vai trò quan trọng của Quân đội trong tham gia xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, nhất là trên các địa bàn chiến lược, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, nơi khó khăn, gian khổ. Đặc biệt, phải thấu suốt: tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế, phát triển đất nước là một chức năng cơ bản, nhiệm vụ chính trị quan trọng mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao cho Quân đội. Hoạt động sản xuất, xây dựng kinh tế của Quân đội dù ở lĩnh vực, ngành nghề nào cũng không vì mục đích kinh tế đơn thuần mà luôn gắn kết chặt chẽ với quốc phòng, nhằm mục tiêu phục vụ tốt hơn cho nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, v.v. Trên cơ sở thống nhất nhận thức, các cấp, ngành, địa phương tích cực hỗ trợ, tạo điều kiện để các đơn vị, doanh nghiệp Quân đội tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế theo đúng chủ trương của Đảng, Pháp luật Nhà nước; toàn quân tiếp tục đề cao trách nhiệm, cụ thể hóa, triển khai thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ quan trọng này, đáp ứng yêu cầu xây dựng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Hai là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, trực tiếp là sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp trong Quân đội đối với nhiệm vụ tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế. Thực tế cho thấy, nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến kết quả đạt được và cả những hạn chế, thiếu sót trong nhiệm vụ tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế của các đơn vị, doanh nghiệp Quân đội thời gian qua là do công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát thực hiện tốt hoặc chưa tốt. Bởi vậy, phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, trực tiếp là sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp trong Quân đội đối với nhiệm vụ tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế, nhất là trong bối cảnh kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế sâu rộng và trong điều kiện các thế lực thù địch đang đẩy mạnh các hoạt động chống phá Quân đội như hiện nay. Đây là nguyên tắc, nhân tố quyết định, đảm bảo cho hoạt động tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế của Quân đội luôn được tiến hành đúng định hướng, tổ chức khoa học, đạt hiệu quả cao. Thực hiện vấn đề này, cần nghiên cứu, đề xuất ban hành các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Chính phủ về nhiệm vụ tham gia phát triển kinh tế kết hợp quốc phòng của Quân đội; rà soát, đẩy mạnh xây dựng, hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách, quy chế, quy định để lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành hoạt động sản xuất, xây dựng kinh tế của Quân đội, phù hợp với đặc thù quốc phòng, sự đổi mới về cơ chế quản lý kinh tế, chủ trương phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường quốc phòng, an ninh của Đảng, Nhà nước. Để đáp ứng sự phát triển của tình hình thực tiễn, trước mắt, cần nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện cơ chế quản lý doanh nghiệp Quân đội; quy chế, quy định về xây dựng, hoạt động của khu kinh tế - quốc phòng, đoàn kinh tế - quốc phòng; quy chế quản lý, sử dụng đất quốc phòng; quy chế hoạt động kinh tế đối ngoại; chính sách đối với doanh nghiệp Quân đội đứng chân trên địa bàn chiến lược; cơ chế hỗ trợ tài chính nhằm cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp Quân đội; quy chế hoạt động của người đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước, Bộ Quốc phòng tại các doanh nghiệp cổ phần, v.v.

Các đơn vị, doanh nghiệp Quân đội, trước hết là cấp ủy, chỉ huy các cấp tiếp tục quán triệt, nắm vững chủ trương, quan điểm của Đảng về kết hợp kinh tế với quốc phòng, quốc phòng với kinh tế và các nghị quyết, chỉ thị của cấp trên, trực tiếp là Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng, Nghị quyết 520-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương về “Lãnh đạo nhiệm vụ sản xuất, xây dựng kinh tế kết hợp quốc phòng của Quân đội đến năm 2020”. Trên cơ sở đó, đề cao vai trò, trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát nhiệm vụ sản xuất, xây dựng kinh tế. Chủ động xây dựng nghị quyết chuyên đề, chương trình, kế hoạch thực hiện sát với đặc điểm, nhiệm vụ được giao, đảm bảo mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ của đơn vị, doanh nghiệp Quân đội đều được lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, tuân thủ nghiêm pháp luật Nhà nước, quy định của Bộ Quốc phòng. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, cần đổi mới tư duy, phương thức lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành nhiệm vụ sản xuất, xây dựng kinh tế; chú trọng giữ vững và tăng cường hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo của Đảng trong các doanh nghiệp Quân đội, nhất là sau khi tiến hành cổ phần hóa. Cùng với đó, các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng cần tăng cường phối hợp, kiểm tra, nắm bắt tình hình, nhất là những khó khăn, vướng mắc, vấn đề mới nảy sinh và những hạn chế, thiếu sót, báo cáo, đề xuất biện pháp giải quyết, tạo điều kiện để các đơn vị, doanh nghiệp Quân đội thực hiện tốt nhiệm vụ sản xuất, xây dựng kinh tế gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh trong giai đoạn trước mắt và lâu dài.

Ba là, đẩy mạnh cơ cấu lại, đổi mới, kiện toàn tổ chức gắn với thực hiện các biện pháp nâng cao năng lực, hiệu quả sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp, đơn vị Quân đội tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế. Đây là giải pháp quan trọng, vừa cấp thiết trước mắt, vừa cơ bản lâu dài, nhằm xây dựng ngành kinh tế Quân đội “tinh, gọn, hiệu quả”, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Trọng tâm hiện nay tập trung triển khai thực hiện tốt Nghị quyết 425-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương “Về sắp xếp, đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Quân đội đến năm 2020 và những năm tiếp theo”, Đề án “Cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp Quân đội đến năm 2020” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trong đó, kiên quyết sáp nhập, cơ cấu lại các doanh nghiệp thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng có cùng ngành nghề; cổ phần hóa, thoái vốn triệt để đối với doanh nghiệp thương mại, xây dựng, dịch vụ, doanh nghiệp ít liên quan đến nhiệm vụ quân sự, quốc phòng; giải thể, phá sản đối với các doanh nghiệp không đủ điều kiện cổ phần hóa hoặc không cổ phần hóa được. Qua đó, khắc phục sự dàn trải nguồn lực, quy mô đầu tư, trùng lặp về ngành nghề sản xuất, kinh doanh,... tạo sự đổi mới toàn diện về cơ cấu, mô hình tổ chức, hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp Quân đội - lực lượng chủ yếu của Quân đội tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện phải tiến hành đồng bộ các mặt công tác tư tưởng, tổ chức, cán bộ, chính sách, nhằm giữ vững sự ổn định đời sống của cán bộ, công nhân, người lao động, tránh gây ảnh hưởng xấu về chính trị, xã hội. Cùng với đó, cần rà soát, tổ chức lại và quản lý chặt chẽ hoạt động sản xuất, làm kinh tế của các đơn vị thường trực, sự nghiệp công lập. Tập trung chấn chỉnh tổ chức biên chế các đoàn kinh tế - quốc phòng phù hợp với chức năng, yêu cầu nhiệm vụ; điều chuyển đoàn kinh tế - quốc phòng về trực thuộc quân khu, nhằm thống nhất trong quản lý, chỉ đạo và tạo điều kiện thuận lợi để các đoàn kinh tế - quốc phòng thực hiện tốt mục tiêu xây dựng khu kinh tế - quốc phòng trên các địa bàn chiến lược, nơi “phên giậu” của Tổ quốc, v.v.

Đi liền với kiện toàn tổ chức, lực lượng, các đơn vị, doanh nghiệp Quân đội cần xây dựng, bổ sung, hoàn thiện đồng bộ các thể chế, thiết chế; tích cực huy động nguồn lực đầu tư đổi mới công nghệ, hiện đại hóa cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, nâng cao năng lực tài chính; đẩy mạnh đổi mới công tác quản trị doanh nghiệp; xây dựng thương hiệu; xây dựng chiến lược phát triển, hội nhập, chiến lược sản xuất, kinh doanh, phù hợp với mô hình hoạt động, đặc thù quốc phòng và yêu cầu hội nhập quốc tế, v.v. Đặc biệt, cần hết sức coi trọng xây dựng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cả trên lĩnh vực quản lý, điều hành sản xuất, kinh doanh và trực tiếp sản xuất. Bộ Quốc phòng cần sớm xây dựng, triển khai đề án xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành kinh tế Quân đội, xây dựng đội ngũ doanh nhân Quân đội, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ sản xuất, xây dựng kinh tế của Quân đội trong thời kỳ mới.

Bốn là, đẩy mạnh hoạt động kinh tế đối ngoại, xúc tiến thương mại, đầu tư, hội nhập kinh tế quốc tế. Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, những năm qua, cùng với hội nhập thị trường trong nước, các đơn vị, doanh nghiệp Quân đội đã chủ động tận dụng cơ hội, vượt qua khó khăn, thách thức, tham gia hoạt động kinh tế đối ngoại, vươn ra hội nhập kinh tế quốc tế và thu được kết quả bước đầu, mở ra hướng đi mới trong thực hiện nhiệm vụ sản xuất, xây dựng kinh tế. Tuy nhiên, về tổng thể, hoạt động kinh tế đối ngoại, hội nhập kinh tế quốc tế của Quân đội còn hạn chế cả về quy mô, hình thức, mức độ, hiệu quả, biện pháp thực hiện. Kiến thức về hội nhập, luật pháp kinh doanh quốc tế, trình độ ngoại ngữ,... của đội ngũ cán bộ ở các doanh nghiệp chưa đáp ứng yêu cầu. Hoạt động xúc tiến thương mại, xúc tiến đầu tư còn nhỏ lẻ, rời rạc, hiệu quả chưa cao. Sự phối hợp giữa các doanh nghiệp Quân đội và cơ quan chức năng trong dự báo tình hình, cung cấp, trao đổi thông tin, nhất là thông tin về thị trường còn hạn chế. Bên cạnh đó, việc chậm xây dựng, đổi mới cơ chế, chính sách liên quan đến hoạt động kinh tế đối ngoại, hội nhập kinh tế quốc tế của Quân đội cũng là những rào cản không nhỏ trong thực hiện vấn đề này.

Để nâng cao hiệu quả tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế trong bối cảnh hiện nay đòi hỏi Quân đội, mà chủ yếu, trực tiếp nhất là các doanh nghiệp Quân đội cần có chủ trương, biện pháp đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế. Theo đó, Bộ Quốc phòng cần tiếp tục xây dựng, bổ sung, hoàn thiện các cơ chế, chính sách, quy chế có liên quan phù hợp với tình hình thực tiễn, tạo khung pháp lý, môi trường thông thoáng, thuận lợi cho các đơn vị, doanh nghiệp Quân đội tham gia hội nhập kinh tế quốc tế, trên nguyên tắc: phân biệt rõ “đối tác”, “đối tượng”, giữ vững mục tiêu, định hướng của Đảng trong quá trình hội nhập và quan tâm đúng mức đến đặc thù quân sự, quốc phòng. Trong đó, chú trọng nghiên cứu, hoàn thiện chính sách khuyến khích mở rộng hợp tác, liên doanh, liên kết kinh tế, hỗ trợ doanh nghiệp Quân đội đầu tư ra nước ngoài và khuyến khích doanh nghiệp nước ngoài có đủ điều kiện theo quy định đầu tư vào lĩnh vực công nghệ lưỡng dụng của Quân đội, v.v. Các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng tích cực hơn nữa trong việc phối hợp với các bộ, ngành có liên quan, thực hiện tốt cơ chế trao đổi, cung cấp thông tin và tăng cường thu thập thông tin kinh tế từ các nguồn, đẩy mạnh nghiên cứu, đánh giá, dự báo tình hình, cung cấp kịp thời, đầy đủ, chính xác cho các doanh nghiệp, giúp các doanh nghiệp Quân đội tiếp cận thông tin, nắm bắt cơ hội kinh doanh, đầu tư. Đồng thời, cùng Hiệp hội Doanh nghiệp Quân đội tiếp tục phối hợp với Bộ Công thương đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại và đầu tư, tích cực tổ chức và tham gia các hội thảo, hội chợ thương mại, triển lãm, để quảng bá rộng rãi thương hiệu, sản phẩm, dịch vụ, năng lực của các doanh nghiệp Quân đội ở cả trong nước, khu vực và quốc tế.

 Về phía các doanh nghiệp Quân đội, cần tăng cường tìm hiểu, nắm bắt các quy tắc, luật lệ, pháp luật kinh doanh quốc tế, các cam kết, lộ trình mở cửa của Chính phủ, nhất là pháp luật của các nước đối tác kinh doanh để tránh rủi ro, tranh chấp. Đồng thời, đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng nguồn nhân lực trên lĩnh vực kinh tế đối ngoại, hội nhập kinh tế quốc tế. Quan tâm đúng mức đến xây dựng chiến lược mặt hàng xuất khẩu; đầu tư bài bản cho các hoạt động ma-két-tinh, quảng bá thương hiệu, sản phẩm, tìm kiếm, phát triển thị trường; chủ động lựa chọn đối tác, mở rộng liên doanh, liên kết với các đối tác nước ngoài trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, nâng cao sức cạnh tranh trên những lĩnh vực Quân đội có thế mạnh, từng bước tham gia vào mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu, hội nhập ngày càng sâu thị trường khu vực và thế giới, tạo những đột phá mới nhằm “kết hợp tốt nhiệm vụ quốc phòng, an ninh với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội”¹.

  Tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế là một chức năng cơ bản, nhiệm vụ chính trị quan trọng, có ý nghĩa chiến lược lâu dài, thể hiện bản chất cách mạng, truyền thống tốt đẹp của Quân đội nhân dân Việt Nam. Thực tiễn hoạt động sản xuất, xây dựng kinh tế của Quân đội và những kết quả đạt được đã khẳng định quan điểm, chủ trương đúng đắn của Đảng trong việc lãnh đạo, tổ chức Quân đội tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế; khẳng định ý thức, trách nhiệm chính trị cao, tinh thần chủ động, sáng tạo của Quân đội trong việc quán triệt, thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược - vừa làm tròn vai trò nòng cốt trong bảo vệ Tổ quốc, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội, vừa tham gia tích cực, có hiệu quả vào công cuộc xây dựng đất nước. Nhận thức đúng chức năng, nhiệm vụ, quán triệt sâu sắc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước và phát huy những kinh nghiệm, kết quả đạt được, Quân đội ta tiếp tục phấn đấu thực hiện tốt nhiệm vụ tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế, xứng đáng là “đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất” trong thời kỳ mới, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa./.

MẠNH HÀ - MẠNH DŨNG - MẠNH TUẤN
________________

1 - ĐCSVN- Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb CTQG, H. 2016, tr.312.