Quân khu 5 có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng trong thế phòng thủ chung của đất nước. Do đó, xây dựng phòng thủ Quân khu và khu vực phòng thủ các địa phương trên địa bàn vững chắc là một trong những trọng tâm được Đảng bộ Quân khu 5 tập trung lãnh đạo với nhiều nội dung, giải pháp đồng bộ, hiệu quả.

Quán triệt, thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 22/9/2008 của Bộ Chính trị (khóa X) về tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc trong tình hình mới, những năm qua, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp xây dựng phòng thủ Quân khu và khu vực phòng thủ các địa phương đạt được những kết quả quan trọng. Nổi bật là: nhận thức, trách nhiệm của cán bộ chủ chốt ở các cấp, ngành, địa phương và nhân dân trong xây dựng khu vực phòng thủ đã có sự chuyển biến tích cực. Công tác phối hợp trong chỉ đạo, hướng dẫn giữa Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu với cấp ủy, chính quyền các tỉnh, thành phố được tăng cường; cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo trong xây dựng và hoạt động của khu vực phòng thủ được thực hiện nghiêm, vận dụng sáng tạo và vận hành thông suốt ở các cấp. Vai trò lãnh đạo của cấp ủy, năng lực quản lý, điều hành của chính quyền; trách nhiệm, trình độ tham mưu, tổ chức chỉ huy, hiệp đồng của cơ quan quân sự, công an và các ban, ngành, đoàn thể địa phương được nâng cao. Nhờ đó, tiềm lực, sức mạnh của khu vực phòng thủ được xây dựng, củng cố ngày càng vững chắc, góp phần đấu tranh, ngăn chặn hiệu quả hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, giữ vững ổn định chính trị - xã hội, môi trường hòa bình, tạo điều kiện thuận lợi để địa phương phát triển kinh tế - xã hội.

Tuy vậy, quá trình xây dựng phòng thủ Quân khu, khu vực phòng thủ các địa phương phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Địa bàn Quân khu vẫn luôn là trọng điểm chống phá của các thế lực thù địch với nhiều âm mưu, thủ đoạn mới; tình hình an ninh trên tuyến biên giới, biển đảo diễn biến phức tạp, tiềm ẩn những yếu tố gây mất ổn định; an ninh phi truyền thống có những diễn biến mới, khó lường, ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Để xây dựng phòng thủ Quân khu, khu vực phòng thủ các địa phương vững chắc trong giai đoạn mới, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả những nội dung chủ yếu sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy, sự quản lý, điều hành của chính quyền trong xây dựng phòng thủ Quân khu, khu vực phòng thủ các địa phương. Quán triệt, thực hiện nghiêm Kết luận số 64-KL/TW, ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị (khóa XII) về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW, cấp ủy, chính quyền địa phương, các cơ quan, ban, ngành Trung ương trên địa bàn phải xác định xây dựng phòng thủ Quân khu, khu vực phòng thủ là nhiệm vụ trọng yếu trong hoạt động lãnh đạo. Từ đó, có chủ trương lãnh đạo, chỉ đạo sát đúng trong từng giai đoạn; trong đó, vấn đề quan trọng hàng đầu, xuyên suốt là tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy và hiệu quả quản lý, điều hành của chính quyền các cấp, năng lực tham mưu của cơ quan Quân sự, Công an, Biên phòng và các ban, ngành, đoàn thể địa phương, nhất là năng lực làm tham mưu của Đảng ủy Quân sự đối với nhiệm vụ quan trọng này. Thường xuyên củng cố, kiện toàn, nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ huy, điều hành của Ban Chỉ đạo phòng thủ Quân khu và khu vực phòng thủ các cấp; coi trọng xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì các cấp có đủ phẩm chất, năng lực lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng và duy trì hoạt động khu vực phòng thủ các địa phương gắn với phòng thủ Quân khu. Chủ động phối hợp với cấp ủy, chính quyền các địa phương, cơ quan, đơn vị của các bộ, ngành Trung ương trên địa bàn để xây dựng Quy chế phối hợp và đề xuất những giải pháp lãnh đạo nâng cao chất lượng, hiệu quả xây dựng và hoạt động khu vực phòng thủ. Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các chủ thể, đối tượng về nhiệm vụ xây dựng phòng thủ Quân khu, khu vực phòng thủ các cấp gắn với nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, an ninh trong tình hình mới.

Hai là, tăng cường xây dựng các tiềm lực phòng thủ Quân khu, khu vực phòng thủ các cấp; kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh, chuẩn bị tốt mọi mặt cho động viên quốc phòng. Để thực hiện tốt nội dung này, cần phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, các cấp, ngành, lực lượng và toàn dân trong xây dựng các tiềm lực khu vực phòng thủ. Thực hiện tốt chính sách kinh tế - xã hội, chính sách dân tộc, tôn giáo, hậu phương Quân đội,… hướng vào giải quyết những vấn đề bức xúc trong đời sống nhân dân, nhất là vùng trọng điểm về quốc phòng, an ninh. Tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, dựa vào dân, lấy dân làm gốc, xây dựng “thế trận lòng dân” ngày càng vững chắc. Trong tình hình mới, Đảng ủy Quân khu tăng cường lãnh đạo việc xây dựng quy hoạch tổng thể bố trí quốc phòng gắn với chiến lược quy hoạch, kế hoạch, đề án phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội giai đoạn 2021 - 2030 đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời bình và khi có tình huống. Chú trọng thực hiện hiệu quả các đề án tăng cường quốc phòng, an ninh kết hợp với phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội trên các tuyến biên giới, biển, đảo, địa bàn chiến lược, trọng điểm; Đề án xây dựng chuỗi đảo gần bờ thành các trung tâm kinh tế, khoa học - công nghệ, quốc phòng - an ninh. Các dự án phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn phải đáp ứng yêu cầu vừa bảo đảm nhu cầu động viên quốc phòng vừa bảo đảm năng lực sản xuất của nền kinh tế trong năm đầu chiến tranh. Các địa phương khi quy hoạch, phát triển các ngành, lĩnh vực phải theo hướng lưỡng dụng, chuyển trạng thái nhanh. Cụ thể là: phát triển công nghiệp phải gắn với phát triển công nghiệp quốc phòng; phát triển nông nghiệp vừa bảo đảm an ninh lương thực, vừa tích lũy cho nhu cầu chiến tranh; phát triển lâm nghiệp đi đôi với nâng tỷ lệ che phủ rừng và gắn với xây dựng hệ thống các căn cứ, bố trí lực lượng trong khu vực phòng thủ; phát triển ngư nghiệp theo hướng thương mại, gắn với dịch vụ hậu cần trên biển, đảo, v.v. Cùng với đó, quy hoạch, đầu tư phát triển mạng lưới thông tin, giao thông vận tải,… phải bảo đảm kết nối giữa các vùng, miền, các trung tâm kinh tế, các tuyến vận tải chiến lược trong phòng thủ Quân khu, khu vực phòng thủ các cấp. Đồng thời, nâng cao trình độ, năng lực khoa học, công nghệ, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học quân sự, tổng kết thực tiễn để bổ sung, phát triển lý luận về xây dựng và hoạt động của khu vực phòng thủ trong điều kiện mới.

Ba là, xây dựng lực lượng vũ trang, lực lượng phòng thủ Quân khu và lực lượng khu vực phòng thủ các cấp vững mạnh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Phấn đấu đến năm 2025 cơ bản hoàn thành việc điều chỉnh tổ chức, biên chế theo hướng tinh “tinh, gọn, mạnh”; từ năm 2030 xây dựng lực lượng vũ trang Quân khu cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong mọi tình huống. Đối với khối cơ quan, Quân khu tập trung xây dựng theo hướng giảm khâu trung gian, khắc phục sự chồng chéo, trùng lặp chức năng, nhiệm vụ, nâng cao năng lực tham mưu, chỉ đạo theo lĩnh vực, ngành. Xây dựng đơn vị chủ lực vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức; cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi trong mọi tình huống. Phát huy tốt vai trò tham mưu, chủ trì của các cơ quan quân sự các cấp trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự, xây dựng khu vực phòng thủ ở địa phương. Các đơn vị bộ đội địa phương được xây dựng vững mạnh, đủ sức hoàn thành tốt nhiệm vụ cả trong thời bình và thời chiến; chú trọng xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu, chất lượng chính trị cao, đúng cơ cấu thành phần, trình độ quân sự, chuyên môn giỏi, sẵn sàng động viên cao. Đồng thời, xây dựng lực lượng dân quân, tự vệ vững mạnh, rộng khắp với quy mô, hình thức phù hợp với từng vùng, miền, địa phương, các thành phần kinh tế, loại hình doanh nghiệp, tổ chức kinh tế - xã hội. Triển khai hiệu quả Đề án xây dựng Hải đội dân quân thường trực tham gia bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới; xây dựng chốt chiến đấu dân quân thường trực các xã biên giới theo kế hoạch và đưa vào hoạt động có hiệu quả. Phối hợp với các cơ quan, đơn vị của bộ, ngành Trung ương trên địa bàn xây dựng lực lượng, quản lý nguồn dự bị động viên, hỗ trợ nguồn lực trong xây dựng phòng thủ Quân khu, khu vực phòng thủ các cấp. Cùng với đó, chú trọng đổi mới nội dung, phương pháp huấn luyện, diễn tập các đối tượng sát thực tế, gắn với các hình thái chiến tranh, môi trường và loại hình tác chiến mới. Chủ động tham gia có hiệu quả công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, dịch bệnh, sự cố môi trường, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn.

Bốn là, xây dựng thế trận phòng thủ Quân khu, khu vực phòng thủ các cấp vững chắc; gắn xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân với thế trận an ninh nhân dân. Tiếp tục hoàn chỉnh thế trận khu vực phòng thủ cấp tỉnh, cấp huyện; cụm làng, xã chiến đấu; căn cứ hậu phương; cơ sở hạ tầng bảo đảm chiến đấu, tạo thành thế liên hoàn, vững chắc, toàn diện, hợp thành thế trận phòng thủ Quân khu. Để làm được điều đó, cần phân bổ hợp lý các nguồn lực, bảo đảm ngân sách cho xây dựng, bổ sung, hoàn chỉnh thế trận khu vực phòng thủ cấp tỉnh, cấp huyện; trọng tâm là đầu tư xây dựng thế trận ở các khu vực trọng điểm, trên các hướng chiến lược, biên giới, hải đảo, tuyến ven biển, các điểm cao và các trục giao thông quan trọng. Tập trung ưu tiên xây dựng sở chỉ huy, công sự chiến đấu kiên cố ở một số khu vực phòng thủ then chốt trên các đảo gần bờ, địa hình có giá trị chiến lược ở tuyến biên giới. Tiếp tục đầu tư xây mới các công trình, tích cực cải tạo địa hình, củng cố các công trình đã có, nhất là ở đồng bằng, tuyến ven biển và các đô thị. Kết hợp chặt chẽ thế bố trí của các đơn vị chủ lực với bộ đội Biên phòng, bộ đội địa phương, dân quân, tự vệ để hình thành thế trận liên hoàn, vững chắc, đan xen, hỗ trợ, chi viện, bảo vệ các khu vực phòng thủ then chốt, mục tiêu trọng yếu. Đồng thời, tiếp tục khảo sát, nắm chắc khả năng, tiềm lực, điều kiện thực tế của các ngành kinh tế - xã hội để xây dựng kế hoạch bảo đảm nhu cầu quốc phòng năm đầu chiến tranh cho phòng thủ Quân khu, khu vực phòng thủ các cấp phù hợp. Phát huy sức mạnh tổng hợp để xây dựng cơ sở vật chất, hậu cần, kỹ thuật; chuẩn bị lượng dự trữ sẵn sàng chiến đấu theo hướng cơ bản, lâu dài, phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội và nhiệm vụ quân sự, quốc phòng của từng địa phương. Trong xây dựng kế hoạch phòng thủ dân sự phải gắn với thế trận quân sự, đáp ứng yêu cầu phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, sự cố môi trường, tìm kiếm cứu nạn,... với phương châm bốn tại chỗ.

Trước yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bằng những chủ trương và giải pháp lãnh đạo sát đúng, công tác xây dựng phòng thủ Quân khu và khu vực phòng thủ các cấp của Quân khu 5 trong thời gian tới sẽ được thực hiện thắng lợi.

Trung tướng TRỊNH ĐÌNH THẠCH, Chính ủy Quân khu