III*. Nâng cao năng lực cầm quyền của Đảng

Vai trò cầm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam đã được Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiến định; được nhân dân tin cậy, ủy thác và trao cho Đảng trọng trách giữ vai trò lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Qua thực tiễn cách mạng và sự chiêm nghiệm lịch sử, nhân dân ta luôn tin tưởng, suy tôn và tự giác thừa nhận Đảng là lãnh tụ của mình; đồng thời, luôn mong muốn Đảng phải thật sự trọng sạch, vững mạnh, “là đạo đức, là văn minh”, xứng đáng là người chèo lái con thuyền cách mạng Việt Nam đi đến bến bờ vinh quang, hạnh phúc.

Nhận thức đúng tầm vóc, giá trị, uy tín, vị thế và sứ mệnh của một đảng cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội, trong Di chúc để lại cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã căn dặn: “Đảng ta là một Đảng cầm quyền, mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”¹. Lời căn dặn sâu sắc, đầy tính nhân văn của Người đã trở thành lẽ sống, phương châm hành động, nền tảng tư tưởng và là cơ sở để Đảng tiến hành công cuộc đổi mới, xây dựng và chỉnh đốn, làm trong sạch nội bộ, giữ vững niềm tin và lòng kính trọng đối với nhân dân. Đồng thời, đề ra chủ trương, đường lối đúng đắn, nâng cao năng lực lãnh đạo, vị thế cầm quyền của Đảng để thực hiện khát vọng phát triển, đổi mới, sáng tạo, sớm đưa nước ta trở thành nước phát triển, có thu nhập cao, theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Nguồn: vksndtc.gov.vn

Thực tiễn chỉ ra rằng, bản lĩnh, trí tuệ, niềm tin, đạo đức và năng lực cầm quyền của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam, đặc biệt là trước những khó khăn, thử thách, bước ngoặt của cách mạng, giải quyết kịp thời, hiệu quả nhiều vấn đề mới, phức tạp nảy sinh, những lĩnh vực quan trọng, then chốt liên quan trực tiếp đến sinh mệnh của Đảng, sự tồn vong của chế độ, lợi ích quốc gia - dân tộc, hạnh phúc của nhân dân. Điều đó đã khẳng định “cái tâm, cái tầm, cái tuệ”, danh dự, uy tín và vị thế của Đảng trước toàn thể nhân dân và dân tộc, không có đảng phái, lực lượng nào có thể thay thế.

Thời gian tới, đất nước ta đang đứng trước thời cơ và thách thức đan xen, nhiều vấn đề chiến lược mới đặt ra cần phải giải quyết, tình hình quốc tế, khu vực dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp; các thách thức mang tính toàn cầu về biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh; những thành tựu của tiến bộ khoa học và công nghệ, nhất là tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư,… đang tác động mạnh mẽ, ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống kinh tế, chính trị, xã hội, an ninh, quốc phòng của đất nước. Trong khi đó, cán bộ, đảng viên và nhân dân đang mong muốn, đặt nhiều kỳ vọng vào năng lực cầm quyền, lãnh đạo của Đảng cùng những quyết sách đúng đắn, mạnh mẽ, quyết liệt và sáng tạo để khơi thông nguồn lực, tận dụng thời cơ, vận hội, vượt qua khó khăn, thách thức; quy tụ, tập hợp và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tiếp tục sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Trước thực tế đó, yêu cầu nâng cao năng lực, vị thế cầm quyền, lãnh đạo của Đảng đang đặt ra những vấn đề mới, đòi hỏi phải có chủ trương, giải pháp đúng đắn, phù hợp để lãnh đạo thực hiện những nhiệm vụ to lớn, nặng nề nhưng cũng rất vẻ vang mà nhân dân và dân tộc giao phó.

Trước hết, nâng cao bản lĩnh, trình độ lý luận, trí tuệ và khả năng vận dụng sáng tạo vào thực tiễn, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thực tiễn hơn 90 năm lãnh đạo cách mạng cho thấy, càng trong những lúc khó khăn, thử thách, bản lĩnh, trí tuệ và niềm tin của Đảng càng được khẳng định; năng lực cầm quyền, lãnh đạo của Đảng càng được đề cao; tình cảm của nhân dân giành cho Đảng ngày càng thể hiện rõ nét. Sở dĩ có được như vậy, bởi Đảng luôn trau dồi, rèn luyện bản lĩnh, đổi mới tư duy, làm giàu trí tuệ, xác định chủ trương, đường lối đúng đắn, sáng tạo, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ trong từng giai đoạn cách mạng, hoàn thành các chương trình công tác lớn, làm cơ sở lý luận vững chắc để tự tin thực hiện vai trò cầm quyền, lãnh đạo đối với Nhà nước và xã hội, đáp ứng sự kỳ vọng, mong mỏi của nhân dân về đổi mới, phát triển đất nước. Trong tình hình hiện nay, bản lĩnh, trí tuệ của Đảng cầm quyền được thể hiện ở sự kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, đường lối đổi mới và các nguyên tắc xây dựng Đảng; bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời, phải luôn bám sát thực tiễn, nâng cao năng lực nghiên cứu, dự báo khoa học, chất lượng công tác hoạch định chủ trương, đường lối, chính sách đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước, phù hợp với xu thế thời đại và tâm tư, nguyện vọng của nhân dân; kịp thời thể chế hóa, cụ thể hóa và triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII một cách đúng đắn gắn với đẩy mạnh tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận, khái quát kinh nghiệm, khắc phục yếu kém, khuyết điểm và điều chỉnh những vấn đề không phù hợp với xu thế phát triển. Cán bộ, đảng viên của Đảng phải chủ động, tích cực nghiên cứu, học tập, trau dồi kiến thức, nâng cao trình độ trí tuệ, kinh nghiệm công tác, đổi mới phong cách tư duy, lề lối làm việc, tự tin trong lãnh đạo, chỉ đạo thực tiễn; khắc phục tình trạng bảo thủ, trì trệ, ngại học tập, ngại đổi mới, thiếu ý chí phấn đấu vươn lên.

Hai là, xây dựng đội ngũ cán bộ vững vàng về bản lĩnh chính trị, trong sáng về đạo đức, lối sống, tinh thông về nghiệp vụ, gắn bó mật thiết với nhân dân. Từ khi Đảng ta trở thành một đảng cầm quyền, đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng nắm giữ hầu hết các vị trí chủ chốt trong bộ máy nhà nước, có quyền lực rất lớn và nguy cơ tha hóa quyền lực, quan liêu, tham nhũng, “lợi ích nhóm” cao. Vì vậy, Đảng phải thường xuyên quan tâm chăm lo xây dựng, kiện toàn đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm yêu cầu nhiệm vụ. Trước hết, phải hoàn thiện thể chế, quy định về công tác cán bộ, tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí, cơ chế đánh giá cán bộ; đào tạo, bồi dưỡng đi đôi với sàng lọc cán bộ, đảm bảo cho đội ngũ cán bộ, nhất là người đứng đầu phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, không tham vọng quyền lực, không tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, tinh thần đoàn kết, thống nhất cao; “dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung”.

Đội ngũ cán bộ, đảng viên thực sự tiên phong, gương mẫu trước nhân dân, nói đi đôi với làm, nói ít làm nhiều, thực hiện tốt phương châm “Đảng viên đi trước, làng nước theo sau”; “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”; “Việc gì có lợi cho dân ta phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân ta phải hết sức tránh”² như Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn dạy chúng ta. Cùng với đó, cần quản lý chặt chẽ cán bộ ngay từ cơ sở, phát hiện và xử lý kịp thời những hiện tượng vi phạm pháp luật và Điều lệ Đảng nhằm làm trong sạch nội bộ Đảng. Đồng thời, tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách tạo động lực cho cán bộ rèn luyện, phấn đấu, toàn tâm, toàn ý với công việc; kiên quyết phòng, chống các biểu hiện bè phái, “lợi ích nhóm” trong công tác cán bộ.

Ba là, đổi mới phương thức cầm quyền của Đảng. Với vai trò là một đảng cầm quyền không có nghĩa là Đảng làm thay công việc của Nhà nước hoặc đứng trên Nhà nước, mà thực hiện chức năng lãnh đạo, nắm giữ, tác động vào Nhà nước để thể chế hóa quyền lực chính trị của Đảng thành quyền lực nhà nước; sử dụng hiệu quả quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp để hiện thực hóa mục tiêu, lý tưởng và thực hiện nội dung cầm quyền, lãnh đạo của Đảng. Để làm được điều đó, Đảng phải thường xuyên đổi mới phương thức cầm quyền, lãnh đạo đối với Nhà nước và xã hội, mà trước hết phải nhận thức đúng nguyên tắc Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng cương lĩnh, chủ trương, đường lối, nghị quyết; các cơ quan nhà nước xây dựng kế hoạch, chương trình hành động để thực hiện, đảm bảo chủ trương, đường lối của Đảng nhanh chóng đi vào thực tiễn, trở thành động lực thúc đẩy sự phát triển trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Đảng lãnh đạo định hướng Quốc hội xây dựng hệ thống chính sách, pháp luật đáp ứng yêu cầu của từng thời kỳ phát triển; quyết định những vấn đề quan trọng về chức năng, nhiệm vụ, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước; những vấn đề trọng đại của đất nước: đối nội, đối ngoại, chương trình, kế hoạch lớn, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, v.v. Đảng xây dựng thể chế, cơ chế sử dụng các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp để hiện thực hóa ý chí, quyền lực của Đảng trong thực tiễn cuộc sống; quy định rõ những việc và mức độ cấp ủy chỉ đạo chính quyền để không bao biện làm thay nhưng cũng không buông lỏng vai trò lãnh đạo. Đồng thời, quyết định công tác cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý trong các cơ quan nhà nước; làm tốt việc quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển, giới thiệu cán bộ ứng cử và nắm giữ các chức danh chủ chốt của bộ máy nhà nước; xây dựng cơ chế kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực, đảm bảo mọi hoạt động của Nhà nước thực hiện đúng quan điểm, chủ trương của Đảng, hoàn thành trọng trách cao cả đối với nhân dân.

Bốn là, thường xuyên đổi mới, chỉnh đốn Đảng; tăng cường công tác bảo vệ chính trị nội bộ đi đôi với chống các quan điểm sai trái, thù địch phủ nhận vai trò cầm quyền, lãnh đạo của Đảng. Thực tiễn luôn vận động, phát triển và biến đổi không ngừng. Vì thế, Đảng cũng phải thường xuyên tự đổi mới, chỉnh đốn để không ngừng phát triển, xứng tầm vị thế của một đảng cầm quyền, đó là điều rất cần thiết. Trước hết, Đảng phải đổi mới tư duy lý luận, nâng cao tầm nhận thức về vị thế cầm quyền, lãnh đạo; đổi mới, nâng cao chất lượng xây dựng, ban hành nghị quyết, theo đó việc ban hành nghị quyết chỉ khi thật sự cần thiết, hợp lý, thiết thực, ngắn gọn và khả thi; đổi mới về công tác cán bộ, đảm bảo cho công tác này thực sự là “then chốt của then chốt” trong công tác xây dựng Đảng. Cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu phải đổi mới từ nếp nghĩ, cách làm đến phong cách lãnh đạo, quản lý, thực sự là người của công việc, “người đầy tớ trung thành của nhân dân”, gương mẫu trong lời nói và hành động. Cùng với đó, Đảng phải tăng cường chỉnh đốn, làm trong sạch nội bộ, khắc phục mọi biểu hiện tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, củng cố niềm tin và sự kỳ vọng của nhân dân đối với Đảng. Đồng thời, phải làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, đảm bảo cho Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh tiêu biểu về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ; tích cực đấu tranh bác bỏ những quan điểm, tư tưởng sai trái, thù địch, cơ hội chính trị phủ nhận vai trò cầm quyền, lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, góp phần nâng cao uy tín, vị thế và danh dự của Đảng với tư cách là một đảng cầm quyền.

Lịch sử ra đời, phát triển của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhất là từ khi Đảng nắm vai trò cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội khẳng định rằng, nhân tố có ý nghĩa quyết định thành công của sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước, bảo vệ Tổ quốc là không ngừng nâng cao năng lực cầm quyền, lãnh đạo của Đảng. Trong quá trình phát triển, mặc dù còn nhiều khó khăn, thách thức, song chúng ta vẫn có một niềm tin vững chắc vào vai trò, vị thế cầm quyền, lãnh đạo của Đảng, đất nước ta sẽ có một sức mạnh to lớn, không thế lực nào ngăn cản nổi, lập nên những kỳ tích mới trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Thiếu tướng, PGS, TS. NGUYỄN BÁ DƯƠNG** - Thiếu tướng, TS. ĐỖ HỒNG LÂM***
_______________________

*- Tiếp theo và hết.

** - Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương.

*** - Tổng Biên tập Tạp chí Quốc phòng toàn dân.

1 - Hồ Chí Minh – Toàn tập, Tập 15, Nxb CTQGST, H.  2011, tr. 611 - 612.

2 - Hồ Chí Minh – Toàn tập, Tập 4, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 51.