Ngày 29-5-2008, Bảo hiểm xã hội (BHXH) Bộ Quốc phòng được thành lập theo Quyết định số 79/2008/QĐ-BQP của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, đưa công tác quản lý, tổ chức thực hiện BHXH trong quân đội vận hành theo cơ chế mới. Từ đó, công tác BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) trong quân đội có nhiều chuyển biến tích cực, bước đầu đạt được những kết quả quan trọng; giúp Thủ trưởng Bộ Quốc phòng lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, thống nhất toàn bộ công tác BHXH, BHYT trong quân đội, khắc phục một cách cơ bản những hạn chế của quá trình thực hiện BHXH trong quân đội những năm trước đây. Thực hiện theo cơ chế mới, quỹ BHXH độc lập với ngân sách quốc phòng, quản lý chặt chẽ hơn về tài chính BHXH, BHYT, thu gắn liền với chi, tiết kiệm cho ngân sách và đảm bảo bí mật quốc phòng; góp phần đáp ứng yêu cầu về chấn chỉnh tổ chức lực lượng quân đội phù hợp với yêu cầu cải cách hành chính của Chính phủ.

Có được sự chuyển biến tích cực trên, là bởi cùng với cơ chế mới, đội ngũ cán bộ, nhân viên làm công tác BHXH, BHYT trong quân đội luôn cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; đồng thời, có sự động viên, quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, người chỉ huy các cấp trong toàn quân và sự giúp đỡ của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tài chính, Bộ Y tế và BHXH Việt Nam.

BHXH Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị, doanh nghiệp thực hiện mở rộng các chế độ và đối tượng tham gia BHXH. Luật BHXH quy định thực hiện loại hình BHXH tự nguyện từ ngày 01-01-2008 và bảo hiểm thất nghiệp từ ngày 01-01-2009. Thực hiện Luật BHXH, BHXH Bộ Quốc phòng đã mở rộng, phát triển thêm các chế độ và đối tượng tham gia BHXH trong quân đội: từ tháng 01-2009 là bảo hiểm thất nghiệp đối với lao động hợp đồng (LĐHĐ) ở tất cả các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp toàn quân; truy thu BHXH đối với LĐHĐ ở nhiều đơn vị sự nghiệp có thu của nhiều năm trước để bảo đảm quyền lợi lâu dài cho người lao động.

Đặc biệt, BHXH Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo, hướng dẫn, phối hợp với Tập đoàn Viễn thông Quân đội thực hiện BHXH tự nguyện cho cộng tác viên đa dịch vụ của Tập đoàn từ tháng 10-2009. Điều đó đáp ứng được mong muốn của cộng tác viên, tạo điều kiện để họ gắn bó, trách nhiệm hơn với Tập đoàn, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, góp phần bảo đảm an sinh xã hội. Đến nay, số cộng tác viên của Tập đoàn tham gia BHXH tự nguyện chiếm trên 20% số đối tượng tham gia BHXH tự nguyện của toàn quốc.

BHXH Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo chặt chẽ, triển khai toàn diện các mặt nghiệp vụ công tác BHXH trong toàn quân, bảo đảm ngày càng tốt hơn quyền lợi về BHXH cho mọi quân nhân, công nhân viên chức quốc phòng (CNVCQP), LĐHĐ trong quân đội và thân nhân quân nhân. Công tác thu, nộp bảo hiểm được Đảng uỷ, Ban Giám đốc BHXH Bộ Quốc phòng xác định là một trong những khâu đột phá trong quản lý, tổ chức thực hiện BHXH, BHYT theo cơ chế mới. Việc thu, nộp bảo hiểm trong quân đội có những chuyển biến tích cực, thực sự đi vào nền nếp và có những dấu ấn đáng ghi nhận: năm 2008 công tác thu, nộp chỉ đạt 79% kế hoạch năm; năm 2009, số thu đạt trên 97%; năm 2010, đã đạt 104% kế hoạch. Năm 2010, BHXH trong quân đội được BHXH Việt Nam đánh giá là 1 trong 5 đơn vị trong hệ thống BHXH toàn quốc hoàn thành tốt nhất chỉ tiêu thu. Đây là sự nỗ lực rất lớn không chỉ của BHXH Bộ Quốc phòng mà còn thể hiện trách nhiệm cao của nhiều đơn vị, doanh nghiệp trong toàn quân. Cùng với đó, BHXH Bộ Quốc phòng đã gắn việc quản lý thu bảo hiểm với việc cấp sổ BHXH, thẻ BHYT và giải quyết thấu đáo, đúng, đủ, kịp thời các chế độ BHXH, nhất là chế độ hưu trí, tử tuất, phục viên cho quân nhân, CNVCQP, đáp ứng yêu cầu tiến độ chuyển quân ra theo kế hoạch của Bộ Quốc phòng.

Công tác thẩm định, xét duyệt báo cáo thu, chi và tổng kết công tác tài chính BHXH, BHYT hằng năm là nội dung hoàn toàn mới đối với BHXH Bộ Quốc phòng ở thời gian đầu thực hiện theo cơ chế mới. Với phương châm vừa làm, vừa học, vừa rút kinh nghiệm, BHXH Bộ Quốc phòng đã phối hợp chặt chẽ với Cục Tài chính Bộ Quốc phòng và các đơn vị, doanh nghiệp toàn quân bảo đảm thực hiện tốt, đáp ứng được yêu cầu về nội dung, tiến độ đặt ra. Thông qua công tác quyết toán, BHXH Bộ Quốc phòng đã phát hiện, khắc phục, uốn nắn những sai sót trong quá trình tổ chức thực hiện. Sau các đợt tổng quyết toán tài chính bảo hiểm, BHXH Bộ Quốc phòng đều tổ chức các đoàn đi phúc tra ở một số đơn vị. Qua thẩm định xét duyệt báo cáo thu, chi và tổng kết công tác tài chính BHXH, BHYT ở các đơn vị năm 2010 cho thấy: công tác này ở các đơn vị có sự tiến bộ rõ rệt, cơ bản đã đi vào nền nếp và đúng pháp luật, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ, nhân viên BHXH Bộ Quốc phòng ngày càng được nâng lên.

BHXH Bộ Quốc phòng thường xuyên phối hợp với các cơ quan thông tấn, báo chí tổ chức tuyên truyền chế độ, chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT có hiệu quả. Tờ “Thông tin công tác BHXH trong quân đội” được phát hành hằng quý đến cấp trung đoàn và tương đương trong toàn quân, góp phần nâng cao nhận thức về chế độ, chính sách BHXH, BHYT; về cơ chế mới thực hiện BHXH, BHYT trong quân đội cho đội ngũ cán bộ, nhân viên trực tiếp làm công tác BHXH, BHYT, cũng như các đối tượng thụ hưởng.

BHXH Bộ Quốc phòng đã tham mưu giúp Bộ triển khai thực hiện toàn diện Luật BHYT trong quân đội; đã đề xuất và được sự đồng ý của Thủ trưởng Bộ Quốc phòng và Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, BHXH Bộ Quốc phòng thí điểm triển khai in, cấp thẻ BHYT đối với thân nhân quân nhân tại ngũ và LĐHĐ có chỉ tiêu. Sau đó, BHXH Bộ Quốc phòng đã tổ chức rút kinh nghiệm, đưa các nội dung cần thiết về thực hiện BHYT đối với các đối tượng do quân đội quản lý vào các văn bản quy phạm pháp luật, tạo cơ sở pháp lý cao cho việc triển khai Luật BHYT trong quân đội vào năm 2010 - năm đầu tiên Bộ Quốc phòng triển khai toàn diện các chính sách BHYT trong quân đội; trong khi đó, để thực hiện vấn đề này BHXH các tỉnh, thành phố phải mất gần 20 năm. BHXH Bộ Quốc phòng luôn tích cực, chủ động triển khai hướng dẫn thực hiện thống nhất trong toàn quân việc kê khai, lập danh sách đề nghị cấp thẻ BHYT, in và cấp thẻ BHYT cho tất cả người lao động trong quân đội và thân nhân quân nhân; đồng thời, đã chủ động xây dựng phần mềm cấp thẻ BHYT riêng cho phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ. Do vậy, người lao động, thân nhân quân nhân đã sớm nhận được thẻ BHYT và được hưởng quyền lợi BHYT theo quy định của Luật BHYT. Trong quá trình in, cấp thẻ, đã khắc phục được việc cấp trùng thẻ và không đúng đối tượng, tiết kiệm cho ngân sách trên 5 tỷ đồng trong năm 2010. Thẻ BHYT của thân nhân quân nhân thời hạn từ 1 năm nâng lên 2 năm cũng đã tạo thuận lợi hơn cho việc sử dụng thẻ và giảm 50% công sức, thời gian, chi phí kê khai, lập danh sách, in ấn, phát hành. Ngoài ra, BHXH Bộ Quốc phòng đã tổ chức ký hợp đồng khám, chữa bệnh BHYT với 12 bệnh viện, 17 bệnh xá quân đội và giám định, thanh quyết toán chi phí khám, chữa bệnh BHYT.

Thực hiện Luật BHYT, BHXH Bộ Quốc phòng đã phối hợp với Cục Quân y, Cục Quân lực tổ chức khảo sát, lập đề án báo cáo Thủ trưởng Bộ Quốc phòng cho phép 158 cơ sở quân y đủ điều kiện tham gia khám, chữa bệnh BHYT. Theo đó, BHXH Bộ Quốc phòng đã cấp mã số cơ sở quân y khám, chữa bệnh BHYT ban đầu, thông báo về BHXH tới 63 tỉnh, thành phố, nơi có cơ sở quân y để thực hiện việc ký hợp đồng khám, chữa bệnh BHYT. Đưa tuyến quân y cơ sở tham gia khám, chữa bệnh BHYT là một chủ trương có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, góp phần xây dựng hệ thống quân y đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng quân đội trong tình hình mới; đồng thời, đưa chính sách BHYT của Đảng và Nhà nước vào cuộc sống. Theo kế hoạch, đến hết năm 2013, BHXH Bộ Quốc phòng sẽ ký hợp đồng khám, chữa bệnh với tất cả các cơ sở quân y trong toàn quân, góp phần thực hiện BHYT toàn dân vào ngày 01-01-2014.

Theo Luật BHYT, quỹ khám, chữa bệnh BHYT nếu có kết dư, sẽ chuyển về BHXH Việt Nam 40% để điều tiết chung trong toàn quốc; 60% còn lại, BHXH cấp tỉnh, thành phố được sử dụng để mua sắm, bảo dưỡng trang, thiết bị y tế, tập huấn nâng cao trình độ chuyên môn. Do đó, nếu CNVCQP, LĐHĐ và thân nhân quân nhân đăng ký khám, chữa bệnh tăng lên tại các bệnh viện, bệnh xá quân đội và việc quản lý, sử dụng quỹ BHYT trong quân đội hiệu quả, thì sẽ có một khoản kinh phí không nhỏ từ quỹ BHYT cùng ngân sách quốc phòng để mua sắm trang thiết bị y tế, góp phần nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh cho bộ đội, CNVCQP, thân nhân quân nhân và nhân dân trên địa bàn. Vì vậy, BHXH Bộ Quốc phòng đang tích cực phối hợp với Cục Quân y chỉ đạo các cơ sở quân y tham gia khám, chữa bệnh BHYT, tổng hợp phần kinh phí kết dư năm 2010 để báo cáo BHXH Việt Nam và phối hợp với Cục Quân y, Cục Tài chính Bộ Quốc phòng tham mưu giúp Bộ xây dựng kế hoạch sử dụng phần kinh phí BHYT kết dư đầu tư cho các cơ sở quân y.

Cấp uỷ, người chỉ huy các cấp ngày càng quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, góp phần đưa công tác BHXH, BHYT ở đơn vị nhanh chóng đi vào nền nếp.Từ sắp xếp, kiện toàn tổ chức, biên chế đội ngũ cán bộ đến tổ chức tập huấn, trang bị, nghiệp vụ về công tác BHXH, BHYT cho đội ngũ cán bộ, nhân viên trực tiếp làm công tác BHXH, BHYT đều được cấp uỷ, người chỉ huy ở các đơn vị quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo. Nhiều đơn vị đã quản lý, sử dụng có hiệu quả kinh phí hỗ trợ quản lý BHXH trong việc đầu tư xây dựng trụ sở làm việc, mua sắm cơ sở vật chất, trang thiết bị, áp dụng công nghệ thông tin quản lý BHXH, BHYT, đã góp phần đưa công tác này ở đơn vị nhanh chóng đi vào nền nếp.

Công tác thu, nộp BHXH, BHYT, lập cấp sổ BHXH, quản lý, hướng dẫn làm thủ tục hồ sơ và giải quyết chế độ BHXH, BHYT ở các đơn vị đối với các đối tượng thụ hưởng ngày càng được chú trọng hơn, đã bảo đảm kịp thời, chặt chẽ, chính xác, đáp ứng quyền lợi của các đối tượng.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác BHXH, BHYT trong quân đội vẫn còn những thiếu sót cần được khắc phục. Cấp uỷ, người chỉ huy một số cơ quan, đơn vị chưa quan tâm đúng mức công tác BHXH, BHYT. Việc chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện cấp thẻ BHYT còn có sai sót, chưa bảo đảm kịp thời, đầy đủ quyền lợi BHYT cho đối tượng. Việc thu, chi quỹ BHXH, BHYT có đơn vị thực hiện chưa đúng quy định. Hiện nay, ở các đơn vị chưa có cơ quan chủ quản làm trung tâm giúp cấp uỷ, người chỉ huy quản lý, lãnh đạo, chỉ đạo công tác BHXH, BHYT nên gặp khó khăn. Sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng ở một số đơn vị có khi chưa chặt chẽ nên trong giải quyết công việc còn lúng túng, chậm trễ, né tránh trách nhiệm. Đội ngũ cán bộ ở cơ quan BHXH Bộ Quốc phòng rất mỏng, nên bất cập trước sự phát triển của pháp luật về BHYT và yêu cầu triển khai nhanh trong quân đội. Biên chế, chức danh, trần quân hàm của cán bộ chuyên trách BHXH chưa được xác định về mặt pháp lý nên chưa tạo được động lực và khuyến khích cán bộ an tâm công tác.

Để bảo đảm ngày càng tốt hơn quyền lợi về BHXH, BHYT của các đối tượng, công tác BHXH, BHYT trong quân đội thời gian tới cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện tốt một số nội dung sau:

- Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT đến mọi đối tượng được thụ hưởng nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về quan điểm, chính sách, pháp luật BHXH, BHYT của Đảng, Nhà nước; về tầm quan trọng của chính sách BHXH,BHYT trong hệ thống chính sách an sinh xã hội; về quyền lợi, trách nhiệm của cá nhân, đơn vị, doanh nghiệp trong thực hiện BHXH, BHYT. Trên cơ sở đó, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu của Đảng và Nhà nước: BHXH cho mọi người lao động và BHYT toàn dân vào năm 2014.

- Tăng cường hơn nữa mối quan hệ công tác giữa các cơ quan chức năng trong và ngoài quân đội trong việc nghiên cứu, chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, tổ chức thực hiện BHXH, BHYT trong quân đội; mối quan hệ giữa BHXH Bộ Quốc phòng với BHXH các tỉnh, thành phố và với các đơn vị để tạo sự hiểu biết, thông cảm, hỗ trợ nhau, giúp cho sự nghiệp BHXH trong quân đội phát triển toàn diện vững chắc.

- Năm 2011, các đơn vị trong toàn quân cần tổ chức tốt việc tổng kết 5 năm thực hiện Luật BHXH và 3 năm quản lý, tổ chức thực hiện BHXH, BHYT trong quân đội theo cơ chế mới. Qua đó, đề xuất các giải pháp để thời gian tới bảo đảm tốt hơn quyền lợi về BHXH, BHYT cho mọi quân nhân, CNVCQP, LĐHĐ trong quân đội và thân nhân quân đội.

- Tiếp tục triển khai toàn diện Luật BHYT trong quân đội, mở rộng đối tượng, phát triển cơ sở quân y đăng ký khám, chữa bệnh BHYT, bảo đảm quyền lợi khám, chữa bệnh BHYT cho các đối tượng; đồng thời, nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh cho bộ đội và nhân dân; gắn liền với việc nâng cao đạo đức, trách nhiệm nghề nghiệp của cán bộ quân y.

- Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, nhanh chóng triển khai triệt để việc quản lý toàn bộ công tác BHXH, BHYT trong quân đội, bảo đảm việc quản lý được chặt chẽ, chính xác, nhanh chóng để xây dựng, thực hiện chính sách BHXH, BHYT được khoa học, tin cậy.

Đại tá HỒ THUỶ

Giám đốc Bảo hiểm xã hội Bộ Quốc phòng