“Chăm lo xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then chốt”¹, quyết định trực tiếp đến chất lượng giáo dục, đào tạo. Đây là vấn đề quan trọng, cấp thiết đối với các học viện, nhà trường Quân đội nói chung, Trường Sĩ quan Lục quân 2 nói riêng, cần tiếp tục được nghiên cứu, vận dụng vào thực tiễn với nhiều giải pháp đồng bộ, hiệu quả.

Quán triệt, thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác giáo dục và đào tạo, Đảng ủy, Ban Giám hiệu Trường Sĩ quan Lục quân 2 luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục, nhất là về lập trường tư tưởng, bản lĩnh chính trị, trình độ quản lý, chỉ huy, nghiệp vụ sư phạm, ngoại ngữ, năng lực thực tiễn, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Từ năm 2015 đến nay, Nhà trường đã tổ chức 75 lớp tập huấn, bồi dưỡng cho 2.345 lượt giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục về chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm, ngoại ngữ, công nghệ thông tin, kỹ năng tiến hành công tác đảng, công tác chính trị, điều lệnh quản lý bộ đội, kiểm định chất lượng giáo dục, đào tạo; điều động 251 lượt nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục đi thực tế tại các đơn vị, v.v. Đi đôi với thực hiện tốt công tác quy hoạch cán bộ, Nhà trường ban hành và thực hiện nghiêm quy chế tuyển chọn, tạo nguồn phát triển, sử dụng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục; gắn điều động, bổ nhiệm, luân chuyển với điều chỉnh quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng nguồn kế cận. Đồng thời, chú trọng đầu tư xây dựng hệ thống phòng học chuyên dùng, trang bị phương tiện hiện đại phục vụ cho công tác giảng dạy, nghiên cứu khoa học; đảm bảo chính sách, chế độ, đời sống vật chất, tinh thần, tạo môi trường thuận lợi cho đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục phát triển toàn diện, yên tâm, gắn bó với công việc giảng dạy, quản lý. Với chủ trương, giải pháp đúng, sự nỗ lực tự giác, kiên trì học tập, tự bồi dưỡng, đến nay, đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục của Nhà trường đã từng bước được chuẩn hóa, kiện toàn, có cơ cấu đồng bộ, bảo đảm sự cân đối cả về độ tuổi, ngành nghề². Phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, trình độ lý luận, kinh nghiệm thực tiễn, phương pháp sư phạm, trình độ quản lý, chỉ huy của đội ngũ này được nâng cao. Số giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục đạt chuẩn theo quy định, có học hàm, học vị, được nhận các danh hiệu cao quý ngày càng nhiều và trẻ hóa.

Tuy vậy, trước yêu cầu nhiệm vụ giáo dục, đào tạo của Nhà trường có sự phát triển mới, việc xây dựng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục có mặt chưa đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đề ra. Kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng có nội dung chưa sát với đặc điểm, trình độ của đối tượng; việc chuẩn bị các điều kiện, nhất là tiêu chuẩn ngoại ngữ để đưa cán bộ đi đào tạo ở nước ngoài chưa đầy đủ. Tỷ lệ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục qua giữ chức theo cấp đào tạo còn thấp. Cơ cấu độ tuổi, kinh nghiệm và cương vị công tác của đội ngũ giảng viên còn có những bất cập; số lượng giảng viên, cán bộ quản lý qua chiến đấu ngày càng giảm. Bên cạnh đó, một bộ phận giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục kiến thức thiếu hệ thống, năng lực, kinh nghiệm chỉ huy, huấn luyện, quản lý bộ đội, kỹ năng sư phạm còn yếu, nhất là trình độ tin học, ngoại ngữ còn hạn chế, làm ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo, v.v.

Trao quyết định giảng viên cao cấp cho đội ngũ cán bộ, giảng viên

Hiện nay và những năm tiếp theo, nhiệm vụ giáo dục, đào tạo của Nhà trường tiếp tục có sự phát triển cả về quy mô, loại hình, đối tượng, phương thức đào tạo với yêu cầu ngày càng cao, đòi hỏi đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý phải được đào tạo, bồi dưỡng toàn diện, chuẩn hóa theo quy định. Đây là nhiệm vụ cấp thiết, rất nặng nề, đòi hỏi sự quyết tâm, nỗ lực cố gắng cao của Nhà trường. Phạm vi bài viết đề cập mấy giải pháp trong thực hiện nhiệm vụ này để cùng nghiên cứu, trao đổi.

Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý. Thực tiễn cho thấy, sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra của Đảng ủy, Ban Giám hiệu, cấp ủy, chỉ huy các cấp là nhân tố quan trọng quyết định đến chất lượng, hiệu quả công tác này. Vì vậy, lãnh đạo, chỉ huy các cấp cần quán triệt, nắm vững các nghị quyết, chỉ thị về công tác giáo dục, đào tạo, công tác cán bộ, trực tiếp là: Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, Đề án “Nâng cao năng lực đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý các cơ sở giáo dục đại học, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo” theo Quyết định số 89/QĐ-TTg, ngày 18/01/2019 của Thủ tướng Chính phủ; phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ giải pháp phát triển, giáo dục, đào tạo trong Quân đội đến năm 2030 và những năm tiếp theo; Đề án xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo trong Quân đội giai đoạn 2020 - 2030, v.v. Trên cơ sở đó, cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp nâng cao nhận thức, coi đây là một nhiệm vụ chính trị trung tâm, khâu then chốt quyết định đến chất lượng giáo dục, đào tạo; từ đó, quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo đề ra chủ trương, biện pháp, kế hoạch, chương trình đào tạo, bồi dưỡng hiệu quả. Quá trình thực hiện, cần căn cứ vào tình hình thực tế, đặc điểm đối tượng để xác định nội dung, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng cho phù hợp, hiệu quả. Cấp ủy, chỉ huy các khoa giáo viên và các cơ quan chức năng trong Nhà trường cần làm tốt công tác tham mưu, kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, bất cập trong công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục, bảo đảm khoa học, có tính dự báo, đi trước, đón đầu, tránh tình trạng thụ động, hình thức; kết hợp nhiều hình thức đào tạo, bồi dưỡng, trong đó chú trọng bồi dưỡng thông qua thực tiễn quản lý, giảng dạy, cập nhật kiến thức mới, v.v. Đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, định kỳ sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm việc bồi dưỡng nâng cao trình độ, chất lượng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ.

Hai là, chú trọng công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, chuẩn hóa đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Đây là nội dung quan trọng, có ý nghĩa nền tảng trong nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục của Nhà trường cả trước mắt và lâu dài. Vì thế, cấp ủy, chỉ huy các cấp tiếp tục rà soát, đánh giá thực chất đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục làm cơ sở cho việc quy hoạch cán bộ, nhất là quy hoạch cán bộ chủ trì, cán bộ khoa học đầu ngành, giảng viên nòng cốt, giảng viên trẻ có năng lực toàn diện,… đảm bảo đồng bộ, có cơ cấu, độ tuổi hợp lý, hình thành lớp cán bộ đương nhiệm, kế cận, kế tiếp, có tính kế thừa liên tục, vững chắc, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trước mắt và lâu dài. Đi đôi với công tác quy hoạch, tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn, Nhà trường chủ động bố trí cán bộ, giảng viên đi thực tế ở các đơn vị cơ sở, tham quan học tập tại các học viện, nhà trường trong và ngoài Quân đội, trong và ngoài nước, để họ có điều kiện nâng cao trình độ, năng lực và kinh nghiệm thực tiễn. Cần vận dụng linh hoạt các hình thức, biện pháp tạo nguồn đội ngũ cán bộ, giảng viên; trong đó, coi trọng lựa chọn những học viên tốt nghiệp loại khá, giỏi, những cán bộ có năng lực, trình độ học vấn, khả năng phát triển lâu dài,… từ các đơn vị, nhà trường trong và ngoài Quân đội để bồi dưỡng làm giảng viên, cán bộ quản lý và đưa vào nguồn quy hoạch. Đội ngũ cán bộ khoa, bộ môn phải có trình độ tiến sĩ, qua thực tế chỉ huy tại đơn vị từ cấp trung đoàn trở lên; có phương pháp giảng dạy tiên tiến, khoa học, có khả năng nghiên cứu chuyên sâu lĩnh vực đảm nhiệm. Bên cạnh đó, đẩy mạnh thực hiện “chuẩn hóa” chức danh, đánh giá, sử dụng đúng năng lực, trình độ, tạo động lực để cán bộ, giảng viên phấn đấu vươn lên. Quá trình đánh giá, nhận xét, đề bạt, bổ nhiệm, bố trí, sắp xếp, sử dụng cán bộ, giảng viên phải đảm bảo nghiêm túc, chặt chẽ, chính xác, đúng người, đúng việc, đúng chuyên môn, nghiệp vụ. Đồng thời, kiên quyết đưa ra khỏi đội ngũ những cán bộ, giảng viên vi phạm kỷ luật nhưng không chuyển biến, tiến bộ.

Ba là, tập trung bồi dưỡng toàn diện cả về học vấn, trình độ quản lý, chỉ huy, năng lực sư phạm và kinh nghiệm thực tiễn cho đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục. Theo đó, việc bồi dưỡng cho đội ngũ này cần xuất phát từ đòi hỏi thực tiễn, đối tượng quản lý, từ mục tiêu, yêu cầu đổi mới giáo dục, đào tạo; đặc điểm, yêu cầu của nghề nghiệp, trình độ cán bộ để Nhà trường xác định hình thức cho phù hợp. Về nội dung, cần quan tâm bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho những giảng viên chưa qua đào tạo giáo viên; nâng cao trình độ chỉ huy, tham mưu tác chiến, tiến hành công tác đảng, công tác chính trị cho đội ngũ này. Kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục, đào tạo với nâng cao khả năng tư duy độc lập, sáng tạo và nghiên cứu khoa học, giữa trang bị kiến thức với bồi dưỡng nâng cao tay nghề cho đội ngũ giảng viên. Đối với cán bộ quản lý giáo dục cần tập trung bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm trong lãnh đạo, chỉ huy, quản lý bộ đội; nắm, quản lý, giải quyết, dự báo tình hình tư tưởng; giáo dục chính trị, tuyên truyền cổ động, hoạt động văn hóa quần chúng, các phong trào thi đua, v.v. Đồng thời, bồi dưỡng các nội dung, biện pháp và kinh nghiệm xây dựng cấp ủy, chi bộ, rèn luyện đội ngũ đảng viên; công tác kiểm tra, kỷ luật Đảng, công tác cán bộ; kinh nghiệm trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật, quản lý, bảo quản và sử dụng vũ khí, trang bị kỹ thuật, v.v.

Về hình thức bồi dưỡng, cần được vận dụng phù hợp với đối tượng, như: giảng bài, thảo luận, thi vấn đáp, tham quan, thực hành, diễn tập, thực tập, v.v. Đẩy mạnh công tác bồi dưỡng nâng cao kiến thức toàn diện cho đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục bằng nhiều hình thức, như: tạo điều kiện để cán bộ, giảng viên tham gia các lớp bồi dưỡng chứng chỉ sau đại học, chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm; kết hợp đào tạo với đào tạo lại để bổ sung, cập nhật kiến thức mới, trọng tâm là những môn học, ngành học có sự phát triển nhanh về lý luận và thực tiễn để cán bộ, giảng viên không bị lạc hậu về kiến thức; khuyến khích cán bộ, giảng viên tự học, tự bồi dưỡng, nhất là những cán bộ, giảng viên đầu ngành, kế cận, kế tiếp, cán bộ, giảng viên trẻ, nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng quản lý, giảng dạy, nghiên cứu khoa học, v.v.

Cùng với các giải pháp trên, cần thực hiện tốt chế độ, chính sách, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục, để họ yên tâm, gắn bó với nhiệm vụ. Theo đó, cần thực hiện tốt quy chế, cơ chế, chế độ, chính sách đãi ngộ với cán bộ, giảng viên, nhất là chính sách quân hàm; chăm lo bảo đảm tốt đời sống vật chất, tinh thần. Thực hiện tốt công tác thi đua, khen thưởng, có những hình thức khen thưởng, tôn vinh mang tính đặc thù; xây dựng, nhân rộng tập thể, cá nhân xuất sắc, mô hình, cách làm hiệu quả, điển hình tiên tiến trong công tác giáo dục, đào tạo; đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục yên tâm công tác, phát huy tài năng trong nghề nghiệp, phấn đấu vươn lên hoàn thành chức trách, nhiệm vụ người thầy trong sự nghiệp “trồng người”.

Đại tá, ThS. NGUYỄN DŨNG, Chủ nhiệm Chính trị Nhà trường
__________________

1 - ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr. 138.

2 - Hiện nay, 100% cán bộ quản lý giáo dục, giảng viên Nhà trường có trình độ đại học và sau đại học (thạc sĩ chiếm 69,13%); có 01 Nhà giáo Ưu tú, 14 Phó Giáo sư, 16 Giảng viên cao cấp (so với năm 2020, tiến sĩ tăng 0,79%, thạc sĩ tăng 4,06%).