Nghiên cứu - Tìm hiểu Nghiên cứu - Trao đổi

QPTD -Thứ Hai, 22/09/2014, 16:28 (GMT+7)
Thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở trong Quân đội - mấy vấn đề đặt ra

Nhận thức đúng tầm quan trọng của việc phát huy và mở rộng dân chủ của Đảng, những năm qua, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong toàn quân đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo việc xây dựng và thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở, đạt kết quả tốt. Song, so với mục tiêu, yêu cầu đề ra vẫn còn hạn chế, vướng mắc cần tiếp tục giải quyết.

Phát huy dân chủ, tăng cường kỷ luật là bản chất, truyền thống của Quân đội ta. Từ khi ra đời đến nay, Quân đội luôn coi trọng phát huy quyền làm chủ của cán bộ, chiến sĩ (CB,CS) trong các nhiệm vụ; coi đó là mặt công tác cơ bản trong lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp, nhằm tạo môi trường thuận lợi để bộ đội thực hiện tốt quyền lợi, trách nhiệm, nâng cao ý thức kỷ luật và chất lượng, hiệu quả công tác. Thông qua Quy chế Dân chủ (QCDC) ở cơ sở, mọi người được nghiên cứu, trao đổi và quán triệt thực hiện tốt các chủ trương, chính sách trên các lĩnh vực quân sự, chính trị, kinh tế trong môi trường quân đội. Qua đó, xác định quyền làm chủ của mình trên các mặt hoạt động và bảo đảm đời sống; giải quyết được những vấn đề thắc mắc do thực tiễn cuộc sống đặt ra, giữ vững niềm tin, củng cố tư tưởng, hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Những năm qua, quán triệt và thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước về xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị đã ban hành các chỉ thị, hướng dẫn, quyết định, quy chế, quy định trên các mặt, các lĩnh vực công tác, nhằm cụ thể hóa việc xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở trong Quân đội. Cấp ủy, cán bộ chủ trì các cơ quan, đơn vị đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai nghiêm túc, đồng bộ, đạt chất lượng, hiệu quả cao. Nổi bật là: quyền làm chủ của quân nhân, công nhân viên chức quốc phòng được đề cao, tôn trọng, ngày càng được phát huy tốt hơn; sự đồng thuận, mối đoàn kết, kỷ luật trong nội bộ cơ quan, đơn vị được tăng cường; niềm tin của CB,CS vào cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy các cấp được củng cố vững chắc, tạo không khí phấn khởi thi đua thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ được giao, xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện,... Tuy nhiên, bên cạnh đó, việc xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở còn hạn chế, biểu hiện rõ nhất là bệnh dân chủ hình thức, cá biệt có đơn vị còn xảy ra mất đoàn kết, đơn, thư tố cáo nặc danh, vượt cấp, tỷ lệ các vụ vi phạm kỷ luật nghiêm trọng vẫn còn cao,… mà nguyên nhân chủ yếu thuộc về công tác lãnh đạo, chỉ đạo. Vì vậy, để QCDC ở cơ sở thực sự là động lực góp phần xây dựng, nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Quân đội, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, đòi hỏi phải thực hiện đồng bộ nhiều chủ trương, giải pháp; trong đó, cần tập trung giải quyết tốt những vấn đề sau:

Trước hết, cần tiếp tục nâng cao nhận thức của các đối tượng về QCDC ở cơ sở. Nhìn lại việc thực hiện QCDC ở cơ sở thấy rằng, những hạn chế trong nhận thức của CB,CS, công nhân viên chức quốc phòng hiện nay có biểu hiện rất đa dạng, với nhiều hình thức và mức độ khác nhau. Rõ nhất là, một bộ phận không nhỏ quân nhân, ngay cả cán bộ, đảng viên (CB,ĐV) chưa nhận thức đúng vai trò, nội dung, cách thức thực hiện QCDC ở cơ sở; cho rằng: thực hiện QCDC ở cơ sở là công việc của hội đồng quân nhân (HĐQN), hoặc nhầm lẫn giữa thực hiện quy chế đối thoại dân chủ với Ngày chính trị và văn hoá tinh thần,... Điều nguy hại là, có CB,ĐV tự cho mình là đã có nhận thức đúng hoặc duy ý chí, làm sai nguyên tắc, vi phạm QCDC dẫn đến những vi phạm trong quản lý bộ đội, làm hạn chế việc phát huy dân chủ, nhưng lại không nhận ra. Bên cạnh đó, kiến thức, sự hiểu biết về pháp luật và sự trải nghiệm trong đời sống xã hội của một số CB,CS chưa nhiều, nên việc thực hành dân chủ hiệu quả chưa cao; một số ít hiểu dân chủ một cách đơn thuần, chủ yếu là đòi hỏi về quyền lợi mà chưa thấy được nghĩa vụ, trách nhiệm của mình,… Vì vậy, vấn đề cơ bản, thường xuyên và là điều kiện để thực hiện tốt QCDC là cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy các cấp phải tăng cường tuyên truyền, giáo dục cho các đối tượng các nghị quyết, chỉ thị, văn bản về xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở1, cùng với làm rõ sự cần thiết phải thực hiện tốt mặt công tác này trong đơn vị. Qua đó, làm cho mọi đối tượng, nhất là cán bộ chủ trì nhận thức đúng vai trò, yêu cầu của việc xây dựng và thực hiện tốt QCDC ở cơ sở hiện nay. Đây là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, nhằm hiện thực hóa việc mở rộng và phát huy dân chủ XHCN; là việc làm đúng, phù hợp với sự phát triển của đất nước, được các cấp ủy, chính quyền, cơ quan, đoàn thể và nhân dân hưởng ứng, đón nhận. Trong Quân đội, nội dung thực hiện QCDC được thể hiện trên các mặt hoạt động quân sự và chuyên môn, chính trị, kinh tế và đời sống; từ công tác lãnh đạo của cấp ủy, quản lý, điều hành của chỉ huy đến hoạt động của bộ đội và các tổ chức quần chúng; trong đó, thông qua hoạt động của HĐQN là một hình thức cơ bản. Bên cạnh đó, các cấp, các ngành cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật, cung cấp đầy đủ những thông tin cần thiết về những vấn đề mà cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy đưa ra để lấy ý kiến, kiểm tra, giám sát. Đồng thời, thực hiện tốt yêu cầu: phát huy dân chủ phải đi đôi với tăng cường kỷ luật, kỷ cương, đoàn kết nội bộ; kiên quyết đấu tranh với các biểu hiện dân chủ hình thức, tự do, vô kỷ luật, vi phạm dân chủ, các âm mưu, thủ đoạn lợi dụng dân chủ, nhân quyền, tôn giáo để chống phá cách mạng nước ta của các thế lực thù địch.

Hai là, rà soát, bổ sung các quy chế, quy định trên các mặt hoạt động, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị. Thực tiễn cho thấy, ở đơn vị nào hệ thống quy chế đồng bộ, rõ ràng, được quán triệt và thực hiện nghiêm túc thì ở đó, quyền làm chủ của mọi CB,CS trên các lĩnh vực hoạt động được phát huy, nội bộ đoàn kết, nhiệm vụ được thực hiện trôi chảy; khắc phục được tình trạng vi phạm nguyên tắc, buông lỏng lãnh đạo, hoặc dựa dẫm, ỷ lại, bao biện, làm thay, đặc biệt là những biểu hiện “cảm hứng” trong quyết định các vấn đề “nhạy cảm”, dễ gây mâu thuẫn nội bộ, như: tài chính, cán bộ, xây dựng cơ bản,... Do đó, các cơ quan, đơn vị cần rà soát, bổ sung đầy đủ các loại quy chế trên các mặt công tác trọng tâm theo quy định, như: quy chế lãnh đạo của cấp ủy, quy chế làm việc của người chỉ huy và các quy chế công tác tài chính, cán bộ, chính sách; thực hiện đầy đủ chế độ thông báo, báo cáo, cung cấp thông tin nội bộ, thi đua, khen thưởng, kỷ luật,... Các quy chế này là những văn bản có tính pháp lý được xây dựng trên cơ sở đóng góp ý kiến dân chủ của đảng viên, CB,CS trong từng tổ chức, cơ quan, đơn vị; phù hợp với đặc điểm, tính chất hoạt động của mỗi loại hình đơn vị, bảo đảm vừa dễ thực hiện, vừa phát huy cao nhất quyền làm chủ của CB,CS ở cả hình thức dân chủ đại diện và dân chủ trực tiếp.

Ba là, nâng cao chất lượng hoạt động của HĐQN. Đây là thiết chế cơ bản, đảm bảo dân chủ rộng rãi và đầy đủ nhất cho mọi quân nhân, công nhân viên chức quốc phòng theo phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” của Đảng; phù hợp với tính chất, đặc điểm, tổ chức và hoạt động ở cơ sở trong Quân đội cả về: quân sự, chính trị, kinh tế và đời sống. Thông qua hoạt động của HĐQN, mọi CB,CS được thể hiện trực tiếp quyền lợi của mình trước những vấn đề do thực tiễn đặt ra; đồng thời, đề xuất những nội dung, biện pháp để thực hiện quyền làm chủ trên mọi lĩnh vực, mọi mặt hoạt động của đơn vị. Để làm được điều đó, các cơ quan, đơn vị cần củng cố tổ chức, đẩy mạnh hoạt động của HĐQN, làm cho nó thực sự phát huy được vai trò trong đảm bảo sự thống nhất về ý chí và hành động của mọi quân nhân; coi đây là trách nhiệm, nghĩa vụ của mọi tổ chức, lực lượng, trước hết là của cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp. Trước mắt, cần quan tâm bồi dưỡng năng lực hoạt động thực tiễn cho các ủy viên hội đồng, đa dạng hóa các hình thức dân chủ, kịp thời giải quyết thấu đáo những vấn đề CB,CS phản ánh; hướng hoạt động dân chủ của HĐQN vào thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị trung tâm, nhất là, phát huy dân chủ trong công tác tư tưởng, quản lý kỷ luật, giúp cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy nắm, giải quyết tốt những vấn đề nảy sinh. Đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi cho HĐQN hoạt động có hiệu quả, kiên quyết chống hiện tượng coi nhẹ vai trò của HĐQN, xem nó đơn thuần chỉ là một tổ chức phục vụ cho hoạt động lãnh đạo, quản lý, chỉ huy đơn vị.

Bốn là, đẩy mạnh đổi mới phương pháp, tác phong công tác của cán bộ. Thực tế cho thấy, không phải cứ có quy chế, quy định là mọi việc về dân chủ được thực hiện, mà nó còn phụ thuộc vào trình độ, năng lực, phương pháp, tác phong, tính tự giác của cán bộ, nhất là người chủ trì. Người cán bộ có trình độ, phương pháp, phong cách dân chủ sẽ biết tạo lập trong tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị mình bầu không khí dân chủ, để mọi quân nhân nói thẳng, nói thật, nói đúng, nói hết suy nghĩ của mình, chăm lo giữ gìn sự đoàn kết, nhất trí cả khi thuận lợi, thành công cũng như lúc gặp khó khăn. Trên cơ sở đó, cán bộ đưa ra quyết định đúng, phù hợp, mang lại hiệu quả cao. Bởi vậy, việc đẩy mạnh đổi mới phương pháp, tác phong công tác, nhất là cấp cơ sở theo hướng sâu sát đơn vị, cấp dưới, gần gũi, chia sẻ niềm vui, nỗi buồn với bộ đội là yếu tố quyết định để việc thực hiện QCDC ở cơ sở đạt hiệu quả thiết thực.

Những năm qua, thông qua việc xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở, nhất là thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng và Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) về “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” đã góp phần giáo dục, rèn luyện, xây dựng đội ngũ CB,ĐV có phẩm chất, năng lực, đổi mới phương pháp, tác phong công tác. Song, những biểu hiện mệnh lệnh, hành chính, thiếu sâu sát, không nắm được tâm tư, nguyện vọng của bộ đội,... vẫn còn khá phổ biến. Do đó, cấp ủy các cấp cần đẩy mạnh hơn nữa việc khắc phục khuyết điểm, thực hiện các giải pháp của Nghị quyết Trung ương 4 gắn với Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ chính trị (khóa XI) và các cuộc vận động, phong trào thi đua,... Qua đó, xây dựng đội ngũ CB,ĐV có phương pháp làm việc khoa học, phong cách, tác phong công tác sâu sát, cụ thể, tỉ mỉ, dân chủ, nêu cao tinh thần trách nhiệm, khắc phục khó khăn, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, tận tụy, tâm huyết với công việc, gần gũi, nhạy bén trong nắm, giải quyết tình hình tư tưởng bộ đội. Nêu cao tinh thần gương mẫu, cán bộ phải thực hiện nói đi đôi với làm, tránh kiểu “nói một đằng, làm một nẻo”, “nói, hứa mà không làm”; kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, cục bộ, lợi ích nhóm, lợi dụng chức trách, quyền hạn vi phạm dân chủ.

Năm là, thực hiện tốt nguyên tắc Đảng lãnh đạo trong xây dựng và thực hiện QCDC. Ở đâu, nơi nào cấp ủy, tổ chức đảng tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo việc xây dựng và thực hiện QCDC thì ở đó dân chủ được phát huy, Quy chế được triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả. Và trái lại ở đâu, khi nào sự lãnh đạo bị buông lỏng thì ở đó, khi đó sẽ có kết quả tương ứng. Sự lãnh đạo của tổ chức đảng được thực hiện trong tất cả các khâu, từ xây dựng đến tuyên truyền, tổ chức thực hiện, sơ kết, rút kinh nghiệm,... Song, với vai trò là hạt nhân lãnh đạo ở cơ sở, đòi hỏi cấp ủy, tổ chức đảng, tổ chức chỉ huy phải là tấm gương về thực hiện dân chủ, trở thành “kiểu mẫu”, “động lực” để các tổ chức, CB,CS, quần chúng noi theo. Muốn vậy, cấp ủy, tổ chức đảng phải quán triệt, thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, phân công cá nhân phụ trách; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện, làm cho Quy chế được phát huy hiệu lực trong mọi tổ chức, lực lượng. Đồng thời, đề cao vai trò của Ban Chỉ đạo thực hiện QCDC ở cơ sở trong việc làm tham mưu cho cấp ủy xây dựng chương trình, kế hoạch, chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc thực hiện.

Xây dựng và thực hiện tốt QCDC ở cơ sở là trách nhiệm của mọi tổ chức, lực lượng, nhất là cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp, là “chìa khóa” để giải quyết mọi khó khăn ở cơ sở. Vì vậy, các cơ quan, đơn vị cần quan tâm giải quyết những vấn đề trên để bảo đảm việc xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở đạt hiệu quả như mong muốn, góp phần tăng cường dân chủ và kỷ luật, phát huy vai trò làm chủ của CB,CS, công nhân viên chức quốc phòng, thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.

HOÀNG TRƯỜNG
__________

1 - Kết luận 65-KL/TW, ngày 04-02-2010 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XI) về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị 30/CT-TW, ngày 18-02-1998, của Bộ Chính trị (khóa VIII) về “Xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở”; Chỉ thị 590-CT/ĐUQSTW, ngày 04-10-2010 của Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương) “Về việc tiếp tục đẩy mạnh xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở trong Quân đội”; Thông tư 111/2009/TT-BQP của Bộ Quốc phòng “Quy định về tổ chức và hoạt động của Hội đồng quân nhân”, v.v.

Ý kiến bạn đọc (1)

văn bản
22/03/2017 14:51
cho em xin toàn văn Thông tư 111/2009/TT-BQP của Bộ Quốc phòng “Quy định về tổ chức và hoạt động của Hội đồng quân nhân”
Trần Quốc Dinh
Giá trị nhân văn Hồ Chí Minh - nền tảng của sự phát triển xã hội
Nhân kỷ niệm 125 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, Phó giáo sư, Tiến sỹ Phạm Ngọc Anh, Viện Hồ Chí Minh, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh có bài viết "Giá trị nhân văn Hồ Chí Minh - nền tảng của sự phát triển xã hội" khẳng định, với bản chất và đặc trưng phổ quát, giá trị cơ bản của tư tưởng nhân văn Hồ Chí Minh là nền tảng phát triển xã hội, kiến tạo hệ thống quan hệ xã hội mang đậm bản chất người và giá trị làm người chân chính.