Nhân tố chính trị - tinh thần là một trong những yếu tố nền tảng tạo nên sức mạnh chiến đấu của Quân đội nhân dân Việt Nam nói chung, Bộ đội Tên lửa phòng không nói riêng. Trong chiến tranh hiện đại, vai trò nhân tố tinh thần của Bộ đội Tên lửa phòng không càng đóng vai trò hết sức quan trọng, quyết định đến sức mạnh chiến đấu của bộ đội. Bởi vậy, việc nghiên cứu phát huy nhân tố này trong tình hình hiện nay là việc làm đáng trân  trọng.

Ðể tạo ra sức mạnh làm nên chiến thắng của Bộ đội Tên lửa phòng không, gồm nhiều yếu tố, cả con người và vũ khí trang bị, song một trong những yếu tố quyết định chính là nhân tố chính trị - tinh thần. Nhân tố đó bắt nguồn từ đường lối đúng đắn của Ðảng, tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa, lòng yêu Tổ quốc, niềm tin vào sự lãnh đạo của Ðảng, truyền thống của dân tộc và ý chí quyết chiến, quyết thắng của bộ đội ta. Thực tiễn các cuộc chiến tranh trên thế giới vừa qua cho thấy, tiến công đường không bằng vũ khí công nghệ cao là một trong những phương thức chủ yếu của các cuộc chiến tranh trong tương lai, nên đòi hỏi về nhân tố chính trị - tinh thần càng phải được coi trọng. Là lực lượng nòng cốt trong tác chiến đối không, Bộ đội Tên lửa phòng không có nhiệm vụ trực tiếp đánh trả các cuộc tiến công đường không của địch, bảo vệ vùng trời và các mục tiêu chiến lược của ta. Ðể hoàn thành nhiệm vụ đánh thắng địch ngay từ trận đầu, ngày đầu, Bộ đội Tên lửa phòng không phải được tập trung xây dựng một cách toàn diện, đặc biệt là xây dựng nhân tố chính trị - tinh thần.

Đối với Bộ đội Tên lửa, mục tiêu, lý tưởng, bản lĩnh chính trị vững vàng, lòng trung thành vô hạn với Đảng, với Tổ quốc và Nhân dân, sẵn sàng đương đầu với sự khốc liệt của chiến tranh là yêu cầu hàng đầu, phẩm chất cơ bản, chủ yếu. Sự hình thành các phẩm chất đó là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố, trong đó nhân tố chính trị - tinh thần, sự trải nghiệm của người chiến sĩ Tên lửa trên mặt trận đối không là cơ sở quan trọng nhất. Thực tiễn đã chứng minh, nhân tố chính trị - tinh thần nếu được phát huy đầy đủ sẽ trở thành yếu tố giữ vai trò định hướng lý tưởng sống cho Bộ đội Tên lửa phòng không; là động lực để họ trau dồi, nâng cao trình độ, nhận thức, tình cảm, trách nhiệm, ý chí, quyết tâm chiến đấu, vượt qua khó khăn, thử thách, hiểm nguy, thậm chí là sự hy sinh trong chiến đấu. V.I. Lênin đã chỉ rõ: “Trong mọi cuộc chiến tranh, rốt cuộc thắng lợi đều tùy thuộc vào tinh thần của quần chúng đang đổ máu trên chiến trường. Lòng tin vào cuộc chiến tranh chính nghĩa, sự giác ngộ rằng cần phải hy sinh đời mình cho hạnh phúc của những người anh em, là yếu tố nâng cao tinh thần của binh sĩ và làm cho họ chịu đựng được những khó khăn chưa từng thấy”¹.

Không những thế, nhân tố chính trị - tinh thần còn là cơ sở để Bộ đội Tên lửa phòng không thấu triệt nhiệm vụ, hình thành tình cảm tích cực, ý chí quyết tâm, hoàn thành tốt yêu cầu đặt ra trong huấn luyện, chiến đấu; giúp họ nhận thức ngày càng sâu sắc những vấn đề về phẩm chất, năng lực, tri thức khoa học, nghệ thuật tác chiến đường không cần nghiên cứu, lĩnh hội. Hoạt động của Bộ đội Tên lửa phòng không gắn liền với việc sử dụng vũ khí hiện đại và tác chiến hiệp đồng quân binh chủng, nên đòi hỏi về nhân tố con người rất cao. Để hoàn thành nhiệm vụ, Bộ đội Tên lửa phòng không phải tích cực, chủ động trong học tập, công tác và rèn luyện; say mê, tìm tòi nghiên cứu vươn lên làm chủ vũ khí, trang bị, kỹ thuật quân sự hiện đại; dũng cảm và mưu trí trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, v.v. Cùng với đó, phải tích cực nghiên cứu nắm vững âm mưu, thủ đoạn, khả năng, trang bị, quy luật hoạt động, tính năng kỹ chiến thuật, vũ khí của địch; từ đó, tìm ra cách đánh sáng tạo nhằm hạn chế tối đa hiệu quả các loại vũ khí kỹ thuật hiện đại của chúng để giành thắng lợi.

Lịch sử cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta đã khắc ghi  chiến thắng hào hùng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, đánh bại cuộc tập kích đường không chiến lược quy mô lớn của đế quốc Mỹ ra miền Bắc, buộc chúng phải ký kết Hiệp định Paris, chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam. Để làm nên chiến thắng đó, vai trò của Quân chủng Phòng không - Không quân nói chung và của Bộ đội Tên lửa nói riêng là hết sức quan trọng. Trong đó, việc phát huy nhân tố chính trị - tinh thần của Bộ đội Tên lửa được thể hiện rõ nét, góp phần tạo sức mạnh tổng hợp, niềm tin, ý chí quyết chiến, quyết thắng, tinh thần tự lực tự cường, sức sáng tạo, vượt qua khó khăn, thử thách ác liệt của cuộc chiến tranh. Tinh thần đó, ngày nay vẫn vẹn nguyên giá trị, nhất là trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực còn diễn biến phức tạp; nếu chiến tranh xảy ra là cuộc chiến tranh sử dụng vũ khí công nghệ cao, tập kích đường không là chủ yếu, gây tổn thất rất nặng nề. Nhiệm vụ quản lý và bảo vệ bầu trời của Tổ quốc vì thế cũng đặt ra yêu cầu rất cao và toàn diện, đòi hỏi sự nỗ lực trên mọi phương diện, nhất là yếu tố chính trị - tinh thần. Nhằm bảo đảm cho yếu tố đó được phát huy trong điều kiện mới, trong phạm vi bài viết tác giả đề xuất một số vấn đề cơ bản sau đây:

Một là, tăng cường giáo dục chính trị đáp ứng yêu cầu sự phát triển nhân tố chính trị - tinh thần của Bộ đội Tên lửa phòng không. Trong tình hình mới, nhiệm vụ bảo vệ vùng trời của Tổ quốc rất nặng nề, phức tạp, đòi hỏi phải tổ chức, xây dựng Bộ đội Tên lửa phòng không theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, với những yêu cầu mới về chính trị, tư tưởng và tổ chức, bảo đảm họ có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thần, quyết tâm dám đánh, biết đánh và đánh thắng địch trong mọi điều kiện. Để thực hiện vấn đề đó, trước hết cần nâng cao chất lượng giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính trị, quân sự của Đảng, tình hình, nhiệm vụ cách mạng, Quân đội, Quân chủng Phòng không - Không quân và của đơn vị; làm tốt công tác giáo dục truyền thống, bồi dưỡng lòng yêu nước, tinh thần cách mạng tiến công; truyền thụ kinh nghiệm chiến đấu của Bộ đội Tên lửa trong những năm tháng chiến tranh. Đồng thời, phân tích làm rõ âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù, khả năng về vũ khí, trang bị và thủ đoạn tác chiến đường không của chúng. Qua đó, làm cho cán bộ, chiến sĩ nhận thức sâu sắc yêu cầu nhiệm vụ, có động cơ, trách nhiệm, quyết tâm cao; đoàn kết, thống nhất, tinh thần cảnh giác cách mạng, lòng căm thù giặc sâu sắc, luôn chủ động, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi, sự vững tin trước khó khăn, ác liệt trong chiến tranh.

Nhằm nâng cao hiệu quả, cần tích cực đổi mới, hoàn thiện nội dung, chương trình, vận dụng và đa dạng hoá hình thức, phương pháp giáo dục chính trị phù hợp yêu cầu thực tiễn và từng đối tượng; kết hợp lý luận với thực tiễn, giáo dục chính trị với giáo dục pháp luật. Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới, tạo sức lan tỏa, sự chuyển biến thực chất, vững chắc về nhận thức, trách nhiệm của bộ đội. Hiệu quả của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng và hoạt động công tác đảng, công tác chính trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố; trong đó, xây dựng các tổ chức (tổ chức đảng, tổ chức chỉ huy và tổ chức quần chúng) và đội ngũ cán bộ trong đơn vị vững mạnh, đề cao vai trò nêu gương cả trong nhận thức và hành động, lời nói và việc làm; thường xuyên quan tâm bảo đảm tốt đời sống vật chất, tinh thần, giải quyết nhu cầu chính đáng, tâm tư, nguyện vọng của bộ đội, v.v. Thực hiện tốt điều đó, sẽ góp phần quyết định đến nâng cao bản lĩnh chính trị, ý chí, quyết tâm chiến đấu, tính tích cực, chủ động, tinh thần vững vàng trong mọi tình huống của Bộ đội Tên lửa.

Hai là, xây dựng niềm tin, ý chí quyết tâm dám đánh, biết đánh và quyết thắng của Bộ đội Tên lửa phòng không. Để giành chiến thắng trong cuộc chiến tranh, vấn đề quan trọng là phải xây dựng cho bộ đội có niềm tin mãnh liệt vào lãnh đạo, chỉ huy, vào nghệ thuật tác chiến, vũ khí trang bị có trong biên chế và sức mạnh chiến đấu của ta. Bởi, có niềm tin họ sẽ có điểm tựa tinh thần vững chắc để xây dựng ý chí dám đánh, biết đánh và quyết thắng khi đối mặt với quân thù. Để có được điều đó, ngoài công tác giáo dục chính trị, quán triệt nhiệm vụ, định hướng tư tưởng, cần làm cho bộ đội hiểu được ý chí dám đánh, không nao núng trước quân thù là tiền đề để giành chiến thắng và có dám đánh thì mới đặt ra yêu cầu biết đánh và quyết thắng quân thù. Dám đánh, biết đánh phải trên cơ sở khoa học, không mạo hiểm, trên cơ sở đánh giá đúng tình hình địch, ta; từ đó, tìm phương án, cách đánh phù hợp bằng vũ khí, trang bị hiện có, vận dụng sáng tạo nghệ thuật tác chiến phòng không, sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân, lực lượng phòng không ba thứ quân để chủ động đối phó với không quân địch. Đồng thời, tránh chủ quan, duy ý chí, coi thường địch hoặc tâm lý hoang mang dao động, hoảng sợ trước sức mạnh của kẻ thù. Kết hợp chặt chẽ công tác giáo dục với duy trì nghiêm nền nếp, chế độ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, diễn tập, đưa bộ đội vào trong các tình huống giả định, sát yêu cầu tác chiến đường không; nâng cao kiến thức, kỹ xảo, kỹ năng, sử dụng thành thạo vũ khí, trang bị có trong biên chế. Nghiên cứu nắm chắc âm mưu thủ đoạn hoạt động của địch, bổ sung hoàn thiện, tổ chức luyện tập thuần thục các phương án chiến đấu của đơn vị.

Ba là, phát triển nghệ thuật tác chiến phòng không đáp ứng yêu cầu bảo vệ vùng trời Tổ quốc trong điều kiện mới. Hiện nay, nếu chiến tranh xảy ra, đối tượng tác chiến của Bộ đội Tên lửa phòng không sẽ tập trung lực lượng, phương tiện hiện đại, sử dụng nhiều thủ đoạn, biện pháp và phương thức tác chiến mới. Điều đó sẽ tác động không nhỏ đến tinh thần chiến đấu của bộ đội. Bởi vậy, cần nghiên cứu, phát triển nghệ thuật tác chiến phòng không một cách sáng tạo, phù hợp; tập trung nghiên cứu về đối tượng tác chiến, nhất là sự phát triển về phương thức, thủ đoạn tác chiến, vũ khí, phương tiện tiến công đường không của địch, v.v. Trên cơ sở nắm chắc tình hình, xây dựng thế trận phòng không vững chắc, lựa chọn cách đánh phù hợp đối với nghệ thuật tác chiến phòng không và từng loại tên lửa; chủ động tổ chức cơ động đánh chặn địch từ xa; đồng thời, tích cực chuẩn bị nhiều biện pháp đối phó với tác chiến điện tử của địch. Cùng với đó, cần tích cực cải tiến, nâng cấp vũ khí, trang bị cho Bộ đội Tên lửa phòng không theo hướng hiện đại; nâng cao khả năng cơ động của vũ khí, khí tài; xây dựng thế trận, hệ thống trận địa tên lửa phòng không: vững chắc, hiểm hóc, liên hoàn và linh hoạt, đáp ứng yêu cầu tác chiến phòng không bảo vệ bầu trời Tổ quốc.

Trung tá, NCS. ĐÀO HOÀNG ĐỨC, Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
___________________        

1 - V.I. Lênin – Toàn tập, Tập 41, Nxb Tiến bộ, M. 1977, tr. 147.