Nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo trong các nhà trường Quân đội, ngày 27/10/2009 Bộ Tổng Tham mưu đã ra Quyết định số 1737/QĐ-TM về việc thành lập phòng (ban) khảo thí và đảm bảo chất lượng giáo dục, đào tạo thuộc học viện, nhà trường trong Quân đội. Đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí là cán bộ quản lý giáo dục, với chức năng, nhiệm vụ chủ yếu làm tham mưu cho đảng ủy, ban giám đốc (ban giám hiệu) các học viện, nhà trường lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý công tác khảo thí.

Sau 10 năm hoạt động, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, trực tiếp là đảng ủy, ban giám đốc các học viện, nhà trường, đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí đã được kiện toàn, củng cố và phát triển một cách khá vững chắc cả về số lượng, cơ cấu và chất lượng. Công tác khảo thí và đảm bảo chất lượng giáo dục, đào tạo ở các nhà trường Quân đội hoạt động có nền nếp, chặt chẽ, nghiêm túc. Trong đó, đã làm tốt công tác tham mưu giúp thủ trưởng các cấp trong tổ chức thi, kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo; xây dựng hệ thống ngân hàng đề thi, đáp án chính quy, khoa học; hình thức thi tương đối đa dạng (tự luận 12% đến 50%; vấn đáp, thực hành, trắc nghiệm 50% đến 84%; hỗn hợp 07%)¹. Hiện nay, 100% các trường đã chủ động triển khai công tác tự đánh giá chất lượng cơ sở giáo dục; 20 học viện, trường sĩ quan, đại học, cao đẳng, trung cấp (đạt 37,04%) và 13 trường cao đẳng nghề, trung cấp nghề (đạt 24,07%) được kiểm định chất lượng đạt kết quả tốt; 22 học viện, nhà trường (đạt 40,74%) đã hoàn thành xây dựng chuẩn đầu ra cho các đối tượng đào tạo. Công tác thanh tra, kiểm tra, phúc tra được triển khai nghiêm túc, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, chống tiêu cực và bệnh thành tích trong dạy học.

Mặc dù đã đạt được kết quả theo mục đích, yêu cầu đề ra, song, trong nhận thức của một số cấp ủy, cán bộ chủ trì các nhà trường Quân đội về vị trí, vai trò của đội ngũ cán bộ khảo thí chưa đúng mức; tổ chức, biên chế so với yêu cầu nhiệm vụ còn bất cập. Đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí chưa được đào tạo, bồi dưỡng nhiều về chuyên môn nghiệp vụ; trình độ, năng lực, kinh nghiệm có mặt còn hạn chế, công tác tham mưu, đề xuất có thời điểm tính chủ động chưa cao, v.v.

Trong khi yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại có bước phát triển mới, nhất là yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo; sự tác động của Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, đòi hỏi các học viện, nhà trường phải có nhiều chủ trương, giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo. Trong đó, phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí là một trong những giải pháp rất quan trọng. Theo đó, bài viết đề xuất mấy giải pháp sau:

Một là, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng trong xây dựng đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí ở các nhà trường Quân đội. Cấp ủy, tổ chức đảng ở các nhà trường Quân đội tiếp tục quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, của Quân ủy Trung ương về công tác cán bộ và giáo dục, đào tạo. Trọng tâm là: Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 04/11/2013 của Hội nghị Trung ương 8 (khóa XI) về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”; Nghị quyết số 86/NQ-ĐUQSTW, ngày 29/3/2007 của Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương) về công tác giáo dục, đào tạo trong tình hình mới; Chỉ thị số 89/CT-BQP, ngày 09/11/2016 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về một số nhiệm vụ cấp bách nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống nhà trường Quân đội; Nghị quyết số 769-NQ/QUTW, ngày 21/12/2012 của Quân ủy Trung ương về xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo; Nghị quyết số 109-NQ/QUTW, ngày 11/02/2019 của Quân ủy Trung ương về xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cấp chiến dịch, chiến lược đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, v.v. Trên cơ sở đó, nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, nhiệm vụ của công tác khảo thí, đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí, tầm quan trọng và sự cần thiết phải nâng cao chất lượng đội ngũ này chính là góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo tại các học viện, nhà trường Quân đội.

Hai là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của đảng ủy, ban giám đốc các học viện, nhà trường Quân đội. Đây là vấn đề có tính nguyên tắc, quyết định đến tất cả các khâu, các bước của hoạt động xây dựng đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí. Vì vậy, trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, thực trạng của đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí, đảng ủy, ban giám đốc các học viện, nhà trường xác định chủ trương, phương hướng, biện pháp lãnh đạo; triển khai thực hiện chặt chẽ các khâu, các bước trong quy trình xây dựng đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí, từ tạo nguồn, tuyển chọn, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng đến thực hiện chính sách cán bộ. Tăng cường công tác quản lý đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí, thường xuyên tiến hành việc sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo; kiểm điểm, đánh giá đúng chất lượng, hiệu quả các mặt công tác xây dựng đội ngũ cán bộ; đồng thời, làm tốt công tác tư tưởng tạo sự thống nhất cao về nhận thức, phát huy vai trò, trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong xây dựng đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí.

Ba là, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Đây là nhiệm vụ trọng tâm, có vị trí, vai trò hết sức quan trọng không chỉ bảo đảm cho đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí phát triển đồng bộ, vững chắc, hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ, mà còn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo ở các nhà trường Quân đội. Những năm qua, cơ quan chức năng Bộ Quốc phòng, các học viện, nhà trường đã có nhiều giải pháp bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí². Nhờ đó, đội ngũ cán bộ này có sự trưởng thành về mọi mặt: bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ ngày càng được nâng cao, phương pháp, tác phong công tác khoa học. Tuy vậy, trước yêu cầu nhiệm vụ giáo dục, đào tạo và nghiên cứu khoa học của các nhà trường Quân đội có bước phát triển mới, đặt ra những yêu cầu cao hơn về phẩm chất, năng lực, phương pháp tác phong công tác đối với cán bộ làm công tác khảo thí. Vì vậy, các học viện, nhà trường cần quan tâm đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí đảm bảo toàn diện, coi trọng cả phẩm chất và trình độ chuyên môn, đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa về chất lượng; phải xuất phát từ mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ công tác khảo thí và yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo của các nhà trường Quân đội làm cơ sở để xác định kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cho phù hợp. Vận dụng linh hoạt, sáng tạo các biện pháp; thực hiện tốt công tác quy hoạch, gửi đi đào tạo, bồi dưỡng tại các cơ sở đào tạo trong và ngoài Quân đội; thông qua hoạt động thực tiễn và phát huy tính tích cực, chủ động của mỗi người tự học tập, bồi dưỡng, rèn luyện, nâng cao trình độ mọi mặt, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Bốn là, làm tốt công tác sử dụng cán bộ cơ quan khảo thí. Gắn đào tạo với bố trí, sử dụng, bảo đảm phát huy được trình độ, kiến thức đã được trang bị để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo và hòa nhập với môi trường giáo dục, đào tạo của xã hội là yêu cầu chung trong sử dụng đội ngũ cán bộ khảo thí hiện nay. Trước hết, các học viện, nhà trường Quân đội cần thực hiện tốt công tác quản lý, nhận xét, đánh giá cán bộ, làm cơ sở cho việc sử dụng có hiệu quả. Việc bố trí, sắp xếp cán bộ khảo thí phải xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ của nhà trường và yêu cầu, nhiệm vụ công tác khảo thí, theo phương châm dựa vào việc mà bố trí người. Phải căn cứ vào tổ chức, biên chế, quy hoạch và tiêu chuẩn chức danh cán bộ để bố trí, sắp xếp, bảo đảm khách quan, dân chủ, công khai, đúng quy trình, nguyên tắc; đồng thời, thực hiện trẻ hóa, làm tốt công tác luân chuyển để bồi dưỡng, tạo nguồn cán bộ khảo thí đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trước mắt và lâu dài.

Năm là, thực hiện tốt các chế độ, chính sách đối với đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí. Điều đó sẽ tạo ra động lực để đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí yên tâm công tác, gắn bó với học viện, nhà trường Quân đội. Ngoài một số chế độ, chính sách chung, cơ quan chức năng Bộ Quốc phòng, các học viện, nhà trường cần nghiên cứu, hoàn thiện một số chế độ, chính sách riêng phù hợp với công tác giáo dục, đào tạo. Tiếp tục ban hành các cơ chế, quy chế, hệ thống văn bản pháp lý về công tác khảo thí và xây dựng đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí; tổ chức, biên chế cán bộ của cơ quan khảo thí với phương châm phải đáp ứng theo nhu cầu và yêu cầu nhiệm vụ của từng nhà trường; tăng cường đào tạo về chuyên ngành quản lý giáo dục dành cho đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí. Đối với đảng ủy, cơ quan chức năng các nhà trường Quân đội cần tăng cường hơn nữa đối thoại dân chủ, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của đội ngũ cán bộ; từng bước bổ sung, hoàn thiện quy chế chính sách, giải quyết tốt hơn nhu cầu chính đáng của đội ngũ cán bộ, vận dụng phù hợp, sát đúng với tình hình thực tiễn.

Phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí là giải pháp quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo ở các nhà trường Quân đội. Vì vậy, bài viết đề xuất các giải pháp trên, với mong muốn góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ cơ quan khảo thí vững mạnh, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện công tác giáo dục, đào tạo hiện nay.

Trung tá, ThS. NGUYỄN THẾ TIẾN, Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
__________________

1 - Cục Nhà trường - Bộ Tổng Tham mưu (2019), Báo cáo sơ kết 10 năm Công tác khảo thí và đảm bảo chất lượng giáo dục, đào tạo các học viện, trường quân đội, tr. 03.

2 - Cục Nhà trường, Bộ Tổng Tham mưu đã phối hợp với Cục Quản lý chất lượng, Bộ Giáo dục và đào tạo, Trung tâm Kiểm định chất lượng giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Đà Nẵng, Cục Kiểm định chất lượng giáo dục nghề nghiệp, Tổng cục giáo dục nghề nghiệp mở 20 lớp đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn,… đến nay, đã có 317 kiểm định viên chất lượng giáo dục và giáo dục nghề nghiệp của Quân đội được cấp chứng chỉ hoạt động.