Xuất phát từ vai trò của đội ngũ cán bộ người dân tộc thiểu số nói chung, cán bộ chính trị người dân tộc thiểu số nói riêng đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ khu vực biên giới, những năm qua, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng luôn lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị có nhiều chủ trương, biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ này. Nhờ đó, nhiều cán bộ người dân tộc thiểu số, trong đó có cán bộ chính trị cấp phân đội đã phát triển trở thành nòng cốt trong các cơ quan, đơn vị, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc qua các giai đoạn cách mạng.

Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức thực hiện, cấp ủy, chỉ huy ở một số cơ quan, đơn vị chưa nhận thức đầy đủ về vai trò quan trọng của đội ngũ cán bộ chính trị người dân tộc thiểu số, nhất là trên các địa bàn chiến lược trọng điểm, vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa, nên đã không phát huy hết được vai trò, khả năng, sở trường của họ. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chính trị người dân tộc thiểu số còn những bất cập, chưa được tiến hành chủ động, tích cực ngay từ cơ sở. Đặc biệt, nhiều trường hợp do cử tuyển, nên chất lượng đầu vào, nhất là mặt bằng văn hóa của học viên người dân tộc thiểu số còn thấp. Một số cán bộ chính trị người dân tộc thiểu số sau khi tốt nghiệp về đơn vị chậm thích ứng với công việc, phẩm chất, năng lực, phong cách công tác có mặt còn hạn chế, kết quả hoàn thành nhiệm vụ chưa cao; cá biệt, có người không hoàn thành nhiệm vụ, vi phạm kỷ luật Quân đội.

Để tăng cường xây dựng Quân đội về chính trị, làm cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, đòi hỏi phải nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị các cấp, trong đó có đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội người dân tộc thiểu số. Đây là chủ trương chiến lược nhất quán, lâu dài của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và các đơn vị trong toàn quân. Vì vậy, cần có những chủ trương, giải pháp đồng bộ ở tất cả các khâu, các bước; trong đó, tập trung thực hiện một số nội dung cơ bản sau:

Một là, tiếp tục quán triệt, thực hiện tốt quan điểm, đường lối của Đảng về công tác cán bộ người dân tộc thiểu số trong Quân đội. Đây là vấn đề có tính nguyên tắc và có vị trí rất quan trọng, bảo đảm cho quá trình xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội người dân tộc thiểu số đạt hiệu quả thiết thực. Vì vậy, các cấp ủy đảng phải quán triệt, thực hiện tốt quan điểm, đường lối công tác cán bộ của Đảng trong Quân đội và công tác cán bộ người dân tộc thiểu số; đặc biệt là Nghị quyết 51/NQ-TW của Bộ Chính trị (khóa IX) và Nghị quyết 513/NQ-ĐUQSTƯ của Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương) về “Tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam”; Nghị quyết 769-NQ/QUTW về xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo. Trên cơ sở đó, xác định mục tiêu, nhiệm vụ, cụ thể hóa các tiêu chí về phẩm chất, năng lực, phương pháp, tác phong, phong cách làm việc của đội ngũ cán bộ chính trị người dân tộc thiểu số cấp phân đội phù hợp với tính chất, đặc điểm môi trường, đối tượng để quản lý, giáo dục một cách phù hợp. Đồng thời, xác định nội dung, cách thức, biện pháp tác động khoa học, sáng tạo để phát triển hệ thống phẩm chất, năng lực, phương pháp, tác phong, phong cách công tác của họ, bảo đảm gắn với tính chất, đặc điểm địa bàn hoạt động; phong tục, tập quán của đồng bào nơi đóng quân; đối tượng cán bộ, chiến sĩ mà họ quản lý. Quá trình tiến hành tránh mọi biểu hiện rập khuôn, máy móc, bảo thủ hoặc những biểu hiện tư tưởng “dân tộc lớn”, “dân tộc hẹp hòi”, “kỳ thị dân tộc”. Cùng với đó, cần sắp xếp, kiện toàn và sử dụng đội ngũ cán bộ chính trị người dân tộc thiểu số phù hợp với từng vùng, từng đơn vị nhằm đáp ứng yêu cầu thực hiện thắng lợi đường lối chính trị, quân sự của Đảng, nhiệm vụ của Quân đội và đơn vị.

Hai là, thực hiện tốt nguyên tắc, quy trình, nội dung công tác cán bộ; nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đi đôi với phát huy vai trò tích cực, tự giác của mỗi cán bộ chính trị cấp phân đội người dân tộc thiểu số. Các cấp ủy đảng lãnh đạo công tác cán bộ trong đơn vị theo phạm vi được phân công, đảm bảo “Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý cán bộ theo nguyên tắc tập trung dân chủ”. Theo đó, các cấp ủy quản lý trực tiếp cần xác định mục tiêu, kế hoạch, nội dung, cách thức, biện pháp quản lý, giáo dục, rèn luyện để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội người dân tộc thiểu số do mình quản lý. Trong thực hiện, cần căn cứ vào thực tiễn nhiệm vụ của Quân đội, đơn vị cũng như tiềm năng, xu hướng phát triển của từng cán bộ chính trị người dân tộc thiểu số để xây dựng quy hoạch, kế hoạch đúng đắn, khoa học, phù hợp; đề xuất biện pháp tổ chức thực hiện hiệu quả, nhất là giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện quản lý đội ngũ cán bộ này. Để làm được điều đó, các cấp ủy đảng phải nắm vững và thực hiện đúng nguyên tắc, nội dung, quy trình tiến hành công tác cán bộ; yêu cầu về phẩm chất, năng lực, phương pháp, tác phong, phong cách công tác của cán bộ chính trị cấp phân đội người dân tộc thiểu số. Đồng thời, thực hiện tốt việc kiểm tra, đánh giá, bảo đảm tính khách quan, khoa học, chủ động, sáng tạo, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cấp phân đội người dân tộc thiểu số, đáp ứng yêu cầu trước mắt và cơ bản, lâu dài.

Đa số cán bộ chính trị cấp phân đội người dân tộc thiểu số sinh sống ở địa bàn rừng núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, nơi còn nhiều khó khăn về kinh tế, văn hóa, xã hội; trình độ nhận thức, hiểu biết về các vấn đề chính trị - xã hội còn hạn chế nhất định. Vì vậy, các nhà trường, cơ sở đào tạo phải tiếp tục hoàn thiện mục tiêu, yêu cầu đào tạo phù hợp với chức trách, nhiệm vụ và tính chất, đặc điểm hoạt động của cán bộ chính trị cấp phân đội người dân tộc thiểu số sau khi tốt nghiệp ra trường. Quá trình thực hiện, phải tích cực đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục - đào tạo phù hợp với đối tượng, theo hướng giảng lý thuyết gắn với tăng cường thực hành, thực tập các tình huống công tác đảng, công tác chính trị trong các nhiệm vụ ngay tại nhà trường, bảo đảm phù hợp với đặc điểm, khả năng nhận thức, tâm lý, văn hóa của học viên người dân tộc thiểu số. Đồng thời, chú trọng xây dựng động cơ, thái độ, trách nhiệm, vai trò tự giác học tập, rèn luyện cũng như bồi dưỡng về cách thức, phương pháp tự giáo dục cho học viên; tổ chức và đa dạng hóa các hoạt động thực tiễn công tác đảng, công tác chính trị trong điều kiện khó khăn, phức tạp để rèn luyện, thử thách, giúp họ có bản lĩnh chính trị vững vàng, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Ba là, phát huy sức mạnh tổng hợp, sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng trong và ngoài Quân đội; kết hợp chặt chẽ công tác tư tưởng với công tác tổ chức và công tác chính sách. Mỗi tổ chức, lực lượng cần xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của mình trong nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội người dân tộc thiểu số. Trên cơ sở đó, xây dựng cơ chế lãnh đạo, phối hợp nhằm phát huy tối đa tính tích cực, chủ động, sáng tạo của các tổ chức, lực lượng trong xác định nội dung, hình thức, biện pháp để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ này. Quá trình thực hiện, tránh sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, hoặc “bỏ trống” các nội dung hay làm qua loa, đại khái, hiệu quả thấp. Từ các chỉ thị, nghị quyết của trên, các đơn vị cần nghiên cứu, vận dụng để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng; xây dựng và chuẩn hóa nội dung, chương trình, phương pháp đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội người dân tộc thiểu số. Trong từng chủ đề, bài giảng, ngoài nội dung quy định, giáo viên cần chú ý lồng ghép việc tuyên truyền, vận động chống các biểu hiện mê tín, dị đoan, suy thoái đạo đức, lối sống; chủ động đấu tranh với mọi luận điệu của các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo,... hòng phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Các nhà trường Quân đội, nhất là Trường Sĩ quan Chính trị, có vai trò đặc biệt quan trọng đối với việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị người dân tộc thiểu số. Vì vậy, tiếp tục nghiên cứu, đề xuất và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng, triển khai đồng bộ các giải pháp, nhất là nâng cao chất lượng sơ tuyển, xét tuyển, thi tuyển, kiểm tra, đánh giá và hậu kiểm, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo cán bộ chính trị người dân tộc thiểu số. Đồng thời, nghiên cứu hoàn thiện, chuẩn hóa mô hình đào tạo; đổi mới nội dung, chương trình, phương thức đào tạo cũng như phương pháp dạy và học; tăng cường sự kết hợp giữa nhà trường với đơn vị trong tổ chức đào tạo, thực tập,… bảo đảm phù hợp với đặc điểm, tính chất, môi trường hoạt động của đội ngũ cán bộ chính trị người dân tộc thiểu số.

Đối với cấp ủy, tổ chức đảng các đơn vị trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức thực hiện, ngoài việc tham mưu cho các cơ quan chức năng xác định các chủ trương, giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo sát với nhiệm vụ, đặc điểm đối tượng, cần tích cực, chủ động kèm cặp, giúp đỡ, đưa họ vào thực tiễn các tình huống công tác đảng, công tác chính trị ở đơn vị để giúp đội ngũ cán bộ chính trị người dân tộc thiểu số nâng cao trình độ, năng lực công tác. Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ và đặc điểm địa bàn đóng quân, các đơn vị chủ động phối hợp với tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể địa phương để quản lý, giáo dục, rèn luyện; kết hợp chặt chẽ công tác tư tưởng với công tác tổ chức và công tác chính sách để tạo tác động tổng hợp, đồng bộ, nhằm nâng cao phẩm chất, năng lực, phương pháp, tác phong, phong cách của đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội người dân tộc thiểu số. Đồng thời, giáo dục cho đội ngũ này thấm nhuần lý luận cơ bản, cốt lõi của chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối chính trị, quân sự của Đảng, nhiệm vụ của Quân đội; âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch,... giúp họ hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học, xây dựng niềm tin, lòng trung thành vô hạn với Tổ quốc, với Đảng, với nhân dân. Từ đó, để đội ngũ cán bộ chính trị người dân tộc thiểu số phát huy tốt vai trò trong tuyên truyền, vận động nhân dân, góp phần phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội; xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng “thế trận lòng dân” và đấu tranh chống tư tưởng, quan điểm sai trái của các thế lực thù địch, phản động trên địa bàn.

Những vấn đề trên đây có vai trò chỉ đạo, định hướng xuyên suốt toàn bộ hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội người dân tộc thiểu số. Vì thế, cần nắm vững và vận dụng sáng tạo, tránh tuyệt đối hóa hoặc xem nhẹ vấn đề nào, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội người dân tộc thiểu số, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng, Quân đội trong tình hình mới.

Thiếu tướng TRẦN QUANG TRUNG, Phó Chính ủy Trường Sĩ quan Chính trị