Đổi mới căn bản, toàn diện công tác giáo dục và đào tạo là chủ trương chiến lược của Đảng và Nhà nước ta. Đây là vấn đề quan trọng, cấp thiết đối với các học viện, nhà trường nói chung, Học viện Chính trị nói riêng, cần tiếp tục được nghiên cứu, vận dụng vào thực tiễn với nhiều giải pháp đồng bộ, hiệu quả.

Học viện Chính trị là trung tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chính trị, nghiên cứu khoa học xã hội nhân văn quân sự của Quân đội và quốc gia. Nhận thức rõ vị trí, vai trò đó, những năm qua, bám sát nhiệm vụ của Quân đội, nhất là vấn đề xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, Học viện đã quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về giáo dục và đào tạo; trọng tâm là, Kết luận số 51-KL/TW, ngày 30/5/2019 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 04/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương (Khóa XI), Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI; trên cơ sở đó, chủ động xây dựng các kế hoạch công tác, chương trình hành động,… triển khai thực hiện trong thực tiễn. Đồng thời, triển khai quyết liệt “Chiến lược phát triển giáo dục, đào tạo trong Quân đội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”; “Kế hoạch thực hiện chuyển đổi số lĩnh vực giáo dục, đào tạo giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030” và chủ trương: “Chất lượng đào tạo của nhà trường là khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị”, bảo đảm sát đặc điểm, nhiệm vụ đảm nhiệm, v.v. Trong đó, tập trung vào đổi mới chương trình, nội dung đào tạo, bồi dưỡng cho các đối tượng theo hướng “chuẩn hóa, hiện đại hóa”; đổi mới các khâu, các bước trong quá trình dạy - học với phương châm “dạy thực chất, học thực chất và đánh giá kết quả thực chất”, v.v. Nhờ đó, chất lượng đào tạo của Học viện không ngừng được nâng lên; bổ sung cho Đảng và Quân đội hàng nghìn cán bộ chính trị, cán bộ giảng dạy và nghiên cứu khoa học xã hội nhân văn có chất lượng tốt; cung cấp nhiều luận cứ, cơ sở khoa học, tin cậy đóng góp cho việc hoạch định đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực củng cố, tăng cường quốc phòng - an ninh; đấu tranh hiệu quả trên mặt trận tư tưởng, lý luận bảo vệ chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước,… trực tiếp góp phần xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ.

Hiện nay và những năm tiếp theo, nhiệm vụ giáo dục, đào tạo của Học viện tiếp tục có sự phát triển cả về quy mô, loại hình, đối tượng, phương thức đào tạo với yêu cầu ngày càng cao. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại, đòi hỏi Học viện tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới toàn diện công tác giáo dục và đào tạo; trong đó, “xây dựng đội ngũ giảng viên đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa; tiếp tục đổi mới chương trình, nội dung đào tạo gắn với đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng dạy học”¹ là khâu đột phá; phấn đấu đến năm 2025, cán bộ của Học viện có trình độ sau đại học trên 70%; riêng đội ngũ giảng viên, cán bộ nghiên cứu từ 80% - 85% (tiến sĩ trên 40%), v.v. Đây là nhiệm vụ cấp thiết, rất nặng nề, đòi hỏi sự quyết tâm, nỗ lực cố gắng cao của Học viện. Để làm được điều đó, theo chúng tôi, Học viện tập trung thực hiện tốt một số nội dung sau:

Trước hết, Học viện tiếp tục đẩy mạnh đổi mới mô hình, mục tiêu, nội dung, chương trình giáo dục và đào tạo. Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu, chất liệu - yếu tố vật chất đặc biệt quan trọng để xây đắp, đào tạo ra đội ngũ cán bộ đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của thực tiễn. Trên cơ sở quán triệt sâu sắc quan điểm đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo của Đảng; bám sát yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị, giảng viên, cán bộ nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn quân sự theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, Học viện tiếp tục chủ động, tích cực, có những bước đi phù hợp trong đổi mới chương trình, nội dung đào tạo; hoàn thiện toàn bộ các mô hình, mục tiêu đào tạo đảm nhiệm theo hướng “chuẩn đầu ra”. Về mô hình, mục tiêu đào tạo: đối với cán bộ chính trị phải thật sự kiên định, vững vàng về bản lĩnh chính trị, giỏi về công tác xây dựng Đảng cũng như trong tiến hành công tác đảng, công tác chính trị. Đối với giảng viên khoa học xã hội và nhân văn quân sự phải có kiến thức sâu, rộng, giỏi về kiến thức chuyên ngành, có kỹ năng sư phạm phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ. Đối với cán bộ nghiên cứu phải có kiến thức sâu, rộng, có phương pháp nghiên cứu khoa học, có khả năng độc lập, sáng tạo trong giải quyết các vấn đề nghiên cứu và năng lực tổ chức hiệu quả các hoạt động nghiên cứu khoa học của cả cá nhân và tập thể. Về nội dung, chương trình giáo dục và đào tạo, bám sát quan điểm, đường lối lãnh đạo của Đảng, định hướng chính trị, nhiệm vụ xây dựng Quân đội trong tình hình mới, Học viện nghiên cứu xây dựng chương trình đào tạo bảo đảm tính logic, kế thừa và liên thông giữa các trình độ; khắc phục triệt để sự trùng lặp giữa các môn học, cấp học, bậc học. Tiếp tục rà soát, bổ sung, phát triển nội dung các môn học theo hướng chuyển mạnh từ chủ yếu trang bị về kiến thức sang phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực cho người học; kết hợp chặt chẽ lý thuyết với thực hành, tập trung nâng cao khả năng tư duy, phương pháp công tác khoa học, sát với mô hình, mục tiêu đào tạo; bảo đảm tỷ lệ khối lượng kiến thức hợp lý giữa khoa học xã hội nhân văn với khoa học quân sự.

Để hiện thực hóa, Học viện tiếp tục tổ chức các đoàn cán bộ, giảng viên đi nghiên cứu, khảo sát thực tế các đơn vị trong toàn quân; đánh giá khách quan, đúng chất lượng cán bộ theo các cương vị đảm nhiệm tại đơn vị sau đào tạo. Qua đó, nắm nhu cầu cần bổ sung về kiến thức, kinh nghiệm, năng lực, tác phong công tác cho từng đối tượng đào tạo và những phát triển mới về lý luận và thực tiễn trong tiến hành công tác đảng, công tác chính trị gắn với các nhiệm vụ ở các cương vị, đơn vị cụ thể; phát hiện những thuận lợi, khó khăn trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu và công tác của bộ đội. Đồng thời, tiếp thu những ý kiến góp ý, đề xuất của lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị về công tác đào tạo của Học viện. Cùng với đó, Học viện có thể chủ động tổ chức nhiều cuộc hội thảo, trao đổi có chất lượng với sự tham gia của các cơ quan chức năng Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng như các cán bộ, chuyên gia đầu ngành về từng chuyên ngành đào tạo. Phát huy hiệu quả vai trò trách nhiệm của hội đồng khoa học và đào tạo cấp Học viện, hội đồng khoa học các khoa chuyên ngành và đội ngũ cán bộ quản lý, giảng dạy các khoa giáo viên để cùng đóng góp vào việc xác định khối lượng kiến thức, phương pháp tổ chức đào tạo phù hợp cho từng đối tượng và thiết kế chương trình đào tạo. Từ đó, Học viện chỉ đạo quyết liệt các cơ quan chức năng, các khoa giáo viên xây dựng chương trình chi tiết các môn học, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Hai là, tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục và đào tạo, cán bộ khoa học, nhất là cán bộ khoa học đầu ngành; tích cực đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng dạy học. Quán triệt, thực hiện quan điểm: “chăm lo xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then chốt”², Đại hội Đảng bộ Học viện nhiệm kỳ 2020 – 2025 đã xác định rõ chủ trương, đồng bộ các giải pháp về xây dựng đội ngũ cán bộ. Trước mắt, tập trung làm tốt công tác quy hoạch, xây dựng đội ngũ theo hướng: gắn chặt giữa xây dựng đội ngũ cán bộ chủ trì với xây dựng đội ngũ cấp ủy, cán bộ khoa học đầu ngành; xây dựng kế hoạch tạo nguồn, tuyển chọn, bổ sung đội ngũ giảng viên, cán bộ khoa học đối với từng chuyên ngành, bảo đảm sự phát triển liên tục, vững chắc; thực hiện quy hoạch, phân hướng sử dụng cán bộ gắn với mục tiêu phấn đấu cho từng người, bảo đảm “ai cũng có cơ hội phấn đấu vươn lên”. Đồng thời, chú trọng thực hiện đa dạng hóa các nguồn; vận dụng linh hoạt, tiến hành chặt chẽ các biện pháp tuyển chọn, sàng lọc, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; tích cực chuẩn hóa đội ngũ giảng viên, cán bộ khoa học, cán bộ quản lý; tạo điều kiện khuyến khích cán bộ tự học tập, rèn luyện, nâng cao trình độ mọi mặt, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ.

Cùng với đó, Học viện tiếp tục chỉ đạo đẩy mạnh đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng dạy học. Để kết hợp chặt chẽ giữa trang bị kiến thức với truyền thụ kinh nghiệm thực tiễn và bồi dưỡng phát triển tư duy toàn diện, phát huy cao nhất tính tự giác, chủ động, sáng tạo của người học, các khoa giáo viên đẩy mạnh việc vận dụng các biện pháp dạy học, bảo đảm phù hợp với từng đối tượng. Từ đó, tích cực tổ chức các hoạt động phương pháp; duy trì nhiều bài giảng mẫu, chuẩn ở phạm vi Học viện để các khoa vận dụng, xây dựng bài giảng chuyên sâu ở cấp khoa. Tiếp tục, tích cực hơn trong việc chuyển giảng dạy từ chủ đề sang chuyên đề; ứng dụng rộng rãi, có chiều sâu trong sử dụng công nghệ thông tin, phương tiện kỹ thuật hiện đại vào giảng dạy; duy trì nghiêm hoạt động dự giảng, kiểm tra, đánh giá thực chất, rút kinh nghiệm kịp thời từng bài giảng.

Ba là, củng cố, phát triển cơ sở hạ tầng, đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, phục vụ tốt nhất cho giáo dục và đào tạo. Đây là vấn đề rất quan trọng, tạo cơ sở, động lực thúc đẩy quá trình đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của Học viện, nhằm hướng tới mục tiêu xây dựng “Nhà trường thông minh, tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư”. Để thực hiện tốt nội dung này, Học viện cần tập trung củng cố hệ thống giảng đường, phòng học, thư viện số; tăng cường các trang, thiết bị hiện đại, bảo đảm đầy đủ, đồng bộ, thống nhất cho hoạt động dạy, học và nghiên cứu. Đồng thời, tiếp tục tập trung thực hiện tốt khâu đột phá “Đẩy mạnh nghiên cứu cơ bản, nâng cao chất lượng đề tài khoa học cấp cơ sở, biên soạn giáo trình, tài liệu dạy học”; đặc biệt chú trọng kết hợp chặt chẽ giữa nghiên cứu cơ bản với nghiên cứu ứng dụng, tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận. Trên cơ sở các sản phẩm, chương trình, đề tài khoa học đã nghiệm thu có tính khả thi cao, Học viện triển khai ứng dụng vào biên soạn giáo trình, tài liệu dạy học, xuất bản sách chuyên khảo, tham khảo phục vụ giảng dạy, học tập, nghiên cứu của giảng viên và các đối tượng đào tạo, bồi dưỡng tại Học viện cũng như các nhà trường trong Quân đội.

Đổi mới toàn diện, sâu sắc công tác giáo dục và đào tạo là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, cấp bách và được tiến hành một cách thường xuyên, liên tục. Đây vừa là mục tiêu, vừa là giải pháp quan trọng hàng đầu của Học viện để đào tạo đội ngũ cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên”, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng, phát triển của Quân đội và đất nước.

Đại tá, ThS. NGUYỄN TRƯỜNG GIANG, Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
________________

1 - Đảng bộ Học viện Chính trị – Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ Học viện Chính trị lần thứ XVI, tháng 8/2020, tr. 34.

2 - ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr. 138.