Xây dựng đội ngũ cán bộ trong sáng về đạo đức là vấn đề mang tính nguyên tắc, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay. Vì vậy, đẩy mạnh nghiên cứu, đề ra các giải pháp đồng bộ, hiệu quả nhằm thực hiện tốt vấn đề này là thiết thực góp phần xây dựng tổ chức đảng các cấp trong sạch, vững mạnh, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến việc giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên; xác định đạo đức là cái “gốc” của người cách mạng; “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”¹. Thực tiễn đã cho thấy, đạo đức của cán bộ, đảng viên là yếu tố đầu tiên tạo nên uy tín của Đảng, làm cho dân tin Đảng, một lòng theo Đảng, tạo sức mạnh tổng hợp đưa cách mạng đi đến thành công. Trái lại, sự suy thoái về đạo đức của đội ngũ cán bộ sẽ kéo theo sự suy thoái của Đảng trên tất cả các lĩnh vực và tất yếu đánh mất niềm tin của nhân dân, cũng như vai trò lãnh đạo và sứ mệnh lịch sử cao cả của mình. Nhận thức rõ điều đó, trong những năm qua, Đảng ta, các cấp ủy, tổ chức đảng chú trọng đẩy mạnh các chủ trương, giải pháp giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên về đạo đức, đạt được nhiều kết quả tích cực. Qua đó, “góp phần rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, thực dụng, “lợi ích nhóm”, những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”².

Mặc dù vậy, tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống ở một bộ phận cán bộ, đảng viên là rất nghiêm trọng³, mà nguyên nhân chính là “Việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức lối sống của một số cán bộ, đảng viên chưa thường xuyên, nền nếp, vẫn còn tình trạng nói không đi đôi với làm; không tuân thủ nguyên tắc của Đảng, quan liêu, tham nhũng, lãng phí”⁴. Theo Ban Tổ chức Trung ương, số đảng viên suy thoái về đạo đức, lối sống chiếm 60% trong tổng số đảng viên suy thoái⁵. Tình trạng này, nếu không được ngăn chặn, đẩy lùi, sẽ là một nguy cơ trực tiếp đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ. Vì vậy, Đại hội XIII của Đảng xác định, xây dựng Đảng về đạo đức là một trong những trụ cột của công tác xây dựng Đảng, có mối liên hệ biện chứng với các nội dung xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức và cán bộ. Để góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong sáng về đạo đức, bài viết đề xuất một số giải pháp cơ bản sau:

Phát huy tính tích cực, tự giác tự rèn luyện đạo đức của đội ngũ cán bộ, đảng viên phải được xem là giải pháp mang tính quyết định. Bởi, “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”⁶. Vì vậy, các cấp ủy, tổ chức đảng cần tăng cường giáo dục về chính trị, tư tưởng, lịch sử, truyền thống, chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cùng các nghị quyết, chỉ thị của Đảng đối với nội dung này, làm cho đội ngũ cán bộ, đảng viên nhận thức rõ vai trò, sự cần thiết phải tu dưỡng rèn luyện về đạo đức cách mạng. Đặc biệt là, thông qua hoạt động thực tiễn, các phong trào hành động cách mạng, các cuộc vận động nhằm chuyển hóa quá trình giáo dục, rèn luyện sang quá trình tự tu dưỡng, rèn luyện của mỗi cán bộ, đảng viên. Để làm được điều đó, mỗi cán bộ, đảng viên, ngoài việc xác định mục đích, động cơ, nội dung, phải có nghị lực, quyết tâm cao, có ý chí vươn lên, vượt qua mọi khó khăn trở ngại để tự học tập, tự rèn luyện; xây dựng cho mình đức tính cần cù, nhẫn nại, kiên trì, bền bỉ, biết kết hợp giữa học với hành, phải tích cực, tự giác học hỏi để không ngừng hoàn thiện mình, không được thoả mãn dừng lại. Hằng ngày phải tự xem xét lại mình, cái gì đúng, cái gì sai, nguyên nhân vì đâu và suy nghĩ, tìm cách sửa chữa để làm việc tốt hơn, sống đẹp hơn; khiêm tốn lắng nghe, tiếp thu ý kiến phê bình của đồng chí, đồng đội, từ đó chuyển thành nhận thức và hành động tự giác.

Cùng với đó, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần lấy việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trở thành việc làm thường xuyên, hằng ngày, gắn với thực hiện nghiêm Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25/10/2021 của Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá XIII) về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”. Coi đó là giải pháp hữu hiệu để không ngừng hoàn thiện phẩm chất đạo đức trong sáng, luôn đặt lợi ích của Đảng, của đất nước, dân tộc lên trên hết, trước hết.

Nêu gương là phương thức giáo dục có sức thuyết phục, hiệu quả nhất để cán bộ, đảng viên tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng, bởi “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”⁷. Thấm nhuần điều đó, đội ngũ cán bộ, đảng viên nói chung, cán bộ lãnh đạo, chủ chốt, người đứng đầu các cấp nói riêng phải luôn phát huy vai trò nêu gương trong thực hành đạo đức. Tuy nhiên, hiện nay, một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ cấp chiến lược thiếu gương mẫu trong học tập, tu dưỡng, rèn luyện, suy thoái về đạo đức, lối sống, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, thậm chí vi phạm nghiêm trọng kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà nước, gây dư luận xấu trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Thực trạng đó đòi hỏi đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì các cấp cần phát huy tốt tinh thần tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, thực sự trở thành tấm gương “mẫu mực” về đạo đức để đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân học tập, noi theo. Đây là yêu cầu cao đối với cán bộ, đảng viên hiện nay. Vì muốn nêu gương được, trước hết người cán bộ, đảng viên phải có phẩm chất đạo đức tốt, lối sống lành mạnh, thì hành động nêu gương của mình mới có tính thuyết phục. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”⁸. Để đạt hiệu quả, mỗi cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, quản lý trước hết phải gương mẫu, đi đầu trong thực hiện các quy định nêu gương của Đảng⁹; xây dựng chương trình hành động về nêu gương, tự giác thực hiện, làm cho việc nêu gương trở thành việc làm thường xuyên, nếp sống văn hóa trong sinh hoạt, công tác, mọi lúc, mọi nơi, tạo sự lan tỏa trong cơ quan, đơn vị. Quá trình nêu gương, thực hiện tốt phương châm “trên làm gương mẫu mực, dưới tích cực làm theo”, cán bộ giữ cương vị càng cao càng phải tiên phong, gương mẫu; thống nhất giữa nói và làm, cao hơn là làm rồi mới nói, thậm chí không cần nói mà hãy khẳng định bằng “hành động chuẩn mực về đạo đức”.

Chủ nghĩa cá nhân là thứ “giặc nội xâm”, là kẻ thù ngay chính bên trong mỗi người. Vì vậy, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần thực hiện tốt phương châm kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, lấy “xây” để giữ gìn, “chống” để kiên quyết đấu tranh, loại bỏ chủ nghĩa cá nhân. Trong tiến hành, cùng với tăng cường giáo dục cho đội ngũ cán bộ, đảng viên nhận thức rõ những biểu hiện và tính chất nguy hại của chủ nghĩa cá nhân để họ tự giác tu dưỡng, rèn luyện, thì từng cấp ủy, tổ chức đảng cần đẩy mạnh tự phê bình và phê bình, triển khai cho cán bộ, đảng viên đăng ký cam kết tu dưỡng, nêu cao tinh thần “tự soi, tự sửa” rèn luyện đạo đức, lối sống và lấy kết quả thực hiện là một tiêu chí quan trọng trong đánh giá, bình xét mức độ hoàn thành nhiệm vụ hằng năm của cán bộ, đảng viên. Đồng thời, thường xuyên tiến hành tốt công tác biểu dương, khen thưởng gương “người tốt, việc tốt” trong thực hành đạo đức để nhân rộng, tạo sức mạnh tổng hợp, khơi dậy nhu cầu tự thân của mỗi cán bộ, đảng viên trong tự đấu tranh, sửa chữa, “gột rửa”, khắc phục những biểu hiện chủ nghĩa cá nhân cả trong nhận thức, tư tưởng và hành động, góp phần hoàn thiện phẩm chất, nhân cách của người cán bộ, đảng viên.

Cùng với đó, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “kiểm tra có tác dụng thúc đẩy và giáo dục đảng viên và cán bộ làm trọn nhiệm vụ đối với Đảng, đối với Nhà nước, làm gương mẫu tốt cho nhân dân”¹⁰, “Kiểm soát khéo, bao nhiêu khuyết điểm lòi ra hết, hơn nữa kiểm tra khéo về sau khuyết điểm nhất định bớt đi”¹¹. Vì vậy, các cấp ủy, tổ chức đảng cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát một cách toàn diện, song cần có kế hoạch kiểm tra, giám sát việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu và cán bộ chủ chốt. Quá trình thực hiện bảo đảm đúng nguyên tắc, quy trình, phương châm, phương pháp, phát huy tốt vai trò của cấp ủy, chi bộ, ủy ban kiểm tra các cấp, của mọi cán bộ, đảng viên và quần chúng; kiên quyết chống mọi biểu hiện hình thức, “cưỡi ngựa xem hoa”, “qua loa, chiếu lệ”, không thực chất trong thực hiện.

Xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong sáng về đạo đức là yêu cầu, nhiệm vụ quan trọng, cấp thiết hiện nay, góp phần xây dựng cấp ủy, tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, xứng đáng là hạt nhân lãnh đạo cơ quan, đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Vấn đề đặt ra là, cần vận dụng những chủ trương, biện pháp gì để đạt hiệu quả cao trong thực tiễn. Vì vậy, các giải pháp trên mới là nghiên cứu bước đầu, xin được nêu ra để trao đổi cùng bạn đọc.

ThS. LÊ VĂN CƯỜNG, Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
___________________

1 - Hồ Chí Minh – Toàn tập, Tập 5,  Nxb CTQG, H. 2011, tr. 292.

2 - ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr. 74.

3 - Phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Phiên họp thứ 21, ngày 20/01/2022 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

4 - ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập II, Nxb CTQGST, H. 2021, tr. 178 - 179.

5 - Phát biểu của đồng chí Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương tại Hội nghị toàn quốc quán triệt Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 (khóa XIII), ngày 22/7/2022.

6 - Hồ Chí Minh – Toàn tập, Tập 11, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 612.

7 - Sđd,  Tập 1, tr. 284.

8 - Sđd, Tập 6, tr. 16.

9 - Quy định số 101-QĐi/TW, ngày 07/6/2012 của Ban Bí thư (khóa XI); Quy định số 08-QĐi/TW, ngày 25/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XII) về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên.

10 - Hồ Chí Minh – Toàn tập, Tập 14, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 362.

11 - Sđd,  Tập 5, tr. 327