Đánh địch đổ bộ đường biển là tổng thể các hoạt động và biện pháp tác chiến được diễn ra cả trên biển, đảo và khu vực ven bờ. Đây là một trong những loại hình tác chiến diễn ra ngay từ đầu và trong suốt quá trình chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, nên rất cần được nghiên cứu, phát triển và vận dụng vào thực tiễn.

Việt Nam là một quốc gia biển, với bờ biển dài trên 3.260km, trong đó có nhiều khu vực thuận tiện cho đổ bộ đường biển. Lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta cho thấy, khi xâm lược nước ta, hướng biển luôn là một trong những hướng tiến công quan trọng được kẻ thù lựa chọn. Ngày nay, chiến tranh bảo vệ Tổ quốc (nếu xảy ra), hướng biển vẫn sẽ là một trong những hướng tiến công quan trọng, thậm chí là hướng chủ yếu của địch, nhất là đối với các khu vực, địa bàn trọng yếu. Dự kiến nếu tiến công xâm lược nước ta từ hướng biển, ngoài phương pháp đổ bộ truyền thống “tàu - bờ”, “bờ - bờ”, địch có thể sử dụng phương pháp“đổ bộ từ ngoài đường chân trời”. Đây là phương pháp đổ bộ mới, sử dụng các phương tiện hiện đại, sức cơ động cao, như: tàu đệm khí (LCAC), máy bay cánh quạt lật (MV-22), xe tiến công thủy bộ (LAV-25),… để đổ bộ lực lượng và vũ khí, trang bị lên bờ biển đối phương ở cự ly xa cách bờ từ 40 - 50 hải lý. Phương pháp này có tốc độ đổ bộ cao hơn, tạo bất ngờ lớn hơn, tỷ lệ tổn thất giảm, nhịp độ tiếp cận bờ cao gấp từ 4 đến 5 lần so với phương pháp đổ bộ truyền thống.

Từ nghiên cứu thực tiễn cho thấy, tác chiến đánh địch đổ bộ đường biển trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc sẽ khó khăn, phức tạp hơn; thời cơ đánh địch cơ động trên biển và cơ động lực lượng đánh địch bám bờ sẽ diễn ra rất ngắn; tính chất của các trận đánh địch đổ bộ đường biển sẽ rất gay go và quyết liệt. Do đó, nghiên cứu phát triển nghệ thuật đánh địch đổ bộ đường biển trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc là vấn đề cấp thiết. Phạm vi bài viết đề cập một số vấn đề có ý nghĩa phát triển lý luận về đánh địch đổ bộ đường biển để cùng nghiên cứu, trao đổi.

Một là, đánh địch bạo loạn vũ trang ở địa bàn ven biển trong đánh địch đổ bộ đường biển. Bạo loạn vũ trang ở địa bàn ven biển là một trong những biện pháp tác chiến quan trọng của địch trong tác chiến đổ bộ đường biển, nhằm đẩy ta vào tình thế khó khăn, cùng lúc phải đối phó với cả thù trong, giặc ngoài và nhanh chóng suy yếu, tạo thế áp đảo, giành chiến thắng cho cuộc đổ bộ. Thông thường, địch dựa vào khả năng hỏa lực mạnh để phá hủy các mục tiêu, làm tê liệt khả năng kháng cự của đối phương ở khu vực đổ bộ. Tuy nhiên, khả năng hỏa lực vẫn có thể bị hạn chế bởi nhiều lý do khác nhau. Vì vậy, nếu có được một bộ phận lực lượng bạo loạn hoạt động ở khu vực đổ bộ, phối hợp với tác chiến đổ bộ thì hiệu quả sẽ tăng lên gấp nhiều lần. Bạo loạn khi chiến tranh xảy ra chủ yếu là bạo loạn vũ trang, có thể kết hợp với bạo loạn chính trị diễn ra trước hoặc trong quá trình địch đổ bộ đường biển. Lực lượng bạo loạn là lực lượng vũ trang phản động trong nước, các quần chúng bị lôi kéo được vũ trang; không loại trừ có cả lực lượng đặc biệt, phản ứng nhanh của địch từ ngoài hỗ trợ can thiệp. Mục tiêu chủ yếu của lực lượng bạo loạn là đánh chiếm một số địa bàn quan trọng ven biển, gây mất ổn định, nghi binh thu hút làm phân tán và hạn chế khả năng tác chiến của lực lượng vũ trang ta, tạo thuận lợi cho hoạt động đổ bộ đường biển của địch.

Đánh địch bạo loạn trong đánh địch đổ bộ đường biển là nhằm làm thất bại một biện pháp tác chiến của địch, loại trừ một nguy cơ, hiểm họa ngay trong nội bộ khu vực dự kiến đánh địch đổ bộ đường biển của ta. Để đánh địch bạo loạn vũ trang thời điểm này, cần sử dụng lực lượng thích hợp, tiêu diệt nhanh, gọn lực lượng bạo loạn, không để bùng phát, lan rộng kéo dài, nhanh chóng ổn định tình hình để tập trung đánh địch đổ bộ đường biển. Đối với cấp ủy, chính quyền, các đoàn thể chính trị - xã hội, lực lượng Công an và nhân dân ở địa bàn xảy ra bạo loạn, cần vận dụng tổng hợp các biện pháp, kịp thời trấn áp bạo loạn chính trị, làm trong sạch nội bộ, ổn định địa bàn. Lực lượng vũ trang địa phương tổ chức bảo vệ, giữ vững các mục tiêu trọng yếu, công trình phòng thủ trọng điểm ven biển và sử dụng lực lượng đủ mạnh tiêu diệt lực lượng bạo loạn vũ trang. Nếu lực lượng này có quy mô khá lớn hoặc có sự hỗ trợ của lực lượng đặc biệt từ bên ngoài,... thì có thể sử dụng một bộ phận lực lượng cơ động của quân khu, vận dụng linh hoạt các hình thức chiến thuật, thủ đoạn chiến đấu, tiêu diệt nhanh gọn lực lượng bạo loạn, tạo điều kiện thuận lợi để tập trung đánh địch đổ bộ đường biển.

Hai là, đánh địch trên biển. Đây là hoạt động tác chiến có vị trí rất quan trọng trong đánh địch đổ bộ đường biển, là khu vực đánh địch có hiệu suất chiến đấu cao, làm suy yếu địch từ xa, trên biển, gây khó khăn lớn và hạn chế đáng kể đến khả năng đổ bộ của chúng. Thực tế hiện nay, nếu nhìn vào so sánh lực lượng đơn thuần giữa ta và địch, có ý kiến chưa thật yên tâm về hiệu quả đánh địch trên biển trong đánh địch đổ bộ đường biển. Tuy nhiên, trong những năm qua, với chiến lược phát triển kinh tế biển của Đảng, Nhà nước đã tạo ra thế trận và lực lượng quốc phòng, an ninh trên biển, đảo khá vững chắc. Lực lượng Hải quân được xây dựng tiến thẳng lên hiện đại, sức mạnh chiến đấu không ngừng nâng cao, cùng với thế trận tác chiến trên biển được chuẩn bị từ thời bình và sự vận dụng sáng tạo nghệ thuật quân sự Việt Nam trong điều kiện mới, chúng ta có đủ sức đánh bại địch trên biển ở khu vực và thời cơ lựa chọn. Mục tiêu chủ yếu được xác định khi đánh địch trên biển là các phương tiện chở quân đổ bộ của địch, như: các tàu, cụm tàu chi viện hỏa lực, các phương tiện rà phá vật cản, tàu chỉ huy, các phương tiện tác chiến điện tử, v.v. Để đánh địch hiệu quả, cần phát huy cao độ khả năng tác chiến chiến tranh nhân dân trên biển; tổ chức hiệp đồng chặt chẽ giữa tác chiến nhỏ, lẻ, rộng khắp của các lực lượng dân quân, tự vệ biển, Cảnh sát biển, Kiểm ngư, lực lượng của các ngành kinh tế biển với các lực lượng phòng thủ đảo, cụm đảo để đánh vào bên sườn, phía sau quân địch. Đồng thời, sử dụng các đòn đột kích mạnh (có lựa chọn về mục tiêu và thời cơ) của tàu mặt nước, tàu ngầm, tên lửa bờ, lực lượng Không quân và Đặc công Hải quân đánh tiêu diệt có trọng điểm quân địch trên biển, tạo điều kiện thuận lợi cho đánh địch khi chúng đổ quân lên bờ.

Ba là, đánh địch ở tuyến mép nước. Nhìn chung, các ý kiến hiện nay đều thống nhất là cần thiết phải tổ chức đánh địch ở tuyến mép nước, song bố trí lực lượng và đánh ở quy mô nào cho hợp lý là vấn đề cần được tiếp tục nghiên cứu, làm rõ. Song, cần thấy rằng, tuyến mép nước là khu vực quân địch tập trung hỏa lực rất mạnh để chi viện trực tiếp cho đổ quân lên bờ; nếu ta bố trí nhiều lực lượng mạnh ở đây rất dễ bị sát thương, tiêu hao lớn. Vì thế, theo chúng tôi, trong đánh địch ở tuyến này, chỉ cần bố trí một bộ phận lực lượng đủ sức, phù hợp và nên sử dụng lực lượng tại chỗ của địa phương và quân khu đánh địch ở mức độ nhất định, còn chủ yếu là đánh địch khi chúng đã lên bờ, đánh chiếm khu vực đổ bộ. Qua nghiên cứu thấy rằng, ở mỗi hình thức tác chiến đều có những thời cơ riêng tốt nhất của nó. Trong đánh địch đổ bộ đường biển, thời cơ tốt nhất là đánh địch ở tuyến mép nước. Đây là hoạt động tác chiến mang tính đặc trưng của đánh địch đổ bộ đường biển (còn đánh địch khi chúng đã lên bờ về cơ bản như đánh địch tiến công trên bộ). Khi đó địch buộc phải bộc lộ lực lượng trên mặt nước, mặt đất; đội hình chưa ổn định; chỉ huy, hiệp đồng chưa chặt chẽ; hỏa lực chi viện trực tiếp cũng có những hạn chế nhất định; tinh thần, tư tưởng, tâm lý binh lính địch bị tác động mạnh. Tuy nhiên, đánh địch ở thời cơ này cũng có những khó khăn nhất định, đặc biệt là việc bố trí và cơ động lực lượng của ta ra tuyến mép nước kịp thời cơ đánh địch trước thủ đoạn hỏa lực chuẩn bị trực tiếp rất mạnh của chúng.

Để đánh được địch ở tuyến mép nước đạt hiệu suất chiến đấu cao, phải có sự chuẩn bị trước chu đáo ngay từ thời bình, nhất là xây dựng các công trình phòng thủ kiên cố ở các trọng điểm ven biển, bảo đảm đủ sức chịu đựng khả năng hỏa lực mạnh của địch. Khi tác chiến, cần bố trí kết hợp lực lượng vũ trang địa phương với lực lượng chủ lực cơ động của quân khu ở các trọng điểm. Tổ chức hệ thống hỏa lực mạnh, nhiều tầng ở tuyến mép nước, chuẩn bị hệ thống cơ động hợp lý, nắm thời cơ cơ động lực lượng, kịp thời đánh địch ngay khi chúng đang cơ động xung phong vào bờ và bám bờ. Đánh địch ở tuyến mép nước luôn là thời cơ đánh địch tốt nhất của đánh địch đổ bộ đường biển. Tuy có những khó khăn nhất định, nhưng thế và lực của chúng ta ngày nay đã khác, lực lượng, phương tiện và sức mạnh chiến đấu của Quân đội đã được nâng lên, được chuẩn bị trước, lại tác chiến trên đất ta. Bởi vậy, chúng ta hoàn toàn có thể đánh địch đạt hiệu quả cao ở thời cơ quan trọng này.

Bốn là, tổ chức các chiến dịch trong đánh địch đổ bộ đường biển. Tiến hành các trận đánh là hoạt động tác chiến không thể thiếu trong tác chiến nói chung, đánh địch đổ bộ đường biển nói riêng. Tuy nhiên, việc thực hiện các trận đánh chủ yếu chỉ giải quyết các nhiệm vụ chiến thuật, trong khi yêu cầu đánh địch đổ bộ đường biển trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc không dừng lại ở nhiệm vụ chiến thuật, mà còn nhằm giải quyết hiệu quả các nhiệm vụ chiến dịch, chiến lược. Vì vậy, cần thiết phải nghiên cứu tiến hành các chiến dịch trong đánh địch đổ bộ đường biển, để giải quyết các nhiệm vụ chiến dịch, chiến lược.

Khi bàn về khả năng mở chiến dịch đánh địch đổ bộ đường biển, có ý kiến lo ngại rằng: đánh địch đổ bộ đường biển thường là hoạt động tác chiến diễn ra đầu tiên trong đánh địch tiến công trên bộ; địch đổ bộ rất nhanh, tác chiến diễn ra trong thời gian ngắn,... nên rất khó có thời cơ để mở chiến dịch, thậm chí là không kịp mở chiến dịch. Đây là khó khăn thực tế, nhưng phải thấy rằng, địch đổ bộ đường biển nhanh hay chậm còn tùy thuộc vào khả năng tác chiến của ta và các yếu tố khác nữa. Cuộc đổ bộ của địch sẽ phải diễn ra trong thời gian nhất định, nếu ta có dự kiến và chuẩn bị trước thì hoàn toàn có thể mở được chiến dịch; bởi ta có điều kiện chủ động chuẩn bị từ trước, không cần đến thời gian dài. Về quy mô chiến dịch, đối với các quân khu có biển, có thể mở chiến dịch quy mô nhỏ. Quân khu trên hướng trọng điểm, được tăng cường nhiều lực lượng, phương tiện, có thể mở chiến dịch quy mô vừa. Đối với chiến trường (hướng chiến lược) thường mở chiến dịch quy mô vừa, trên hướng trọng điểm có thể mở chiến dịch, chiến lược. Mở chiến dịch trong đánh địch đổ bộ đường biển có những khó khăn nhất định, nên cần nỗ lực khắc phục để có thể mở nhanh và phối hợp chặt chẽ với các hướng (chiến trường khác) để tạo sức mạnh tổng hợp, giành thắng lợi. Chỉ có tiến hành thắng lợi các chiến dịch mới có thể tiêu diệt lớn quân địch, đánh bại các biện pháp tác chiến khi chúng đổ bộ đường biển ở quy mô chiến dịch, chiến lược.

Trung tướng, PGS, TS. TRẦN THÁI BÌNH