Bảo đảm đầy đủ, chính xác, kịp thời vũ khí, trang bị kỹ thuật cho các lực lượng trong tác chiến phòng thủ quân khu là một trong những nội dung quan trọng, có ý nghĩa trực tiếp quyết định sức mạnh chiến đấu và chiến thắng của quân và dân trên địa bàn quân khu. Thực hiện điều đó, đòi hỏi người chỉ huy và cơ quan cần phải giải quyết nhiều vấn đề; trong đó, chỉ huy kỹ thuật là nội dung quan trọng cần quan tâm, nghiên cứu.

Tác chiến phòng thủ quân khu được xác định là hoạt động tác chiến có tính tổng hợp cao, do quân khu tổ chức, với sự tham gia của quân và dân trên địa bàn quân khu (có thể được tăng cường phối thuộc một số đơn vị chủ lực của Bộ), lấy lực lượng vũ trang quân khu làm nòng cốt; dựa trên cơ sở các khu vực phòng thủ địa phương, chốt chiến dịch trong thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân, thế trận chiến tranh nhân dân đã được chuẩn bị, xây dựng từ thời bình. Hoạt động tác chiến phòng thủ quân khu bao gồm các trận đánh trong phòng thủ, phòng ngự, phản công, tiến công, ở các quy mô chiến thuật hoặc chiến dịch khác nhau, diễn ra ngay từ đầu và suốt quá trình chiến tranh, trong điều kiện địch sử dụng các loại vũ khí công nghệ cao và tác chiến điện tử rộng rãi. Trong khi đó, hoạt động tác chiến diễn ra đồng thời trên nhiều hướng, nhiều khu vực, diễn biến nhanh, tình huống phức tạp; nhu cầu bảo đảm vũ khí, trang bị kỹ thuật, đạn rất lớn và khẩn trương. Điều đó đặt ra cho công tác chỉ huy kỹ thuật nhiều khó khăn, thách thức phải giải quyết. Bài viết xin trao đổi mấy vấn đề cơ bản về chỉ huy kỹ thuật tác chiến phòng thủ quân khu như sau:

Một là, chỉ huy phải tập trung, thống nhất, vững chắc trong mọi tình huống. Đây vừa là nguyên tắc, vừa là yêu cầu cao về lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy của tư lệnh, cơ quan và chủ nhiệm kỹ thuật trong tác chiến nói chung và tác chiến phòng thủ quân khu nói riêng. Chỉ huy kỹ thuật là một bộ phận trong hệ thống chỉ huy tác chiến phòng thủ quân khu, với nhiều cấp, ngành, từ Sở chỉ huy Bộ Tư lệnh Quân khu đến các sư đoàn, trung đoàn, tỉnh, huyện; phải điều hành, hiệp đồng với nhiều lực lượng tham gia bảo đảm kỹ thuật, địa bàn rộng và bảo đảm cho nhiều hình thức tác chiến. Mặt khác, trong quá trình tác chiến, địch có ưu thế về trang bị, phương tiện, có thể tiến hành tác chiến điện tử, tác chiến thông tin mạnh, tiến công hỏa lực liên tục bằng vũ khí công nghệ cao với cường độ lớn, nhằm vô hiệu hóa hệ thống chỉ huy của ta, trong đó có hệ thống chỉ huy kỹ thuật. Điều đó, đòi hỏi người chỉ huy, cơ quan, chủ nhiệm kỹ thuật phải nghiên cứu, tổ chức hệ thống chỉ huy tập trung, thống nhất, vững chắc, không bị gián đoạn trong mọi tình huống, góp phần bảo đảm đầy đủ, chính xác, kịp thời vũ khí, trang bị kỹ thuật, đạn dược cho các lực lượng tác chiến, v.v.

Thực hiện điều đó, cơ quan, chủ nhiệm kỹ thuật phải thường xuyên theo dõi, nắm chắc tình hình mọi mặt, nhất là ý định tác chiến của tư lệnh quân khu, kế hoạch tổ chức chỉ huy tác chiến và kế hoạch bảo đảm kỹ thuật, trên cơ sở đó, dự kiến và chuẩn bị trước nhiều phương án tổ chức hệ thống chỉ huy kỹ thuật; xác định cơ cấu thành phần, tổ chức biên chế, trang bị hệ thống chỉ huy kỹ thuật, cả sở chỉ huy kỹ thuật, các bộ phận và cán bộ chỉ huy kỹ thuật ở các hướng khu vực tác chiến phù hợp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chỉ huy bảo đảm kỹ thuật. Trong đó, chú trọng phân cấp chỉ huy; xác định rõ cơ cấu thành phần, chức danh người đảm nhiệm, phương tiện chỉ huy; nhiệm vụ, thời gian triển khai các sở chỉ huy cơ bản, dự bị, hậu phương, phía trước,… để sở chỉ huy kỹ thuật chỉ huy, điều hành toàn bộ các lực lượng kỹ thuật và hoạt động bảo đảm kỹ thuật. Quá trình triển khai sở chỉ huy, cơ quan chỉ huy kỹ thuật phải trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của từng phòng nghiệp vụ để nâng cao khả năng làm tham mưu cho người chỉ huy; đồng thời, phát huy khả năng, sở trường của từng bộ phận, phát huy tính năng, tác dụng của phương tiện chỉ huy kỹ thuật. Để nâng cao hiệu quả hoạt động chỉ huy kỹ thuật tác chiến phòng thủ quân khu, người chỉ huy, cơ quan, chủ nhiệm kỹ thuật cần nghiên cứu, có thể tổ chức cơ quan hoặc bộ phận chỉ huy kỹ thuật lâm thời trong các chiến dịch, trận đánh then chốt, then chốt quyết định, để phục vụ cho nhiệm vụ chỉ huy kỹ thuật theo ý định, kế hoạch thống nhất của tư lệnh quân khu.

Trong quá trình tác chiến, người chỉ huy, cơ quan, chủ nhiệm kỹ thuật phải thường xuyên theo dõi, nắm chắc tình hình, diễn biến của các hoạt động tác chiến và tình hình kỹ thuật để xử trí kịp thời và có hiệu quả. Thường xuyên tổ chức, hiệp đồng bảo đảm tốt các phương tiện, trang bị chỉ huy kỹ thuật, như: trang bị làm việc ở sở chỉ huy, các trang bị, phương tiện cá nhân của cán bộ chỉ huy, tham mưu kỹ thuật và phải đặc biệt chú trọng tổ chức, bảo đảm các kênh thông tin liên lạc, phân cấp chỉ huy cho các thành phần trong hệ thống chỉ huy kỹ thuật hợp lý. Về phương pháp, người chỉ huy, cơ quan, chủ nhiệm kỹ thuật cần vận dụng linh hoạt giữa tập trung, thống nhất với chỉ huy vượt cấp khi có tình huống, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ tác chiến.

Hai là, tổ chức các thành phần chỉ huy kỹ thuật gọn nhẹ, cơ động, linh hoạt. Trong điều kiện mới của chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, tác chiến phòng thủ quân khu diễn ra cả trên bộ, trên không, trên biển (đối với quân khu có biển); cục diện chiến trường thay đổi hết sức mau lẹ; các lực lượng tác chiến luôn có xu hướng hiện đại hóa trang bị nhưng gọn nhẹ tiện cơ động. Trong điều kiện đó, để đảm bảo chỉ huy tác chiến nói chung, chỉ huy kỹ thuật nói riêng thu thập, xử lý thông tin nhanh, ra quyết định chính xác, kịp thời, thì tư lệnh, cơ quan, chủ nhiệm kỹ thuật cần nghiên cứu, tổ chức hệ thống chỉ huy tinh, gọn, thống nhất từ trên xuống dưới; hạn chế tầng, nấc trung gian. Bởi lẽ, nếu hệ thống chỉ huy kỹ thuật có quy mô lớn, cơ cấu cồng kềnh sẽ làm cho hoạt động chỉ huy phức tạp, khả năng chỉ huy, hoạt động chỉ huy kỹ thuật kém hiệu quả. Mặt khác, tổ chức chỉ huy kỹ thuật gọn nhẹ, hợp lý, đủ thành phần, cơ động, linh hoạt sẽ nâng cao hiệu quả chỉ huy kỹ thuật, duy trì sức sống của hệ thống chỉ huy kỹ thuật, giúp cho người chỉ huy và cơ quan kỹ thuật quân khu giữ vững chỉ huy trong mọi tình huống. Điều này càng có ý nghĩa quan trọng trong điều kiện diễn biến tác chiến nhanh, phức tạp, nhiều tình huống ngoài dự kiến.

Theo đó, cần tổ chức các bộ phận của cơ quan kỹ thuật tại các sở chỉ huy của quân khu gọn, nhẹ, đủ cơ cấu, thành phần, trang bị đồng bộ, bao gồm: chủ nhiệm kỹ thuật (phó chủ nhiệm kỹ thuật), cơ quan kỹ thuật, lực lượng, phương tiện bảo đảm, v.v. Người chỉ huy, cơ quan, chủ nhiệm kỹ thuật cần tính toán, cân đối sử dụng quy mô lực lượng sao cho vừa đủ sức, nhất là ở các sở chỉ huy cơ bản, bổ trợ, ở căn cứ, phân chỉ huy kỹ thuật; đồng thời, luôn có lực lượng dự bị đủ mạnh và giảm bớt khâu trung gian. Để đạt hiệu quả cao, chủ nhiệm kỹ thuật (phó chủ nhiệm kỹ thuật) và cơ quan kỹ thuật quân khu phải có phương pháp công tác khoa học; nắm chắc nhiệm vụ chỉ huy và năng lực chỉ huy, điều hành của cán bộ thuộc quyền; vận dụng, kết hợp các hình thức tổ chức chỉ huy kỹ thuật phù hợp; trang bị đầy đủ các phương tiện chỉ huy để thu thập, xử lý thông tin nhanh, chính xác. Mặt khác, ngay từ thời bình, cơ quan kỹ thuật quân khu cần xây dựng nhiều phương án tổ chức hệ thống chỉ huy kỹ thuật cụ thể, gắn với kế hoạch tổ chức chỉ huy tác chiến quân khu và yêu cầu nhiệm vụ chỉ huy kỹ thuật; đề xuất từng bước đầu tư, mua sắm các trang bị phương tiện chỉ huy kỹ thuật hiện đại, đồng bộ theo hướng tự động hóa; tổ chức huấn luyện nâng cao trình độ khai thác; sử dụng hệ thống máy tính, cập nhật dữ liệu, xử lý thông tin,... có hiệu quả.

Ba là, phối hợp chặt chẽ với hệ thống chỉ huy khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố và các đơn vị trên địa bàn quân khu. Tác chiến phòng thủ quân khu trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc diễn ra trên địa bàn các tỉnh, thành phố đã được xây dựng thành khu vực phòng thủ vững chắc, có hệ thống chỉ huy, điều hành tác chiến và bảo đảm kỹ thuật tác chiến khu vực phòng thủ, mạng thông tin liên lạc quân sự và bưu chính - viễn thông tỉnh, thành phố; hệ thống chỉ huy kỹ thuật chiến lược, quân chủng, các đơn vị chủ lực đứng chân tại địa bàn. Đó là điều kiện thuận lợi để ngành kỹ thuật quân khu kết hợp với hệ thống chỉ huy kỹ thuật nói trên trong tổ chức chỉ huy kỹ thuật quân khu. Sự kết hợp chặt chẽ giữa hệ thống chỉ huy tác chiến, trong đó có chỉ huy kỹ thuật các cấp là vấn đề cần thiết để bảo đảm sự thống nhất trong chỉ huy tác chiến nói chung, chỉ huy kỹ thuật nói riêng. Mặt khác, cơ quan kỹ thuật quân khu phải điều hành, hiệp đồng với các lực lượng kỹ thuật của khu vực phòng thủ trên địa bàn để cùng tham gia bảo đảm kỹ thuật; hiệp đồng chặt chẽ với kỹ thuật đơn vị bạn trên địa bàn chi viện, hỗ trợ lẫn nhau trong bảo đảm tác chiến. Vì vậy, trong cơ cấu, thành phần hệ thống chỉ huy kỹ thuật có đại diện của kỹ thuật khu vực phòng thủ, kỹ thuật đơn vị bạn để phối hợp, hiệp đồng bảo đảm kỹ thuật thống nhất.

Quá trình tổ chức chỉ huy kỹ thuật, cơ quan kỹ thuật quân khu cần phối hợp chặt chẽ với hệ thống chỉ huy kỹ thuật khu vực phòng thủ để tiến hành sắp xếp cán bộ kỹ thuật khu vực phòng thủ trong hệ thống chỉ huy kỹ thuật quân khu, cơ quan chỉ huy kỹ thuật cụm lực lượng tác chiến, chiến dịch khi quân khu tổ chức. Đồng thời, phối hợp khai thác, sử dụng các lực lượng, phương tiện thông tin liên lạc của khu vực phòng thủ bảo đảm thông tin chỉ huy kỹ thuật; tận dụng các cơ sở tại chỗ huy động lực lượng, phương tiện bảo đảm công trình bố trí, các phương án tổ chức bảo vệ các thành phần lực lượng chỉ huy kỹ thuật quân khu. Chủ nhiệm kỹ thuật và cơ quan chỉ huy kỹ thuật cần nắm chắc kế hoạch tổ chức chỉ huy tác chiến của quân khu, chủ động đề xuất phương án, hiệp đồng chặt chẽ với kỹ thuật khu vực phòng thủ để bố trí cán bộ tham gia trong các thành phần chỉ huy kỹ thuật nghiên cứu nắm chắc mạng thông tin liên lạc của khu vực phòng thủ, nhất là kết cấu hạ tầng thông tin liên lạc.

Chỉ huy kỹ thuật là một bộ phận trong hệ thống chỉ huy tác chiến phòng thủ quân khu, có ý nghĩa quan trọng, trực tiếp quyết định chất lượng công tác bảo đảm vũ khí, trang bị kỹ thuật, nâng cao sức mạnh chiến đấu của lực lượng vũ trang quân khu. Bởi vậy, cần tiếp tục nghiên cứu phát triển cả lý luận và thực tiễn, làm cơ sở để chuẩn bị, bảo đảm kỹ thuật chu đáo từ thời bình, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Thiếu tá, ThS. NGUYỄN CÔNG HẢI, Học viện Quốc phòng