Xây dựng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc có ý nghĩa rất quan trọng, nhằm ngăn ngừa, làm thất bại mọi âm mưu và hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, giữ vững an ninh chính trị, môi trường hòa bình để phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế, góp phần xây dựng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Báo cáo tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 22/9/2008 của Bộ Chính trị (khóa X); Kết luận số 64-KL/TW, ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị (khóa XII) về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW về tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc trong tình hình mới, khẳng định: Trong thời gian qua, các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương đã quán triệt, thực hiện nghiêm Nghị quyết 28 và đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để xây dựng và phát triển đất nước. Hệ thống cơ chế, chính sách được bổ sung, hoàn thiện và vận hành thông suốt, đồng bộ, linh hoạt. Hiệu quả cơ chế cấp ủy đảng lãnh đạo, chính quyền quản lý, điều hành, các ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể, địa phương, nòng cốt là cơ quan Quân sự, Công an, Bộ đội Biên phòng tham mưu và tổ chức thực hiện ngày càng được nâng cao. Nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành, đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân về xây dựng khu vực phòng thủ từng bước được nâng lên, phát huy tốt sức mạnh tổng hợp trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân. Chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của lực lượng vũ trang, khả năng phòng thủ của đất nước được tăng cường.

Tuy nhiên, nhận thức của một số bộ, ngành, địa phương và nhân dân về khu vực phòng thủ chưa thật đầy đủ, sâu sắc. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo có nơi, có lúc, có việc chưa kịp thời, thống nhất. Công tác phối hợp giữa các lực lượng và chất lượng tổng hợp của lực lượng vũ trang ở một số địa phương còn hạn chế. Kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với củng cố quốc phòng, an ninh trên một số lĩnh vực, địa bàn chưa hài hòa, v.v. Vì vậy, để nâng cao chất lượng, hiệu quả xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc cần thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:

Một là, tiếp tục tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của các tổ chức, lực lượng và toàn dân về xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc. Tăng cường tuyên truyền, quán triệt, trước hết là cho cán bộ, đảng viên nắm và thực hiện tốt các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về quân sự, quốc phòng, an ninh, nhất là các nghị quyết, chỉ thị, kết luận về xây dựng khu vực phòng thủ trong tình hình mới¹. Các địa phương, các cấp, ngành cần tổ chức tốt công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng theo Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh; trong đó, chú trọng đổi mới hình thức, nội dung, phương pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác này. Đồng thời, tích cực tuyên truyền thông qua các phương tiện thông tin đại chúng của Trung ương và địa phương bằng các chuyên mục, phóng sự, tin, bài, ảnh, v.v. Qua đó, tạo sự thống nhất về nhận thức, quan điểm; huy động sức mạnh, sự vào cuộc của các cấp, ngành, tổ chức, lực lượng trong xây dựng khu vực phòng thủ.

Hai là, tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, quản lý điều hành của chính quyền các cấp. Đây là nguyên tắc, vấn đề quan trọng hàng đầu, nhân tố quyết định đảm bảo cho việc xây dựng khu vực phòng thủ tiến hành đúng hướng, đạt mục tiêu, yêu cầu đề ra. Căn cứ vào đặc điểm, tình hình nhiệm vụ quốc phòng, an ninh của địa phương, cấp ủy, chính quyền kịp thời ban hành các nghị quyết, chỉ thị, xây dựng chương trình hành động, triển khai hướng dẫn thực hiện tới các cấp, các ngành và toàn dân. Tiếp tục hoàn thiện và thực hiện tốt nguyên tắc, cơ chế lãnh đạo, chỉ huy, phối hợp hoạt động và huy động sử dụng lực lượng trong xử lý tình huống phức tạp về quốc phòng, an ninh, bảo đảm sự thống nhất cao, xử lý tình hình nhanh, hiệu quả. Thống nhất nguyên tắc, bí thư cấp ủy là người lãnh đạo, chỉ huy cao nhất trong xây dựng, hoạt động của khu vực phòng thủ tại địa phương. Thường xuyên làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, đấu tranh làm thất bại âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch; phòng ngừa, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ. Qua đó, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì các cấp có đủ phẩm chất, năng lực lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng và hoạt động của khu vực phòng thủ. Đồng thời, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các Hội đồng, Ban Chỉ đạo về công tác quốc phòng, an ninh; đề cao trách nhiệm trong tham mưu, tổ chức thực hiện của các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, nhất là cơ quan Quân sự, Công an theo phương châm bốn tại chỗ “Chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ và hậu cần tại chỗ”. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát. Định kỳ sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm, biểu dương, khen thưởng các địa phương, đơn vị làm tốt, khắc phục những yếu kém và xử lý nghiêm những sai phạm.

Ba là, đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội kết hợp với tăng cường quốc phòng, an ninh; quốc phòng và an ninh với kinh tế. Trước hết, các cấp, ngành, địa phương cần quán triệt, đẩy mạnh thực hiện chủ trương tiếp tục đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, tăng cường tiềm lực quốc phòng là vấn đề quan trọng. Có các biện pháp cụ thể để phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo nhanh, bền vững, thu hẹp khoảng cách về trình độ dân trí, hưởng thụ văn hóa, tinh thần giữa các vùng, miền. Đồng thời, gắn chặt phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo đảm mỗi bước tăng trưởng về kinh tế - xã hội là một bước củng cố, tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh. Việc làm này, cần được thực hiện ngay trong xây dựng quy hoạch, phát triển các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, các công trình phục vụ kinh tế, văn hóa, xã hội bảo đảm tính lưỡng dụng, sẵn sàng phục vụ quốc phòng, an ninh khi cần thiết. Đặc biệt, tiếp tục đẩy mạnh kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng, an ninh trên các địa bàn trọng điểm, chiến lược, biên giới, biển, đảo, gắn với xây dựng, củng cố thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân. Các địa phương cần chú trọng điều chỉnh lực lượng, bố trí xây dựng các cụm dân cư trong khu vực phòng thủ ổn định, bền vững, không để “trắng dân cư” ở khu vực biên giới.

Bốn là, huy động sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng trong xây dựng khu vực phòng thủ. Để thực hiện tốt giải pháp này, cấp ủy Đảng, chính quyền các tỉnh, thành phố cần tiếp tục thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, chính quyền gần dân, bám sát nhân dân, hiểu dân, chăm lo cho nhân dân. Qua đó, góp phần xây dựng “thế trận lòng dân”, củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng, chính quyền. Thực hiện tốt đường lối của Đảng, các chính sách của Nhà nước đối với người có công; chính sách dân tộc, tôn giáo, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, mở rộng dân chủ đi đôi với tăng cường kỷ cương, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Cấp ủy đảng, chính quyền các cấp chú trọng công tác xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh toàn diện, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; nâng cao vai trò, trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, bảo vệ an ninh, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội. Qua đó, phát huy sức mạnh tổng hợp ngay từ cơ sở làm nền tảng để xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc.

Năm là, phát huy vai trò nòng cốt của lực lượng vũ trang trong xây dựng khu vực phòng thủ. Quán triệt Nghị quyết của Đảng về xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, thực sự là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và Nhân dân, lực lượng chuyên trách, nòng cốt bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ an ninh quốc gia, tập trung xây dựng lực lượng vũ trang địa phương vững mạnh toàn diện, lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở, có sức chiến đấu cao, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong mọi tình huống, mọi trạng thái quốc phòng. Chú trọng đổi mới nội dung, phương pháp huấn luyện, diễn tập sát thực tế, bảo đảm khả năng tác chiến và giành thắng lợi trong mọi tình huống, nhất là hình thái chiến tranh, môi trường, loại hình tác chiến mới và xử lý các vấn đề về an ninh phi truyền thống, như: dịch bệnh, cứu hộ, cứu nạn, phòng, chống cháy, nổ, v.v. Đề cao vai trò của cơ quan Quân sự, Công an trong tham mưu, thẩm định các quy hoạch, dự án phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm các quy định của pháp luật về quốc phòng, an ninh; thực hiện tốt Nghị định số 03/2019/NĐ-CP, ngày 05/9/2019 của Thủ tướng Chính phủ về phối hợp giữa Bộ Công an và Bộ Quốc phòng trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm và nhiệm vụ quốc phòng.

Xây dựng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc trong tình hình mới có vị trí chiến lược quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta. Các giải pháp trên có quan hệ thống nhất, chặt chẽ với nhau nên quá trình tổ chức thực hiện cần nắm vững và căn cứ vào điều kiện, tình hình cụ thể của từng địa phương để vận dụng sáng tạo nhằm huy động khả năng cao nhất, hiệu quả nhất trong xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc.

Thượng tá, ThS. NGHIÊM KHẮC TIỆP, Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
____________

1 - Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 22/9/2008 của Bộ Chính trị (khóa X); Kết luận số 64-KL/TW, ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị (khóa XII) về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW về tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc trong tình hình mới; Chỉ thị số 12-CT/TW, ngày 03/5/2007 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục quốc phòng, an ninh trong tình hình mới; Nghị định số 21/2019/NĐ-CP, ngày 22/02/2019 của Chính phủ về khu vực phòng thủ, v.v.