Những năm gần đây, Học viện Quốc phòng được giao nhiệm vụ bồi dưỡng kiến thức cao cấp lý luận chính trị cho cán bộ cao cấp của Quân đội. Đây là những cán bộ có trình độ chuyên sâu về lý luận, được đào tạo qua nhiều cấp học trong và ngoài nước, hiện nay đảm nhiệm nhiều cương vị quan trọng trong Quân đội, nên có nhiều kinh nghiệm trong hoạt động thực tiễn, nhưng hệ thống kiến thức cao cấp lý luận chính trị chưa hoàn chỉnh theo quy chuẩn chung của Trung ương. Thực hiện nhiệm vụ này, thời gian qua, Học viện thường xuyên coi trọng đổi mới và hoàn thiện nội dung, chương trình, phương pháp bồi dưỡng; tích cực nghiên cứu, biên soạn tài liệu, giáo trình, bổ sung những vấn đề mới của khoa học xã hội nhân văn quân sự và thực tiễn công tác tại đơn vị vào giảng dạy; làm tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên; gắn lý luận với thực tiễn sinh động của các hoạt động quân sự. Nhờ đó, chất lượng bồi dưỡng kiến thức cao cấp lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ được nâng lên; khả năng tư duy, trình độ lý luận của cán bộ được khẳng định trong thực tiễn lãnh đạo, chỉ huy, quản lý, đủ điều kiệu để phát triển lên vị trí cao hơn.

Tuy nhiên, trong từng hoạt động cụ thể, công tác bồi dưỡng kiến thức cao cấp lý luận chính trị cho cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược còn nảy sinh một số bất cập, như: sự phân định ở một số chương trình, nội dung giảng dạy có mặt chưa rõ; sự phối hợp giữa các cơ quan, khoa, hệ trong Học viện, nhất là giữa Cục Huấn luyện Đào tạo, khoa Lý luận Mác - Lê-nin và khoa Công tác đảng, công tác chính trị về nội dung đào tạo, bồi dưỡng có mặt còn hạn chế; một số cán bộ quản lý, giảng viên nhận thức chưa thật đầy đủ về nhiệm vụ được giao, kinh nghiệm thực tiễn ít, chưa cập nhật tri thức và công nghệ mới vào giảng dạy, v.v. Vì vậy, để nâng cao chất lượng bồi dưỡng kiến thức cao cấp lý luận chính trị cho cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược tại Học viện Quốc phòng hiện nay, theo chúng tôi, cần thực hiện tốt một số nội dung chủ yếu sau:

Thứ nhất, coi trọng giáo dục nâng cao nhận thức về công tác bồi dưỡng kiến thức lý luận chính trị cao cấp cho cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược. Trước hết là nâng cao nhận thức của đội ngũ giảng viên trực tiếp tham gia giảng dạy cho đối tượng này về tầm quan trọng của chương trình, nội dung bồi dưỡng kiến thức lý luận cao cấp chính trị, tạo sự thống nhất về chủ trương, nhận thức trong tổ chức thực hiện. Đồng thời, làm tốt công tác bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới về công tác quân sự, quốc phòng, xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc; kết hợp phát triển kinh tế với củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh, v.v. Qua đó, đề cao tinh thần, trách nhiệm trong giảng dạy, bồi dưỡng, làm cho giảng viên hiểu được sứ mệnh cao cả của mình là phải truyền đạt một cách trung thành chủ trương, chính sách của Đảng về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng; phẩm chất, năng lực, tư duy, phong cách lãnh đạo, chỉ huy của cán bộ Quân đội cấp chiến dịch, chiến lược, phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ này cùng toàn Đảng, toàn quân và toàn dân thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Vì vậy, cấp ủy, chỉ huy lãnh đạo các cấp, các cơ quan liên quan, chỉ đạo chặt chẽ việc quán triệt chỉ thị, nghị quyết, văn bản pháp quy của trên và nghị quyết lãnh đạo của cấp mình để mỗi cán bộ, giảng viên theo chức trách, nhiệm vụ sẵn sàng thực hiện tốt nhiệm vụ bồi dưỡng kiến thức cao cấp lý luận chính trị cho cán bộ với sự nhiệt tình, tâm huyết cao. Đối với học viên, đa số là những người đã được đào tạo cơ bản, có chức vụ nhất định trong các cơ quan, đơn vị chiến lược trong toàn quân, có thời gian công tác lâu năm, thậm chí có quân hàm, học hàm, học vị cao và có nhiều kinh nghiệm tích lũy trong thực tiễn. Do đó, công tác bồi dưỡng nâng cao nhận thức tập trung vào làm rõ mục đích, ý nghĩa, mục tiêu, yêu cầu đối với học viên trong quá trình bồi dưỡng kiến thức tại Học viện. Qua học tập, bồi dưỡng, làm cho họ nắm vững và nhận thức sâu sắc về những vấn đề cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam và xây dựng Đảng, quan hệ quốc tế và chính trị học, kinh tế và văn hóa, một số vấn đề về khoa học chính trị và lãnh đạo quản lý trong xu thế hội nhập. Từ đó, phát huy tính chủ động, sáng tạo trong học tập, nghiên cứu, chống tư tưởng chủ quan, kinh nghiệm chủ nghĩa hoặc chiếu lệ, hình thức trong quá trình bồi dưỡng kiến thức cao cấp lý luận chính trị tại Học viện.

Thứ hai, thực hiện tốt các khâu chuẩn bị cho công tác giảng dạy. Vì đây là đối tượng cán bộ cao cấp trong Quân đội nên việc chuẩn bị cho từng khóa học phải thật sự chu đáo, tỉ mỉ. Trước hết là đội ngũ cán bộ, giảng viên cần phải được chuẩn bị kỹ cả về trình độ, trách nhiệm, phương pháp và khả năng truyền đạt. Từ đó, lựa chọn những giảng viên có kiến thức toàn diện, nhất là về lý luận chính trị, có kinh nghiệm và đã trải qua thực tiễn ở nhiều vị trí khác nhau. Trên cơ sở nội dung, chương trình quy định, giảng viên được phân công giảng dạy phải chuẩn bị thật chu đáo về kiến thức và phương pháp, kỹ năng “đứng lớp”, nhất là kỹ năng sư phạm, phương pháp truyền thụ khoa học. Để phát huy trí tuệ tập thể vào từng nội dung bài giảng, ngoài việc thông qua tổ bộ môn và khoa, giảng viên cần tiếp thu ý kiến của hệ quản lý học viên, cơ quan liên quan, ý kiến rút kinh nghiệm của Ban Giám đốc Học viện và cả học viên các khóa học, kịp thời bổ sung khiếm khuyết, hoàn chỉnh phương pháp, nội dung được phân công. Cùng với đó, cần bảo đảm đầy đủ cơ sở vật chất phục vụ việc học tập, nghiên cứu của học viên và giảng dạy của giảng viên, nhằm bổ sung và làm phong phú thêm những nội dung của bài giảng, tạo sự hứng thú, kích thích tìm tòi, nghiên cứu của học viên.

Thứ ba, thường xuyên bổ sung hoàn chỉnh nội dung, chương trình, tài liệu giảng dạy. Trên cơ sở chương trình, giáo trình cơ bản và kế hoạch đào tạo cho đối tượng bồi dưỡng kiến thức cao cấp lý luận chính trị đã được Ban Tổ chức Trung ương và Bộ Quốc phòng thống nhất trong cả nước, Học viện chủ động tổng hợp, cập nhật các nội dung về tình hình kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh,... bảo đảm thực hiện thống nhất, hiệu quả. Để việc bồi dưỡng kiến thức cao cấp lý luận chính trị có tính thuyết phục, khi xây dựng chương trình, giáo trình giảng dạy phải liên hệ với thực tiễn, gắn lý luận với thực tiễn, sử dụng nhiều nguồn tư liệu gốc, kết hợp với nhiều dẫn luận thực tiễn của tình hình thế giới, đất nước và của địa phương để minh chứng cho cơ sở lý luận. Đồng thời, nghiên cứu, tham khảo thêm chương trình đào tạo của Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Học viện Chính trị, nơi có kinh nghiệm đào tạo chuyên sâu lĩnh vực này để rút kinh nghiệm, bổ sung kịp thời nội dung, chương trình cho phù hợp với xu thế. Về nội dung, cần chú trọng bảo đảm cân đối giữa kiến thức giới thiệu của giảng viên trên lớp với bố trí thời gian trao đổi, thảo luận hợp lý để kịp thời nắm bắt và giải quyết những vấn đề vướng mắc của học viên, đặc biệt là học viên thuộc các quân chủng, binh chủng, chuyên môn kỹ thuật, không chuyên về lý luận chính trị.

Thứ tư, thường xuyên quan tâm bồi dưỡng, tập huấn giảng viên. Muốn nâng cao chất lượng bồi dưỡng kiến thức cao cấp lý luận chính trị cho cán bộ, trước tiên phải chăm lo xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên để họ có tri thức rộng về liên ngành, sâu về chuyên ngành; đồng thời, giữ vững tính đảng, tính khoa học trong giảng dạy. Tính Đảng là trung thành với chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; giữ vững bản chất giai cấp công nhân; đưa đường lối, chủ trương của Đảng vào cuộc sống; tôn trọng nguyên tắc tập trung dân chủ, v.v. Còn tính khoa học là phải biết sử dụng phương pháp nghiên cứu, năng lực tư duy khoa học, thái độ vô tư, công bằng trong đánh giá và phải có trách nhiệm trước lịch sử, trước sự tiến bộ của khoa học là bảo vệ giá trị chân, thiện, mỹ; kiên quyết đấu tranh phê phán, loại bỏ những quan điểm phản động, xuyên tạc. Do vậy, để nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ giảng viên, các bộ môn, khoa và Cục nhà trường tổ chức bồi dưỡng, tập huấn theo phân cấp quản lý để thống nhất nội dung, chương trình, phương pháp, hoàn chỉnh kiến thức theo đúng các quy chế, quy định, kế hoạch về công tác chuẩn bị và thực hành giảng bài đối với từng đối tượng. Nội dung bồi dưỡng đội ngũ giảng viên phải toàn diện cả về phẩm chất, năng lực sư phạm, nhất là, sự phát triển của khoa học công nghệ, khoa học xã hội và nhân văn quân sự, khoa học quản lý xã hội và những nội dung đặc thù của Học viện Quốc phòng. Tùy theo từng chuyên đề, cụm chuyên đề, Học viện đề ra tiêu chí bồi dưỡng và kiểm tra, đánh giá chất lượng giảng dạy của giảng viên ở từng khóa học.

Mỗi giảng viên phải phát huy tinh thần độc lập, ý thức tự giác, trách nhiệm, chủ động tự học tập nắm vững lý luận Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lý luận dạy học hiện đại, quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh về giáo dục - đào tạo; biết kế thừa và sử dụng tổng hợp phương pháp dạy học tích cực một cách linh hoạt, sáng tạo vào các hình thức dạy học phù hợp với mục tiêu, yêu cầu và đối tượng đào tạo. Đồng thời, tự nghiên cứu mở rộng kiến thức ở tầm chiến dịch, chiến lược; thấu hiểu sâu sắc lĩnh vực chuyên môn mà mình đảm nhiệm, luôn tìm tòi, sáng tạo, áp dụng những thành tựu khoa học - kỹ thuật hiện đại vào quá trình giảng dạy để bài giảng có sức hấp dẫn cao, hiệu quả nhất.

Học viện Quốc phòng là Học viện cao nhất trong hệ thống học viện nhà trường Quân đội, kết quả giảng dạy và nghiên cứu khoa học của Học viện góp phần tham mưu cho Đảng, Nhà nước về chủ trương, đường lối, giải đáp những vấn đề lý luận và thực tiễn quân sự, quốc phòng, an ninh đặt ra. Đồng thời, chủ động, tích cực đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch chống phá cách mạng nước ta trong lĩnh vực chính trị, tư tưởng. Thực hiện nhiệm vụ nâng cao chất lượng bồi dưỡng kiến thức cao cấp lý luận chính trị cho cán bộ ở Học viện Quốc phòng là thiết thực đóng góp vào việc đổi mới, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực khoa học quân sự, đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc đặt ra hiện nay.

Đại tá, TS. NGUYỄN ĐÌNH SƠN, Học viện Quốc phòng