Trong chiến đấu cũng như trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, phi công quân sự luôn phải đối mặt với những khó khăn, gian khổ, hiểm nguy, đòi hỏi lực lượng này phải vừa giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ, vừa có bản lĩnh chính trị vững vàng, mới hoàn thành tốt nhiệm vụ trong mọi tình huống. Vì thế, tìm các giải pháp để nâng cao bản lĩnh chính trị cho phi công quân sự là vấn đề rất quan trọng.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, bên cạnh việc chịu tác động chung của hoạt động quân sự, đội ngũ phi công quân sự còn chịu tác động bởi những đặc điểm riêng của hoạt động bay; đó là, thường xuyên phải đối mặt với sự căng thẳng, khó khăn, nguy hiểm, hy sinh, đòi hỏi họ phải có lòng dũng cảm, tính độc lập, tự chủ, quyết đoán, sáng tạo cao. Từ thực tiễn chiến tranh ở nước ta trước đây và chiến tranh công nghệ cao xảy ra ở một số nước trên thế giới gần đây cho thấy, không quân nói chung, phi công quân sự nói riêng luôn là đối tượng tấn công của không quân cùng các loại vũ khí phòng không hiện đại của kẻ thù ngay từ những đòn tiến công đầu tiên cho đến kết thúc chiến tranh. Thời bình, họ luôn phải tổ chức các hoạt động huấn luyện, diễn tập, sẵn sàng chiến đấu sát với những tình huống chiến tranh, hoàn thành nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước, Quân đội và nhân dân giao phó. Vì thế, dù thời chiến hay thời bình, phi công quân sự không chỉ có sức khỏe, trình độ chuyên môn tốt, mà còn phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, lòng trung thành tuyệt đối, trình độ tâm lý tốt, ý thức chấp hành kỷ luật tự giác, nghiêm minh. Thực tiễn cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đã minh chứng, nhờ được giáo dục, rèn luyện, xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, niềm tin chiến thắng và ý chí “dám đánh, biết đánh”, đội ngũ phi công quân sự đã sáng tạo nghệ thuật chiến đấu, phát huy tối đa hiệu quả các loại vũ khí được trang bị, cùng với quân và dân cả nước làm nên Chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không” chấn động địa cầu, góp phần quan trọng vào sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

Hiện nay, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đang đặt ra yêu cầu cao và toàn diện. Quân chủng Phòng không - Không quân được đầu tư tiến thẳng lên hiện đại. Bên cạnh việc trang bị vũ khí, khí tài mới, yếu tố con người cũng được hết sức chú trọng, nhất là đội ngũ phi công quân sự, cả về bản lĩnh chính trị, trình độ bay và ý thức tổ chức kỷ luật. Việc ứng dụng thành tựu khoa học và công nghệ vào lĩnh vực quân sự, quốc phòng đã tạo ra nhiều loại vũ khí thế hệ mới, với những tính năng vượt trội, như: tốc độ đột kích nhanh, mạnh, chính xác; không gian rộng; thời gian ngắn; bất kể ngày hay đêm; tính hủy diệt cao,... gây tổn thất lớn về mọi mặt cho đối phương. Đặc điểm này, làm cho cuộc chiến tranh (nếu xảy ra) sẽ ác liệt hơn, tạo sức ép về mọi mặt đối với phi công quân sự. Cùng với đó, âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “phi chính trị hóa” Quân đội có tác động không nhỏ đến bản lĩnh, tâm lý của Quân đội nói chung, phi công quân sự nói riêng. Vì thế, quan tâm bồi dưỡng, xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng cho đội ngũ phi công quân sự là vấn đề cần được quan tâm hàng đầu. Trong phạm vi bài viết, tác giả xin trao đổi một số nội dung cơ bản sau:

Một là, thường xuyên làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho phi công quân sự. V.I. Lê-nin đã dạy: “Trong mọi cuộc chiến tranh, rốt cuộc thắng lợi đều tùy thuộc vào tinh thần của quần chúng đang đổ máu trên chiến trường”¹. Theo đó, các đơn vị không quân cần đề cao vai trò, trách nhiệm của cấp ủy đảng, chính ủy, chính trị viên, cơ quan chính trị và đội ngũ cán bộ chính trị các cấp, tập trung giáo dục cho đội ngũ phi công thấm nhuần sâu sắc chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, tư tưởng quân sự của Đảng ta; nhất là quan điểm về mối quan hệ giữa con người và vũ khí trang bị, trong đó, dù vũ khí trang bị hiện đại đến đâu thì nhân tố con người vẫn đóng vai trò quyết định. Đặc biệt là trang bị cho họ luôn có tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực tự cường, lòng yêu nước, tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc và truyền thống đánh giặc giữ nước của nhân dân ta, của Bộ đội Không quân anh hùng; tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc, nhân dân, ý chí, quyết tâm dám đánh, biết đánh và quyết thắng, sẵn sàng hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Cùng với đó, chú trọng nâng cao nhận thức về quy mô, tính chất ác liệt trong các cuộc không chiến mà địch có sử dụng vũ khí công nghệ cao để mỗi phi công quân sự thấy rõ những gian khó, hiểm nguy mà họ phải đối mặt. Từ đó, trau dồi thêm bản lĩnh, đề cao trách nhiệm, tích cực huấn luyện, rèn luyện thể lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Để đạt được mục tiêu đề ra, các cấp cần có biện pháp đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp, phương tiện giáo dục phù hợp; làm tốt việc kết hợp giữa giáo dục và tự giáo dục, quản lý của tổ chức với tự quản lý của mỗi cá nhân, coi trọng vai trò nêu gương trong quá trình giáo dục chính trị, tư tưởng đối với lực lượng này. Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, gắn với thực hiện hiệu quả Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” và truyền thống “Trung thành vô hạn, tiến công kiên quyết, đoàn kết hợp đồng, lập công tập thể” cùng các phong trào, các cuộc vận động là giải pháp cơ bản, lâu dài. Đồng thời, kiên quyết đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, “phi chính trị hóa” Quân đội của các thế lực thù địch và các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Hai là,  nâng cao chất lượng huấn luyện, trình độ bay và khả năng xử lý các tình huống cho phi công quân sự. Thực tiễn cho thấy, bản lĩnh chính trị, sự tự tin khi làm nhiệm vụ của phi công quân sự sẽ được nhân lên và biểu hiện bằng hành động thực tiễn khi họ thành thạo kỹ thuật, chiến thuật chiến đấu, giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ, làm chủ và phát huy tốt tính năng của các loại vũ khí, khí tài được trang bị. Vì thế, các cơ quan, đơn vị Không quân cần đặc biệt quan tâm nâng cao chất lượng huấn luyện, trình độ bay của lực lượng này. Quá trình huấn luyện, thực hiện đúng phương châm “cơ bản, thiết thực, vững chắc, an toàn, tiết kiệm”; gắn huấn luyện, bảo đảm an toàn bay với nội dung, biện pháp, chỉ tiêu cụ thể. Trong đó, tập trung ưu tiên tiến độ bay cho phi công trực sẵn sàng chiến đấu, phi công mũi nhọn, thực hiện các nhiệm vụ trong điều kiện ban đêm, công kích mục tiêu, làm nhiệm vụ trên biển,... giúp họ nắm chắc nội dung, yêu cầu của từng bài bay, giỏi lý thuyết, vững thực hành, làm chủ các phương tiện bay trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, thuần thục các động tác kỹ thuật, chiến thuật, xử lý nhanh, chính xác các tình huống bất trắc có thể xảy ra. Tích cực, chủ động, nghiên cứu, xây dựng các phương án tác chiến, chống chiến tranh xâm lược bằng vũ khí công nghệ cao của kẻ thù và đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp huấn luyện phù hợp với tình hình thực tiễn. Thường xuyên cập nhật, phát triển tri thức khoa học, nghệ thuật tác chiến không quân theo hướng hiện đại, bảo đảm mỗi phi công quân sự thành thạo các hình thức chiến thuật (theo phân cấp), có trình độ, kỹ năng chiến đấu cao, làm chủ các loại vũ khí, khí tài được trang bị, sẵn sàng đánh thắng và làm nòng cốt cho quân, dân ta đánh thắng chiến tranh xâm lược bằng vũ khí công nghệ cao của kẻ thù trong mọi tình huống. Vận dụng hiệu quả các thành tựu khoa học và công nghệ vào quá trình quản lý, huấn luyện, đổi mới công tác tham mưu, tổ chức chỉ huy, điều hành của từng cấp, bảo đảm phù hợp với hình thức, không gian, thời gian, điều kiện tác chiến (khi có chiến tranh). Kết hợp giữa huấn luyện kỹ thuật, chiến thuật chiến đấu với rèn luyện thể lực, sức chịu đựng khó khăn, gian khổ, tăng nội dung, thời gian thực hành, nâng cao trình độ, khả năng tác chiến hiệp đồng giữa phi công quân sự với các lực lượng trong Quân chủng và các đơn vị, quân chủng, binh chủng trong toàn quân.

Ba là, làm tốt công tác chỉ huy, hiệp đồng với các lực lượng liên quan và bảo đảm tuyệt đối an toàn cho mỗi lần bay. Mỗi chuyến bay của phi công quân sự dù là huấn luyện hay làm các nhiệm vụ khác đều liên quan đến nhiều lực lượng, như: chỉ huy, dẫn đường, công tác bảo đảm kỹ thuật, nhiên liệu, v.v. Vì thế, làm tốt nội dung này sẽ góp phần nâng cao bản lĩnh, củng cố niềm tin mỗi khi họ nhận nhiệm vụ. Là lực lượng được Đảng, Nhà nước, Quân đội giao cho quản lý, khai thác, sử dụng nhiều loại vũ khí, trang bị, phương tiện kỹ thuật hiện đại, đòi hỏi các đơn vị Không quân và phi công quân sự không những phải hiện đại về con người, mà còn phải tuyệt đối tuân thủ với quy trình quản lý, khai thác, sử dụng,... mới phát huy được những tính năng ưu việt nổi trội của nó. Để bảo đảm mỗi chuyến bay luôn đạt được mục đích, yêu cầu đề ra, đòi hỏi công tác chỉ huy, hiệp đồng giữa các lực lượng liên quan phải tuyệt đối chính xác trong từng mệnh lệnh, động tác và thực hiện kế hoạch, khoa mục bay; tuân thủ chặt chẽ, nghiêm túc quy trình kiểm tra tình trạng kỹ thuật, nạp nhiên liệu cho máy bay trước mỗi chuyến bay. Đặc biệt chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo, phân công rõ trách nhiệm cá nhân trong tiến hành chuẩn bị, rút kinh nghiệm trước, trong và sau khi bay và tổ chức chỉ huy, hiệp đồng chặt chẽ giữa các lực lượng liên quan trong từng chuyến bay. Mỗi cán bộ, phi công, nhân viên khi được phân công phải thực hiện nghiêm chỉnh, chặt chẽ, tỉ mỉ các khâu, các bước,... theo phần việc của mình, kịp thời phát hiện, khắc phục, báo cáo cấp có thẩm quyền khắc phục những vấn đề nảy sinh, nhất là tình trạng kỹ thuật; kiên quyết khắc phục tình trạng chủ quan, giản đơn trong quá trình chuẩn bị và thực hành bay.

Bốn là, thường xuyên chăm lo đáp ứng nhu cầu về đời sống vật chất, tinh thần cho phi công quân sự và thực hiện tốt chính sách hậu phương Quân đội. Thực tiễn cho thấy, điều kiện đời sống vật chất, tinh thần luôn tác động, chi phối mọi mặt hoạt động của con người. Bởi thế, làm tốt công tác này thể hiện sự coi trọng yếu tố con người, giúp phi công quân sự yên tâm công tác, nâng cao thể lực, tình trạng sức khỏe, tinh thần lạc quan, từ đó nâng cao bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm,... sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức tốt việc bảo đảm đúng, đủ, kịp thời mọi chế độ, tiêu chuẩn đời sống vật chất, tinh thần của phi công quân sự theo quy định của đối tượng đặc thù. Mọi hoạt động liên quan đến quyền lợi của họ, nhất là quyền lợi về kinh tế, chính trị phải được công khai dân chủ; tổ chức tốt các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao,… tạo môi trường thuận lợi để phi công được thư giãn sau mỗi chuyến bay căng thẳng. Đồng thời, giải quyết tốt các chế độ, chính sách về quân hàm, nâng lương, đào tạo, thực hiện tốt chính sách hậu phương Quân đội để phi công yên tâm thực hiện nhiệm vụ.

Trên đây là mấy giải pháp cơ bản, góp phần xây dựng đội ngũ phi công quân sự có bản lĩnh chính trị, tâm lý vững, xử lý tốt các tình huống trên không trong huấn luyện và chiến đấu, hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ vững chắc vùng trời của Tổ quốc.

Thượng tá TRẦN HỮU HÒA, Học viện Phòng không - Không quân
_________________________

1 - V.I. Lê-nin - Toàn tập, Tập 41, Nxb Tiến bộ, M. 1977, tr. 147.