Chính trị viên là người chủ trì về công tác đảng, công tác chính trị ở cấp phân đội, cùng người chỉ huy lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng đơn vị vững mạnh về mọi mặt, lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở. Vì vậy, không ngừng nâng cao năng lực của chính trị viên là việc làm cần thiết hiện nay.

Là người chủ trì về chính trị ở cấp phân đội, chính trị viên phải thành thạo công tác tổ chức, trực tiếp chịu trách nhiệm trước cấp ủy trong chỉ đạo các hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Chính trị viên cần làm tốt chức năng của một nhà giáo dục, tuyên truyền, thường xuyên chăm lo bồi dưỡng mục tiêu, lý tưởng cách mạng, lòng yêu nước xã hội chủ nghĩa, truyền thống cách mạng của đất nước, của Đảng, Quân đội và đơn vị cho mọi đảng viên, cán bộ, chiến sĩ; làm cho họ thấm nhuần chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối đổi mới của Đảng, sự nghiệp xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc, từ đó đề cao trách nhiệm trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao. Thường xuyên quan tâm, chăm lo xây dựng các tổ chức trong đơn vị trong sạch, vững mạnh; đề xuất được những chủ trương, biện pháp đúng đắn nhằm không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng các cấp, phát huy vai trò tiền phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên; có những định hướng đúng và chỉ đạo sâu sát hoạt động của các tổ chức quần chúng, phát huy cao trí tuệ, dân chủ, đoàn kết trong đơn vị. Cùng với người chỉ huy, chính trị viên chăm lo xây dựng, thực hiện tốt mọi mặt hoạt động của đơn vị; giáo dục, quản lý, rèn luyện đảng viên, xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ phẩm chất, năng lực làm nòng cốt để xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, v.v. Với chức trách, nhiệm vụ đó, đòi hỏi chính trị viên phải có năng lực đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra; được đào tạo cơ bản trong các nhà trường Quân đội, được trang bị những kiến thức cần thiết, nhất là về công tác đảng, công tác chính trị và các mặt công tác khác; đồng thời, tiếp tục được bồi dưỡng trong quá trình công tác ở đơn vị.

Nhận thức được vấn đề đó, thời gian qua, lãnh đạo, chỉ huy các cấp luôn quan tâm đến việc nâng cao phẩm chất, năng lực, phong cách lãnh đạo cho đội ngũ chính trị viên; đẩy mạnh việc kết hợp trang bị tri thức lý luận khoa học và nâng cao khả năng vận dụng tri thức đó vào thực tiễn lãnh đạo, chỉ đạo đơn vị; kết hợp chặt chẽ giữa công tác giáo dục, đào tạo trong nhà trường với tự bồi dưỡng, tự rèn luyện. Trong chương trình đào tạo, bồi dưỡng, đã chú trọng một cách thỏa đáng tri thức lý luận chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, công tác đảng, công tác chính trị, đường lối, quan điểm của Đảng và năng lực thực tiễn phù hợp với cương vị, chức trách của chính trị viên. Bởi vậy, đa số chính trị viên hiện nay có phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu đề ra; có trình độ lý luận, thực tiễn công tác tương xứng với chức trách, nhiệm vụ được giao; có uy tín trước tập thể; gương mẫu trong lời nói và hành động, thực sự là trung tâm đoàn kết trong cấp ủy, tổ chức đảng và đơn vị.

Tuy nhiên, so với yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp xây dựng Quân đội hiện nay, năng lực của đội ngũ chính trị viên còn có mặt hạn chế. Việc kết hợp nâng cao năng lực tư duy lý luận gắn với năng lực thực tiễn của chính trị viên còn những bất cập, làm ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả công việc. Thậm chí, có một số chính trị viên chưa thực sự gương mẫu trong rèn luyện, phấn đấu để đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra, v.v. Để khắc phục hạn chế đó, cần thực hiện tốt các giải pháp cơ bản sau:

Giải quyết tốt mối quan hệ giữa đổi mới nội dung và đổi mới phương pháp trong đào tạo chính trị viên tại nhà trường Quân đội hiện nay. Chương trình, nội dung đào tạo chính trị viên cần thực hiện tốt phương châm gắn lý luận với thực tiễn, kết hợp bồi dưỡng kiến thức, năng lực tư duy với rèn luyện năng lực thực hành; chú trọng truyền thụ kinh nghiệm công tác đảng, công tác chính trị và giáo dục truyền thống cho người học. Đồng thời, trang bị toàn diện kiến thức về các môn lý luận Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, sự nghiệp xây dựng Quân đội, tăng cường quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc; kiến thức, kỹ năng chuyên ngành công tác đảng, công tác chính trị, chiến thuật bộ binh và những kiến thức cần thiết đáp ứng yêu cầu của chính trị viên cấp đại đội và có thể phát triển lên cấp tiểu đoàn, hình thành tác phong, phương pháp và văn hóa của người lãnh đạo. Vì vậy, phải xác định được nội dung đào tạo hàm chứa những đơn vị kiến thức cơ bản, thiết thực, đảm bảo sự vững chắc về nền tảng tri thức, hình thành phương pháp tư duy, phương pháp làm việc khoa học. Nhờ đó, giúp chính trị viên có thế giới quan khoa học, phương pháp luận biện chứng trong xem xét, giải quyết vấn đề của đơn vị; tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo, biết vận dụng vào quá trình công tác cũng như chỉ huy, quản lý bộ đội, tránh những sai lầm về mặt nguyên tắc. Do đó, trong dạy và học, cần hình thành, phát triển các phẩm chất, năng lực, trước hết là niềm tin khoa học, khả năng tư duy biện chứng để vận dụng đường lối, quan điểm của Đảng vào thực tiễn quản lý, chỉ huy đơn vị và xử lý những tình huống đặt ra trong hoạt động quân sự cho chính trị viên.

Đối với môn học chuyên ngành đào tạo chính trị viên, cần đặc biệt chú trọng nghiên cứu lịch sử và kinh nghiệm công tác đảng, công tác chính trị để trực tiếp hình thành kỹ năng, kỹ xảo nghề nghiệp của chính trị viên. Tăng cường truyền thụ kinh nghiệm công tác đảng, công tác chính trị và các mặt công tác khác, góp phần làm sinh động nội dung bài giảng; bảo đảm tính chiến đấu, tính tư tưởng, tính giáo dục, hướng vào nâng cao năng lực tư duy lý luận và năng lực thực tiễn của người học. Muốn vậy, trong dạy - học, cần gắn lý luận với thực tiễn, tri thức khoa học với kinh nghiệm, để vừa nâng cao năng lực tư duy lý luận, vừa nâng cao năng lực thực tiễn; cần loại bỏ phương pháp giảng dạy lý thuyết suông, một chiều, xa rời thực tiễn, không gắn với chức trách, nhiệm vụ của chính trị viên. Quá trình giảng dạy không chỉ đơn thuần là sự truyền tải thông tin từ người dạy sang người học, mà là hoạt động trí tuệ cao, nhằm trang bị kiến thức, xây dựng niềm tin, lòng nhiệt huyết, phong cách, phẩm chất đạo đức cách mạng cho người học. Do vậy, người dạy phải là tấm gương mẫu mực về đạo đức, phẩm chất nghề nghiệp cho người học noi theo; xây dựng năng lực và phương pháp sư phạm, phong cách người thầy mẫu mực cả về chuẩn bị bài giảng và thực hành giảng dạy; giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa người dạy và người học, tạo môi trường văn hóa sư phạm trong mỗi cơ sở đào tạo.

Trong giảng dạy, cần hình thành ở người học tinh thần tự nguyện, tự giác chiếm lĩnh tri thức khoa học, biết vận dụng kiến thức đó vào hoạt động thực tiễn; khuyến khích sử dụng các phương pháp dạy học nêu vấn đề, đối thoại trong giảng bài, thảo luận; tăng các hình thức dạy học trực quan, nêu các tình huống công tác đảng, công tác chính trị,... để bảo đảm giảm lý thuyết, tăng thực hành, hướng người học tự trả lời, tự giải quyết những vấn đề mà bài học đặt ra, chống lối tư duy rập khuôn máy móc. Đồng thời, tăng thời gian thực tập của học viên trên các cương vị khác nhau, hướng vào đảm nhiệm chức trách, nhiệm vụ của chính trị viên trên thực tế.

Cùng với đó, cần có chủ trương, kế hoạch khoa học trong bồi dưỡng chính trị viên ở đơn vị. Năng lực của chính trị viên tiếp tục được củng cố và phát triển thông qua quá trình công tác ở đơn vị, mà một phần quan trọng là nhờ sự bồi dưỡng thường xuyên của tổ chức nơi họ công tác. Đó là môi trường trực tiếp giúp chính trị viên tiếp thu, lĩnh hội những tri thức lý luận và kỹ năng thực hành một cách có hiệu quả. Do đó, để việc bồi dưỡng năng lực của chính trị viên ở đơn vị đạt mục đích, yêu cầu đề ra, cần quy định rõ vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân ở đơn vị, theo hướng cấp trên huấn luyện cấp dưới, tổ chức giúp đỡ cá nhân. Để làm được điều đó, cần có quy định rõ về vị trí, vai trò, trách nhiệm cho tổ chức đảng, tổ chức chỉ huy, người lãnh đạo, chỉ huy cấp trên đối với công việc này một cách cụ thể; đồng thời, phát huy vai trò tự bồi dưỡng, tự rèn luyện để hoàn thiện mình của đội ngũ chính trị viên.

Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho đội ngũ chính trị viên, bảo đảm thống nhất, chặt chẽ. Kế hoạch đó phải gắn với kế hoạch công tác đảng, công tác chính trị của lãnh đạo, chỉ huy cấp trên, đảm bảo được tính khả thi và đem lại kết quả thiết thực. Sau từng đợt bồi dưỡng, phải có sự kiểm tra, đánh giá, tổng kết, rút ra những bài học kinh nghiệm về những mặt làm được và chưa làm được để tìm biện pháp bồi dưỡng thiết thực, hiệu quả hơn.

Đổi mới nội dung, phương pháp bồi dưỡng chính trị viên hằng năm ở đơn vị là một việc làm cần được tiến hành thường xuyên, nghiêm túc, bám sát đòi hỏi của thực tiễn và những mặt còn yếu, thiếu của chính trị viên. Theo đó, cần rà soát những nội dung bồi dưỡng đang được tiến hành, để kịp thời loại bỏ những nội dung không phù hợp với thực tiễn; cập nhật, bổ sung kịp thời những vấn đề mới đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng cho chính trị viên hiện nay. Tiếp tục đổi mới, bổ sung những chuyên đề về những nguyên lý, quan điểm, nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng; cập nhật những văn bản, nghị quyết mới của Đảng về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc, qua đó hoàn thiện phẩm chất, năng lực của đội ngũ chính trị viên, đảm bảo cho họ luôn xứng đáng là “người nắm giữ phần hồn của đơn vị”.

Nội dung bồi dưỡng cho chính trị viên ở đơn vị hiện nay cần hướng vào rèn luyện tư duy lý luận, tính nhạy bén chính trị, biết cân nhắc, phán đoán khi đứng trước những vấn đề chính trị nhạy cảm, nhất là những luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch. Xây dựng tác phong làm việc dân chủ, khẩn trương, khoa học, sát hoạt động của đơn vị; “cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư”, biết quan tâm đến mọi người, gần gũi, thương yêu cán bộ, chiến sĩ. Đồng thời, cụ thể hóa thêm những vấn đề về chức trách, nhiệm vụ của chính trị viên sát với thực tế đơn vị, giúp họ hoàn thiện hơn năng lực chủ trì về chính trị, đảm nhiệm công tác đảng, công tác chính trị; rèn luyện tính chủ động, sáng tạo trong công việc, biết triển khai, hướng dẫn, kiểm tra cấp dưới thực hiện và hoàn thiện chức trách, nhiệm vụ được giao.

Thiếu tá, TS. TRẦN HẬU TÂN, Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng