Đào tạo sĩ quan chính trị cho Quân đội nhân dân Lào, Quân đội Hoàng gia Campuchia là nhiệm vụ quan trọng trong công tác đối ngoại quốc phòng của Quân đội ta. Thực hiện tốt nhiệm vụ này, góp phần xây dựng, củng cố mối quan hệ đoàn kết đặc biệt, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện giữa Việt Nam với Lào và Campuchia.

Thực hiện nhiệm vụ hợp tác quốc tế về giáo dục và đào tạo được Bộ Quốc phòng giao, nhiều năm qua, Đảng ủy, Ban Giám hiệu Trường Sĩ quan Chính trị đã quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối, nghị quyết của Đảng về đoàn kết, hợp tác quốc tế, nhất là Nghị quyết số 10-NQ/TW, ngày 11/4/1983 của Bộ Chính trị (khóa V) “Về tăng cường đoàn kết, hợp tác toàn diện với Lào và Campuchia trong giai đoạn mới”. Đồng thời, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quán triệt, giáo dục nhiệm vụ, mục tiêu, yêu cầu đào tạo; các quy chế, quy định và triển khai chặt chẽ các khâu, các bước trong quy trình đào tạo; quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi về mọi mặt cho học viên quốc tế trong quá trình học tập. Các cơ quan chức năng, khoa giáo viên, đơn vị quản lý học viên đã tập trung giáo dục xây dựng động cơ, tinh thần tích cực, chủ động, tự giác học tập, rèn luyện cho học viên quốc tế. Vì vậy, chất lượng học tập, rèn luyện, nghiên cứu khoa học từng bước được nâng lên, tỷ lệ học viên đạt khá, giỏi ngày càng tăng. Nhiều học viên sau khi tốt nghiệp, trải qua thực tiễn công tác đã trở thành tướng lĩnh, cán bộ cao cấp, giữ các trọng trách quan trọng của Quân đội nhân dân Lào và Quân đội Hoàng gia Campuchia¹.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, công tác đào tạo học viên quốc tế vẫn còn những tồn tại, hạn chế cần khắc phục, như: nội dung, chương trình đào tạo chưa bao quát, toàn diện; hình thức, phương pháp giảng dạy chưa đa dạng, phong phú. Việc kết hợp giữa trang bị kiến thức với truyền thụ kinh nghiệm chiến đấu, kinh nghiệm thực tiễn công tác ở một số ít cán bộ chưa thực sự hiệu quả. Trong học tập, sinh hoạt, một số học viên ngại giao tiếp, trao đổi bằng tiếng Việt, cá biệt có học viên còn biểu hiện ngại học tập, rèn luyện, v.v.

Trước tình hình thế giới, khu vực đang có nhiều thay đổi, xung đột sắc tộc, tôn giáo, chiến tranh cục bộ, chiến tranh ủy nhiệm, chiến tranh mạng, chiến tranh thông tin,… đang diễn ra hết sức gay gắt, phức tạp. Chiến tranh tương lai, các bên tham chiến đều sử dụng vũ khí công nghệ cao, có độ chính xác gần như tuyệt đối, sức công phá lớn nên tác động trực tiếp đến việc xây dựng quân đội của mỗi nước cũng như tinh thần chiến đấu của binh lính trên chiến trường. Vì thế, nâng cao hơn nữa chất lượng đào tạo sĩ quan chính trị, làm nòng cốt trong giáo dục, xây dựng bản lĩnh, ý chí chiến đấu cho cán bộ, chiến sĩ của Quân đội nhân dân Lào, Quân đội Hoàng gia Campuchia là rất cần thiết. Để thực hiện tốt vấn đề này, thời gian tới, cần tập trung thực tốt một số giải pháp chủ yếu sau.

Một là, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng tham gia đào tạo học viên quốc tế. Cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị, khoa giáo viên trực tiếp giảng dạy, quản lý học viên quốc tế thường xuyên quán triệt quan điểm, đường lối của Đảng, Nhà nước ta về công tác đối ngoại quốc phòng, hợp tác đào tạo quốc tế; về tăng cường đoàn kết, hợp tác toàn diện, củng cố mối quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa ba nước: Việt Nam - Lào - Campuchia. Đồng thời, tăng cường giáo dục, bồi dưỡng nâng cao ý thức, trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ, giảng viên, nhân viên, chiến sĩ về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc hợp tác, đào tạo sĩ quan chính trị giúp Quân đội nhân dân Lào, Quân đội Hoàng gia Campuchia, xác định đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng của Quân đội nhân dân Việt Nam nói chung, Trường Sĩ quan Chính trị nói riêng. Từ đó, xây dựng động cơ đúng đắn trong giảng dạy, quản lý, phục vụ, thực hiện tốt phương châm “giúp bạn là tự giúp mình”, lấy tinh thần giúp đỡ là chính, luôn thông cảm, chia sẻ với những khó khăn của học viên nước bạn, chống tư tưởng chủ quan, coi nhẹ, phân biệt đối xử trong quá trình đào tạo.

Hai là, nâng cao chất lượng bồi dưỡng tiếng Việt cho học viên quốc tế. Mặc dù trước khi về học tập tại Trường Sĩ quan Chính trị, các học viên quốc tế đã được đào tạo tiếng Việt tại Đoàn 871 (Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam). Tuy nhiên, số lượng học viên thông thạo tiếng Việt không nhiều (chiếm tỷ lệ khoảng 20%), phần lớn học viên chỉ dừng lại ở mức giao tiếp cơ bản, thậm chí nhiều học viên còn chưa nói, viết, hiểu được từ chuyên môn, chuyên ngành bằng tiếng Việt. Trong khi đó, đội ngũ cán bộ, giảng viên của Nhà trường hầu hết không biết tiếng và phong tục tập quán của Lào và Campuchia. Đây là khó khăn rất lớn trong quá trình đào tạo. Để khắc phục vấn đề này, cần tăng thời gian đào tạo, bồi dưỡng tiếng Việt cho học viên quốc tế, giúp họ vượt qua rào cản ngôn ngữ, tự tin trong học tập, công tác, giao tiếp, sinh hoạt. Đồng thời, có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng tiếng Lào, tiếng Campuchia cho những giảng viên, cán bộ trực tiếp giảng dạy, quản lý học viên quốc tế. Trên cơ sở Nghị định thư về hợp tác quốc phòng song phương giữa Bộ Quốc phòng Việt Nam với Bộ Quốc phòng Lào và Bộ Quốc phòng Campuchia, các cơ quan chức năng chủ động phối hợp, xây dựng nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy, bồi dưỡng tiếng Việt cho học viên quốc tế bảo đảm phù hợp, hiệu quả. Quy trình đào tạo, bồi dưỡng tiếng Việt cho học viên quốc tế nên tổ chức thành 02 giai đoạn: giai đoạn 1, học tiếng Việt ít nhất 01 năm tại Đoàn 871; giai đoạn 2, đào tạo sĩ quan chính trị tại trường cần kết hợp với bồi dưỡng tiếng Việt. Để đạt hiệu quả cao, trong giảng dạy, đội ngũ giảng viên nên sử dụng rộng rãi phương pháp dạy - học trực quan; tăng cường phân tích, hướng dẫn, giảng giải, trao đổi, thảo luận với học viên; tổ chức phụ đạo, bồi dưỡng, kiểm tra đánh giá kết quả thường xuyên để có biện pháp kèm cặp, giúp đỡ. Đối với đơn vị quản lý học viên quốc tế cần chú trọng kết hợp với các khoa giáo viên tăng cường tổ chức các hoạt động ngoại khoá, như: thi tìm hiểu, thi ứng xử, tổ chức hội diễn văn nghệ, hội trại truyền thống, giao lưu văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao,… nhằm động viên, khuyến khích học viên quốc tế tích cực học tập, nghiên cứu, tìm hiểu, tích lũy nâng cao vốn tiếng Việt.

Ba là, thường xuyên giáo dục nâng cao nhận thức, xây dựng động cơ học tập rèn luyện đúng đắn và quan tâm bảo đảm mọi mặt cho học viên quốc tế. Học viên Quân đội nhân dân Lào, Quân đội Hoàng gia Campuchia có trình độ nhận thức, tâm lý, hành vi, cách nghĩ, cách sống mang đậm dấu ấn văn hoá, truyền thống của họ. Do đó, các khoa giáo viên, đơn vị quản lý học viên quốc tế cần lựa chọn, phân công những cán bộ, giảng viên có trình độ, kinh nghiệm, tinh thần trách nhiệm cao, có hiểu biết tiếng Lào hoặc Campuchia trực tiếp giảng dạy, quản lý. Đội ngũ cán bộ quản lý các cấp luôn sâu sát, gần gũi, chân thành, quan tâm, chia sẻ, động viên, tạo ấn tượng tốt đối với học viên. Thông qua đó, nắm bắt, giải quyết kịp thời những biểu hiện về tư tưởng trên cơ sở tôn trọng nhân cách, phong tục, tập quán, văn hóa của nước bạn, tạo bầu không khí dân chủ, cởi mở, đoàn kết, thống nhất trong đơn vị. Chú trọng xây dựng niềm tin, động cơ phấn đấu đúng đắn, nêu cao tinh thần trách nhiệm trong học tập, rèn luyện cho học viên quốc tế. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng của Nhà trường cần quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất, giáo trình, tài liệu cho học viên quốc tế để họ phát huy tính tích cực, tự giác trong học tập, nghiên cứu, phát triển tư duy lý luận và khả năng vận dụng vào giải quyết các vấn đề thực tiễn đặt ra, nhất là những kiến thức, kỹ năng tiến hành công tác chính trị, phù hợp với đặc điểm, yêu cầu, nhiệm vụ của quân đội nước bạn. Thường xuyên báo cáo tình hình, kết quả học tập, rèn luyện của học viên quốc tế với cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng làm cơ sở để trao đổi, thống nhất với bộ quốc phòng nước bạn về nội dung, biện pháp giáo dục, quản lý, rèn luyện cho phù hợp, kịp thời chấn chỉnh, khắc phục những vấn đề nảy sinh.

Bốn là, tiếp tục hoàn thiện chương trình, nội dung đào tạo và đẩy mạnh đổi mới, phương pháp giảng dạy. Nhà trường thường xuyên bám sát sự chỉ đạo của Cục Nhà trường và phối hợp chặt chẽ với phòng tùy viên quân sự thuộc Đại sứ quán Lào và Campuchia thống nhất xây dựng mục tiêu, chương trình, nội dung, thời gian đào tạo, bảo đảm thiết thực, hiệu quả, theo hướng giảm lý thuyết, tăng thời gian thực hành và các hoạt động bổ trợ, hạn chế sự trùng lặp giữa các học phần, môn học, phù hợp với đối tượng, hình thức đào tạo, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội nhân dân Lào, Quân đội Hoàng gia Campuchia. Trên cơ sở đó, Nhà trường phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng nghiên cứu, biên soạn bộ giáo trình, tài liệu riêng phục vụ đào tạo sĩ quan chính trị cho Quân đội nhân dân Lào, Quân đội Hoàng gia Campuchia. Tham mưu, đề xuất kịp thời biện pháp giải quyết những vướng mắc phát sinh để nâng cao chất lượng công tác giáo dục và đào tạo học viên quốc tế.

Trong quá trình giảng dạy, đội ngũ giảng viên cần tìm hiểu kỹ đặc điểm, trình độ nhận thức của đối tượng đào tạo, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng: “chuẩn hóa, hiện đại hóa, đảm bảo tính hệ thống, cơ bản, thiết thực và chuyên sâu”. Khi lên lớp từng chủ đề, giảng viên chú ý vừa trang bị kiến thức về khoa học xã hội nhân văn, xây dựng bản lĩnh chính trị, vừa bồi dưỡng phong cách, lối sống, tác phong công tác của người cán bộ chính trị. Tăng cường kết hợp giữa truyền thụ kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng tiến hành công tác chính trị với tuyên truyền mối quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào, Việt Nam - Campuchia; lồng ghép tuyên truyền quan điểm, đường lối của Đảng, Nhà nước ta về công tác đối ngoại quốc phòng, ngoại giao nhân dân; vạch trần âm mưu, thủ đoạn, phê phán những quan điểm, luận điệu sai trái, xuyên tạc, lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, biên giới, lãnh thổ,… của các thế lực thù địch để kích động, chia rẽ khối đại đoàn kết giữa ba nước Đông Dương. Bên cạnh đó, Nhà trường chú trọng tổ chức các hoạt động ngoại khóa, đảm bảo tính khoa học, cụ thể, sát với nội dung, chương trình đào tạo trong từng năm học và cả khóa học, góp phần bồi dưỡng kiến thức toàn diện, nâng cao trình độ, chuyên môn nghiệp vụ cho học viên quốc tế.

Thực hiện tốt các giải pháp này là nền tảng khoa học nâng cao chất lượng đào tạo học viên quốc tế của Trường Sĩ quan Chính trị, góp phần hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ đối ngoại quốc phòng, đối ngoại của Đảng, Nhà nước, tiếp tục củng cố, phát triển tình đoàn kết hữu nghị của ba nước trên bán đảo Đông Dương lên tầm cao mới.

Đại tá, TS. NGUYỄN VĂN TƯỢNG
_________________

1 - Từ năm 1978 đến nay, Trường Sĩ quan Chính trị đã đào tạo được 24 khóa với 765 cán bộ chính trị, giáo viên chính trị trình độ cao đẳng, đại học cho Quân đội nhân dân Lào và Quân đội Hoàng gia Campuchia.