Công tác xuất bản trong Quân đội là một bộ phận của xuất bản Nhà nước, là nội dung quan trọng của công tác tư tưởng - văn hóa, phục vụ nhiệm vụ chính trị của Đảng, Nhà nước và Quân đội, góp phần xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Luôn ý thức được nhiệm vụ quan trọng đó, những năm qua, các đơn vị Quân đội trên địa bàn Quân khu 7 đã phối hợp với Chi nhánh Nhà xuất bản Quân đội tại thành phố Hồ Chí Minh, thuộc Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, xuất bản được hơn 1.000 đầu sách. Đây là cố gắng lớn, nhằm đẩy mạnh tuyên truyền học thuyết quân sự Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phát huy bản chất cách mạng, truyền thống anh hùng của lực lượng vũ trang và nhân dân trên địa bàn; thực hiện thắng lợi đường lối, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng của Đảng. Cùng với mảng sách lý luận chính trị, lịch sử quân sự, tổng kết chiến tranh, các đơn vị, cá nhân cùng với Chi nhánh đã cho ra mắt nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật có liên quan đến đề tài chiến tranh cách mạng, người lính, tạo nên sự phong phú về thể loại, tham gia tích cực vào việc xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, tạo sự lan tỏa giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ”.

Tuy đạt được những kết quả quan trọng, nhưng công tác này còn có những hạn chế. Đó là, cấp ủy, chỉ huy một số đơn vị chưa thật sự quan tâm đến lĩnh vực xuất bản, coi đây là công tác chuyên môn thuần túy, thậm chí có nơi còn giao hết cho cơ quan. Công tác quản lý xuất bản chưa chặt chẽ. Một số đơn vị chấp hành chưa nghiêm Thông tư 98/2014/TT-BQP của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về Quy chế xuất bản trong Quân đội nhân dân Việt Nam, nên còn có tài liệu chưa được biên tập, cấp phép xuất bản, dẫn đến những sai sót trong cả nội dung, thuật ngữ quân sự, cũng như hình thức thể hiện. Bên cạnh đó, có sự mất cân đối trong các thể loại đề tài; trong đó, sách nghiên cứu, tổng kết chiến tranh, tổng kết kinh nghiệm chiến đấu còn ít; công trình khoa học nghệ thuật quân sự, sách chuyên ngành phục vụ cho đổi mới phương pháp huấn luyện, rèn luyện, quản lý bộ đội, nâng cao chất lượng tổng hợp, sức chiến đấu cho các đơn vị chưa nhiều; một số công trình lịch sử quân sự hình thức thể hiện còn khô cứng, nặng về số liệu, chưa hấp dẫn người đọc. Mặt khác, Chi nhánh Nhà xuất bản Quân đội tại thành phố Hồ Chí Minh chưa thực sự phát huy hết vai trò là cơ quan chuyên môn về công tác xuất bản; chưa chủ động tuyên truyền, hướng dẫn các đơn vị thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về lĩnh vực xuất bản trong Quân đội. Việc bám sát nhiệm vụ chính trị của từng đơn vị, nắm chắc nhu cầu đọc sách của bộ đội, đồng hành cùng tác giả trong tổ chức bản thảo, xây dựng đội ngũ cộng tác viên có mặt còn hạn chế.

Nhằm tạo bước phát triển vững chắc, mạnh mẽ và nâng cao chất lượng toàn diện công tác xuất bản, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội nói chung, các đơn vị trên địa bàn Quân khu 7 nói riêng, cần có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa Nhà xuất bản Quân đội với các cơ quan, đơn vị, trong đó tập trung thực hiện tốt một số giải pháp chủ yếu sau:

Một là, đổi mới và nâng cao hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các đơn vị đối với công tác xuất bản. Đây là vấn đề quan trọng, quyết định chất lượng, hiệu quả công tác xuất bản của từng cơ quan, đơn vị. Bởi lẽ, theo quy định, ở mỗi cấp, công tác xuất bản đặt dưới sự lãnh đạo của cấp ủy, sự quản lý, chỉ đạo của người chỉ huy mà trực tiếp là chính ủy, chính trị viên hoặc thủ trưởng cơ quan, đơn vị được phân công phụ trách. Để làm được điều đó, cấp ủy, chỉ huy các cấp chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo công tác xuất bản theo đúng Luật Xuất bản, Chỉ thị 42- CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX) về nâng cao chất lượng toàn diện của hoạt động xuất bản, Thông tư 98/2014/TT-BQP của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về Quy chế xuất bản trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Đồng thời, thường xuyên quan tâm, chăm lo xây dựng các cơ quan chuyên môn, nhất là cơ quan chính trị, khoa học quân sự vững mạnh, đủ sức làm tham mưu cho cấp ủy, chỉ huy về công tác xuất bản. Hằng năm, tổng hợp nhu cầu xuất bản của cơ quan, đơn vị thuộc quyền gửi về Nhà xuất bản Quân đội nhân dân để đưa vào kế hoạch thực hiện; đồng thời, gửi về Cục Tuyên huấn để quản lý. Xây dựng kế hoạch xuất bản bám sát nhu cầu thực tiễn của đơn vị, có tính định hướng, tính dự báo. Thời gian tới, ngoài các đề tài về lịch sử, nghệ thuật quân sự, cần tăng cường các bản thảo tài liệu phục vụ cho nhiệm vụ đổi mới huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng chính quy, v.v. Đặc biệt là sách về gương điển hình tiên tiến trong Quân đội, những nhân tố mới, con người mới, hình ảnh người chiến sĩ hôm nay trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Cùng với đó, cấp ủy, chỉ huy các đơn vị cần tăng cường thanh tra, kiểm tra, rút kinh nghiệm, nâng cao hiệu quả hoạt động các hội đồng khoa học trong công tác thẩm định, xét duyệt, nghiệm thu các đề tài lịch sử quân sự, tổng kết chiến tranh, v.v.

Hai là, tăng cường phối hợp giữa đơn vị với Nhà xuất bản Quân đội, thực hiện đúng quy chế xuất bản và nâng cao chất lượng bản thảo. Thực hiện xuất bản qua Nhà xuất bản Quân đội nhân dân là quy trình chặt chẽ của xuất bản phẩm đặc thù quân sự. Thông qua đó, tránh được tình trạng xuất bản tài liệu lưu hành nội bộ khi chưa có giấy phép hoặc giấy phép do cơ quan không đúng chuyên môn cấp. Đồng thời, qua biên tập, bản thảo được nâng cấp, đảm bảo về nội dung tư tưởng, hình thức thể hiện phù hợp. Vì vậy, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị nói chung, trên địa bàn nói riêng với Chi nhánh Nhà xuất bản Quân đội nhân dân tại thành phố Hồ Chí Minh là vấn đề quan trọng. Theo đó, cơ quan chức năng của từng đơn vị, nhất là phòng khoa học quân sự, ban tổng kết lịch sử của bộ chỉ huy quân sự các tỉnh, thành phố cần phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với các bộ phận của Chi nhánh, từ khâu lập kế hoạch, xác định đề tài,… đến tổ chức thực hiện. Trong đó, chú trọng việc tiếp nhận, thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về công tác xuất bản, xây dựng kế hoạch xuất bản hằng năm và dài hạn. Lựa chọn đề tài tuyên truyền cho các nhiệm vụ, sự kiện chính trị, các ngày lễ lớn trong năm, bảo đảm tính tư tưởng, tính khoa học, sự đa dạng, hấp dẫn của các xuất bản phẩm, phấn đấu có nhiều sách hay phục vụ bộ đội. Tăng cường giám sát, thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật, quy định về xuất bản, nhất là quy trình, trách nhiệm liên kết hoạt động xuất bản. Giải quyết tốt mối quan hệ giữa thực hiện nhiệm vụ chính trị và hiệu quả kinh tế, tạo điều kiện thuận lợi cho Chi nhánh và Nhà xuất bản Quân đội nhân dân phát huy hết nội lực.

Ba là, tiếp tục phát huy vai trò trung tâm của Chi nhánh về xuất bản trên địa bàn. Chi nhánh thường xuyên phải hoạt động trong điều kiện xa sự chỉ đạo, điều hành của Nhà xuất bản Quân đội nhân dân; trong khi đó, nhu cầu xuất bản của các đơn vị trên địa bàn ngày càng cao. Vì thế, phát huy vai trò là trung tâm về xuất bản của Chi nhánh, tăng cường phối hợp với đơn vị và các ban, ngành chức năng tiếp tục thực hiện tốt các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực xuất bản, nâng cao hiệu lực quản lý của cơ quan chuyên môn, đưa hoạt động xuất bản đi vào nền nếp là vấn đề đặt ra cấp thiết. Theo đó, mỗi cán bộ, biên tập viên, nhân viên Chi nhánh phải quán triệt sâu sắc vai trò, vị trí, nhiệm vụ của công tác xuất bản trong Quân đội; từ đó, nêu cao tinh thần trách nhiệm, nỗ lực vượt mọi khó khăn, nâng cao chất lượng của xuất bản phẩm, lấy mục tiêu thực hiện nhiệm vụ chính trị làm động lực phát triển. Trong quá trình thực hiện, cán bộ, biên tập viên Chi nhánh tích cực tham gia xây dựng kế hoạch, tổ chức bản thảo cùng các đơn vị. Thực hiện nghiêm chủ trương “ba bám sát” của Nhà xuất bản Quân đội¹, góp phần đưa những thông tin chính thống của Đảng, Nhà nước, Quân đội trở thành nguồn thông tin chủ đạo, có tính định hướng về tư tưởng cho các hoạt động của lực lượng vũ trang; tham gia đấu tranh trên mặt trận tư tưởng lý luận, phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị của Quân đội và sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Tích cực phối hợp với các cơ quan, viện nghiên cứu; các nhà khoa học, nhà văn, dịch giả, cựu chiến binh,… xây dựng đội ngũ cộng tác viên có chất lượng cao, trên nhiều lĩnh vực. Tham mưu cho Nhà xuất bản Quân đội nhân dân tiếp tục tổ chức các lớp bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ nâng cao trình độ, năng lực cho đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý, hoạt động xuất bản cho các cơ quan, đơn vị trên địa bàn. Tích cực tuyên truyền giới thiệu ra mắt những tác phẩm mới, tổ chức thi tìm hiểu nội dung sách trên các phương tiện thông tin đại chúng; đưa những tác phẩm tiêu biểu tham gia Hội thi sách hay, sách đẹp và “Đường sách” tại thành phố Hồ Chí Minh, rút ngắn khoảng cách sách từ nhà xuất bản đến tay bạn đọc.

Bốn là, nâng cao chất lượng đội ngũ biên tập viên của Chi nhánh, đáp ứng yêu cầu xuất bản trong tình hình mới. Đây là vấn đề quan trọng nhất đối với sự hoạt động, phát triển của Chi nhánh. Thời gian qua, Chi nhánh đã tham mưu cho Nhà xuất bản làm tốt công tác quy hoạch, đào tạo, sử dụng cán bộ; chú trọng cử cán bộ đi đào tạo tại các học viện, nhà trường trong và ngoài Quân đội, chuẩn hóa đội ngũ biên tập viên; đồng thời đẩy mạnh đào tạo tại chỗ, thông qua các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ biên tập - xuất bản, tin học và ngoại ngữ,... xây dựng đội ngũ cán bộ, biên tập viên, nhân viên chuyên môn có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thông nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp trong sáng, phong cách, phương pháp làm việc khoa học, hiện đại và chuyên nghiệp. Mặt khác, đội ngũ cán bộ, biên tập viên của Chi nhánh cần nâng cao trình độ lý luận chính trị, nền tảng văn hóa, xã hội, nhất là lĩnh vực quân sự, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao văn hóa đọc sách của người chiến sĩ hôm nay.

Thượng tá, ThS. PHẠM VĂN TRƯỜNG, Trưởng Chi nhánh Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, tại thành phố Hồ Chí Minh

____________

1 - 3 bám sát: 1. Bám sát nhiệm vụ chính trị của các cơ quan, đơn vị; 2. Bám sát yêu cầu đời sống văn hóa - tinh thần của bộ đội; 3. Bám sát các sự kiện chính trị, quân sự quốc tế, trong nước và của đơn vị, địa phương.