Nghiên cứu - Tìm hiểu Nghiên cứu - Trao đổi

QPTD -Thứ Sáu, 27/01/2017, 10:55 (GMT+7)
Bồi dưỡng năng lực đối ngoại quốc phòng cho cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược trong Quân đội

Đối ngoại quốc phòng là một mặt hoạt động quan trọng, góp phần tích cực vào xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc. Vì vậy, bồi dưỡng nâng cao năng lực đối ngoại quốc phòng cho đội ngũ cán bộ, nhất là đối với cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược là vấn đề quan trọng, thiết thực hiện nay.

Quán triệt và thực hiện quan điểm, đường lối đối ngoại của Đảng, những năm qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ của Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, công tác đối ngoại quốc phòng trong Quân đội đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Hiện nay, nước ta có quan hệ quốc phòng với hơn 60 nước (thiết lập cơ quan tùy viên quốc phòng tại 34 nước; 45 nước đặt cơ quan tuỳ viên quốc phòng tại nước ta) và tham gia hiệu quả vào các hội nghị, diễn đàn hằng năm, như: Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN (ADMM), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng (ADMM+), Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF) và các diễn đàn đối thoại quốc phòng, an ninh quan trọng khác, v.v. Cùng với đó, lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị đóng quân ở những địa bàn biên giới, các cơ quan, đơn vị thuộc các quân chủng, binh chủng, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển,... đã tổ chức nhiều hoạt động phối hợp tuần tra biên giới trên bộ, trên biển; hợp tác về huấn luyện, đào tạo, khoa học công nghệ quân sự; giao lưu trao đổi thông tin, kinh nghiệm; tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc,... thúc đẩy quan hệ, hợp tác về quốc phòng giữa Việt Nam với nhiều nước trong khu vực và thế giới, góp phần giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và môi trường hoà bình, ổn định, nâng cao vị thế, uy tín của nước ta trên trường quốc tế.

Tuy vậy, hoạt động đối ngoại quốc phòng nói chung và năng lực của đội ngũ cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược trong lĩnh vực này nói riêng vẫn còn những hạn chế, như: công tác nghiên cứu cơ bản và dự báo chiến lược có lúc còn thiếu tính chủ động, thiếu sự phối hợp thống nhất; quan hệ quốc phòng với các nước chưa đạt được chiều sâu, nhiều thoả thuận chậm được triển khai. Sự phối hợp giữa Bộ Quốc phòng với các ngành, các cấp trong lĩnh vực này tuy có tiến bộ, song trong một số trường hợp vẫn còn thiếu nhịp nhàng, hiệu quả chưa cao. Tính chủ động trong đề xuất, xúc tiến các hoạt động tham gia đối ngoại quốc phòng của cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược chưa cao; kỹ năng, kinh nghiệm đối ngoại và trình độ ngoại ngữ còn hạn chế; số cán bộ có năng lực tham gia đối thoại, hội thảo các chuyên ngành chưa nhiều; các cuộc tham quan, trao đổi đoàn còn mang tính đơn lẻ, chưa gắn kết trong một chương trình, kế hoạch tổng thể, dài hạn; hoạt động của các đoàn công tác chủ yếu là giao lưu, làm quan sát viên, nội dung chuyên môn còn ở mức độ nhất định, v.v. Vì vậy, để bồi dưỡng năng lực đối ngoại quốc phòng cho cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ “Đẩy mạnh hợp tác quốc tế về quốc phòng, an ninh, tranh thủ sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế để duy trì môi trường hoà bình, củng cố quốc phòng, an ninh và bảo vệ chủ quyền quốc gia”1 như Đại hội XII của Đảng đã xác định, cần tiến hành đồng bộ một số giải pháp chủ yếu sau.

Một là, quán triệt sâu sắc đường lối đối ngoại của Đảng và nâng cao nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của đối ngoại quốc phòng cho cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược. Cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược là những sĩ quan cao cấp, giữ các cương vị chủ chốt lãnh đạo, chỉ huy ở các cơ quan, đơn vị - lực lượng trực tiếp hoặc gián tiếp tham mưu và tham gia hoạch định các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, Quân đội về lĩnh vực quân sự, quốc phòng, xây dựng Quân đội; đồng thời trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện thắng lợi các chủ trương, đường lối đó ở cơ quan, đơn vị mình. Do đó, để thực hiện tốt hoạt động đối ngoại quốc phòng, phải thường xuyên quán triệt sâu sắc quan điểm, chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng, nhất là chủ trương, nhiệm vụ đối ngoại được xác định trong Nghị quyết Đại hội XII của Đảng; Nghị quyết Trung ương 8 (khoá XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”; Nghị quyết 22-NQ/TW của Bộ Chính trị (khoá XI) về “Hội nhập quốc tế”; Nghị quyết 806-NQ/QUTW của Quân uỷ Trung ương về Hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng đến năm 2020 và những năm tiếp theo, v.v. Làm cho mỗi cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược thấy rõ mục tiêu nhất quán, xuyên suốt của hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng là bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; bảo vệ sự nghiệp đổi mới, lợi ích quốc gia, dân tộc; bảo vệ chính trị, trật tự an toàn xã hội và nền văn hóa. Cùng với đó, không ngừng nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm chính trị trước Đảng, Tổ quốc và nhân dân mỗi khi làm đại diện cho đất nước, con người Việt Nam nói chung, Quân đội nhân dân Việt Nam nói riêng để giao lưu, hợp tác, làm việc,... với các tổ chức hoặc cá nhân là người nước ngoài.

Hai là, xây dựng nội dung bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng đối ngoại quốc phòng cho đội ngũ cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Hầu hết cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược được đào tạo ở các học viện, nhà trường Quân đội và có thời gian khá dài trải nghiệm thực tiễn ở các cơ quan, đơn vị. Tuy nhiên, họ ít được trang bị kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm giao tiếp, ứng xử trong đối ngoại. Vì vậy, để đáp ứng tốt yêu cầu đối ngoại quốc phòng trong điều kiện hội nhập ngày càng sâu, rộng hiện nay, ngoài đội ngũ cán bộ trực tiếp làm nhiệm vụ đối ngoại quốc phòng theo quy định của Quân đội, cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược ở các cơ quan, đơn vị cần được bồi dưỡng những kiến thức, kỹ năng cơ bản để trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo hoặc tham gia hoạt động đối ngoại đạt hiệu quả thiết thực. Trong đó, cần tập trung bồi dưỡng tư tưởng, phong cách ngoại giao Hồ Chí Minh; đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước cụ thể hóa vào từng đối tác, như: các nước ASEAN, EU, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga, Ấn Độ, Mỹ, v.v. Chú trọng các nội dung kiến thức về kết hợp chặt chẽ giữa quốc phòng, an ninh và đối ngoại; tăng cường hợp tác quốc tế về quốc phòng, an ninh và các chính sách về hợp tác đào tạo, khoa học - công nghệ, công nghiệp quốc phòng, kinh tế, văn hóa quân sự, v.v. Coi trọng bồi dưỡng các nguyên tắc ngoại giao như: nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau, bình đẳng, kết hợp luật pháp quốc tế với quy định của quốc gia, truyền thống, văn hóa dân tộc,... đặc biệt là phải thực hiện tốt nguyên tắc: “Bảo đảm lợi ích tối cao của quốc gia - dân tộc, trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, bình đẳng và cùng có lợi”2 trong đối ngoại quốc phòng. Đồng thời, bồi dưỡng cho họ về ngoại ngữ, những kiến thức dự báo tham mưu về đối ngoại quốc phòng, công tác lễ tân ngoại giao, thông tin, tuyên truyền đối ngoại, phong tục tập quán, văn hóa của các nước thiết lập quan hệ đối ngoại với nước ta. Cùng với đó, cần bồi dưỡng kỹ năng cơ bản trong thực hành lễ tân, giao tiếp, ứng xử, như: cách chào, bắt tay, ôm hôn; cách giới thiệu và tự giới thiệu; cách viết diễn văn, soạn thảo văn bản; cách nói chuyện, xưng hô; cách đón và tiễn khách trong tiệc đứng, cách ngồi, sử dụng đồ trên bàn tiệc và những điều cần tránh trong giao tiếp, v.v.

Ba là, đẩy mạnh việc đổi mới hình thức, phương pháp bồi dưỡng năng lực đối ngoại quốc phòng cho cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược. Từ đặc điểm về chức trách, nhiệm vụ và hoạt động của đội ngũ cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược ở các cơ quan, đơn vị, cần có hình thức, phương pháp bồi dưỡng phù hợp. Có thể tổ chức các lớp bồi dưỡng riêng biệt hoặc đưa nội dung đối ngoại quốc phòng vào chương trình đào tạo dành cho đối tượng cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược ở các học viện. Trong quá trình thực hiện, cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan ngoại giao của Đảng, Nhà nước, Học viện Ngoại giao, Liên hiệp các Tổ chức hữu nghị Việt Nam,... để được tư vấn về nội dung, chương trình, tài liệu và mời những chuyên gia đầu ngành, những người có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực đối ngoại làm giảng viên, báo cáo viên giới thiệu những kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm,... đối ngoại cho các lớp, khóa tập huấn. Với mỗi nội dung, cần tích hợp các phương pháp giới thiệu phù hợp; trong đó, đưa ra nhiều tình huống sát với thực tiễn và tăng cường làm việc theo nhóm để kích thích hứng thú, phát huy tính tích cực, chủ động, tự giác rèn luyện tư duy sáng tạo, nghệ thuật ứng xử linh hoạt, khôn khéo, bản lĩnh, trí tuệ, tự tin, phong cách giản dị, chân thành, dễ cảm hóa của người học. Đồng thời, tổ chức hiệu quả các hoạt động ngoại khoá: tham quan, học thực hành,... để người học có điều kiện trải nghiệm thực tiễn ngay trong quá trình học. Kết thúc mỗi nội dung, tổ chức nghiêm túc việc thi, kiểm tra để đánh giá chính xác kết quả học tập và khả năng phát triển năng lực đối ngoại của người học, làm cơ sở tạo nguồn phát triển theo hướng chuyên môn hóa hoạt động đối ngoại quốc phòng của cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược.

Cùng với đó, phát huy tốt vai trò tự học, tự bồi dưỡng, nâng cao năng lực đối ngoại quốc phòng của cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược. Các cơ quan, đơn vị, nhất là những cơ quan, đơn vị liên quan đến các hoạt động đối ngoại, cần tạo điều kiện thuận lợi để cán bộ tự học, tự bồi dưỡng, nâng cao năng lực thực tiễn về đối ngoại quốc phòng; làm tốt việc lựa chọn, giao nhiệm vụ, gắn với các tiêu chí cụ thể, cùng điều kiện bảo đảm và chính sách đãi ngộ, quy hoạch sử dụng,... để khuyến khích cán bộ tích cực, chủ động tự học, tự bồi dưỡng; xác định đây là một trong những nhiệm vụ chính trị mà cấp ủy, chỉ huy cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo.

Mỗi cán bộ trên cương vị chức trách được giao cần chủ động tận dụng mọi điều kiện có thể để thường xuyên cập nhật thông tin, tự nghiên cứu, tự học để nâng cao kiến thức về ngoại ngữ, văn hóa, quân sự, quốc phòng,... của nước có quan hệ đối ngoại quốc phòng. Đây là việc làm thường xuyên, liên tục, đòi hỏi mỗi cán bộ phải có động cơ đúng đắn, chuyển hóa thành nhu cầu thiết yếu cùng với sự nỗ lực tự giác cao, không ngừng phát triển năng lực thực tiễn về đối ngoại quốc phòng, góp phần thực hiện tốt việc: “Kết hợp chặt chẽ giữa quốc phòng, an ninh và đối ngoại; tăng cường hợp tác quốc tế về quốc phòng, an ninh”3. Cùng với quá trình tự học, tự bồi dưỡng nâng cao năng lực đối ngoại quốc phòng, là quá trình mỗi cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược không ngừng tu dưỡng, nâng cao phẩm chất, đạo đức cách mạng, gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, nhất là phong cách ngoại giao Hồ Chí Minh của Người, giữ vững nguyên tắc độc lập, tự chủ nhưng lại hết sức mềm dẻo, linh hoạt, khéo léo, góp phần giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tranh thủ tối đa các nguồn lực bên ngoài để bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; nâng cao vị thế, uy tín của đất nước và góp phần vào sự nghiệp hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.

Đại tá LÊ VĂN DUY, Học viện Quốc phòng

____________

1 - ĐCSVN - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb CTQG, H. 2016, tr. 313.

2 - Sđd, tr. 153.

3 - Sđd, tr. 149.

Ý kiến bạn đọc (0)

Giá trị nhân văn Hồ Chí Minh - nền tảng của sự phát triển xã hội
Nhân kỷ niệm 125 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, Phó giáo sư, Tiến sỹ Phạm Ngọc Anh, Viện Hồ Chí Minh, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh có bài viết "Giá trị nhân văn Hồ Chí Minh - nền tảng của sự phát triển xã hội" khẳng định, với bản chất và đặc trưng phổ quát, giá trị cơ bản của tư tưởng nhân văn Hồ Chí Minh là nền tảng phát triển xã hội, kiến tạo hệ thống quan hệ xã hội mang đậm bản chất người và giá trị làm người chân chính.