Phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là nhiệm vụ rất quan trọng hiện nay, trong đó có các học viện, nhà trường Quân đội. Việc làm này phải được tiến hành thường xuyên bằng các giải pháp phù hợp.

“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ là nói tới sự suy thoái, thay đổi quan điểm, lập trường tư tưởng chính trị ở một bộ phận cán bộ, đảng viên từ thái cực này sang thái cực khác mà hậu quả nó gây ra hết sức nguy hiểm. Bởi, nó “chỉ là một bước ngắn, thậm chí rất ngắn, nguy hiểm khôn lường, có thể dẫn đến tiếp tay hoặc cấu kết với các thế lực xấu, thù địch, phản bội lại lý tưởng và sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc”¹; phá hoại sự đoàn kết, thống nhất, nền tảng tư tưởng, cương lĩnh, đường lối của Đảng, làm mục ruỗng Đảng từ bên trong, dẫn đến chuyển hóa chế độ.

Biểu hiện trước hết của “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là sự hoang mang, dao động về tư tưởng chính trị, sự hoài nghi về vai trò lãnh đạo của Đảng, tính khoa học của chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của dân tộc ta. Tiếp đến là câu kết, tiếp tay cho các phần tử thù địch từ bên ngoài để chống phá cách mạng Việt Nam. Ở mức cao hơn, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” bộc lộ rõ tư tưởng phản động, chống đối, thách thức với pháp luật và hệ thống chính trị; xây dựng và phát tán những “thư ngỏ”, “tâm thư”, “kiến nghị”; tập hợp, thành lập những “hội”, “đoàn” độc lập, tổ chức chính trị đối lập với Đảng và hệ thống chính trị trong xã hội Việt Nam, v.v.

“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” có thể diễn ra ở ngay trong nội bộ Đảng và trong xã hội; trong đó có học viên các học viện, nhà trường Quân đội. Bởi đây là lực lượng trẻ, những thanh niên ưu tú, trí thức trẻ, đầy nhiệt huyết và là những cán bộ, sĩ quan tương lai của Quân đội. Qua quá trình tuyển chọn, rèn luyện, công tác trong các học viện, nhà trường Quân đội, bước đầu họ đã hình thành bản lĩnh, niềm tin chính trị, động cơ học tập đúng đắn, luôn tin tưởng vào chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, kiên định mục tiêu, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn. Đồng thời, luôn tích cực, chủ động trong học tập, công tác và nghiên cứu khoa học; năng động, nhạy bén, có khả năng tiếp nhận và thích nghi nhanh với cái mới, nhiệt tình, xông xáo, v.v.

Tuy nhiên, do tuổi đời còn rất trẻ, trải nghiệm thực tiễn và tích lũy kinh nghiệm sống chưa nhiều, mức độ kiềm chế và khả năng đề kháng trước những cám dỗ còn hạn chế,... nên họ là một mục tiêu mà các thế lực thù địch tập trung “lôi kéo”, tuyên truyền quan điểm sai trái, nhằm chuyển hóa về nhận thức, tư tưởng và hành động theo ý đồ của chúng. Vì thế, phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong học viên có vai trò rất quan trọng đối với việc xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội nói riêng, sự nghiệp xây dựng Quân đội nói chung. Đây là quá trình phức tạp, gắn liền với quá trình giáo dục - đào tạo của nhà trường và quá trình tự giáo dục, tự rèn luyện của người học viên.

“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong học viên diễn ra trên mọi lĩnh vực: chính trị - tư tưởng, văn hóa - tinh thần, phẩm chất đạo đức, lối sống,… thông qua những tác động của mặt trái kinh tế thị trường, những tiêu cực của xã hội và qua giao tiếp trong cuộc sống hằng ngày,… bằng các biện pháp hòa bình. Nó trực tiếp tác động tiêu cực đến thực hiện nhiệm vụ chính trị trung tâm là học tập, rèn luyện và nghiên cứu khoa học của học viên - quân nhân. Cho nên, đấu tranh phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong học viên là vấn đề rất quan trọng, nhằm góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu, yêu cầu đào tạo của các học viện, nhà trường Quân đội. Để làm tốt điều này, cần coi trọng thực hiện một số giải pháp cơ bản sau:

Một là, không ngừng nâng cao nhận thức của học viên về chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đây là giải pháp đặc biệt quan trọng, nhất là đối với học viên các học viện, nhà trường khối ngành kỹ thuật quân sự. Bởi lẽ, một bộ phận học viên dễ cho rằng, các môn chính trị không phải môn chính, không phải môn chuyên ngành nên có nhận thức không đúng, dẫn đến xem nhẹ các môn này. Từ đó, dễ dẫn đến nhìn nhận vấn đề phiến diện, một chiều, không nhận thức được đúng, sai, mơ hồ, ảo tưởng trước sự chống phá của các thế lực thù địch. Vì thế, các học viện, nhà trường cần có kế hoạch học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận bắt buộc hằng năm đối với học viên, gắn với việc cung cấp thông tin, cập nhật kiến thức mới phù hợp từng đối tượng bằng nhiều phương thức khác nhau. Vì chỉ có nắm chắc lý luận, vững vàng trong hoạt động thực tiễn mới nâng cao tinh thần cảnh giác, tạo nên sự “miễn dịch” trước sự chống phá, xuyên tạc, lôi kéo của các thế lực thù địch. Đồng thời, là cơ sở để đấu tranh, phản bác quan điểm sai trái một cách khách quan và khoa học, kịp thời vạch trần và vô hiệu hóa âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch chống phá cách mạng Việt Nam, nhất là trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận.

Hai là, tiếp tục quan tâm xây dựng, phát triển phẩm chất, năng lực của học viên đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra. Điều đó đòi hỏi các học viện, nhà trường Quân đội phải tiếp tục đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức dạy và học lý luận chính trị gắn với việc vận dụng trong thực tế, học đi đôi với hành; tăng cường kiểm tra, quản lý chặt chẽ chất lượng dạy và học. Chủ động nắm bắt diễn biến tư tưởng của học viên để có chủ trương, giải pháp xử lý kịp thời, hiệu quả, không để xảy ra bất ngờ. Cùng với việc xây dựng về chính trị, tư tưởng, các học viện, nhà trường cần coi trọng giáo dục, rèn luyện đội ngũ học viên về đạo đức. Tiếp tục tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII), Chỉ thị 87-CT/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong Đảng bộ Quân đội và toàn quân”, Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”; trong đó, chú trọng xây dựng hệ thống chuẩn mực các mối quan hệ của học viên - quân nhân cách mạng với chỉ huy, với đồng đội và với nhân dân. Hằng năm, học viên phải có cam kết rèn luyện, giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống, không suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Các cấp ủy, chỉ huy, tổ chức đảng thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thực hiện cam kết này của học viên. Qua đó, đào tạo, bồi dưỡng những học viên có bản lĩnh chính trị vững vàng; đạo đức cách mạng trong sáng; có tư duy chính trị và nhãn quan chính trị nhạy bén, sắc sảo; có khả năng đề xuất và tổ chức thực hiện hiệu quả công tác tư tưởng, lý luận trong bối cảnh hiện nay.

Ba là, chăm lo xây dựng, củng cố và giữ vững niềm tin của học viên vào sự nghiệp cách mạng của Đảng. Để xây dựng niềm tin cho học viên, cần phải làm cho họ hiểu rõ sự đúng đắn của con đường cách mạng mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn. Trước tiên, xây dựng và củng cố niềm tin vào sự nghiệp mà mỗi học viên đã lựa chọn, niềm tin vào đội ngũ cán bộ, giảng viên các học viện, nhà trường Quân đội. Đồng thời, phải không ngừng đổi mới toàn diện về nội dung, hình thức và phương pháp tuyên truyền, giáo dục và tổ chức các hoạt động phong trào sôi nổi, phong phú, hiệu quả. Bởi, niềm tin phải được xây dựng từ những điều cơ bản, gần gũi nhất với mỗi học viên; tin vào những điều tốt đẹp của con đường mà họ đang lựa chọn. Điều đó được thể hiện ở ngay trong cuộc sống, môi trường sống, học tập, công tác hằng ngày của mỗi người. Đó là niềm tin chắc chắn, có sự cảm hóa và sức thuyết phục nhất đối với học viên để họ học tập, tu dưỡng, rèn luyện và noi theo.

Bốn là, xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh. Chúng ta đều biết, môi trường sống có tác động trực tiếp đến sự hình thành và phát triển nhân cách của người học viên. Vì vậy, các học viện, nhà trường Quân đội cần xây dựng môi trường sư phạm lành mạnh; gắn xây dựng môi trường giáo dục với nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật, duy trì nghiêm các chế độ, quy định của Quân đội, nhà trường, đơn vị, v.v. Thực hiện dân chủ hóa thông qua Ngày Chính trị và văn hóa tinh thần; tăng cường sự đoàn kết, thống nhất về chính trị, tư tưởng, lành mạnh về đạo đức, lối sống, khắc phục, ngăn chặn “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, v.v. Đồng thời, hoàn thiện Quy định về kỷ luật phát ngôn đối với học viên; xử lý nghiêm những cá nhân có hành vi sai trái; tổ chức diễn đàn trao đổi, đối thoại những vấn đề còn có nhận thức, quan điểm khác nhau, kịp thời giải đáp và định hướng tư tưởng cho học viên. Tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức, nâng cao chất lượng sinh hoạt, ý thức tự phê bình và phê bình, khắc phục tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm, bảo vệ người thẳng thắn, trung thực, dám đấu tranh với những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; hoàn thiện Quy chế đánh giá học viên một cách phù hợp, khoa học.

Năm là, bồi dưỡng, phát triển lực lượng đấu tranh, phê phán các quan điểm sai trái, thù địch. Các học viện, nhà trường Quân đội tiếp tục quan tâm và có sự đầu tư đúng mức cho đội ngũ giảng viên, cán bộ nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn quân sự, đội ngũ cán bộ quản lý học viên. Thường xuyên tổ chức các cuộc hội thảo khoa học, trao đổi, tọa đàm xung quanh chủ đề phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Lựa chọn những cán bộ, sĩ quan có đủ tiêu chuẩn, khả năng nghiên cứu lý luận và có chế độ đãi ngộ thỏa đáng; đồng thời, quan tâm đào tạo, bồi dưỡng để dần dần hình thành đội ngũ những nhà khoa học xã hội và nhân văn quân sự có phẩm chất chính trị, tư tưởng, đạo đức, có tư duy lý luận, sự sáng tạo, năng động, có trí tuệ và dũng khí trong việc bảo vệ, phát triển chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận. Trước mắt, tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn học viên cách viết tin, bài đấu tranh với quan điểm sai trái, thù địch. Hướng dẫn họ cập nhật thông tin, nhận diện, viết bài đấu tranh với quan điểm sai trái, thù địch trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa, đăng tải trên trang tin điện tử (nếu có), chương trình truyền thanh nội bộ của các học viện, nhà trường Quân đội, trên không gian mạng và các phương tiện thông tin đại chúng, v.v.

Thực hiện có hiệu quả các giải pháp trên sẽ góp phần đào tạo ra thế hệ học viên - sĩ quan trẻ trong tương lai có bản lĩnh chính trị vững vàng, động cơ học tập đúng đắn, vừa có lý luận sắc bén, vừa có dũng khí và kinh nghiệm trong đấu tranh chống quan điểm sai trái, thù địch, phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trước mọi tình hình phức tạp.

Đại tá CAO TRUNG HÀ, Học viện Kỹ thuật quân sự
______________

1 - ĐCSVN - Văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, Văn phòng Trung ương Đảng, H. 2016, tr. 23.