Kỷ luật là sức mạnh của Quân đội. Đối với bộ đội Phòng không - Không quân điều đó càng đòi hỏi cao, bởi xuất phát từ đặc thù và yêu cầu, nhiệm vụ của Quân chủng. Vì vậy, nghiên cứu, đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục pháp luật nhằm xây dựng ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật trong thực hiện nhiệm vụ cho hạ sĩ quan, binh sĩ là nội dung quan trọng, cần tiếp tục được đẩy mạnh.

Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật có vai trò quan trọng trong xây dựng bản lĩnh chính trị, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật Quân đội và năng lực hoạt động thực tiễn của quân nhân nói chung, hạ sĩ quan, binh sĩ nói riêng. Nhận rõ vai trò, tầm quan trọng đó, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân chủng Phòng không – Không quân luôn xác định công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho hạ sĩ quan, binh sĩ là một trọng tâm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo; bởi, thực hiện tốt nhiệm vụ này không chỉ góp phần xây dựng Quân chủng chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, mà còn bảo đảm sẵn sàng chiến đấu cao, quản lý, bảo vệ vững chắc vùng trời Tổ quốc trong mọi tình huống. Để công tác giáo dục pháp luật cho hạ sĩ quan, binh sĩ đạt hiệu quả phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp; phạm vi bài viết xin đề cập một số nội dung, giải pháp chủ yếu sau:

Trước hết, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng đối với công tác giáo dục pháp luật cho hạ sĩ quan, binh sĩ. Đây là giải pháp quan trọng có ý nghĩa quyết định đối với việc nâng cao chất lượng công tác này ở Quân chủng Phòng không - Không quân hiện nay. Do vậy, cấp ủy các cấp, nhất là chi bộ cần có nghị quyết lãnh đạo công tác giáo dục pháp luật cho hạ sĩ quan, binh sĩ ở cấp mình, có thể ra nghị quyết chuyên đề, hoặc đưa nội dung lãnh đạo đối với công tác này vào nghị quyết lãnh đạo thường kỳ. Trong đó, cần xác định rõ chủ trương, biện pháp lãnh đạo phù hợp với thực tiễn đơn vị; có chỉ tiêu phấn đấu, phân công rõ trách nhiệm cho từng cán bộ, đảng viên phụ trách. Sau khi có nghị quyết, phải tổ chức quán triệt đầy đủ, triển khai cụ thể và tổ chức thực hiện chặt chẽ. Cấp ủy, chi bộ cần thường xuyên chú trọng đổi mới phương thức lãnh đạo, tăng cường công tác kiểm tra đối với cấp ủy viên được phân công phụ trách công tác giáo dục pháp luật tại đơn vị. Đồng thời, ở từng cấp cán bộ chủ trì cơ quan, đơn vị, nhất là chính ủy, chính trị viên cần thực hiện tốt công tác giáo dục pháp luật kết hợp với giáo dục chính trị tư tưởng. Thông qua đó, định hướng cho cơ quan, đơn vị tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả; tạo sự thống nhất về ý chí và hành động giữa chủ thể và đối tượng giáo dục pháp luật, góp phần ngăn chặn thói hư, tật xấu, các vụ việc vi phạm pháp luật, kỷ luật xâm nhập vào đơn vị. Để đạt hiệu quả, căn cứ vào nội dung đã xác định trong nghị quyết, chỉ huy cơ quan, đơn vị cần kế hoạch hóa hoạt động tuyên truyền giáo dục pháp luật với giáo dục chính trị tư tưởng, bảo đảm sát thực tiễn. Trong các chủ đề giáo dục chính trị của chính ủy, chính trị viên phải gắn những quy định của pháp luật Nhà nước, điều lệnh, điều lệ của Quân đội và quy định của Quân chủng; trong các hoạt động, như: chào cờ, thông báo chính trị, diễn đàn thanh niên, hội diễn văn nghệ, tham quan bảo tàng, nhà truyền thống,... các đơn vị cần gắn với tuyên truyền, phổ biến pháp luật. Chủ động lồng ghép công tác giáo dục pháp luật với thực hiện các phong trào thi đua, tạo sức mạnh tổng hợp để nâng cao chất lượng, hiệu quả công này.

Hai là, phát huy vai trò trách nhiệm của cán bộ chủ trì, chính ủy, chính trị viên các cấp. Cán bộ chủ trì, chính ủy, chính trị viên giữ vai trò quan trọng đối với việc nâng cao chất lượng công tác giáo dục pháp luật ở đơn vị. Do vậy, trước hết, phải nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho đội ngũ này trong giáo dục pháp luật cho hạ sĩ quan, binh sĩ. Thực tế đã chỉ ra rằng, ở đâu người cán bộ chủ trì, chính ủy, chính trị viên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, thì ở đó công tác phổ biến, giáo dục pháp luật được thực hiện tốt. Trên cơ sở nghị quyết, chỉ thị hướng dẫn của cấp trên, nghị quyết của cấp mình, cơ quan chính trị xây dựng kế hoạch công tác giáo dục pháp luật; đồng thời, hướng dẫn cụ thể hóa, xây dựng kế hoạch thực hiện. Với chỉ huy các cấp, chủ động trao đổi với chính ủy, chính trị viên để chỉ đạo các cơ quan chức năng lập kế hoạch và tổ chức giáo dục pháp luật cho hạ sĩ quan, binh sĩ bảo đảm thời gian, chương trình, nội dung, huy động tối đa quân số tham gia học tập. Duy trì chặt chẽ chế độ sinh hoạt, học tập và kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục pháp luật với các hoạt động khác của đơn vị, như: huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện chuyên môn nghiệp vụ theo chuyên ngành, rèn luyện kỷ luật, xây dựng nề nếp chính quy, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Đồng thời, bản thân người chỉ huy cũng phải tích cực học tập nghiên cứu nâng cao trình độ, kiến thức pháp luật để không chỉ thực hiện tốt các quy định về trách nhiệm nêu gương trong chấp hành pháp luật, kỷ luật, mà còn trực tiếp tham gia vào quá trình giáo dục pháp luật, phát huy dân chủ trong giáo dục pháp luật, tăng cường đối thoại với hạ sĩ quan, binh sĩ để nắm bắt tình hình, tâm tư nguyện vọng, giải đáp và giải quyết kịp thời mọi vướng mắc của hạ sĩ quan, binh sĩ liên quan đến hoạt động giáo dục pháp luật ở đơn vị.

Ba là, kết hợp giáo dục pháp luật với giáo dục đạo đức. Hiện nay, trước mỗi nhiệm vụ, chúng ta thường đánh giá, nhận xét cả về phương diện pháp lý và đạo đức: phù hợp hay là không phù hợp. Hơn nữa, thực tiễn đã cho thấy, để quản lý, điều hành, chỉ huy đơn vị, nếu chỉ dùng pháp luật, điều lệnh, kỷ luật hay mệnh lệnh sẽ không hiệu quả, mà cần phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa đạo đức và pháp luật để hỗ trợ nhau, phát huy thế mạnh của cả hai phương thức trong công tác này. Vì vậy, giáo dục pháp luật kết hợp với giáo dục đạo đức là điều kiện không thể thiếu để hình thành ở hạ sĩ quan, binh sĩ hành vi hợp pháp và hợp với đạo đức, hạn chế những hành vi vi phạm pháp luật. Theo đó, yêu cầu đặt ra trong kết hợp giáo dục pháp luật với giáo dục đạo đức cho người chiến sĩ Quân chủng Phòng không - Không quân cần phải đạt được các mục tiêu: (1) Làm cho đội ngũ hạ sĩ quan, binh sĩ trong đơn vị nhận thức đúng về mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức, lối sống; củng cố, bảo vệ những quan niệm, quan điểm, tư tưởng, chuẩn mực hợp lý, tốt đẹp của đạo đức truyền thống và đạo đức tiến bộ; ngăn chặn, đẩy lùi những hành vi vi phạm pháp luật của Nhà nước, kỷ luật của Quân đội, quy định của đơn vị; làm cơ sở, tiền đề xây dựng đội ngũ hạ sĩ quan, binh sĩ đủ năng lực, phẩm chất hoàn thành tốt nhiệm vụ trong mọi điều kiện, hoàn cảnh. (2) Tiếp tục coi trọng quản lý đơn vị, quản lý hạ sĩ quan, binh sĩ bằng điều lệnh, điều lệ của Quân đội và những quy định cụ thể, coi trọng giáo dục, nâng cao đạo đức cho hạ sĩ quan, binh sĩ. Quan tâm giữ gìn và phát huy các giá trị đạo đức truyền thống, các quan niệm đạo đức tốt đẹp của dân tộc. Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất đưa các chuẩn mực đạo đức mới gắn với các văn bản pháp luật, điều lệnh, điều lệ để pháp luật, điều lệnh, điều lệ thực sự là công cụ hữu hiệu bảo vệ và phát triển đạo đức trong mỗi hạ sĩ quan, binh sĩ. (3) Phát huy vai trò chủ động, tích cực và tính tự giác của từng chiến sĩ trong học tập, nghiên cứu, nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, của đơn vị, nhiệm vụ chính trị trọng tâm của Quân chủng trong từng giai đoạn, thấm nhuần đạo đức cách mạng, đạo đức “Bộ đội Cụ Hồ” - “Người chiến sĩ Phòng không - Không quân ưu tú”; không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, kiến thức xã hội đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra. Để đạt hiệu quả, các cơ quan, đơn vị cần tích cực xây dựng môi trường văn hóa quân sự lành mạnh; bởi nó trực tiếp tạo tâm lý tích cực và môi trường thuận lợi để mỗi quân nhân tự giác học tập các nội dung, kiến thức pháp luật. Thông qua đó, góp phần định hướng nhận thức, tư tưởng, hành động đúng đắn, chấp hành nghiêm pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội và những quy định của Quân chủng, của đơn vị.

Bốn là, kết hợp giáo dục pháp luật với rèn luyện kỷ luật. Quân chủng Phòng không - Không quân được Đảng và Nhà nước, Quân đội đầu tư xây dựng tiến thẳng lên hiện đại. Đây vừa là vinh dự, tự hào nhưng cũng đặt ra yêu cầu cao cho cán bộ, chiến sĩ Quân chủng. Vì vậy, giáo dục pháp luật gắn với rèn luyện kỷ luật cho hạ sĩ quan, binh sĩ càng trở nên rất quan trọng để nâng cao trình độ nhận thức, hiểu biết pháp luật, kỷ luật Quân đội, quy định của đơn vị; đảm bảo cho bộ đội có khả năng tự nhận thức, tự điều chỉnh, tự kiềm chế và tự quyết định suy nghĩ và hành động của mình theo đúng Điều lệnh, điều lệ, các chế độ quy định của Quân đội và Quân chủng trong mọi điều kiện, hoàn cảnh. Đây là, yếu tố cơ bản tạo nên bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng, ý thức thượng tôn pháp luật; là điều kiện bảo đảm cho đơn vị luôn có sự tập trung thống nhất cao về ý chí và hành động. Do vậy, trong giáo dục pháp luật, giáo viên, báo cáo viên và tuyên truyền viên pháp luật cần kết hợp với nắm tình hình tư tưởng, tâm tư, nguyện vọng của bộ đội, nhất là với chiến sĩ mới, đề xuất biện pháp với lãnh đạo, chỉ huy đơn vị xử lý kịp thời những vướng mắc, làm cho các nội dung pháp luật thấm sâu vào đội ngũ hạ sĩ quan, binh sĩ. Từ đó, góp phần để mỗi quân nhân tự điều chỉnh nhận thức, hành vi, nâng cao trách nhiệm trong sinh hoạt, công tác hằng ngày.

Cùng với đó, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy, chỉ huy các cấp về thực hiện pháp luật của Nhà nước, Điều lệnh, điều lệ của Quân đội, quy định của đơn vị. Bởi, một trong những nguyên nhân về các vụ vi phạm pháp luật, kỷ luật của hạ sĩ quan, binh sĩ thời gian qua là việc thiếu kiểm tra, giám sát của lãnh đạo, chỉ huy các cấp; công tác dự báo, nắm tình hình tư tưởng của hạ sĩ quan, binh sĩ còn lỏng lẻo, việc giải quyết tư tưởng chưa kịp thời, v.v. Do vậy, lãnh đạo, chỉ huy các cấp cần tập trung làm tốt công tác kiểm tra, giám sát từ việc chấp hành chế độ công tác đến các mối quan hệ của hạ sĩ quan, binh sĩ trong và ngoài đơn vị. Kết hợp nắm tình hình giữa đơn vị và chính quyền địa phương nơi đóng quân, nhằm ngăn chặn kịp thời các biểu hiện vi phạm pháp luật của Nhà nước, kỷ luật của Quân đội và quy định của đơn vị.

Bám sát tình hình thực tiễn, lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị trong Quân chủng Phòng không - Không quân có thể nghiên cứu, vận dụng linh hoạt những nội dung, giải pháp trên cho phù hợp trong nâng cao chất lượng giáo dục pháp luật cho hạ sĩ quan, binh sĩ, để họ tự giác chấp hành nghiêm pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội, góp phần hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Đại tá VŨ NGỌC HOÀNG, Phó Chủ nhiệm ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Quân chủng