Chuyển địa phương sang thời chiến (ĐPSTC) là giai đoạn quan trọng, nhằm bảo đảm cho địa phương giành quyền chủ động để phòng, tránh, đánh trả tiến công hoả lực của địch; bảo toàn lực lượng, phương tiện và thế trận sẵn sàng đánh thắng chiến tranh xâm lược của đối phương vào địa bàn. Vì vậy, nâng cao hiệu quả hoạt động của địa phương trong giai đoạn này là nội dung quan trọng, cần được nghiên cứu, để có giải pháp thiết thực, bảo đảm sự chủ động trong thực hiện khi đất nước có chiến tranh.

Ảnh minh họa (nguồn: Internet)

Ngày nay, công tác chuyển ĐPSTC về cơ bản đã được các địa phương chuẩn bị chu đáo, toàn diện cả về nội dung, phương thức, tiềm lực, lực lượng và thế trận ngay từ thời bình; nhưng cũng còn không ít khó khăn, bất cập. Hằng năm, thông qua diễn tập khu vực phòng thủ (KVPT), nhất là nội dung chuyển ĐPSTC, một số cán bộ chủ trì trong cấp uỷ, chính quyền các cấp, các ngành ở địa phương nắm quy trình, nội dung, phương pháp lãnh đạo, điều hành còn hạn chế; việc điều chỉnh nền kinh tế trong cơ chế thị trường phục vụ cho nhiệm vụ quốc phòng, quân sự khi chiến tranh xảy ra còn nhiều bất cập, nhất là ở các doanh nghiệp ngoài quốc doanh và các cơ sở doanh nghiệp tư nhân; công tác xây dựng lực lượng, thế trận trong KVPT tỉnh, huyện ở một số địa phương chưa đáp ứng yêu cầu cuộc chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện mới. Nếu nước ta xảy ra chiến tranh xâm lược, kẻ địch sẽ tiến hành cuộc chiến tranh bằng vũ khí công nghệ cao, quy mô lớn, ngay từ đầu. Cả nước nói chung, các địa phương nói riêng phải hứng chịu sự đánh phá ác liệt, liên tục, dài ngày với cường độ cao của hoả lực không quân, tên lửa, pháo binh… địch. Vì vậy, nâng cao hiệu quả hoạt động của địa phương khi chuyển sang thời chiến là nội dung quan trọng, nhằm giành quyền chủ động, bảo toàn lực lượng để tiến hành chiến tranh thắng lợi. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, theo chúng tôi, các địa phương cần tập trung thực hiện một số giải pháp chủ yếu sau:

1. Tăng cường sự lãnh đạo của cấp uỷ, điều hành của chính quyền các cấp ở địa phương khi chuyển ĐPSTC. Khi chuyển sang thời chiến, các địa phương phải tổ chức cho nhân dân và các lực lượng trên địa bàn thực hiện một khối lượng công việc lớn trong điều kiện phức tạp, khẩn trương. Mặt khác, cùng với nguy cơ đe doạ của cuộc tiến công quân sự từ bên ngoài, lực lượng phản động trên địa bàn cũng sẽ đẩy mạnh các hoạt động “diễn biến hoà bình”, kích động nhân dân biểu tình, gây bạo loạn lật đổ, tuyên truyền xuyên tạc, vu cáo cấp uỷ, chính quyền địa phương làm cho tình hình trên địa bàn vốn đã phức tạp lại càng phức tạp hơn. Vì vậy, tăng cường sự lãnh đạo của các cấp uỷ đảng, sự điều hành của chính quyền các cấp là nội dung quan trọng, quyết định tới thành công trong chuyển ĐPSTC. Để làm được điều đó, ngay từ thời bình, đảng uỷ, chính quyền các cấp, các ban, ngành, đoàn thể ở địa phương cần tập trung quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước, mệnh lệnh, chỉ thị của cấp trên về chuyển ĐPSTC. Khi nguy cơ chiến tranh đến gần, các địa phương cần tăng cường công tác tuyên truyền cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân nhận rõ bản chất thâm độc của kẻ thù; bình tĩnh, không hoang mang, dao động trước những khó khăn, ác liệt của cuộc chiến tranh chống xâm lược sắp xảy ra. Trong công tác tuyên truyền, các địa phương cần kết hợp nhiều hình thức, biện pháp phù hợp; trong đó, coi trọng kết hợp sử dụng các phương tiện thông tin đại chúng với các tổ, đội tuyên truyền miệng, nhằm phát huy lòng yêu nước, truyền thống bất khuất chống giặc ngoại xâm của dân tộc, thực hiện “tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”. Đồng thời, cấp uỷ, chính quyền các cấp ở địa phương chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan ban, ngành và nhân dân thực hiện tốt công tác động viên lực lượng, phương tiện cho thời chiến; bổ sung cán bộ cho các đơn vị LLVT ở các hướng, khu vực trọng điểm; tập trung kiện toàn tổ chức chỉ huy, điều hành tác chiến KVPT ở địa phương; triển khai thực hiện tốt kế hoạch phòng không nhân dân và các kế hoạch phòng thủ dân sự khác, điều chỉnh, hoàn thiện thế trận trong KVPT, nhất là thế trận làng xã chiến đấu, căn cứ chiến đấu, căn cứ hậu phương. Trong giai đoạn này, nếu địch thực hành tiến công từ  bên ngoài vào, kết hợp với bạo loạn vũ trang từ bên trong, đảng uỷ, chính quyền các cấp ở địa phương phải nhanh chóng đánh giá, kết luận tình hình, xác định mục tiêu nguy hại để lãnh đạo, chỉ đạo địa phương tập trung giải quyết. Đối với mục tiêu bên trong, tuy lực lượng phản động không đông, vũ khí, trang bị kém hiện đại, nhưng lại là nhân tố trực tiếp gây mất ổn định thế trận phòng thủ địa phương, nên thường được xác định là mục tiêu nguy hại, cần phải lãnh đạo, chỉ đạo (lực lượng an ninh làm nòng cốt) để tập trung giải quyết trước. Trong quá trình giải quyết, cần lãnh đạo phát huy sức mạnh tổng hợp, bằng nhiều biện pháp, kết hợp chặt chẽ giữa đấu tranh thuyết phục với biện pháp quân sự, tập trung tiêu diệt, vô hiệu hoá bọn cầm đầu, lực lượng chủ chốt, bảo đảm giải quyết nhanh, gọn không để lan rộng, kéo dài. Ngoài ra, các địa phương coi trọng việc lãnh đạo, chỉ đạo các ngành, các cấp, các tầng lớp nhân dân trong toàn địa bàn đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, quyết tâm thực hiện tốt nhiệm vụ chuyển ĐPSTC.

2. Tập trung điều chỉnh nền kinh tế và các hoạt động đời sống-xã hội của ĐPSTC. Đây là những nội dung rất quan trọng, nhằm hạn chế sự xáo trộn lớn khi chuyển ĐPSTC, đồng thời ổn định đời sống nhân dân và nền kinh tế cho phù hợp với điều kiện chiến tranh. Đối với nền kinh tế, khi chuyển sang thời chiến, cần có sự điều chỉnh thích hợp cả về nội dung, địa bàn, các chỉ tiêu chủ yếu, nhất là đối với các ngành kinh tế trọng yếu, bảo đảm vừa phục vụ đời sống nhân dân, vừa đáp ứng nhu cầu chiến tranh. Trong đó, ngành công nghiệp cần xây dựng và lắp đặt các thiết bị mới trong các nhà máy hiện có, chuyển đổi cơ cấu, quy trình công nghệ, mở rộng quy mô sản xuất hàng quân sự phục vụ nhu cầu chiến tranh; đồng thời, duy trì nhân lực cho các nhà máy, cơ sở kinh tế tiếp tục sản xuất, bảo đảm năng suất, chất lượng phục vụ đời sống dân sinh. Trong lĩnh vực nông nghiệp, cần chuyển đổi cơ cấu sản xuất và tỷ lệ phân phối sản phẩm; coi trọng sản xuất lương thực, chất có dầu, chăn nuôi, chế biến nông sản trên từng khu vực, nhất là trong căn cứ hậu phương, hướng phòng thủ chủ yếu và vùng trọng điểm, chiến lược. Bên cạnh đó, các địa phương cần vận dụng những biện pháp phù hợp với cơ chế thị trường để trưng mua, trưng thu, trưng dụng sản phẩm nông nghiệp theo pháp lệnh thời chiến; động viên nhân dân đóng góp, ủng hộ kháng chiến; tổ chức tốt công tác bảo vệ sản xuất, chống thiên tai, địch hoạ. Đối với lĩnh vực y tế, cần tăng cường cán bộ, nhân viên và phương tiện y tế cho các đơn vị LLVT; huy động một số bệnh viện, bệnh xá của các địa phương chuyển sang phục vụ cứu chữa thương binh; trên cơ sở dự kiến nhu cầu y tế từng hướng tác chiến, khu vực, địa bàn để chủ động điều chỉnh hoạt động y tế phù hợp theo yêu cầu chiến tranh; đồng thời, động viên các cơ sở y tế tư nhân theo pháp lệnh động viên thời chiến. Trong lĩnh vực tài chính, các địa phương tập trung khai thác khả năng tài chính từ nhiều nguồn, phát huy tối đa sức mạnh đòn bẩy tài chính trong sản xuất cũng như lưu thông, phân phối; trong đó, chú trọng việc giảm cấp vốn lưu động, vốn đầu tư xây dựng cơ bản để tập trung mở rộng các ngành sản xuất cần thiết cho chiến tranh; đồng thời, điều chỉnh linh hoạt công tác tín dụng sang thời chiến, nhất là tăng cấp vốn, cho vay vốn dài hạn với lãi suất thấp đối với các xí nghiệp sản xuất phục vụ chiến tranh, duy trì sự ổn định và lưu thông tiền tệ ở địa phương và cả nước.

Đối với các hoạt động đời sống-xã hội. Để bảo đảm nhanh chóng ổn định phù hợp với điều kiện thời chiến, các địa phương cần thực hiện ngay công tác phòng tránh, sơ tán các cơ quan, cơ sở sản xuất và nhân dân đến vị trí an toàn. Các cơ quan, cơ sở sản xuất không thể sơ tán được phải triển khai kế hoạch bảo vệ an toàn để tiếp tục hoạt động và duy trì sản xuất tại chỗ. Bên cạnh đó, các địa phương cần tập trung chuyển chế độ, nền nếp sinh hoạt, công tác của nhân dân và cơ quan phù hợp với điều kiện thời chiến, như: tăng thời gian làm việc trong ngày, tuần đối với cá nhân, tổ chức…. Cơ quan, ban, ngành các cấp ở địa phương cần tập trung tăng cường cán bộ xuống cơ sở giúp nhân dân sơ tán đến vị trí an toàn; điều động phụ nữ và những lao động phụ thay thế cho nam giới để họ tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu bảo vệ địa bàn. Đồng thời, ban hành chế độ cung cấp lương thực, thực phẩm, những mặt hàng thiết yếu cho nhân dân theo phương thức thời chiến để bảo đảm đời sống và thi đua sản xuất phục vụ chiến tranh. Trong công tác bảo vệ an ninh, chú trọng điều chỉnh, bố trí lại thế trận, lực lượng an ninh ở địa phương cho phù hợp với diễn biến tình hình trên từng địa bàn; tổ chức bảo vệ những mục tiêu trọng yếu của Trung ương và địa phương, bảo vệ an toàn cho nhân dân, cơ quan, cơ sở sản xuất trong quá trình sơ tán, ở nơi sơ tán mới đến; phát động phong trào toàn dân bảo vệ trị an, phòng gian, bảo mật, tăng cường tuần tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện và tiêu diệt những tổ chức phản động, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

3. Chuyển hoạt động của LLVT ĐPSTC. Trong giai đoạn này, lực lượng thường trực cần khẩn trương triển khai vào vị trí sẵn sàng chiến đấu; điều chỉnh các phương án, kế hoạch tác chiến, kế hoạch huấn luyện bổ sung các lực lượng cho phù hợp với diễn biến tình hình từng địa bàn, nhất là việc cơ động phòng tránh, đánh trả đòn tiến công hoả lực đầu tiên của địch; triển khai các đơn vị binh chủng vào vị trí chiến đấu, chiếm lĩnh các trận địa bắn, đặc biệt là lực lượng phòng không nhân dân; triển khai hoàn chỉnh hệ thống sở chỉ huy các cấp, hệ thống bảo đảm hậu cần, kỹ thuật, bảo đảm xong trước thời điểm chiến tranh xảy ra; đồng thời, đẩy mạnh các hoạt động nắm địch, kịp thời tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền địa phương trong điều chỉnh thế trận; phối hợp với các lực lượng trên địa bàn nhanh chóng dập tắt bạo loạn (nếu có). Lực lượng dự bị động viên ở các địa phương cần được động viên nhanh, đủ số lượng, chất lượng, nhất là ở các binh chủng, bảo đảm chiến đấu được ngay theo lệnh động viên của Chủ tịch Nước. Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu chuyển ĐPSTC và trong suốt cuộc chiến tranh, các địa phương cần chủ động kế hoạch bổ sung lực lượng dự bị động viên, phương tiện chiến đấu theo yêu cầu của các đơn vị LLVT địa phương, các đơn vị chủ lực của quân khu, lực lượng cơ động của Bộ Quốc phòng; chú trọng việc huy động, mở rộng lực lượng dân quân tự vệ để duy trì và phát triển LLVT địa phương bảo đảm càng đánh càng thắng, càng đánh càng mạnh.

Trên đây là một số giải pháp chuyển hoạt động của ĐPSTC mang tính nghiên cứu, tham khảo. Điều quan trọng đối với các địa phương là thông qua thực tiễn các cuộc diễn tập KVPT và căn cứ vào đặc điểm, tình hình địa bàn để nghiên cứu lựa chọn cho mình giải pháp phù hợp, nhằm tạo ra thế vững, lực mạnh bảo vệ vững chắc địa phương, góp phần đánh thắng chiến tranh xâm lược của địch.

Đại tá ĐỖ VIẾT ĐIỆN

Phó Chủ nhiệm khoa QSĐP - Học viện Quốc phòng