Cách đây gần 89 năm, trong không khí sục sôi cách mạng, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 2 (26-3-1931) dành một phần quan trọng trong chương trình làm việc bàn về công tác thanh niên. Những quyết định quan trọng của Hội nghị đánh dấu sự ra đời của Đoàn Thanh niên Cộng sản Đông Dương (nay là Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh) - tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên, đội quân xung kích cách mạng, đội hậu bị tin cậy của Đảng. Điều đó cho thấy, ngay từ những ngày đầu trứng nước của cách mạng, Đảng ta đã nhìn rõ vai trò, tiềm năng to lớn của thanh niên và tổ chức Đoàn trong sự nghiệp cách mạng của Đảng.

89 năm qua, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng và Bác Hồ kính yêu, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và các thế hệ thanh niên Việt Nam đã hăng hái xung phong đi đầu trong sự nghiệp cách mạng của Đảng; cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân viết nên những trang vàng trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, làm nên một thời đại oanh liệt - Thời đại Hồ Chí Minh, đưa nước ta từ một nước nô lệ lầm than thành một quốc gia độc lập và ngày càng phát triển vững bước trên con đường đổi mới.

Trong suốt quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của quân đội, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, cấp ủy, chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp trong toàn quân luôn quán triệt, thực hiện tốt các quan điểm của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh về thanh niên, công tác vận động thanh niên và xây dựng tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong Quân đội nhân dân Việt Nam.

Những năm đầu thập kỷ 50 của thế kỷ XX, thực hiện chủ trương của Ban Thường vụ Trung ương Đảng về tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng trong quân đội; củng cố, kiện toàn các tổ chức quần chúng, thống nhất hệ thống tổ chức đoàn và phong trào thanh niên trong toàn quốc (trước năm 1952, trong Quân đội chưa có tổ chức đoàn), Tổng cục Chính trị thống nhất với Trung ương Đoàn Thanh niên Cứu quốc Việt Nam chỉ đạo việc nghiên cứu, thành lập tổ chức Đoàn Thanh niên Cứu quốc trong quân đội.

Theo đó, ngày 8-2-1952, Chi đoàn Thanh niên Cứu quốc đầu tiên trong Quân đội được thành lập tại Đại đội 29, Tiểu đoàn 183, Trung đoàn 246 (Đoàn Tân Trào) - đơn vị bảo vệ Trung ương Đảng, Bác Hồ và Bộ Tổng Tư lệnh. Phát huy kết quả, ngày 22-12-1955, Tổng Quân ủy ra Quyết nghị 25/QN-TW về việc tổ chức Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam trong toàn quân. Đây là những sự kiện có ý nghĩa lịch sử đối với công tác đoàn và phong trào thanh niên trong Quân đội.

Trải qua 68 năm xây dựng, chiến đấu, cống hiến và trưởng thành, tổ chức Đoàn trong Quân đội được xây dựng thành hệ thống chặt chẽ, rộng khắp trong toàn quân; các thế hệ đoàn viên, thanh niên Quân đội đã kế thừa, phát huy truyền thống yêu nước, chống ngoại xâm kiên cường, bất khuất của ông cha; luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân; xung kích, đi đầu trong các phong trào của thanh niên cả nước; chiến đấu anh dũng và chiến thắng vẻ vang; góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân viết nên những trang sử hào hùng của dân tộc, xây đắp nên truyền thống tốt đẹp của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Thanh niên Quân đội đã phát huy cao độ tinh thần, khí phách, truyền thống yêu nước của dân tộc, “Thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”, “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”. Thông qua phong trào thi đua “Giết giặc lập công”, Thanh niên Quân đội đã vượt qua mọi hy sinh, gian khổ, quyết chiến, quyết thắng, cùng toàn Đảng, toàn quân và toàn dân đưa cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đến thắng lợi hoàn toàn.

Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, với ý chí quyết tâm “Không có gì quý hơn độc lập tự do”, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Thanh niên Quân đội cùng với toàn quân, toàn dân bước vào trận tuyến mới với niềm tin tất thắng, tinh thần lạc quan cách mạng “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước, mà lòng phơi phới dậy tương lai”, “Cuộc đời đẹp nhất là trên trận tuyến chống quân thù”, “Nước còn giặc, còn đi đánh giặc”, “Tất cả vì miền Nam ruột thịt, tất cả để chiến thắng”, “Nhằm thẳng quân thù mà bắn”, v.v. Các phong trào của Thanh niên Quân đội diễn ra liên tục, hướng vào việc xây dựng, rèn luyện bản lĩnh, ý chí chiến đấu, nâng cao trình độ kỹ thuật, chiến thuật để sẵn sàng ra trận chiến đấu lập công. Điển hình là phong trào “Thi đua 3 nhất”, phong trào “Thanh niên 5 tốt” (chính trị, tư tưởng tốt; kỹ thuật nghiệp vụ tốt; kỷ luật, điều lệnh tốt; rèn luyện thể lực tốt và sản xuất, tiết kiệm tốt), phong trào “3 sẵn sàng, 5 xung phong” (sẵn sàng chiến đấu, sẵn sàng nhập ngũ, sẵn sàng đi bất cứ nơi đâu khi Tổ quốc cần), v.v. Với quyết tâm chiến đấu cao, Thanh niên Quân đội đã lập nhiều chiến công oanh liệt, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Bước vào thời kỳ mới, cùng với toàn quân và tuổi trẻ cả nước, thanh niên Quân đội ra sức thi đua thực hiện tốt các phong trào "Phấn đấu xứng danh Bộ đội Cụ Hồ", "Thanh niên giành 3 đỉnh cao quyết thắng", "Thanh niên Quân đội thi đua rèn đức luyện tài, xung kích, sáng tạo xứng danh Bộ đội Cụ Hồ", "Thanh niên Quân đội vươn tới những đỉnh cao", “Thanh niên Quân đội tiến quân vào khoa học và công nghệ”, “Thanh niên Quân đội rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo, quyết thắng”… Từ các phong trào đã xuất hiện nhiều tấm gương sáng xung kích vươn lên chiếm lĩnh, xác lập những đỉnh cao mới trong học tập, huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, nghiên cứu khoa học, lao động sản xuất, rèn luyện kỷ luật, xây dựng chính quy, bảo vệ chủ quyền, xả thân trong thiên tai bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân, tài sản của Nhà nước, góp phần ổn định chính trị, phát triển đất nước...

Trong thử thách khắc nghiệt của chiến tranh, trên mọi mặt trận, Thanh niên Quân đội luôn trung thành, kiên định với mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng. Đặc biệt, tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong Quân đội đã thực sự là lực lượng xung kích, là “cánh tay phải” của Đảng. Đã có hàng triệu đoàn viên thanh niên ưu tú ra trận; trong đó có hàng vạn dũng sĩ, chiến sĩ thi đua, chiến sĩ quyết thắng, hàng nghìn anh hùng lực lượng vũ trang, nhiều đồng chí đã hy sinh anh dũng ở tuổi thanh xuân vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc. Thanh niên Quân đội luôn tự hào về truyền thống 68 năm tiến bước dưới cờ Đảng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”, xứng đáng là bộ phận ưu tú của Thanh niên Việt Nam. Với những đóng góp to lớn, thành tích vẻ vang đối với nhiệm vụ xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc, Thanh niên Quân đội đã được tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh cùng nhiều phần thưởng cao quý khác; nhiều năm liên tục được Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tặng Cờ Đơn vị xuất sắc công tác Đoàn và phong trào thanh, thiếu nhi cả nước.

Thời gian tới, sự nghiệp xây dựng Quân đội và bảo vệ Tổ quốc đặt ra yêu cầu rất cao đối với Thanh niên Quân đội. Tự hào vững bước dưới cờ Đảng, Thanh niên Quân đội tiếp tục xung kích, sáng tạo hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, trong đó tập trung thực hiện một số nội dung chủ yếu sau:

Một là, thường xuyên quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; nhất là các nghị quyết, chỉ thị về công tác thanh niên quân đội. Bám sát mục tiêu, nhiệm vụ của cách mạng, nhiệm vụ của Quân đội để xây dựng và tổ chức các hoạt động của thanh niên đúng h­ướng, phù hợp với điều kiện thực tiễn của đơn vị.

Hai là, tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao nhận thức cho Thanh niên Quân đội về mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng; xây dựng bản lĩnh chính trị, lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, truyền thống vẻ vang của Đảng, của Quân đội và của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Thanh niên Quân đội phải xung kích trong thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị, Chỉ thị 87-CT/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”. Tăng cường xây dựng niềm tin và bồi dưỡng kinh nghiệm chiến đấu, kiến thức tổng hợp và trình độ chuyên sâu cho thanh niên; phát huy tính năng động, sáng tạo, tự lực, tự rèn của tuổi trẻ. Qua đó, xây dựng Thanh niên Quân đội thực sự tiêu biểu về phẩm chất, bản lĩnh, trí tuệ, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, hội nhập và phát triển đất nư­ớc trong thời kỳ mới.

Ba là, Thanh niên Quân đội phải là lực lư­ợng xung kích, đi đầu trong phong trào thi đua Quyết thắng, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của đơn vị, của Quân đội. Tổ chức tốt các phong trào hành động cách mạng để rèn luyện thanh niên trong thực tiễn cách mạng, nhất là những việc mới, việc khó; tập trung khắc phục dứt điểm những khâu yếu, mặt yếu. Tích cực tham gia khắc phục hậu quả thiên tai, lũ lụt, giúp đỡ nhân dân xoá đói giảm nghèo, xây dựng đời sống văn hóa mới, v.v. Đặc biệt là, Thanh niên Quân đội phải đi đầu trong học tập, rèn luyện làm chủ vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện đại, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của đơn vị.

Bốn là, tập trung xây dựng tổ chức đoàn các cấp vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; xác định công tác xây dựng Đoàn là “xây dựng Đảng trước một bước”. Công tác đoàn và phong trào thanh niên phải đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp về mọi mặt của cấp ủy Đảng, sự chỉ đạo của chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy các cấp và hướng dẫn của cơ quan chức năng cấp trên. Đồng thời, quan tâm hơn nữa đến hoạt động của tổ chức đoàn, chăm lo giải quyết những nguyện vọng chính đáng của đoàn viên, thanh niên, tạo điều kiện về thời gian, vật chất và kinh phí cho hoạt động của tổ chức đoàn. Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dư­ỡng đội ngũ cán bộ Đoàn để bổ sung nguồn cán bộ trẻ cho Quân đội. Mặt khác, cần chủ động phát huy sức mạnh tổng hợp của các cấp, các ngành trong và ngoài Quân đội trong việc tuyên truyền, tư vấn, hướng nghiệp cho thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự chuẩn bị xuất ngũ.

Năm là, nâng cao chất lượng, hiệu quả phối hợp hoạt động với lực lượng thanh niên trên các địa bàn đóng quân; thực hiện tốt công tác đối ngoại quân sự và công tác dân vận, tập trung vào xây dựng cơ sở chính trị, củng cố quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội, thực hiện tốt chức năng của “đội quân công tác”, góp phần xây dựng mối quan hệ đoàn kết máu thịt quân - dân và củng cố “thế trận lòng dân” ngày thêm vững chắc.

Đảng, Nhân dân trao cho thanh niên trọng trách lịch sử là lực lượng kế tục sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, xây dựng thành công và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Là lực lượng chủ yếu, trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ của quân đội, tuổi trẻ toàn quân cần nhận thức sâu sắc trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi của mình.

Tự hào vững bước dưới cờ Đảng, học tập và làm theo lời Bác, thanh niên quân đội thi đua rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo, quyết thắng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”, xứng đáng là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước, Quân đội và Nhân dân.

Thượng tá TRẦN VIẾT NĂNG, Ủy viên Ban Thường vụ Trung ương Đoàn, Trưởng ban Thanh niên Quân đội