Huyện đảo Phú Quốc nằm trong vịnh Thái Lan, ở phía Tây Nam của Tổ quốc, tiếp giáp với các nước: Cam-pu-chia, Thái Lan, Ma-lai-xi-a; cách thành phố Rạch Giá 120 km và cách thị xã Hà Tiên 46 km. Đây là địa bàn trọng điểm về quốc phòng - an ninh, kinh tế, đối ngoại,… của tỉnh Kiên Giang và đất nước; nơi có tiềm năng phát triển kinh tế biển, dịch vụ du lịch, nghỉ dưỡng, với nhiều di tích lịch sử nổi tiếng, như: hệ thống nhà tù Phú Quốc, đền thờ anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực, v.v. Hiện nay, Huyện có 08 xã, 02 thị trấn, dân số hơn 108.000 người; diện tích tự nhiên 593 km², bao gồm 27 đảo lớn nhỏ, trong đó có 02 quần đảo: Hòn Thơm và Thổ Châu, cách đảo Phú Quốc 97 km về hướng Tây Nam. Với đặc điểm địa bàn rộng, phân tán, xa đất liền, tình hình hoạt động của tàu thuyền nước ngoài và hoạt động truyền đạo trái pháp luật, cũng như tệ nạn xã hội,... diễn ra rất phức tạp, nên việc thực hiện công tác quốc phòng, quân sự gặp không ít khó khăn.

Nhận thức rõ điều đó, những năm qua, Huyện ủy, Ủy ban nhân dân Huyện luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo các cấp, các ngành, lực lượng vũ trang và toàn dân thực hiện có hiệu quả công tác quốc phòng, quân sự địa phương; trọng tâm là xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh toàn diện cả về tiềm lực, thế trận, lực lượng, tạo môi trường thuận lợi để Phú Quốc phát triển nhanh, bền vững. Trong đó, Huyện luôn chú trọng công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc, tinh thần cảnh giác cách mạng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân địa phương. Hằng năm, cấp ủy, chính quyền các cấp, các cơ quan, đoàn thể và lực lượng vũ trang tổ chức tốt việc quán triệt, học tập các nghị quyết, chỉ thị của cấp trên về nhiệm vụ quốc phòng - an ninh; Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho các đối tượng sát với đặc điểm, yêu cầu nhiệm vụ của địa phương. Trong đó, chú trọng mở rộng đối tượng là chức sắc, chức việc các tôn giáo, đoàn viên, hội viên các tổ an ninh tự quản xóm, ấp, tổ tàu thuyền và chủ nhà hàng, khách sạn, nhà nghỉ, v.v. Từ năm 2010 đến nay, Huyện đã mở 77 lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho hơn 16.100 lượt người; trong đó, có 1.173 lượt cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành; 251 hội viên, chủ hộ tàu thuyền; 65 chức sắc, chức việc các tôn giáo và 14.802 lượt học sinh. Nội dung bồi dưỡng, giáo dục quốc phòng và an ninh luôn chú trọng quán triệt Nghị quyết Trung ương 8 (khoá XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”, Nghị quyết Trung ương 4 (khoá X) về “Chiến lược Biển Việt Nam đến năm 2020”, các nghị quyết, chỉ thị của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 9, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh về nhiệm vụ quốc phòng, quân sự.

Để nâng cao trách nhiệm, năng lực thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền biển, đảo, Huyện đã xây dựng và triển khai thực hiện sâu rộng các kế hoạch thực hiện Đề án tăng cường quản lý tạm trú, lưu trú đối với người Việt Nam, tạm trú đối với người nước ngoài; Đề án bảo đảm trật tự trị an, an toàn cho nhân dân và các hoạt động kinh tế biển, đảo của Thủ tướng Chính phủ. Nhờ đó, nhận thức về âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch; ý thức, trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong Huyện được nâng cao; công tác quản lý nhà nước về quốc phòng của cấp ủy, chính quyền có chuyển biến tích cực.

Là địa bàn hội tụ các điều kiện tự nhiên, địa lý thuận lợi cho phát triển kinh tế, năm 2010, Phú Quốc được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch chung đến năm 2030, với mục tiêu xây dựng Phú Quốc trở thành Đặc khu kinh tế - hành chính đặc biệt; trung tâm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí cao cấp quốc gia và quốc tế; trung tâm tài chính tầm cỡ khu vực. Theo đó, trong phương hướng công tác quốc phòng, quân sự, Huyện coi trọng kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế gắn với tăng cường quốc phòng - an ninh. Ban Chỉ huy Quân sự Huyện đã chủ động phối hợp với Công an và các ban, ngành, đoàn thể, tham mưu giúp Huyện ủy, Ủy ban nhân dân Huyện lãnh đạo, chỉ đạo kết hợp chặt chẽ ngay trong quy hoạch tổng thể, các chương trình, kế hoạch, dự án phát triển kinh tế - xã hội của Huyện và của từng ngành. Đến nay, Huyện đã cơ bản hoàn thành công tác quy hoạch (Quy hoạch tỷ lệ 1/2.000 đã được phê duyệt đạt 99,7% tổng diện tích, Quy hoạch tỷ lệ 1/500 đạt 71,4% tổng diện tích). Trên cơ sở quy hoạch tổng thể đã được phê duyệt, Huyện tiếp tục nghiên cứu điều chỉnh, bố trí lại dân cư trên từng địa bàn, thực hiện tốt bước phát triển xã đảo Thổ Châu trở thành huyện đảo theo định hướng của Thủ tướng Chính phủ; lập kế hoạch khảo sát, ưu tiên phát triển dịch vụ du lịch, cảng biển, kết hợp đánh bắt xa bờ với nuôi trồng, chế biến thủy sản, hồ tiêu, v.v. Đồng thời, tiếp tục đầu tư nâng cấp, làm mới đường vòng quanh đảo, đường nhánh, đường vòng ngang kết nối thị trấn Dương Đông, An Thới, Bãi Thơm, Cửa Cạn,… phục vụ nhu cầu dân sinh, phát triển kinh tế và cơ động lực lượng, phương tiện khi có tình huống. Hiện nay, Huyện đã thu hút được 200 dự án đầu tư; trong đó, 112 dự án được cấp giấy chứng nhận (18 dự án hoàn thành và đi vào hoạt động, 16 dự án đang triển khai xây dựng) với diện tích 4.850 ha, tổng vốn đầu tư hơn 135.000 tỷ đồng. Đáng chú ý là, Ban Chỉ huy Quân sự Huyện đã trực tiếp tham gia thẩm định các yếu tố về quốc phòng - an ninh của tất cả các dự án, công trình trọng điểm, như: Cảng hàng không Quốc tế Phú Quốc, Cảng biển Quốc tế An Thới, trục giao thông Bắc Nam đảo, đường điện cáp ngầm Hà Tiên - Phú Quốc,... góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương; đồng thời, tạo sự liên hoàn trong thế trận phòng thủ của huyện, tỉnh.

Để xây dựng lực lượng vũ trang địa phương vững mạnh, có chất lượng tổng hợp, trình độ sẵn sàng chiến đấu cao, Huyện quan tâm xây dựng bộ đội thường trực, lực lượng dự bị động viên và dân quân tự vệ; chú trọng xây dựng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Thấy rõ những yếu tố tác động như ở vùng biển giáp ranh với nhiều nước, các hoạt động kinh tế, an ninh phức tạp,… nên Huyện đặc biệt quan tâm công tác bồi dưỡng kiến thức về biển, Luật biển của Việt Nam và quốc tế. Huyện chú trọng và đặt lên hàng đầu công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang có bản lĩnh chính trị vững vàng, nhận thức chính trị cao, luôn sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Thực hiện Quyết định 771/QĐ-BQP, ngày 15-3-2014 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Quyết định 502/QĐ-BTL, ngày 02-4-2014 của Tư lệnh Quân khu về việc thành lập mới và điều chuyển nguyên trạng các đơn vị và công trình quốc phòng trên địa bàn, Đảng ủy, Ban Chỉ huy Quân sự Huyện đã chủ động tham mưu và tiến hành công tác chuyển giao một số đơn vị trực thuộc cho Lữ đoàn 950, bảo đảm chặt chẽ, nghiêm túc. Sau điều chuyển, Huyện tập trung kiện toàn tổ chức, biên chế, rà soát, bổ sung quy hoạch cán bộ, nhất là cán bộ chủ trì, gắn xây dựng đội ngũ cán bộ với xây dựng đội ngũ đảng viên. Đến nay, lực lượng thường trực của Huyện đạt 100% so với biên chế thời bình, sắp xếp đúng chức danh, có chất lượng tốt; trong đó, cán bộ có trình độ cao đẳng và đại học đạt trên 66%. Cùng với đó, Huyện coi trọng huấn luyện, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, xây dựng cơ quan quân sự vững mạnh toàn diện, đủ năng lực làm tham mưu cho cấp ủy, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác quốc phòng, quân sự địa phương.

Cùng với xây dựng lực lượng thường trực vững mạnh, Huyện quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác tổ chức, xây dựng, huấn luyện nâng cao chất lượng chính trị, trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu của lực lượng dự bị động viên, dân quân tự vệ, bảo đảm thực sự là lực lượng nòng cốt trong bảo vệ chủ quyền, an ninh biển, đảo, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội tại cơ sở. Lực lượng dự bị động viên của Huyện được xây dựng và quản lý chặt chẽ theo phương châm: “gần, gọn địa bàn”, đảm bảo tính ổn định, đủ về số lượng, chất lượng ngày càng cao, nhất là chất lượng chính trị và chuyên nghiệp quân sự. Hằng năm, Ban Chỉ huy Quân sự Huyện chủ động phối hợp với Lữ đoàn 950, Vùng 5 Hải quân,… xây dựng kế hoạch tuyển chọn, gọi thanh niên nhập ngũ theo chỉ tiêu trên giao; đón nhận, sắp xếp, bổ nhiệm quân nhân hoàn thành nghĩa vụ quân sự về địa phương vào các đơn vị dự bị động viên; đồng thời, chú trọng huấn luyện, bồi dưỡng chuyển loại, nâng cao tỉ lệ đúng chuyên nghiệp quân sự. Huyện còn thực hiện tốt công tác phúc tra nguồn dự bị động viên và phương tiện kỹ thuật; đăng ký, sắp xếp nguồn vào các đơn vị, tổ chức huấn luyện, diễn tập, sẵn sàng chiến đấu cho 100% quân số theo quy định. Căn cứ Luật Dân quân tự vệ và tình hình thực tế, Huyện xây dựng kế hoạch, trực tiếp chỉ đạo ban chỉ huy quân sự các xã, thị trấn thực hiện nền nếp công tác xây dựng lực lượng dân quân tự vệ, bảo đảm đủ về số lượng, có chất lượng cao, cơ cấu hợp lý; trong đó, đặc biệt coi trọng xây dựng các đơn vị dân quân biển, dân quân thường trực và binh chủng. Đến nay, lực lượng dân quân tự vệ của Huyện đạt 1,40% so với dân số; trong đó, khối dân quân xã, thị trấn đạt 1,24%, khối tự vệ đạt 0,16%; dân quân tự vệ là đảng viên đạt 13,71%.

Để đáp ứng yêu cầu sẵn sàng chiến đấu bảo vệ biển, đảo của Tổ quốc, Huyện luôn coi trọng điều chỉnh, bổ sung hoàn thiện quyết tâm, kế hoạch tác chiến phòng thủ, kế hoạch chiến đấu trị an, kế hoạch bảo đảm nhu cầu năm đầu chiến tranh…; quy hoạch, đầu tư xây dựng, quản lý chặt chẽ hệ thống công trình quốc phòng. Thực hiện Nghị định 77/2010/NĐ-CP của Chính phủ, Huyện đã ban hành Quy chế phối hợp bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội và nhiệm vụ quốc phòng trên địa bàn giữa lực lượng vũ trang địa phương với các lực lượng đứng chân trên địa bàn, gồm công an, biên phòng, hải quân, cảnh sát biển, bảo đảm thống nhất trong lãnh đạo, chỉ đạo, phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng. Trong 05 năm qua, các lực lượng đã phối hợp trao đổi thông tin, tuần tra, kiểm soát chung 6.036 cuộc, phát hiện, bắt giữ và bàn giao công an xử lý 2.355 vụ/4.497 đối tượng; trong đó, có hơn 200 vụ liên quan đến yếu tố nước ngoài.

Cùng với đó, Huyện thường xuyên quán triệt và thực hiện đúng quan điểm, đường lối đối ngoại của Đảng; tăng cường công tác đối ngoại quốc phòng, đối ngoại nhân dân; duy trì tốt mối quan hệ với chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân các huyện, tỉnh biên giới thuộc vương quốc Cam-pu-chia. Từ năm 2010 đến nay, Huyện đã tổ chức 16 đoàn đến thăm, chúc tết Chol Chnam Thmay; tổ chức ký kết, giao ban đối ngoại, phối hợp thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh...; qua đó, nâng cao hiệu quả công tác nắm, trao đổi thông tin với các lực lượng chức năng của Bạn, tích cực đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Đại tá NGUYỄN THÀNH NHÂN, Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự Huyện