Viện Y học Phòng không - Không quân là cơ sở y tế chuyên sâu về nghiên cứu khoa học, huấn luyện, đào tạo chuyên ngành y học hàng không và bệnh nghề nghiệp; khám tuyển, giám định sức khỏe phi công quân sự, phi công và nhân viên hàng không; khám bệnh, cấp cứu, thu dung điều trị cho cán bộ, chiến sĩ trong Quân chủng Phòng không - Không quân, các đơn vị Quân đội và nhân dân trên địa bàn. Trải qua 50 năm¹ xây dựng, trưởng thành, các thế hệ cán bộ, y sĩ, bác sĩ, nhân viên của Viện đã nỗ lực vượt qua khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp phần quan trọng vào sự phát triển của ngành y học hàng không và Quân chủng Phòng không - Không quân. Với những thành tích đã đạt được, Viện vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Quân công hạng Ba, Huân chương Chiến công hạng Nhì, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba, cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.

Bế giảng Lớp định hướng dược sĩ y học hàng không

Những năm gần đây, thực hiện chủ trương xây dựng Quân chủng Phòng không - Không quân tiến thẳng lên hiện đại, đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với việc xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao; trong đó, khám tuyển, giám định sức khỏe phi công, chăm sóc sức khỏe bộ đội có vai trò rất quan trọng. Nhận rõ điều đó, Đảng ủy, Ban Giám đốc Viện Y học Phòng không - Không quân đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng Viện vững mạnh toàn diện, phấn đấu trở thành trung tâm y học chuyên sâu, hiện đại của Quân chủng và Quân đội, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Thực hiện mục tiêu đó, cùng với thường xuyên coi trọng đặt lên hàng đầu việc xây dựng vững mạnh về chính trị, Viện chú trọng xây dựng, phát triển đội ngũ y sĩ, bác sĩ có năng lực, kiến thức toàn diện, chuyên sâu về y học lâm sàng và y học hàng không. Khám tuyển, tạo nguồn học viên lái máy bay và giám định, quản lý sức khỏe phi công có vai trò đặc biệt quan trọng đối với công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, bảo đảm an toàn bay. Để hoàn thành tốt điều đó, Viện rà soát, xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, y sĩ, bác sĩ các chuyên ngành y học hàng không và từng chuyên khoa; trong đó, chú trọng lựa chọn, quy hoạch, đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên khoa đầu ngành về y học hàng không, chuyên viên kỹ thuật có tay nghề cao, cán bộ trẻ làm nguồn kế cận. Viện thực hiện đa dạng hình thức đào tạo, bồi dưỡng, kết hợp đào tạo, bồi dưỡng tại chỗ với gửi đi đào tạo cả trong và ngoài nước; mời bác sĩ, chuyên gia đầu ngành về đào tạo thực hành chuyên sâu tại Viện; kết hợp đào tạo ngắn hạn với đào tạo cơ bản, đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn với trang bị kiến thức về ngoại ngữ, tin học, pháp luật, v.v. Bên cạnh đó, Viện tăng cường tổ chức các hội nghị, hội thảo quốc tế, hợp tác, trao đổi khoa học, chuyên môn, giới thiệu các trang bị về y học hàng không và những ứng dụng trong huấn luyện sinh lý hàng không cho phi công với các nước có nền y học hàng không phát triển, như: Nga, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Thái Lan,... tạo điều kiện để đội ngũ y sĩ, bác sĩ học hỏi, tiếp cận những thành tựu y học tiên tiến. Đáng chú ý là, những năm qua, Viện đã phối hợp với Học viện Quân y thực hiện tốt việc đào tạo đội ngũ bác sĩ chuyên khoa cấp I, cấp II, cao học và chuyên khoa định hướng về y học hàng không; cử các đoàn tham dự Hội nghị Điều dưỡng châu Á - Thái Bình Dương, Hội nghị Tim mạch châu Á; tập huấn kỹ thuật, tiếp nhận chuyển giao công nghệ tại các bệnh viện lớn, như: Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện Quân y 103, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Tai - Mũi - Họng Trung ương, v.v. Nhờ đó, trình độ, năng lực chuyên môn của đội ngũ y sĩ, bác sĩ của Viện ngày càng được nâng cao, với trên 96% bác sĩ, dược sĩ, kỹ sư của Viện có trình độ sau đại học. Đây là nguồn nhân lực quan trọng, đảm bảo cho Viện vững bước phát triển cả trước mắt và lâu dài.

Khám tuyển phi công quân sự tại tỉnh Hà Giang

Cùng với xây dựng nguồn nhân lực, Viện đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, ứng dụng và chuyển giao công nghệ phục vụ công tác chuyên môn, nhất là các lĩnh vực mũi nhọn, đặc thù, chuyên sâu. Thực hiện phương châm gắn điều trị với nghiên cứu khoa học, thời gian qua, Viện chủ động lựa chọn những nội dung, lĩnh vực nghiên cứu khoa học phù hợp với thực tiễn, hướng trọng tâm vào chuyên ngành y học hàng không, y học lâm sàng, nhằm nâng cao chất lượng khám tuyển, giám định sức khỏe phi công, khám bệnh, điều trị cho người bệnh. Đồng thời, thường xuyên củng cố, kiện toàn, phát huy vai trò của Hội đồng khoa học; có chính sách quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi về thời gian, cơ sở vật chất, kinh phí cho công tác nghiên cứu, nghiệm thu và đưa các đề tài, sáng kiến vào ứng dụng trong thực tế. Thực hiện Nghị định thư “Nâng cao chất lượng công tác khám tuyển, giám định và quản lý sức khỏe phi công quân sự Việt Nam trong điều kiện thích ứng với các loại máy bay hiện đại do Liên bang Nga sản xuất”, Viện đã phối hợp với Viện Y sinh nhiệt đới (Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga), Viện Y học lao động (Viện Hàn lâm Y học Liên bang Nga) triển khai nghiên cứu thành công nhiều công trình, đề tài có giá trị, góp phần giải quyết những vấn đề cấp thiết về y học hàng không. Đội ngũ y sĩ, bác sĩ của Viện đã nghiên cứu, khai thác có hiệu quả các trang bị kỹ thuật hiện đại, triển khai thực hiện thành công nhiều kỹ thuật cao, như: phẫu thuật nội soi, phẫu thuật Phaco điều trị đục thủy tinh thể, nội soi tiêu hóa truyền hình, chụp cắt lớp vi tính, đo thích ứng sáng - tối, hồi sức cấp cứu trung tâm, hệ thống chống nhiễm khuẩn bệnh viện, v.v. Từ năm 2010 đến nay, Viện triển khai nghiên cứu, nghiệm thu 90 đề tài², 11 sáng kiến cải tiến kỹ thuật đạt chất lượng tốt, được Hội đồng Khoa học Bộ Quốc phòng đánh giá cao. Tiêu biểu là đề tài Thực hiện hợp tác khoa học công nghệ quốc tế theo Nghị định thư: “Nâng cao chất lượng khám tuyển, giám định và quản lý sức khỏe phi công quân sự Việt Nam trong điều kiện thích ứng với máy bay hiện đại do Liên Bang Nga sản xuất” và đang tiến hành 02 đề tài cấp Bộ Quốc phòng là: “Nghiên cứu một số chỉ tiêu tâm sinh lý ở học viên bay, phi công và thành viên tổ bay quân sự bằng hệ thống kiểm tra tâm lý Vienna Test System”, “Nghiên cứu biến đổi một số chỉ số sinh lý của học viên lái máy bay, phi công quân sự Việt Nam trong điều kiện mô phỏng trên buồng giảm áp HPO”, v.v.

Huấn luyện học viên đào tạo phi công quân sự trên Buồng giảm áp

Để tạo môi trường y học lành mạnh trong khám bệnh, điều trị, chăm sóc sức khỏe cho phi công và bệnh nhân, Viện chú trọng giáo dục, nâng cao y đức cho đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế; duy trì nghiêm nền nếp, chế độ bệnh viện. Khắc ghi lời dạy của Bác Hồ: “..., người thầy thuốc đồng thời phải là một người mẹ hiền”³, Viện tăng cường quán triệt, giáo dục, xây dựng cho đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế lập trường, quan điểm chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức nghề nghiệp trong sáng, luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, tận tình chăm sóc, nuôi dưỡng bệnh nhân; năng động, sáng tạo trong công việc, có trình độ, năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Đồng thời, phổ biến, quán triệt nhiệm vụ, vinh dự, trách nhiệm cao cả của người “thầy thuốc chiến sĩ”; giáo dục, rèn luyện y đức, tâm lý tiếp xúc, phong cách phục vụ văn minh, lịch sự, chu đáo, ân cần; tích cực cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người bệnh. Viện xây dựng, ban hành Quy tắc ứng xử trong Viện dựa trên 12 điều y đức của Bộ Y tế ban hành và Điều lệnh quản lý bộ đội; đẩy mạnh thực hiện phong trào thi đua, cuộc vận động, như: “Tất cả vì bệnh nhân, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao”, “Đơn vị quân y 5 tốt”, “Chiến sĩ quân y làm theo lời Bác” và 12 điều y đức, v.v. Viện chỉ đạo các khoa Khám tuyển phi công, Nghiên cứu và Huấn luyện chuyên ngành tuân thủ đúng quy trình, nội dung khám tuyển, giám định sức khỏe phi công theo các chuyên khoa, phù hợp với từng đối tượng, chấp hành nghiêm Điều lệ Giám định y khoa Không quân; nêu cao tinh thần trách nhiệm, khắc phục tình trạng giản đơn, nể nang trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Nhờ đó, những năm qua, Viện luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ khám tuyển và giám định sức khỏe phi công, chất lượng sức khỏe của phi công ngày càng nâng lên, đáp ứng yêu cầu huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu; chất lượng khám, điều trị bảo đảm tốt, được cán bộ, chiến sĩ tin tưởng, đánh giá cao.

Cùng với các nội dung, giải pháp trên, Viện quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, nâng cấp cơ sở hạ tầng, trang, thiết bị theo hướng hiện đại, đồng bộ. Được sự quan tâm của trên, những năm gần đây, Viện được đầu tư nhiều trang thiết bị y học hàng không hiện đại (buồng giảm áp, hệ thống kiểm tra tâm lý và máy tập phóng ghế nhảy dù,...) giúp nâng cao chất lượng khám tuyển, giám định sức khỏe phi công, huấn luyện sinh lý hàng không; trang bị kỹ năng, rèn luyện sức khỏe để phi công khai thác, phát huy tốt tính năng của các loại máy bay thế hệ mới. Cùng với đó, Viện đẩy mạnh hoàn thiện đồng bộ một số hệ thống trang thiết bị y học hàng không mới, như: hệ thống huấn luyện chống mất định hướng không gian, chống quá tải gia tốc, hệ thống huấn luyện nhìn đêm, v.v. Tiếp tục đề xuất đầu tư, hiện đại hóa các trang bị, phương tiện chuyên ngành, như: máy ly tâm gia tốc cao, hệ thống luyện tập thở ô xy dưới áp lực dương; hệ thống huấn luyện cứu sinh dưới nước; hệ thống labo xét nghiệm, nghiên cứu bệnh nghề nghiệp,... để nâng cao hơn nữa chất lượng khám tuyển, giám định sức khỏe phi công và huấn luyện sinh lý hàng không cho phi công quân sự. Đồng thời, chú trọng phát triển chuyên môn lâm sàng, điều trị có hiệu quả các bệnh lý tim mạch, nội tiết; thực hiện được các phẫu thuật nội soi ổ bụng nâng cao, phẫu thuật nội soi thần kinh, chấn thương chỉnh hình, tai, mũi, họng; phẫu thuật tạo hình mắt, răng, hàm, mặt; phấn đấu khám cho 150.000 - 200.000 lượt bệnh nhân/năm; thu dung, điều trị 12.000 - 17.000 lượt bệnh nhân/năm. Ngoài ra, Viện từng bước thực hiện tự chủ một phần tài chính theo chỉ thị của Bộ Quốc phòng, tạo nguồn thu tái đầu tư hiện đại hóa cơ sở vật chất, trang bị và tham gia chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho nhân dân, phát triển kinh tế - xã hội.

Phát huy truyền thống 50 năm xây dựng, trưởng thành, cán bộ, y bác sĩ, nhân viên Viện Y học Phòng không - Không quân tiếp tục phấn đấu, rèn luyện, “sâu y lý, giỏi y thuật, sáng y đức”, xây dựng Viện trở thành trung tâm y học chuyên sâu, hiện đại, góp phần xây dựng Quân chủng Phòng không - Không quân “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”.

Đại tá, TS. NGUYỄN MINH HẢI, Giám đốc Viện
____________

1 - Được thành lập theo Quyết định 179/TM-QL, ngày 02-7-1969 của Tư lệnh Quân chủng Phòng không - Không quân; đến ngày 15-01-1970, chính thức đi vào hoạt động.

2 - Có 01 đề tài cấp nhà nước, 02 đề tài cấp Bộ Quốc phòng, 03 đề tài cấp Quân chủng và 84 đề tài cấp cơ sở.

3 - Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 5, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 487.