Kiên Giang là một Tỉnh có địa hình đa dạng, phức tạp (đồng bằng, đồi núi, biển, đảo); có đường biên giới trên đất liền với Cam-pu-chia; có cửa khẩu quốc tế đường bộ, đường biển, đường không thuận lợi về giao thương trong nước, khu vực. Vì thế, Kiên Giang có vị trí quan trọng cả về kinh tế - xã hội (KT-XH), quốc phòng - an ninh và đối ngoại đối với Quân khu 9 và cả nước. Nhận thức đúng vị trí, tầm quan trọng của Tỉnh;  trên cơ sở phát huy những kinh nghiệm và kết quả đạt được trong xây dựng khu vực phòng thủ (KVPT) Tỉnh, những năm gần đây, mặc dù điều kiện KT-XH còn khó khăn, nhưng Kiên Giang vẫn tập trung nguồn lực xây dựng thế trận quân sự, tạo cơ sở để tăng cường tiềm lực quân sự của KVPT. Thực hiện chủ trương đó, Kiên Giang đã và đang triển khai đồng bộ các giải pháp, trong đó nổi lên một số giải pháp sau:

Một là, tăng cường tuyên truyền, giáo dục nhằm thống nhất nhận thức về xây dựng thế trận quân sự KVPT. Triển khai xây dựng KVPT nói chung, thế trận quân sự nói riêng cần có sự đầu tư khá lớn về nhân lực, vật lực và tài lực, trong khi Tỉnh đang còn nhiều khó khăn. Do đó, để tạo sự đồng thuận của các cơ quan, ban, ngành, lực lượng vũ trang (LLVT) và nhân dân đối với nhiệm vụ, Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) đã giúp Ban Chỉ đạo KVPT Tỉnh tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân (UBND) Tỉnh đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho nhân dân trong Tỉnh, trước hết là đội ngũ cán bộ, đảng viên về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của KVPT, nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân trong tình hình mới, mà trực tiếp là yêu cầu xây dựng thế trận quân sự của KVPT Tỉnh. Nội dung tuyên truyền, giáo dục tập trung quán triệt sâu sắc Nghị quyết Trung ương 8 (khóa IX) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”, Nghị quyết 28-NQ/TW, ngày 22-9-2008 của Bộ Chính trị, Nghị định 152/2007/NĐ-CP, ngày 10-10-2007 của Chính phủ về KVPT. Trong đó, chú trọng tuyên truyền để mọi người thấy rõ sự cần thiết phải đẩy mạnh xây dựng các tiềm lực của KVPT Tỉnh nói chung, xây dựng thế trận quân sự KVPT nói riêng. Công tác tuyên truyền được Tỉnh thực hiện thường xuyên, bằng nhiều hình thức, tập trung vào những thời điểm triển khai thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, diễn tập,... Nhờ đó, các cơ quan, ban ngành, LLVT, nhân dân trong Tỉnh tích cực tham gia xây dựng thế trận quân sự KVPT tỉnh theo Đề án, kế hoạch đã xác định.

Hai là, nghiên cứu đánh giá thực trạng thế trận quân sự KVPT Tỉnh. Đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng, làm cơ sở khoa học để Tỉnh ủy, UBND Tỉnh đề ra phương hướng, giải pháp tiếp tục củng cố, xây dựng thế trận quân sự KVPT ngày càng vững chắc, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời bình và thời chiến. Với nhận thức đó, Bộ CHQS Tỉnh đã chủ trì phối hợp với các cơ quan chức năng trong Tỉnh tiến hành khảo sát, kiểm tra, đánh giá cụ thể, tỉ mỉ chất lượng, số lượng, quy mô, vị trí các công trình phòng thủ (CTPT), nhất là các công trình lâu bền, như: hệ thống CTPT của sở chỉ huy (SCH) các cấp, công trình đường hầm, công sự trận địa của lực lượng bộ binh, pháo binh, pháo phòng không ở các khu vực phòng ngự then chốt trên tuyến biên giới, biển đảo. Kiểm tra đánh giá chất lượng, khả năng sử dụng một số sân bay dã chiến, hang động tự nhiên ở Phú Quốc, Kiên Hải, Hòn Đất,... Qua đó, giúp Ban Chỉ đạo KVPT, Tỉnh ủy, UBND Tỉnh nắm chắc tình hình, thực trạng xây dựng, quản lý, sử dụng các CTPT; xác định phương hướng, giải pháp xây dựng và triển khai thực hiện quy hoạch thế trận quân sự KVPT trong giai đoạn mới.

Ba là, nghiên cứu xây dựng quy hoạch thế trận quân sự KVPT phù hợp với đặc điểm và khả năng thực tế của Tỉnh. Căn cứ vào kết quả khảo sát, đánh giá thực trạng hệ thống CTPT Tỉnh, huyện, Bộ CHQS Tỉnh đã phối hợp với các ngành chức năng của Tỉnh và Quân khu triển khai xây dựng quy hoạch thế trận quân sự KVPT Tỉnh theo hướng: cơ bản, hệ thống; đảm bảo tính liên hoàn, vững chắc. Trong quá trình xây dựng quy hoạch, Tỉnh chú trọng nghiên cứu kinh nghiệm xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân trên địa bàn Tỉnh những năm kháng chiến chống Mỹ; tham khảo, học tập những kinh nghiệm của các Tỉnh bạn, nhất là từ mô hình điểm quốc gia. Bộ CHQS Tỉnh chọn thị xã Hà Tiên làm điểm xây dựng thế trận quân sự KVPT cấp huyện để rút kinh nghiệm. Cùng với đó, nghiên cứu nắm chắc âm mưu, thủ đoạn, vũ khí, trang bị, quy mô, tổ chức lực lượng, hình thái, phương thức tiến hành chiến tranh xâm lược của kẻ thù đối với Việt Nam; đồng thời, nghiên cứu địa hình, thời tiết, khí hậu, thủy văn, đặc điểm kinh tế, chính trị - xã hội và xác định số lượng, quy mô công trình phải làm trong từng quý và giai đoạn. Ngoài ra, còn nghiên cứu xây dựng phương án bảo đảm nhân lực, vật lực dự trữ, nhất là vật liệu xây dựng (cả vật liệu lâu bền và dã chiến) để sẵn sàng thi công nhanh các CTPT (theo kế hoạch) khi có tình huống chiến tranh. Có thể khẳng định, quy hoạch thế trận quân sự KVPT Tỉnh được xây dựng bảo đảm phù hợp với phương án tác chiến của các LLVT ở từng địa phương, địa hình, khu vực,... Đối với địa hình rừng núi, nghiên cứu, lựa chọn các vị trí vừa có thế phòng thủ, vừa có thế tiến công để xây dựng các CTPT lâu bền: trận địa, hầm trú, đường hầm nguyên khối cho các loại pháo; hang động có thể cải tạo làm nơi tập kết lực lượng, cất giấu vật chất hậu cần - kỹ thuật,... Đối với địa hình đồng bằng, đô thị, nghiên cứu xây dựng hệ thống CTPT lâu bền và bán lâu bền, như: đường bộ, đường thủy, bảo đảm giao thông vững chắc giữa các KVPT. Trong xây dựng quy hoạch, Bộ CHQS Tỉnh đã căn cứ vào quy hoạch tổng thể phát triển KT-XH: dự án phát triển đô thị, phát triển rừng, các công trình hạ tầng, du lịch sinh thái, công nghiệp xây dựng,... để kết hợp chặt chẽ phát triển KT-XH với tăng cường quốc phòng – an ninh của địa phương trong thời bình đáp ứng yêu cầu trong thời chiến.

Bốn là, phát huy vai trò nòng cốt của Bộ CHQS Tỉnh phối hợp chặt chẽ giữa các ngành, đoàn thể trong tổ chức, triển khai thực hiện nhiệm vụ. Xây dựng thế trận quân sự là một nội dung cốt lõi của tăng cường tiềm lực KVPT; là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, các sở, ban, ngành, LLVT và nhân dân; trong đó, cơ quan quân sự các cấp đóng vai trò nòng cốt. Với sự nỗ lực rất cao, Tỉnh đã hoàn thành Đề án quy hoạch xây dựng thế trận quân sự KVPT giai đoạn 2011 - 2015 và định hướng đến năm 2020, hiện đang được triển khai thực hiện. Thực hiện Đề án này, Bộ CHQS Tỉnh đã tham mưu giúp Tỉnh ủy, UBND Tỉnh, Ban Chỉ đạo KVPT các cấp dự thảo quy chế, hướng dẫn cấp huyện (thị xã, thành phố) lập quy hoạch, phê duyệt kế hoạch theo đúng quy định. Bộ CHQS Tỉnh chủ trì phối hợp với các sở, ban ngành của Tỉnh, cơ quan liên quan của Quân khu tổ chức thực hiện theo lộ trình đã xác định bảo đảm chất lượng, hiệu quả, an toàn, bí mật; chấp hành đúng các quy định của Nhà nước và Bộ Quốc phòng cũng như các quy định của Tỉnh về quản lý đầu tư xây dựng công trình đặc thù. Đồng thời, Bộ CHQS Tỉnh còn chủ động tham mưu giúp UBND Tỉnh quản lý nhà nước về quốc phòng, nhất là việc quản lý, thẩm định các chương trình, dự án đầu tư phát triển KT-XH có liên quan đến xây dựng thế trận quân sự KVPT; kịp thời đề xuất các giải pháp tổ chức thực hiện việc phân nhiệm đối với các sở, ban ngành. Trong đó, Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phối hợp với Sở Tài chính bảo đảm nguồn đầu tư, thực hiện việc cấp phát, thanh toán theo đúng chế độ quy định. Sở Xây dựng chủ trì phối hợp với Bộ CHQS Tỉnh, Công an và các sở, ban, ngành có liên quan nghiên cứu, rà soát, điều chỉnh quy hoạch xây dựng tổng thể của Tỉnh bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với Quy hoạch xây dựng thế trận quân sự KVPT Tỉnh; hướng dẫn các địa phương thực hiện nhiệm vụ xây dựng và hoạt động của KVPT theo quy định của pháp luật về xây dựng. Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với các cơ quan và nhân dân trên địa bàn xác định quỹ đất dành cho xây dựng thế trận quân sự KVPT, tạo điều kiện sớm triển khai xây dựng các CTPT theo đúng kế hoạch. Sở Giao thông Vận tải chủ trì, phối hợp với Bộ CHQS Tỉnh, Công an và các sở, ban, ngành liên quan nghiên cứu, rà soát, điều chỉnh quy hoạch xây dựng công trình giao thông trên địa bàn Tỉnh, bảo đảm phù hợp với quy hoạch xây dựng thế trận quân sự.

Năm là, xây dựng thế trận quân sự bảo đảm tính toàn diện, tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm. Căn cứ vào quyết tâm chiến đấu, quy hoạch xây dựng thế trận quân sự, tình hình kinh tế và khả năng thực hiện, Bộ CHQS Tỉnh tham mưu cho UBND Tỉnh xây dựng toàn diện thế trận quân sự KVPT. Trước mắt, từ nay đến hết năm 2013 tập trung bồi hoàn mua đất, chuẩn bị mặt bằng xây dựng 02 SCH thống nhất, 01 SCH cơ bản, xây dựng đường hầm trung tâm chỉ huy SCH phía trước. Từ năm 2014 – 2015, tập trung xây dựng một số đường hầm nguyên khối, đường hầm thông tin, đường cơ động tại SCH thống nhất 1; hoàn chỉnh hầm, đường hầm SCH phía trước của Bộ CHQS Tỉnh. Giai đoạn sau năm 2015, tiếp tục xây dựng các công trình lâu bền cho SCH thống nhất 2, SCH cơ bản của Bộ CHQS Tỉnh và các công trình cất giấu hậu cần - kỹ thuật cho KVPT. Bên cạnh đó, Bộ CHQS Tỉnh còn tham mưu cho UBND Tỉnh chú trọng xây dựng các công trình lưỡng dụng: đường giao thông thủy, bộ, âu tầu, nhà kho, hầm chứa,... trước là phục vụ dân sinh, sau bảo đảm tác chiến. Đầu tư ngân sách duy trì lực lượng dân quân tự vệ bảo vệ các chốt dọc biên giới, trồng cây xung quanh các CTPT, chuẩn bị trước một số vật liệu lắp ghép (vật liệu lâu bền), bao cát dự trữ,... để sẵn sàng xây dựng các công trình dã chiến nhằm bổ sung, hoàn thiện thế trận quân sự khi có tình huống chiến tranh.

Mặc dù thế trận quân sự KVPT Tỉnh được xây dựng từng bước, song vẫn đảm bảo liên hoàn, vững chắc, hiểm hóc, có chiều sâu. Do tình hình luôn có sự vận động, phát triển nên Bộ CHQS Tỉnh thường xuyên nghiên cứu nắm tình hình, kịp thời đề xuất, tham mưu cho UBND Tỉnh tiếp tục củng cố, xây dựng thế trận quân sự KVPT Tỉnh ngày càng đáp ứng yêu cầu chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong tương lai, bảo đảm đối phó thắng lợi trước mọi âm mưu, thủ đoạn đánh phá của địch, phù hợp với tổ chức lực lượng phòng thủ trên từng hướng, từng khu vực, đặc biệt là trên các hướng, khu vực trọng điểm.

Thiếu tướng NGUYỄN OANH LIỆT

Uỷ viên BTV Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng BCHQS Tỉnh