Môi trường văn hóa là một tiêu chí quan trọng trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, góp phần phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, nhân cách cao đẹp của người quân nhân cách mạng, tạo động lực tinh thần to lớn để mỗi cán bộ, chiến sĩ biết vượt qua khó khăn, thử thách, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Nhận thức rõ điều đó, những năm qua, cùng với thực hiện toàn diện các mặt công tác, xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn 9 (Quân đoàn 4) luôn tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh Cuộc vận động “Xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh, phong phú trong Quân đội” (gọi tắt là Cuộc vận động), gắn với Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, đạt được kết quả quan trọng. Qua tổng kết, Sư đoàn rút ra được những bài học kinh nghiệm để lãnh đạo, chỉ đạo Đơn vị tiếp tục đẩy mạnh Cuộc vận động, góp phần giáo dục, rèn luyện cán bộ, chiến sĩ luôn hướng tới giá trị chân - thiện - mỹ, lối sống có văn hóa, ý thức kỷ luật, mối quan hệ hài hòa trên dưới, tình đoàn kết quân dân, tạo nền tảng vững chắc để nâng cao sức mạnh chiến đấu của Đơn vị.

Trước hết, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh, phong phú trong Đơn vị. Sư đoàn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị đẩy mạnh giáo dục theo phân cấp; kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục cơ bản, thường xuyên với giáo dục thông qua các phong trào thi đua, cuộc vận động, v.v. Trước những diễn biến của cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, Sư đoàn xác định trọng tâm giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ không chỉ về lối sống văn hóa lành mạnh theo tiêu chuẩn con người mới xã hội chủ nghĩa, đạo đức cách mạng, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, truyền thống của Đơn vị hai lần Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, mà còn nâng cao bản lĩnh chính trị, lập trường giai cấp, tinh thần cảnh giác cách mạng, thái độ đối với những thói hư, tật xấu, âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, v.v.

Trong quá trình thực hiện, Sư đoàn yêu cầu các cơ quan, đơn vị thường xuyên đổi mới hình thức, phương pháp tuyên truyền, giáo dục, sát với từng đối tượng; chú trọng các đơn vị làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện chiến sĩ mới, thực hiện nhiệm vụ độc lập, quan trọng, v.v. Mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì phải gương mẫu, đi đầu trong rèn luyện, phấn đấu theo các chuẩn mực về lối sống văn hóa, thực sự là tấm gương để chiến sĩ noi theo; xây dựng mỗi cán bộ, chiến sĩ là một “chiến sĩ văn hóa”, mỗi cơ quan, đơn vị là một “Đơn vị văn hóa”. Đồng thời, thực hiện tốt Quy chế Dân chủ ở cơ sở; tích cực phát hiện, bồi dưỡng, xây dựng điểm và biểu dương kịp thời các tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến, gương “người tốt”, “việc tốt” trong phát huy giá trị văn hóa mới. Kiên quyết đấu tranh phê phán nhận thức lệch lạc, thiếu trách nhiệm trong xây dựng môi trường văn hóa; những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, các biểu hiện ứng xử thiếu văn hóa, luận điệu tuyên truyền xuyên tạc của các thế lực thù địch. Ngăn chặn, vô hiệu hóa sự xâm nhập, thẩm lậu của các loại ấn phẩm độc hại vào đơn vị. Qua đó, để mọi quân nhân tự giác rèn luyện theo những chuẩn mực, hành vi ứng xử có văn hóa trong đơn vị, giải quyết hài hòa mối quan hệ cấp trên, cấp dưới, đồng chí, đồng đội,... góp phần hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ.

Đại tá Nguyễn Văn Lộc phát biểu kết luận Hội nghị kiểm điểm tập thể và các ủy viên Đảng ủy Sư đoàn năm 2016 theo Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII

Nhằm tạo sự thống nhất trong tổ chức thực hiện Cuộc vận động, Sư đoàn coi việc tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp là yếu tố quyết định đến kết quả thực hiện Cuộc vận động. Hằng năm, quán triệt các chỉ thị, hướng dẫn của cấp trên¹ về xây dựng môi trường văn hóa, Đảng ủy Sư đoàn xác định rõ mục tiêu, chủ trương, biện pháp lãnh đạo, xây dựng chương trình hành động thực hiện Cuộc vận động sát với đặc điểm, tình hình Đơn vị. Đồng thời, cụ thể hóa tiêu chuẩn tư cách cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên, xây dựng các tổ chức vững mạnh toàn diện gắn với các tiêu chuẩn xây dựng cơ quan, đơn vị có cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp. Đặc biệt, tiêu chuẩn văn hóa con người mới Việt Nam xã hội chủ nghĩa được cụ thể hóa vào tiêu chuẩn, chức danh ở từng vị trí, cương vị công tác. Các chế độ, tiêu chuẩn vật chất, tinh thần, thiết chế văn hóa được cụ thể hóa phù hợp với điều kiện của từng cơ quan, đơn vị; lấy kết quả xây dựng môi trường văn hóa là chỉ tiêu quan trọng đánh giá kết quả hoàn thành nhiệm vụ của từng tổ chức, cá nhân. Để đạt hiệu quả cao, Sư đoàn yêu cầu các cơ quan, đơn vị kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng môi trường văn hóa với thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, phong trào Thi đua Quyết thắng và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”, v.v. Các nội dung này phải được cụ thể hóa bằng kế hoạch tổ chức thực hiện thống nhất, với những chỉ tiêu, biện pháp phù hợp, hiệu quả. Cùng với đó, Sư đoàn chỉ đạo cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp tăng cường kiểm tra, kịp thời phát hiện những cơ quan, đơn vị làm tốt, mô hình hiệu quả để động viên, khen thưởng, phát huy, nhân rộng; chấn chỉnh những đơn vị thực hiện chưa tốt, hình thức, tính giáo dục, hấp dẫn chưa cao. Do vậy, Cuộc vận động đã có sức lan tỏa sâu rộng trong toàn Sư đoàn, góp phần xây dựng đời sống văn hóa, tinh thần vui tươi, phong phú, lành mạnh cho bộ đội, tạo sức mạnh tổng hợp thực hiện thắng lợi nhiệm vụ.

Cùng với đó, Sư đoàn tích cực đổi mới hình thức, phương pháp hoạt động; phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng, các thiết chế văn hóa. Trên cơ sở triển khai toàn diện kế hoạch đã xác định, Sư đoàn chỉ đạo các hoạt động xây dựng môi trường văn hóa phải hướng vào thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của Đơn vị. Do vậy, Cuộc vận động được triển khai sâu rộng vào các hoạt động huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật của bộ đội với nhiều hình thức và cách làm phong phú, đa dạng. Đối với các đơn vị trực sẵn sàng chiến đấu, cùng với xây dựng trận địa có cảnh quan môi trường chính quy, xanh, sạch, đẹp, Sư đoàn chỉ đạo cấp ủy, chỉ huy các cấp bảo đảm đầy đủ vật tư, trang bị, tổ chức các hoạt động văn hóa phục vụ đời sống tinh thần bộ đội, nhất là các dịp lễ, Tết, cao điểm trực sẵn sàng chiến đấu. Trong quá trình huấn luyện, Sư đoàn duy trì nền nếp các hoạt động cổ động thao trường, bãi tập, tổ chức trò chơi quân sự, văn hóa, văn nghệ giờ giải lao; đảm bảo đầy đủ vật tư, các hoạt động phục vụ đời sống tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ trong các đợt huấn luyện dã ngoại, hành quân, trú quân, diễn tập bắn đạn thật xa đơn vị. Nhờ đó, chất lượng huấn luyện được nâng lên, nhiều năm liên tục Sư đoàn đạt danh hiệu “Đơn vị huấn luyện Giỏi”.

Một trong những kinh nghiệm được rút ra trong xây dựng môi trường văn hóa ở Sư đoàn 9 là, các cơ quan, đơn vị phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng, nhất là Đoàn Thanh niên, lấy chi đoàn làm nòng cốt; tổ chức thành nền nếp các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao, vui chơi giải trí; phối hợp với các đơn vị kết nghĩa tổ chức các hoạt động tọa đàm, diễn đàn, giao lưu văn nghệ, tạo mối đoàn kết thắm tình quân dân. Điểm nổi bật là, Sư đoàn đã xây dựng được nhiều mô hình thiết thực phục vụ đời sống văn hóa, tinh thần của bộ đội, như: “Công viên văn hóa Quân nhân”, “Sinh nhật tập thể quân nhân”, mô hình “1 học, 2 làm, 3 yêu, 4 nói”², v.v. Tổ chức tốt các buổi tiếp đón địa phương và thân nhân của chiến sĩ đến thăm đơn vị, tạo tình cảm gắn bó, phối hợp để giữ vững và phát huy môi trường văn hóa lành mạnh, đẩy lùi các tệ nạn xã hội, giảm thiểu vụ việc vi phạm kỷ luật. Sư đoàn chỉ đạo các đơn vị thường xuyên củng cố, nâng cao hiệu quả của các thiết chế văn hóa, truyền thanh nội bộ, Nhà văn hóa, v.v. Bảo đảm tốt tiêu chuẩn đời sống văn hóa, tinh thần của bộ đội theo Thông tư 104/2014/TT-BQP của Bộ Quốc phòng, góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần cho bộ đội.

Sư đoàn thường xuyên phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương đẩy mạnh xây dựng môi trường văn hóa trong Đơn vị gắn với Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Phát huy truyền thống “Quân với Dân như cá với nước”, Sư đoàn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị duy trì mối quan hệ đoàn kết với cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương trên địa bàn đóng quân; duy trì hiệu quả các hoạt động giao lưu, kết nghĩa. Hằng năm, Sư đoàn phối hợp với Ban Chỉ đạo “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” của địa phương để xây dựng các quy ước, kế hoạch, quy chế hoạt động; thăm, tặng quà các gia đình chính sách, có hoàn cảnh khó khăn ở địa phương, v.v. Hưởng ứng phong trào thi đua “Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới” do Quân ủy Trung ương phát động, Sư đoàn tổ chức cho cán bộ, chiến sĩ tham gia lao động giúp dân, kết hợp với tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tu sửa đường giao thông nông thôn, nạo vét kênh mương nội đồng, phục vụ sản xuất, v.v. Đặc biệt, hoạt động phối hợp với Đoàn Thanh niên địa phương tu sửa Đài tưởng niệm, Nghĩa trang Liệt sĩ, “Nhà Tình thương”; khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho nhân dân thuộc diện gia đình chính sách, hộ nghèo,... được nhân dân nhiệt tình hưởng ứng. Từ năm 2012 đến năm 2017, đã có hàng nghìn lượt cán bộ, chiến sĩ tham gia, với hơn 10.000 ngày công, tổng kinh phí hơn 02 tỷ đồng; sửa chữa chống dột được 21 căn Nhà Tình nghĩa. Thường xuyên nắm chắc tình hình địa bàn, kịp thời giải quyết những vướng mắc phát sinh hoặc vi phạm kỷ luật quan hệ quân dân. Nhờ đó, đã xây dựng được môi trường văn hóa vui tươi, lành mạnh ở cả đơn vị và địa phương, góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, địa bàn an toàn.

Những kết quả và kinh nghiệm xây dựng môi trường văn hóa gắn với thực hiện Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trong 25 năm qua³ là tiền đề quan trọng để Sư đoàn 9, Quân đoàn 4 tiếp tục xây dựng Đơn vị vững mạnh toàn diện, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Đại tá NGUYỄN VĂN LỘC, Chính ủy Sư đoàn

_______________

1 - Trọng tâm là Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) về “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”; Nghị quyết Trung ương 9 (khóa XI) về “Xây dựng và phát triển văn hóa con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”; Nghị quyết 23-NQ/TW của Bộ Chính trị về “Tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới”.

2 - Một học: Học tập tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ Quân đội, đơn vị và bản thân. Hai làm: Làm vì Tổ quốc, vì nhân dân, vì Quân đội, đơn vị và làm vì sự trưởng thành của bản thân. Ba yêu: Yêu phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”; yêu nhiệm vụ đang thực hiện; yêu đơn vị, yêu đồng chí, đồng đội. Bốn nói: Nói không với tư tưởng dao động, ngại khó, ngại khổ, động cơ phấn đấu không đúng đắn, nói đúng, nói trúng, nói phải đi đôi với làm; nói không với tự do, tùy tiện, vi phạm kỷ luật; nói không với bè phái, cục bộ; nói không với lãng phí.

3 - Tổng kết 25 năm (1992 - 2017) thực hiện Cuộc vận động, Sư đoàn được Bộ Quốc phòng tặng Bằng khen.