Nhận thức đúng vị trí, vai trò của cán bộ quân sự xã, phường, thị trấn (gọi chung là cấp xã), những năm qua, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 7, cấp ủy, chính quyền các địa phương trên địa bàn luôn quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ này và xác định đây là một nội dung quan trọng; đồng thời, là nhân tố quyết định việc hoàn thành nhiệm vụ quân sự ở địa phương, cơ sở.

Học viên đào tạo cán bộ quân sự cấp xã của Quân khu 7 tìm hiểu truyền thống và tiêu chí đào tạo. (Nguồn: qdnd.vn)

Quân khu 7 là địa bàn trọng điểm về kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh (QP-AN) của cả nước, gồm 08 tỉnh và thành phố Hồ Chí Minh, 1.339 xã, phường, thị trấn, với dân số trên 18,7 triệu người; trong đó, có 317 xã trọng điểm về QP-AN, có hơn 600 km đường biên giới giáp với Cam-pu-chia. Những đặc điểm đó chi phối rất lớn đến nhiệm vụ quân sự, quốc phòng (QS,QP) của Quân khu, đòi hỏi phải xây dựng đội ngũ cán bộ (ĐNCB) quân sự cấp xã đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu, có chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ QS,QP địa phương, bảo vệ Tổ quốc.

Thực tế trên địa bàn Quân khu cho thấy, từ năm 2002 về trước, ĐNCB quân sự cấp xã chưa được quy hoạch, đào tạo cơ bản; hầu hết đều trưởng thành từ lực lượng dân quân, bộ đội xuất ngũ; trình độ lý luận chính trị, kiến thức kinh tế - xã hội, QS,QP địa phương còn nhiều mặt hạn chế, nên vai trò làm tham mưu cho cấp ủy, chính quyền cơ sở lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác quân sự chưa chủ động, kịp thời. Bên cạnh đó, ĐNCB quân sự cấp xã không tránh khỏi tác động của sự chuyển dịch cơ cấu lao động xã hội và mặt trái của kinh tế thị trường, cùng hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, v.v.

Từ năm 2003, quán triệt và thực hiện Chỉ thị 34/CT-BQP, ngày 09-6-2003 “Về nhiệm vụ đào tạo chỉ huy trưởng quân sự xã, phường, thị trấn”, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh (BTL) Quân khu cùng cấp ủy, chính quyền các địa phương trên địa bàn đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, quyết liệt bằng nhiều chủ trương, giải pháp đồng bộ nên đã xây dựng gắn với đào tạo ĐNCB quân sự cấp xã đảm bảo số lượng, chất lượng và cơ cấu. Hiện nay, tuyệt đại đa số đội ngũ này có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, lối sống trong sạch lành mạnh; có kiến thức cơ bản, toàn diện về chuyên ngành quân sự; có phương pháp, tác phong công tác phù hợp, đủ khả năng tham mưu cho cấp ủy, chính quyền cấp xã tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ quân sự ở cơ sở. Tính đến hết năm 2013, toàn Quân khu có 88,31% cán bộ chỉ huy trưởng, chỉ huy phó Ban Chỉ huy Quân sự (CHQS) cấp xã qua đào tạo trung cấp, cao đẳng, đại học ngành Quân sự cơ sở; cán bộ cơ bản được trẻ hóa (tuổi đời từ 18 đến 35 chiếm 71,26%, từ 36 đến 45 chiếm 23,62%). Những kết quả đó đã góp phần trực tiếp vào việc xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh; đồng thời, tạo cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của lực lượng vũ trang địa phương, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong mọi tình huống.

Từ thực tiễn xây dựng ĐNCB quân sự cấp xã, Quân khu rút ra được một số kinh nghiệm sau:

1. Nhận thức đúng về vị trí, vai trò của ĐNCB quân sự cấp xã, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong công tác xây dựng ĐNCB này. ĐNCB quân sự cấp xã là một bộ phận của đội ngũ công chức tại địa phương, đồng thời là cán bộ lực lượng vũ trang công tác ở cơ sở, trực tiếp tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền cùng cấp lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và thực hiện toàn diện nhiệm vụ quân sự ở cơ sở. Vì vậy, xây dựng ĐNCB quân sự cấp xã vững mạnh là điều kiện quan trọng, yếu tố trực tiếp để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quân sự ở cơ sở, góp phần hoàn thành nhiệm vụ QP-AN ở địa phương, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc, đảm bảo giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, góp phần tăng trưởng kinh tế, xây dựng địa phương phát triển toàn diện. Do nhận thức đúng về vị trí, vai trò của ĐNCB cấp xã nên trong thời gian qua, Đảng ủy, BTL Quân khu luôn xác định việc chăm lo xây dựng ĐNCB quân sự cấp xã là một nội dung công tác quan trọng, vừa mang tính thường xuyên, lâu dài, vừa mang tính cấp thiết. Theo đó, cùng với quán triệt các nghị quyết, chỉ thị, kế hoạch của trên, Quân khu luôn bám sát nhiệm vụ, đặc điểm từng địa phương để cụ thể hóa bằng các chương trình, kế hoạch, chỉ tiêu, biện pháp phù hợp. Đến nay, Quân khu đã ban hành 24 văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện nhiệm vụ đào tạo ĐNCB quân sự cấp xã. Cơ quan quân sự (CQQS) các cấp đã kịp thời tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương ban hành các nghị quyết, chỉ thị, quy chế, hướng dẫn cụ thể đối với từng đối tượng. Cùng với sự vào cuộc của các ban, ngành trong triển khai thực hiện đã tạo sự thống nhất, đồng bộ trong tất cả các khâu, các bước của công tác xây dựng ĐNCB quân sự cấp xã. Hơn 10 năm qua, Quân khu đã đầu tư kinh phí cho công tác đào tạo ĐNCB quân sự cấp xã hơn 233 tỷ đồng; trong đó, các địa phương đầu tư hơn 50 tỷ đồng củng cố thao trường, bãi tập, nơi ăn ở, sinh hoạt và hơn 31 tỷ đồng hỗ trợ cán bộ đi đào tạo. Thực hiện có hiệu quả Quyết định 799/QĐ-TTg, ngày 25-5-2011 của Thủ tướng Chính phủ về “Đề án đào tạo cán bộ quân sự Ban CHQS xã, phường, thị trấn trình độ cao đẳng, đại học ngành quân sự cơ sở đến năm 2020 và những năm tiếp theo”, Quân khu đã thành lập Ban Chỉ đạo và ban hành quy chế hoạt động, triển khai Công văn 1231/BTL-DQTV, ngày 01-8-2011 về thực hiện Đề án của Thủ tướng Chính phủ. Trên cơ sở đó, CQQS các cấp đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền cùng cấp quán triệt, triển khai nhiệm vụ đào tạo ĐNCB quân sự cấp xã; thành lập Ban Chỉ đạo đào tạo và bổ sung thành phần, nhiệm vụ cho Ban Tuyển sinh Quân sự theo Quyết định 188/QĐ-BQP, ngày 28-01-2005 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.

2. Thường xuyên làm tốt công tác quy hoạch, lựa chọn nguồn, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng ĐNCB quân sự cấp xã. Đảng ủy, BTL Quân khu cùng cấp ủy, chính quyền các địa phương trên địa bàn luôn nắm vững quan điểm, tích cực chỉ đạo cơ sở gắn xây dựng ĐNCB với kiện toàn tổ chức; xây dựng ĐNCB với xây dựng đội ngũ đảng viên; tạo nguồn cán bộ với nguồn phát triển đảng viên. Theo đó, Quân khu chỉ đạo CQQS cấp tỉnh, huyện chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành địa phương tiến hành khảo sát chất lượng, hiệu quả công tác của ĐNCB quân sự cấp xã và tham mưu cho cấp ủy, chính quyền điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, kịp thời bố trí, sử dụng cán bộ đúng chức danh đào tạo. Các địa phương vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo luôn chủ động thực hiện tốt công tác quy hoạch, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tại chỗ, chú trọng đối với con em đồng bào dân tộc thiểu số. Hằng năm, BTL Quân khu chỉ đạo nâng cao chất lượng tuyển quân, tăng tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp cao đẳng, đại học nhập ngũ để tạo nguồn cán bộ lâu dài cho địa phương. Mặt khác, thông qua các hoạt động xã hội, các phong trào thi đua của các địa phương để phát hiện những người có phẩm chất, năng lực đưa vào nguồn quy hoạch số cán bộ này. Trong công tác quy hoạch, đào tạo, sử dụng, CQQS đã phối hợp với các ban, ngành tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương chỉ đạo thực hiện đúng cơ cấu: Chỉ huy trưởng quân sự xã là thành viên Ủy ban nhân dân xã; Bí thư Đảng ủy xã kiêm nhiệm Chính trị viên; Bí thư Đoàn Thanh niên xã kiêm nhiệm Chính trị viên phó; Chỉ huy phó là cán bộ không chuyên trách hoặc chuyên trách được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh bố trí.

Cùng với đó, Quân khu tập trung chỉ đạo nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng ĐNCB quân sự cấp xã thông qua việc phối hợp, liên kết với Trường Đại học Nguyễn Huệ, Trường Quân sự Quân khu và các trường quân sự tỉnh, thành phố. Nội dung đào tạo luôn đảm bảo theo chương trình quy định, chú trọng sát với nhiệm vụ quân sự ở cơ sở, coi trọng bồi dưỡng phương pháp tư duy, phương pháp giải quyết công việc, thành thục các kỹ năng quân sự. Việc đổi mới phương pháp giảng dạy phù hợp với đối tượng đào tạo, cập nhật những vấn đề mà thực tiễn đang đặt ra; sát với chức trách, nhiệm vụ của cán bộ quân sự cấp xã, như: nắm tình hình, tham mưu đúng, trúng, xử lý đúng, kịp thời, hiệu quả các vấn đề quân sự và an ninh ở cơ sở, địa phương. Trong quá trình đào tạo, các trường luôn kết hợp chặt chẽ giữa học tập với rèn luyện kỷ luật, xây dựng nền nếp chính quy; thực hiện chủ trương đào tạo gắn với sử dụng, đào tạo chính quy gắn với đào tạo tại chức, học tại trường với bồi dưỡng tại cơ sở, cấp trên bồi dưỡng cấp dưới; phát huy tính tích cực, tự giác, tự học của học viên để nâng cao kiến thức, trình độ nghiệp vụ theo yêu cầu chức trách, nhiệm vụ được giao.

3. Tăng cường rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực chuyên môn, tác phong công tác cho ĐNCB quân sự cấp xã. Cấp ủy, người chỉ huy, chính ủy, chính trị viên và cơ quan chính trị các cấp luôn tập trung làm tốt việc quán triệt các nghị quyết, chỉ thị, quyết định của cấp trên, mà trọng tâm là kiến thức chuyên ngành cho ĐNCB quân sự cấp xã bằng nhiều hình thức, biện pháp phù hợp. Cùng với đó, gắn với việc giáo dục chính trị - tư tưởng theo nội dung, chương trình đã xác định. Thông qua các hoạt động thực tiễn, như: diễn tập khu vực phòng thủ cấp tỉnh, cấp huyện, diễn tập chiến đấu ngắn, cho giống bài khác trị an cấp xã, huấn luyện dân quân tự vệ, tổ chức tập huấn, hội thi,... để nâng cao năng lực chuyên môn cho ĐNCB quân sự cấp xã. Do đặc điểm ĐNCB quân sự cấp xã trực tiếp thực hiện nhiệm vụ quân sự: tuyển quân, huấn luyện dân quân tự vệ, giáo dục quốc phòng và an ninh,... phải thường xuyên tiếp xúc với nhân dân nên Quân khu chỉ đạo CQQS các địa phương chú trọng rèn luyện ĐNCB quân sự cấp xã về tác phong công tác, tự tin, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trước công việc. Đến nay, hầu hết ĐNCB này có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thần trách nhiệm cao, khiêm tốn, giản dị trong lối sống, mẫu mực trong lời nói và hành động; có phong cách làm việc khoa học, năng lực hoạt động thực tiễn, gắn bó máu thịt với nhân dân, là lực lượng nòng cốt, quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ quân sự ở cơ sở,… Cùng với đó, cấp ủy các cấp coi trọng công tác kiểm tra, giám sát, quản lý theo phân cấp, đánh giá đúng thực trạng tình hình chính trị, tư tưởng và chất lượng, hiệu quả công tác của từng cán bộ quân sự thông qua đánh giá của cấp ủy, chính quyền cơ sở và sự tín nhiệm của nhân dân. Từ đó, có kế hoạch bồi dưỡng, đào tạo, bổ nhiệm cán bộ một cách khách quan, công tâm, chính xác.

4. Làm tốt công tác chính sách, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho ĐNCB quân sự cấp xã. Cùng với việc thực hiện tốt chế độ, chính sách cán bộ và hậu phương quân đội theo đúng quy định đã ban hành, Quân khu luôn chỉ đạo, khuyến khích CQQS các cấp căn cứ vào điều kiện cụ thể và trên cơ sở tận dụng mọi nguồn lực để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho ĐNCB quân sự cấp xã; ưu tiên giúp đỡ các trường hợp khó khăn, cán bộ ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo,... Cấp ủy, chỉ huy CQQS các cấp luôn chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các địa phương thường xuyên quan tâm đến tâm tư, nguyện vọng của cán bộ để giải quyết phù hợp, nhằm động viên, khích lệ tinh thần khắc phục khó khăn, phấn đấu vươn lên của mỗi người. Thông qua đó, BTL Quân khu, cấp ủy, chính quyền các địa phương tiếp tục chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện các chế độ, chính sách đối với ĐNCB quân sự cấp xã, thiết thực góp phần vào việc hoàn thành nhiệm vụ quân sự ở cơ sở trong điều kiện mới.

Đại tá, TS. ĐẬU VĂN NẬM, Phó Chủ nhiệm Chính trị Quân khu