Ngày 20/12/1993, Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Đà Nẵng trực thuộc Trường Quân sự Quân khu 5 được thành lập, có nhiệm vụ quản lý, giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên các trường trên địa bàn Thành phố Đà Nẵng. Từ năm 2018, theo quyết định của trên, Nhà trường còn đảm nhiệm giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên các trường trên địa bàn các tỉnh: Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định và Đắk Lắk. Trong suốt 30 năm qua, bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 5, Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh, các cơ quan chức năng của Quân khu, Nhà trường đã phối hợp chặt chẽ với các trường liên kết, thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên; trở thành một trong những trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh hàng đầu của cả nước. Tính đến tháng 10/2023, Nhà trường đã tổ chức được 344 khóa, cho hơn 337.500 sinh viên; kết quả có 99,89% sinh viên được cấp chứng chỉ; trong đó, hơn 67% khá, giỏi, xuất sắc, góp phần giáo dục lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, trang bị những kiến thức cơ bản về quốc phòng, an ninh và những kỹ năng quân sự cần thiết cho sinh viên, phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong đại dịch Covid-19 vừa qua, Nhà trường đã nỗ lực hoàn thành “nhiệm vụ kép”: thực hiện tốt nhiệm vụ tổ chức khu cách ly tập trung cho công dân và hoàn thành nhiệm vụ giáo dục quốc phòng và an ninh trực tuyến cho sinh viên theo kế hoạch, được Quân khu, cấp ủy, chính quyền địa phương đánh giá rất cao. Với thành tích đạt được, Trung tâm đã được Nhà nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhì (năm 2013), hạng Ba (năm 2007); Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen (năm 2011); Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 khen tặng nhiều phần thưởng cao quý. Để có được kết quả đó, những năm qua, Trung tâm luôn tích cực, chủ động, sáng tạo, khắc phục mọi khó khăn; thường xuyên đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục với nhiều giải pháp đồng bộ, hiệu quả.

Hội nghị liên kết giáo dục quốc phòng và an ninh với các trường trên địa bàn năm học 2020 – 2021

Trước hết, Đảng ủy, Ban Giám hiệu Nhà trường tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác quan trọng này bằng nhiều chủ trương, biện pháp, chỉ tiêu phù hợp. Quán triệt, triển khai toàn diện, hiệu quả các văn bản của trên về công tác giáo dục quốc phòng và an ninh¹, Nhà trường tập trung ổn định tổ chức, biên chế của Trung tâm; ban hành nhiều văn bản, quy định, cụ thể hóa công tác này sát thực tế, yêu cầu nhiệm vụ; phân công các cơ quan, khoa giáo viên trong tổ chức quản lý, điều hành công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên theo đúng chức năng, nhiệm vụ. Thường xuyên thực hiện tốt công tác quán triệt, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, khoa giáo viên, đơn vị đối với công tác này. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các trường liên kết để chủ động xây dựng kế hoạch môn học, làm tốt công tác chuẩn bị, thống nhất biện pháp quản lý sinh viên, giải quyết kịp thời những phát sinh trong mỗi khóa học. Sau mỗi khóa học, Nhà trường chỉ đạo các cơ quan, khoa giáo viên, đơn vị tổ chức đối thoại dân chủ với sinh viên; rút kinh nghiệm chặt chẽ, nghiêm túc, đánh giá thực chất những mặt đạt được, chỉ rõ những hạn chế để tìm nguyên nhân và đề ra phương hướng, biện pháp khắc phục nhằm không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên.

Hai là, đẩy mạnh đổi mới nội dung, phương pháp dạy - học. Trên cơ sở khung nội dung, chương trình theo quy định, Nhà trường thường xuyên cập nhật, bổ sung kịp thời sự phát triển mới của nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc vào nội dung giảng dạy; đẩy mạnh đổi mới phương pháp giảng dạy, kiểm tra đánh giá kết quả; phát huy tính chủ động, sáng tạo của sinh viên theo phương châm “dạy thực chất, học thực chất, đánh giá kết quả thực chất”, lấy chất lượng, hiệu quả dạy - học là mục tiêu hàng đầu. Do đặc thù môn học hoàn toàn mới với đa số sinh viên và quỹ thời gian ngắn, nên yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học đòi hỏi cao hơn. Vì vậy, Nhà trường lựa chọn, phân công những giáo viên có trình độ, nhiều kinh nghiệm, năng lực sư phạm tốt để giảng dạy môn học này. Chú trọng nâng cao chất lượng bài giảng, bảo đảm kết cấu cân đối giữa các khối kiến thức với dung lượng của từng bài giảng và phù hợp với quỹ thời gian toàn khóa học; 100% các bài giảng lý thuyết phải đạt đủ ba tiêu chí: phương pháp dạy học tích cực, giáo án điện tử và bản đồ tư duy. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong nghiên cứu, khai thác thông tin, tư liệu, biên soạn bài giảng điện tử, mô phỏng các tình huống chiến đấu, động tác kỹ thuật, chiến thuật bộ binh,... tăng tính trực quan, sinh động bằng những hình ảnh, video ngắn minh họa sát với nội dung.

Trong quá trình lên lớp, Nhà trường đề cao việc sử dụng tích hợp nhiều phương pháp dạy học trong mỗi bài giảng; chú trọng vận dụng linh hoạt, sáng tạo các phương pháp dạy học tích cực, lấy người học làm trung tâm, khắc phục lối truyền thụ một chiều, tăng tính đối thoại, tương tác giữa giáo viên với sinh viên, phát huy vai trò tích cực, tự giác của sinh viên trong quá trình học tập. Đối với các nội dung thực hành đặc thù đòi hỏi yêu cầu cao về chuẩn hóa kỹ năng, động tác kỹ thuật, chiến thuật và sự phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ giữa từng người, tổ, tiểu đội và phân đội, như: điều lệnh, kỹ thuật, chiến thuật, thuốc nổ, bắn súng, võ thuật,… Nhà trường kết hợp phương pháp giáo dục truyền thống với nêu những kinh nghiệm hay, tình huống sáng tạo, cách thức vận dụng cụ thể trong thực tế chiến đấu; kiên trì uốn nắn, sửa sai để đạt kết quả cao nhất, bảo đảm an toàn tuyệt đối. Trong đánh giá kết quả, quan điểm nhất quán của Nhà trường là không chạy theo thành tích, kiên quyết “nói không với tiêu cực trong thi cử”. Thực hiện quan điểm đó, Nhà trường đã xây dựng hoàn chỉnh ngân hàng đề thi môn giáo dục quốc phòng và an ninh; thường xuyên bổ sung, cập nhật nội dung mới, sát với đối tượng. Chỉ đạo các cơ quan, khoa giáo viên tổ chức thi, kiểm tra chặt chẽ, đánh giá kết quả thực chất; kiên quyết xử lý nghiêm những hành vi tiêu cực, vi phạm quy chế, gian lận trong học tập, thi cử.

Huấn luyện động tác dò, gỡ mìn cho sinh viên Trường Đại học Đông Á Đà Nẵng

Cùng với đó, Nhà trường chú trọng đổi mới phương pháp quản lý, rèn luyện để phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của sinh viên trong việc vận dụng kiến thức vào thực hành và thông qua thực hành để tiếp thu lý thuyết. Kết hợp chặt chẽ giữa công tác giáo dục, quán triệt nhiệm vụ, xây dựng quyết tâm, ý thức tự giác, trách nhiệm với duy trì, quản lý sinh viên thực hiện thống nhất các chế độ, quy định trong sinh hoạt, học tập, công tác theo Điều lệnh quản lý bộ đội ngay từ đầu khóa học để sinh viên nhanh chóng hòa nhập với môi trường quân ngũ, rèn luyện tính tổ chức, tính kỷ luật và tác phong chính quy; coi đây là một tiêu chí quan trọng trong đánh giá kết quả môn học của từng sinh viên. Thường xuyên chăm lo xây dựng môi trường văn hóa sư phạm quân sự “mẫu mực, chính quy, thân thiện”; nêu cao tính tiền phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ các cấp, trên nền tảng các mối quan hệ thầy - trò, cán - binh, đồng đội, để xây dựng các mối quan hệ lành mạnh, bền vững trong đơn vị. Ngoài ra, Nhà trường và Ban Giám đốc Trung tâm thường xuyên tổ chức các hoạt động ngoại khóa cho sinh viên, như: nói chuyện truyền thống, tổ chức thi tìm hiểu, giao lưu văn hóa - văn nghệ, thể dục - thể thao và tham gia các hoạt động xã hội,... giúp sinh viên nhanh chóng hòa nhập, gắn học đi đôi với hành, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, rèn luyện tại Nhà trường.

Ba là, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, cán bộ kiêm giảng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Đây là yếu tố quan trọng, quyết định chất lượng giáo dục quốc phòng và an ninh ở Trung tâm cả trước mắt và lâu dài; là nội dung quan trọng trong tổng thể quy hoạch xây dựng đội ngũ cán bộ, giáo viên của Nhà trường nhiều năm qua. Theo đó, căn cứ vào tình hình thực tiễn, Nhà trường luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác quy hoạch, tạo nguồn, đề nghị trên cử cán bộ, giáo viên đi học tập, bồi dưỡng để nâng cao trình độ; kết hợp vừa kiện toàn, vừa bồi dưỡng và đặt ra yêu cầu đòi hỏi cao đối với đội ngũ cán bộ, giáo viên trực tiếp giảng dạy môn giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên.

Song song với đó, Nhà trường thường xuyên duy trì nền nếp tập huấn, bồi dưỡng tại chỗ, kết hợp cử cán bộ, giáo viên tham gia các lớp tập huấn do Vụ Giáo dục Quốc phòng và An ninh/Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức. Tăng cường hoạt động phương pháp, duy trì dự giờ, bình giảng, hội giảng để đội ngũ cán bộ, giáo viên học hỏi, trao đổi kinh nghiệm, phương pháp giảng dạy. Hằng năm, Nhà trường tổ chức hội thi giáo viên giỏi, cán bộ quản lý giỏi, coi đây là một hướng quan trọng để bồi dưỡng, nâng cao năng lực toàn diện cho đội ngũ cán bộ, giáo viên. Đồng thời, kịp thời động viên, khuyến khích, tạo điều kiện cho cán bộ, giáo viên học tập, nghiên cứu cập nhật những kiến thức, thông tin mới về quốc phòng, an ninh để không ngừng nâng cao trình độ. Đội ngũ cán bộ, giáo viên luôn chủ động, tự giác tu dưỡng, rèn luyện về phẩm chất, năng lực, kỹ năng sư phạm; phấn đấu giỏi về chuyên môn, mẫu mực về nếp sống, kỷ luật và tác phong quân nhân. Hiện nay, 100% cán bộ, giáo viên trực tiếp giảng dạy môn giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên có trình độ đại học trở lên; trong đó có hơn 30% sau đại học.

Bốn là, chú trọng đầu tư bảo đảm cơ sở vật chất cho công tác giáo dục quốc phòng và an ninh; từng bước hiện đại hóa trang thiết bị dạy - học. Hằng năm, cùng với nguồn kinh phí trên cấp, Nhà trường chủ động khai thác, huy động các nguồn lực để đầu tư mua sắm trang thiết bị dạy học, tài liệu, mô hình, học cụ; cải tạo giảng đường, thao trường, bãi tập; nhất là máy bắn tập TB95, cài đặt phần mềm kiểm tra bắn súng tiểu liên AK trên thiết bị bắn tập MBT03, nâng cấp hệ thống máy tính, thiết bị trình chiếu trên giảng đường,... đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên. Phát huy tốt phong trào nghiên cứu, cải tiến mô hình học cụ với nhiều sáng kiến đã được ứng dụng hiệu quả, như: mô hình vũ khí tự tạo, giá tập bắn súng tiểu liên AK, v.v. Hệ thống cơ sở hạ tầng, sửa chữa doanh trại cũng được Nhà trường đầu tư, xây dựng, nâng cấp; đồng thời, bảo đảm đầy đủ, đồng bộ quân trang, vật chất dùng chung, các thiết chế văn hóa, khu vui chơi, giải trí, sân chơi thể thao, phòng đọc internet,… đáp ứng tốt đời sống vật chất, tinh thần cho sinh viên trong quá trình học tập, rèn luyện tại Trường.

Kết quả, kinh nghiệm trong 30 năm thực hiện nhiệm giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên là cơ sở, động lực để Trường Quân sự Quân khu 5 nói chung, Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Đà Nẵng nói riêng tiếp tục nỗ lực, phấn đấu nâng cao hơn nữa chất lượng công tác giáo dục phòng và an ninh cho sinh viên trong tình hình mới.

Đại tá HUỲNH ĐÔN, Hiệu trưởng Nhà trường, Giám đốc Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Đà Nẵng
__________________

1 - Chỉ thị số 12-CT/TW, ngày 03/5/2007 của Bộ Chính trị về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục quốc phòng và an ninh trong tình hình mới”; Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh (năm 2013); Nghị định số 139/2020/NĐ-CP, ngày 27/11/2020 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 13/2014/NĐ-CP, ngày 25/02/2014 của Chính phủ quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh, v.v.