Trước yêu cầu của công tác tìm kiếm, cứu nạn và một số nhiệm vụ khác về đường không của Quân đội và đất nước, ngày 01-9-1979, Trung tâm Quốc gia Huấn luyện tìm kiếm cứu nạn đường không được thành lập, trên cơ sở Đội Nhảy dù của Bộ Tham mưu, Quân chủng Phòng không - Không quân. Trải qua 40 năm xây dựng, trưởng thành, các thế hệ cán bộ, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân viên quốc phòng, chiến sĩ của Trung tâm luôn nêu cao tinh thần đoàn kết, tích cực, chủ động khắc phục khó khăn, xây dựng Đơn vị vững mạnh, hoàn thành thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Đến nay, Trung tâm đã đào tạo cho Ủy ban Quốc gia tìm kiếm cứu nạn trên 600 cán bộ, nhân viên; đào tạo trên 1.200 nhân viên kỹ thuật dù - tìm kiếm cứu nạn đường không cho các đơn vị bay trong Quân chủng Phòng không - Không quân; phối hợp huấn luyện nhảy dù cho trên 62.300 lượt phi công và các thành phần công tác trên không; liên kết đào tạo hàng nghìn sĩ quan dù, vận động viên nhảy dù cho các đơn vị trong toàn quân và các câu lạc bộ hàng không, v.v. Đồng thời, phối hợp với các đơn vị của Quân chủng và lực lượng khác có liên quan thực hiện hàng trăm chuyến bay cứu trợ, cứu nạn trong các đợt bão, lũ lụt lớn; tìm kiếm, cứu nạn phi công gặp nạn khi làm nhiệm vụ. Ghi nhận thành tích đó, Trung tâm vinh dự được Ủy ban Quốc gia tìm kiếm cứu nạn, Bộ Quốc phòng, Quân chủng Phòng không - Không tặng nhiều phần thưởng cao quý¹.

Huấn luyện cứu nạn tại bể đa năng

Để có kết quả đó, trước hết, Trung tâm tập trung xây dựng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, xem đây là nhân tố quan trọng hàng đầu, có ý nghĩa quyết định chất lượng, kết quả thực hiện nhiệm vụ. Huấn luyện tìm kiếm cứu nạn đường không, huấn luyện nhảy dù có tính chất phức tạp, nguy hiểm, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cao, yêu cầu rất khắt khe. Ý thức rõ đặc điểm, nhiệm vụ được giao, Trung tâm luôn coi trọng và làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, chiến sĩ, nhất là số cán bộ, giáo viên, nhân viên trực tiếp tham gia huấn luyện và nhảy dù. Trong đó, tập trung quán triệt, giáo dục để cán bộ, chiến sĩ nhận thức sâu sắc về vị trí, ý nghĩa, tầm quan trọng, sự đòi hỏi bức thiết về công tác tìm kiếm, cứu nạn đường không, cũng như tính chất phức tạp của nhiệm vụ, v.v. Từ đó, xây dựng bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm, lòng dũng cảm, tinh thần đoàn kết, tự lực, tự cường, khắc phục khó khăn cho cán bộ, giáo viên, nhân viên chuyên môn kỹ thuật, chiến sĩ trong thực hiện nhiệm vụ. Để đạt hiệu quả cao, Trung tâm tăng cường giáo dục, quán triệt nhiệm vụ; chú trọng kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục chính trị với giáo dục truyền thống, giáo dục với quản lý rèn luyện kỷ luật, hướng dẫn hành động cho bộ đội.

Cùng với giáo dục chính trị, tư tưởng, Trung tâm chú trọng phát huy vai trò gương mẫu, đi đầu của đội ngũ cán bộ, đảng viên; xây dựng cho cán bộ, giáo viên, nhân viên niềm tin vững chắc, lòng quả cảm, tinh thần đoàn kết, hiệp đồng chặt chẽ, tạo sự thống nhất về ý chí và hành động trong thực hiện nhiệm vụ khó khăn, phức tạp này. Đảng ủy Trung tâm thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, lãnh đạo tập thể và có gắn trách nhiệm rõ từng cá nhân phụ trách; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy các cấp, kịp thời phát hiện, ngăn ngừa các trường hợp có dấu hiệu vi phạm, v.v. Nhờ đó, trong suốt 40 năm qua, các thế hệ cán bộ, giáo viên, nhân viên của Trung tâm luôn có nhận thức tốt, yên tâm công tác, ý thức tổ chức kỷ luật nghiêm, quyết tâm cao trong thực hiện nhiệm vụ. Hằng năm, Đảng bộ Trung tâm đều đạt trong sạch, vững mạnh, tỉ lệ đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ đạt trên 90%. Đây là cơ sở, điều kiện tiên quyết để Trung tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Hai là, tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện, đào tạo. Đặc thù công tác huấn luyện tìm kiếm, cứu nạn đường không và huấn luyện nhảy dù đòi hỏi sự hiệp đồng chặt chẽ, động tác, kỹ thuật cần sự chính xác cao,... nếu xảy ra sơ xuất dù là nhỏ nhất cũng sẽ gây hậu quả nghiêm trọng. Với nhận thức đó, thời gian qua, Trung tâm quán triệt và cụ thể hóa triển khai thực hiện nghiêm chủ trương, định hướng của cấp trên về công tác huấn luyện tìm kiếm, cứu nạn đường không phù hợp với đặc thù nhiệm vụ. Trên cơ sở Nghị quyết 765-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương, Nghị quyết 558-NQ/ĐU của Đảng ủy Quân chủng về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo” và các chỉ thị, kế hoạch, hướng dẫn về công tác huấn luyện của Bộ Tham mưu Quân chủng, hằng năm, Đảng ủy Trung tâm đều ra nghị quyết chuyên đề lãnh đạo nhiệm vụ huấn luyện, xác định rõ chủ trương, chỉ tiêu, biện pháp lãnh đạo và các khâu đột phá. Ban Chỉ huy Trung tâm chỉ đạo các cơ quan, bộ phận xây dựng kế hoạch, nội dung, chương trình; tích cực đổi mới các khâu, các bước, từ công tác chuẩn bị, tổ chức điều hành, đến bảo đảm cơ sở vật chất huấn luyện. Đồng thời, coi trọng việc bồi dưỡng, tập huấn cho cán bộ, giáo viên, nhân viên; tập trung nâng cao trình độ, kiến thức chuyên ngành và những kỹ năng cần thiết, như: câu, vớt, leo núi, thoát hiểm trên không, dưới nước, v.v. Trong quá trình huấn luyện, các bộ phận luôn bám sát phương châm “cơ bản, thiết thực, vững chắc, an toàn, tiết kiệm”, coi trọng huấn luyện đồng bộ và chuyên sâu; chú trọng tổ chức bình giảng, rút kinh nghiệm trong giảng dạy, huấn luyện, không ngừng nâng cao chất lượng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ ngày càng cao.

Huấn luyện gấp dù

Đối với thực hành huấn luyện tìm kiếm, cứu nạn đường không, ngoài việc huấn luyện thuần thục kỹ năng cá nhân, Trung tâm dành nhiều thời gian cho huấn luyện hiệp đồng tập thể giữa các bộ phận, từ chỉ huy, điều hành, đến cơ động, triển khai tìm kiếm và cứu người bị nạn. Do đặc thù nhiệm vụ, nên Trung tâm luôn chú trọng huấn luyện trên các loại địa địa hình phức tạp, như: rừng rậm, núi cao, địa hình bị cô lập, dưới mặt nước, biển xa,... để rèn luyện kỹ năng, trình độ xử lý, giải quyết cho các đối tượng tham gia. Với huấn luyện nhảy dù, cùng với rèn luyện nâng cao thể lực, sức khỏe, tâm lý, Trung tâm trang bị cho học viên nắm chắc những kiến thức cơ bản, như: lý thuyết nhảy dù, các loại dù, trình tự động tác của người thả dù, nhảy dù, phương pháp xử lý các bất trắc khi nhảy dù, v.v. Khi huấn luyện thực hành nhảy dù, Trung tâm đặc biệt chú trọng để học viên thuần thục, nhuần nhuyễn các kỹ năng cơ bản, từ khâu gấp dù đến động tác rời máy bay, mở dù, kỹ thuật lái dù, động tác tiếp đất, chống gió lôi kéo, xử lý các bất trắc trên không và mặt đất, v.v. Các lần thực hành nhảy dù đều được ghi hình lại để làm tài liệu nghiên cứu, rút kinh nghiệm. Từ năm 2014 đến 2018, các đối tượng được Trung tâm huấn luyện đều đạt 100% yêu cầu, trong đó tỉ lệ khá, giỏi luôn đạt từ 80% trở lên.

Cùng với việc huấn luyện thường xuyên, Trung tâm chú trọng tham gia các cuộc diễn tập tác chiến (có nhảy dù) do Bộ Tổng Tham mưu, Quân chủng tổ chức; diễn tập tìm kiếm cứu nạn đường không của Ủy ban Quốc gia tìm kiếm cứu nạn; diễn tập ứng phó thảm họa thiên tai, cứu trợ nhân đạo do ASEAN tổ chức. Thông qua đó, giúp cán bộ, giáo viên, nhân viên có cơ hội tiếp xúc, làm việc ở nhiều môi trường khác nhau để trải nghiệm, tích lũy kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn, kịp thời tiếp cận, nắm bắt những vấn đề mới. Những năm qua, Trung tâm còn cử nhiều lượt cán bộ, giáo viên đi đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng kỹ thuật tìm kiếm, cứu nạn đường không tại Liên bang Nga, Trung Quốc; dự các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ tìm kiếm, cứu nạn, sự cố thiên tai do Trung tâm Ứng cứu tình trạng khẩn cấp quốc tế Hà Lan và Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương (Hoa Kỳ) tổ chức, góp phần nâng cao trình độ tổ chức, chỉ huy, kỹ năng chuyên môn của đội ngũ cán bộ, giáo viên, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của Trung tâm.

Ba là, thường xuyên quan tâm làm tốt công tác bảo đảm hậu cần, kỹ thuật cho các nhiệm vụ. Hằng năm, Trung tâm phải tiếp nhận, tổ chức huấn luyện nhiều đối tượng, cả trong và ngoài Quân đội; nhiệm vụ huấn luyện phải thực hiện trong môi trường khắc nghiệt, cường độ cao, v.v. Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, Trung tâm đã chủ động xây dựng kế hoạch bảo đảm kỹ thuật, hậu cần cho từng đối tượng, nhiệm vụ, có kế hoạch bổ sung, tăng cường cho các nhiệm vụ đột xuất. Trong điều kiện số lượng phương tiện, trang bị, kỹ thuật và khí tài hiện đại, yêu cầu khai thác, sử dụng khắt khe, nên Trung tâm duy trì và tổ chức thực hiện nghiêm chế độ bảo quản, bảo dưỡng; đăng ký, quản lý và theo dõi sử dụng các trang bị kỹ thuật, vũ khí, khí tài chặt chẽ, nhất là những trang bị đòi hỏi yêu cầu cao về kỹ thuật, an toàn, như: máy mở dù, khí tài dù, ca-bin thoát hiểm dưới nước, mô hình máy bay cẩu vớt, v.v. Để nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng khí tài, trang bị kỹ thuật, Trung tâm chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng nền nếp chính quy công tác kỹ thuật; đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động “Quản lý, khai thác vũ khí, trang bị, kỹ thuật tốt, bền, an toàn, tiết kiệm và An toàn giao thông”; tăng cường công tác kiểm tra an toàn, gắn trách nhiệm của cán bộ, giáo viên, học viên với trang bị được giao quản lý, sử dụng. Nhờ đó, những năm gần đây, Trung tâm không để xảy ra mất an toàn trong huấn luyện và thực hành cứu nạn. Với công tác hậu cần, Trung tâm đẩy mạnh phong trào “Ngành Hậu cần Quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy” bằng nhiều biện pháp thiết thực. Trong đó, chú trọng xây dựng bếp nuôi quân giỏi, quản lý tốt, duy trì chất lượng bữa ăn và đảm bảo an toàn thực phẩm; động viên, khuyến khích bộ đội đẩy mạnh tăng gia, sản xuất, cải thiện đời sống phù hợp với đặc điểm của đơn vị. Tăng cường kiểm tra, giám sát bảo đảm chế độ, tiêu chuẩn, nhất là khẩu phần ăn theo nhiệm vụ của từng đối tượng. Đồng thời, Trung tâm cũng rất chú trọng xây dựng chính quy; duy trì môi trường xanh - sạch - đẹp; giữ nghiêm kỷ luật, xây dựng Trung tâm vững mạnh toàn diện, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ cả thường xuyên và đột xuất.

Thượng tá NGUYỄN THÀNH HIÊN, Chính trị viên Trung tâm
____________

1 - Năm 2010, Bộ Quốc phòng tặng Bằng khen vì hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ từ năm 2009 - 2010; năm 2013, Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố, thiên tai - tìm kiếm cứu nạn tặng Bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong tham gia diễn tập ứng phó thảm họa nhân đạo (ARDEX13) các nước ASEAN tại Việt Nam; năm 2018, Tư lệnh Quân chủng tặng Giấy khen vì đã có thành tích xuất sắc trong công tác ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2013 - 2018, v.v.