Thành lập ngày 22-6-1958, Trung đoàn 230 (thuộc Sư đoàn Phòng không 367) là đơn vị được trang bị pháo tự động 57 mm đầu tiên của Bộ đội Phòng không Việt Nam. Ra đời ở giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, trong bối cảnh khó khăn, thiếu thốn trăm bề, nhưng Trung đoàn đã phát huy tinh thần tự lực, tự cường, chủ động, sáng tạo, nhanh chóng củng cố tổ chức, xây dựng lực lượng, từng bước trưởng thành, lớn mạnh, lập nhiều chiến công xuất sắc, xứng đáng với tên gọi: Đoàn Thống Nhất - lá cờ đầu của Quân chủng Phòng không - Không quân trên mọi mặt trận, góp phần quan trọng vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ vững chắc vùng trời của Tổ quốc.

Trong cuộc đụng đầu lịch sử với đế quốc Mỹ xâm lược, Trung đoàn đã kế thừa truyền thống vẻ vang của “Bộ đội Cao xạ” trong kháng chiến chống Pháp để xây dựng quyết tâm, nghiên cứu, tìm cách đánh táo bạo, khoa học, hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ chiến đấu chống chiến tranh phá hoại miền Bắc của kẻ thù. Đặc biệt, với vai trò là lực lượng cơ động của Quân chủng, Trung đoàn được giao nhiều nhiệm vụ quan trọng: bảo vệ trận địa tên lửa phòng không, giao thông vận chuyển, các mục tiêu yếu địa; trực tiếp tham gia chiến đấu trong đội hình binh chủng hợp thành,… đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Trong suốt chiều dài cuộc kháng chiến, Trung đoàn đã cơ động qua hàng chục tỉnh, thành phố, thực hành đánh hàng nghìn trận, bắn rơi hàng trăm máy bay các loại của địch và là đơn vị bắn rơi nhiều máy bay Mỹ nhất bằng pháo 57 mm. Điều đáng nói là, Trung đoàn đã vinh dự được tham gia nhiều chiến dịch lớn, như: Đường 9 – Nam Lào (1971), Trị - Thiên (1972),… và Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử (1975), góp phần quan trọng vào thắng lợi vẻ vang của dân tộc, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Bước vào thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cùng với tham gia và hoàn thành tốt nhiệm vụ chiến đấu bảo vệ vùng trời biên giới phía Bắc của Tổ quốc, Trung đoàn tích cực điều chỉnh lực lượng và thế trận, đẩy mạnh huấn luyện, bổ sung vũ khí, khí tài,… không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu. Những năm gần đây, trước sự phát triển của yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, Trung đoàn luôn coi trọng phát huy truyền thống vẻ vang; đẩy mạnh đoàn kết, đổi mới, sáng tạo; kịp thời khắc phục khâu yếu, mặt yếu,… phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Với những thành tích đặc biệt xuất sắc, Trung đoàn vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.

Để có được kết quả trên, Đảng ủy, chỉ huy Trung đoàn đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai toàn diện các mặt công tác, với nhiều giải pháp đồng bộ, khâu đột phá; trong đó, tập trung xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, giữ vững lá cờ đầu “Đơn vị Quyết thắng” được hết sức coi trọng.

Trước hết, tập trung xây dựng vững mạnh về chính trị; coi đó là nội dung cốt lõi, xuyên suốt, mang tính quyết định kết quả hoàn thành nhiệm vụ của Đơn vị. Theo đó, Trung đoàn tăng cường chỉ đạo các cơ quan, đơn vị làm tốt việc quán triệt, giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ nắm chắc quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, nhiệm vụ của Quân đội, Quân chủng, Sư đoàn và Đơn vị trong tình hình mới; trên cơ sở đó, thấy rõ thuận lợi, khó khăn cùng âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, nâng cao quyết tâm, trách nhiệm đối với nhiệm vụ bảo vệ vùng trời được phân công. Thực hiện Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới”, các đơn vị chú trọng kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục chính trị với tăng cường các biện pháp nắm, quản lý và giải quyết tình hình tư tưởng phù hợp với từng đối tượng; phát huy hiệu quả hệ thống thiết chế văn hóa, phòng Hồ Chí Minh; kịp thời định hướng tư tưởng, hướng dẫn hành động, xây dựng bản lĩnh, quyết tâm cao cho cán bộ, chiến sĩ trong thực hiện nhiệm vụ. Tập trung xây dựng các tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, hướng trọng tâm vào nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng, lấy cấp ủy cơ sở, chi bộ đại đội chiến đấu làm khâu đột phá. Công tác quản lý, kiểm tra, giám sát đảng viên, tổ chức đảng theo Điều lệ Đảng và phát triển đảng được coi trọng, đảm bảo chặt chẽ, đúng nguyên tắc, quy trình và nâng cao chất lượng. Hằng năm, qua đánh giá chất lượng đảng viên, toàn Đảng bộ Trung đoàn có 100% đảng viên đủ tư cách hoàn thành nhiệm vụ; trong đó, 82% đảng viên hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ. Bên cạnh đó, Trung đoàn chỉ đạo nâng cao chất lượng công tác thi đua - khen thưởng; gắn thực hiện phong trào Thi đua Quyết thắng với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII), Chỉ thị 87-CT/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” cùng các phong trào và cuộc vận động khác. Đồng thời, tích cực, chủ động và có nhiều biện pháp đấu tranh với các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; không để lộ, lọt thông tin, giữ bí mật quân sự; phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương trong quản lý, rèn luyện cán bộ, đảng viên, chiến sĩ; xây dựng đơn vị vững mạnh, địa bàn an toàn. Nhờ đó, cán bộ, đảng viên, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, nhận thức, trách nhiệm cao, giữ vững phẩm chất người chiến sĩ cao xạ, đoàn kết, thống nhất, cùng quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Nhằm nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, Trung đoàn tập trung thực hiện tốt khâu đột phá: Nâng cao chất lượng huấn luyện, xây dựng chính quy, quản lý, rèn luyện kỷ luật; lấy huấn luyện kíp chiến đấu sở chỉ huy Trung đoàn và kíp chiến đấu phân đội làm trọng tâm, huấn luyện cán bộ, nhân viên kỹ thuật làm then chốt. Để làm được điều đó, trước khi bước vào huấn luyện, Trung đoàn chỉ đạo cơ quan, đơn vị tổ chức quán triệt sâu sắc Nghị quyết 765-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương; Chỉ lệnh huấn luyện của cấp trên; Nghị quyết lãnh đạo của cấp mình về công tác huấn luyện. Trên cơ sở đó, làm tốt công tác chuẩn bị về mô hình, học cụ, giáo án, bài giảng, thao trường, bãi tập, tập huấn cán bộ, v.v. Việc bồi dưỡng cán bộ theo định kỳ quý, tháng được Trung đoàn chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, quyết liệt. Nội dung bồi dưỡng cán bộ tập trung vào nghiên cứu âm mưu, thủ đoạn tiến công đường không của địch; tính năng các loại vũ khí, khí tài mới, hiện đại; cách đánh và nghệ thuật tác chiến phòng không trong điều kiện mới. Để đạt hiệu quả cao, Trung đoàn yêu cầu phải tổ chức huấn luyện toàn diện, đột phá vào nội dung mới, còn yếu, nhất là rèn luyện tác phong chỉ huy, khả năng tổng hợp, tư duy phân tích, đánh giá tình hình nhanh, chính xác của người chỉ huy phân đội, các thao tác kỹ thuật của chiến sĩ, nâng cao khả năng bám, bắt mục tiêu trong điều kiện môi trường phức tạp (đêm, sương mù, địch chế áp điện tử).

Trung đoàn tăng cường huấn luyện điều lệnh, thể lực, huấn luyện đêm, theo nhiệm vụ, tình huống, dã ngoại, diễn tập chiến đấu hiệp đồng quân, binh chủng kết hợp với rèn luyện thể lực, nâng cao sức chịu đựng và khả năng cơ động cho bộ đội. Thường xuyên quan tâm tạo điều kiện, khuyến khích cán bộ, chiến sĩ tích cực nghiên cứu sáng kiến, cải tiến kỹ thuật; gắn huấn luyện với duy trì chế độ sẵn sàng chiến đấu, công tác ở các cơ quan, đơn vị. Kết quả kiểm tra huấn luyện hằng năm, 100% đạt yêu cầu, có trên 90% khá, giỏi (trên 50% giỏi), được Sư đoàn và Quân chủng đánh giá là lá cờ đầu về “huấn luyện giỏi”.

Là đơn vị làm nhiệm vụ bảo vệ vùng trời trọng điểm của khu vực Thành phố Hồ Chí Minh, Trung đoàn hết sức coi trọng việc nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu cho các đơn vị thuộc quyền. Hằng năm, các cơ quan, đơn vị đã làm tốt việc rà soát, điều chỉnh, bổ sung hệ thống văn kiện, phương án theo quy định, phù hợp với thực tế nhiệm vụ. Đồng thời, duy trì nghiêm chế độ trực chỉ huy, trực ban, trực chiến, nhất là chế độ canh, trực phòng không; tích cực luyện tập các phương án, nâng cao năng lực tổ chức, chỉ huy, điều hành của đội ngũ cán bộ các cấp cũng như hành động của các phân đội trong các trạng thái sẵn sàng chiến đấu. Trung đoàn chủ động quán triệt, thực hiện nghiêm Điều lệnh, Điều lệ của Quân đội, các chỉ thị, quy định của Quân chủng, Sư đoàn,… về xây dựng chính quy, quản lý, rèn luyện kỷ luật; thường xuyên làm tốt công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao trình độ chính quy và ý thức chấp hành kỷ luật của bộ đội. Các chế độ sinh hoạt, học tập ngày, tuần được duy trì nhiêm túc; các phương tiện ô tô, xe máy ra, vào doanh trại được quản lý chặt chẽ; thực hiện làm việc theo chức trách, hành động theo điều lệnh ở tất cả các cấp. Hệ thống dây, giá, biển, bảng được củng cố, làm mới theo hướng “thống nhất, chính quy” ở từng cơ quan, đơn vị. Kiên quyết xử lý, khắc phục tình trạng che giấu khuyết điểm, báo cáo vụ việc chậm hoặc không báo cáo, gây hậu quả và dư luận xấu trong đơn vị. Nhờ đó, nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội của cán bộ, chiến sĩ có chuyển biến rõ nét; không xảy ra vụ việc nghiêm trọng, mất an toàn giao thông; vi phạm kỷ luật thông thường của bộ đội giảm còn dưới 0,2%.

Nâng cao chất lượng công tác hậu cần, kỹ thuật là nội dung được Đơn vị đặc biệt quan tâm. Trung đoàn yêu cầu các đơn vị sử dụng ngân sách, kinh phí đúng nguyên tắc, chế độ; tổ chức bảo đảm đúng, đủ tiêu chuẩn cho bộ đội, cơ cấu bữa ăn hợp lý, thực hiện cơm chín, nước sôi, vệ sinh phòng dịch, không để xảy ra sai phạm. Các đơn vị tích cực tăng gia, sản xuất, xây dựng doanh trại chính quy, xanh, sạch, đẹp, tạo cảnh quan, môi trường lành mạnh, nâng cao đời sống bộ đội. Đối với công tác kỹ thuật, do đặc điểm vũ khí, khí tài pháo phòng không của Đơn vị đã sử dụng qua nhiều năm, nên không tránh khỏi sự xuống cấp và thiếu đồng bộ. Vì vậy, cùng với giáo dục xây dựng niềm tin cho bộ đội vào vũ khí, trang bị có trong biên chế, Trung đoàn chỉ đạo các cấp chú trọng duy trì nghiêm nền nếp công tác kỹ thuật, thực hiện tốt các chỉ tiêu niêm cất, bảo quản, bảo dưỡng theo đúng quy trình, bảo đảm tốt hệ số kỹ thuật và hệ số đồng bộ về vũ khí, trang bị kỹ thuật cho cả nhiệm vụ thường xuyên và đột xuất. Tiếp tục quán triệt và thực hiện có hiệu quả Cuộc vận động: “Quản lý, khai thác vũ khí, trang bị kỹ thuật tốt, bền, an toàn, tiết kiệm và An toàn giao thông”; nêu cao ý thức, trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ trong quản lý và sử dụng vũ khí, trang bị kỹ thuật, v.v. Nhờ đó, Đơn vị luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ đảm bảo kỹ thuật cho huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và quản lý chặt chẽ vùng trời đảm nhiệm, được Quân chủng đánh giá là Đơn vị sẵn sàng chiến đấu cao.

Thời gian tới, yêu cầu, nhiệm vụ của Trung đoàn đòi hỏi rất cao. Với kết quả và kinh nghiệm đạt được trong 60 năm qua, phát huy truyền thống Đơn vị Anh hùng, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 230 tiếp tục nỗ lực phấn đấu giữ vững lá cờ đầu “Đơn vị Quyết thắng”, góp phần bảo vệ vững chắc bầu trời Tổ quốc trong tình hình mới.

Thượng tá TRẦN VĂN THỦY, Trung đoàn trưởng