Quán triệt quan điểm, đường lối của Đảng về xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, những năm qua, cùng với đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, tỉnh Hà Nam tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện tốt công tác quốc phòng, quân sự địa phương, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc; trong đó, xây dựng lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp là nội dung được Tỉnh quan tâm, triển khai thực hiện với nhiều giải pháp thiết thực, hiệu quả.

Trước hết, Tỉnh chú trọng nâng cao hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền các cấp đối với nhiệm vụ xây dựng lực lượng dân quân tự vệ. Trên cơ sở quán triệt Chỉ thị 16-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa IX) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng dân quân tự vệ và dự bị động viên trong tình hình mới”, Luật Dân quân tự vệ, các văn bản, hướng dẫn của cấp trên, cơ quan quân sự các cấp, trước hết là Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã phát huy vai trò nòng cốt, chủ trì phối hợp với các sở, ngành, địa phương tham mưu, giúp Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân Tỉnh xây dựng, ban hành nhiều văn bản nhằm thống nhất lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức xây dựng lực lượng dân quân tự vệ phù hợp với đặc điểm địa bàn. Đáng chú ý là, Bộ Chỉ huy Quân sự đã tham mưu cho Ủy ban nhân dân Tỉnh ban hành và quán triệt, triển khai thực hiện Đề án 1123 về “Xây dựng, hoạt động và bảo đảm chế độ chính sách cho lực lượng dân quân tự vệ giai đoạn 2016 - 2021”. Đồng thời, chỉ đạo cơ quan quân sự các cấp tham mưu cho cấp ủy, chính quyền, cơ quan, doanh nghiệp các chủ trương, biện pháp xây dựng lực lượng dân quân tự vệ phù hợp với đặc điểm địa phương, cơ sở và kế hoạch mở rộng lực lượng trong các trạng thái quốc phòng. Qua đó, tạo sự thống nhất về nhận thức, trách nhiệm, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân trong thực hiện nhiệm vụ quan trọng này.

Thực hành đánh chiếm mục tiêu trong diễn tập khu vực phòng thủ Tỉnh năm 2018

Bám sát quan điểm, chủ trương của Đảng về xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân và pháp luật về dân quân tự vệ, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tham mưu triển khai đồng bộ nhiều biện pháp xây dựng lực lượng dân quân tự vệ có số lượng, cơ cấu, thành phần hợp lý, chất lượng tổng hợp ngày càng cao, nhất là chất lượng chính trị. Thực hiện mục tiêu đó, Tỉnh chỉ đạo cơ quan quân sự, nhất là cấp cơ sở chủ động rà soát, thực hiện tốt việc đăng ký, quản lý chặt chẽ công dân trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ tham gia dân quân tự vệ theo luật định; tiến hành lựa chọn, bổ nhiệm, miễn nhiệm cán bộ, tổ chức lễ kết nạp dân quân tự vệ mới và cấp giấy chứng nhận cho các đồng chí hoàn thành nghĩa vụ chuyển ra, đảm bảo nghiêm túc, trang trọng, công khai, dân chủ từ cơ sở, theo phương châm “dân biết, dân bàn, dân cử, dân chăm lo”. Thực hiện chỉ đạo của Tỉnh, các địa phương chú trọng xây dựng lực lượng dân quân tự vệ rộng rãi và nòng cốt, nhất là dân quân cơ động, binh chủng, tự vệ ở các cơ quan, doanh nghiệp, phù hợp với đặc thù của Tỉnh.

Những năm qua, thực hiện chủ trương đẩy mạnh phát triển kinh tế, Tỉnh quy hoạch, xây dựng nhiều khu công nghiệp, thu hút số lượng lớn doanh nghiệp cả trong nước và ngoài nước, với hàng vạn công nhân. Đây là nguồn nhân lực dồi dào để xây dựng lực lượng tự vệ. Song, do những nguyên nhân chủ quan, khách quan nên việc thành lập đơn vị tự vệ, nhất là trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài gặp nhiều khó khăn. Trước thực tế đó, cùng với tham mưu cho Tỉnh chỉ đạo các địa phương tăng cường bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho chủ các doanh nghiệp, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã phối hợp với Đảng ủy khối doanh nghiệp, Ban Quản lý các khu công nghiệp tiến hành nhiều biện pháp để thành lập tổ chức đảng trong các doanh nghiệp, làm cơ sở thành lập đơn vị tự vệ. Với cách làm đó, năm 2018, Tỉnh đã thành lập được 03 đơn vị tự vệ trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn thành phố Phủ Lý và huyện Duy Tiên, tạo tiền đề để thời gian tới, Tỉnh tiếp tục triển khai thành lập và duy trì hoạt động các đơn vị tự vệ trong khối doanh nghiệp. Đến nay, toàn Tỉnh đã xây dựng được 239 cơ sở dân quân tự vệ (có 123 cơ sở tự vệ), quân số chiếm 1,16% dân số. Lực lượng dân quân tự vệ của Tỉnh có chất lượng chính trị cao, với 25,1% đảng viên, 57,6% đoàn viên và gần 22% là quân nhân phục viên, xuất ngũ.

Nhận thức rõ vai trò của đội ngũ cán bộ quân sự cấp xã trong xây dựng, huấn luyện và hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tham mưu cho Tỉnh chỉ đạo các địa phương tích cực tạo nguồn đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị, kiện toàn, chuẩn hóa đội ngũ cán bộ ban chỉ huy quân sự cấp xã, đáp ứng yêu cầu đề ra. Những năm qua, Tỉnh đã mở 03 lớp đào tạo trung cấp chuyên nghiệp ngành quân sự cơ sở cho 197 đồng chí; cử 23 đồng chí đi đào tạo trình độ cao đẳng, đại học ngành quân sự cơ sở. Đến nay, 100% ban chỉ huy quân sự cấp xã trong Tỉnh bố trí đủ các chức danh theo quy định. Đội ngũ cán bộ ban chỉ huy quân sự cấp xã đã và đang phát huy tốt vai trò tham mưu, tổ chức thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, xây dựng lực lượng dân quân tự vệ ở cơ sở. Để tiếp tục nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ này và tránh lãng phí ngân sách, nguồn nhân lực sau đào tạo, thời gian tới, Tỉnh tiến hành rà soát, nắm nhu cầu thực tế của từng địa phương để xây dựng kế hoạch bố trí ngân sách đào tạo. Đồng thời, cử đi đào tạo trình độ đại học, cao đẳng và liên thông cao đẳng tại Trường Sĩ quan Lục quân 1, Trường Quân sự Quân khu 3 theo chỉ tiêu được giao.

Dân quân huyện Kim Bảng kiểm tra bắn đạn thật

Cùng với đó, Tỉnh chú trọng nâng cao chất lượng huấn luyện lực lượng dân quân tự vệ, xác định đây là khâu đột phá trong xây dựng lực lượng này. Hằng năm, trước khi bước vào huấn luyện, Tỉnh chỉ đạo các địa phương làm tốt công tác chuẩn bị cả về lực lượng và cơ sở vật chất, thao trường, bãi tập; tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cán bộ ban chỉ huy quân sự cấp xã, đơn vị dân quân, tự vệ, thôn đội trưởng theo phân cấp. Năm 2019, Tỉnh đã mở 12 lớp tập huấn cho gần 1.230 lượt cán bộ, chiếm trên 99% tổng số cán bộ dân quân tự vệ, đạt kết quả tốt.

Trong quá trình huấn luyện, Tỉnh chỉ đạo cơ quan quân sự các cấp bám sát phương châm “cơ bản, thiết thực, chất lượng”, chú trọng đổi mới nội dung, phương pháp huấn luyện phù hợp với trang bị, nhiệm vụ của từng lực lượng, thực tế địa bàn. Về tổ chức huấn luyện, đối với dân quân tự vệ năm thứ nhất, huấn luyện tại các xã và cụm xã; dân quân cơ động, dân quân tự vệ binh chủng huấn luyện tập trung tại huyện. Riêng các đại đội dân quân tự vệ phòng không của Tỉnh và trung đội tự vệ của Công ty cổ phần xi măng Bút Sơn, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh giao cho Phòng Tham mưu trực tiếp tổ chức huấn luyện. Tỉnh chỉ đạo các địa phương huấn luyện cho cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ nắm chắc kỹ thuật chiến đấu bộ binh, sử dụng thành thạo các loại vũ khí, phương tiện hiện có, thuần thục phương án chiến đấu tại chỗ, phương án phối hợp với các lực lượng trong tuần tra, kiểm soát, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội địa bàn. Để đạt hiệu quả, Tỉnh kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện quân sự với giáo dục chính trị, pháp luật, bồi dưỡng phương pháp vận động quần chúng; tăng cường tổ chức hội thi, hội thao, huy động dân quân tự vệ tham gia diễn tập khu vực phòng thủ cấp tỉnh, huyện; diễn tập chiến đấu phòng thủ cấp xã, thực hành báo động kiểm tra chiến đấu¹, v.v. Thông qua đó, trực tiếp bồi dưỡng, nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu, khả năng phối hợp, hiệp đồng cho cán bộ, chiến sĩ. Hiện nay, việc đảm bảo quân số tập trung huấn luyện là một khó khăn của hầu hết các địa phương. Với Hà Nam, phần lớn lực lượng dân quân tự vệ làm việc trong các doanh nghiệp trên địa bàn, yêu cầu thời gian rất khắt khe. Khắc phục vấn đề này, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chỉ đạo ban chỉ huy quân sự các huyện, thành phố chủ động thông báo sớm kế hoạch triệu tập huấn luyện đến các đối tượng và gửi công văn, trực tiếp làm việc với các doanh nghiệp để thống nhất tạo điều kiện cho người lao động tham gia dân quân tự vệ tập trung huấn luyện theo quy định. Bằng các biện pháp đó, quân số tập trung huấn luyện của các địa phương luôn đạt tỉ lệ cao; kết quả huấn luyện hằng năm có 100% đạt yêu cầu, trong đó 74,5% đạt khá, giỏi.

Hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ được Tỉnh và các địa phương lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý chặt chẽ, đúng quy định của pháp luật; nội dung, hình thức hoạt động sát với đặc điểm, nhiệm vụ của địa bàn, cơ sở. Lực lượng dân quân tự vệ ở các địa phương tăng cường phối hợp với các lực lượng theo Nghị định 133/2015/NĐ-CP của Chính phủ, nhất là với lực lượng Công an trong tuần tra, canh gác giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; đi đầu trong tham gia phòng, chống bão lụt, khắc phục hậu quả thiên tai và xây dựng nông thôn mới. Từ thực tiễn đã có nhiều mô hình hoạt động, công trình có ý nghĩa của lực lượng dân quân tự vệ góp phần vào xây dựng quê hương khang trang, sạch đẹp, như mô hình đường hoa nông thôn của dân quân tự vệ các xã, thị trấn thuộc huyện Thanh Liêm, được nhân dân đánh giá cao. Thời gian tới, khi lực lượng công an chính quy được điều về công tác tại các xã theo Nghị quyết 22-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa XII), Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh sẽ tham mưu cho Tỉnh chỉ đạo các địa phương, cơ sở có các nội dung, biện pháp phù hợp để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác phối hợp, bảo đảm tốt an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở địa phương, cơ sở.

Công tác bảo đảm chế độ, chính sách đối với dân quân tự vệ được Tỉnh thường xuyên quan tâm chăm lo. Bám sát quy định của Luật Dân quân tự vệ, Tỉnh đã cụ thể hóa mức trợ cấp ngày công đối với dân quân tự vệ khi tham gia huấn luyện, hoạt động; mức phụ cấp trách nhiệm cho cán bộ ban chỉ huy quân sự cấp xã, cơ quan, tổ chức theo Đề án 1123. Đồng thời, tích cực cân đối, chủ động bố trí ngân sách và huy động các nguồn lực theo quy định của pháp luật để bảo đảm chế độ, chính sách cho dân quân tự vệ và đầu tư mua sắm trang bị, trang phục, công cụ hỗ trợ phục vụ huấn luyện, hoạt động của dân quân tự vệ. Đặc biệt, trong điều kiện kinh tế còn khó khăn nhưng các địa phương đã nỗ lực đầu tư xây dựng, bố trí nơi làm việc riêng cho 100% ban chỉ huy quân sự cấp xã bảo đảm chính quy, thiết thực góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của dân quân tự vệ.

Với việc thực hiện đồng bộ các giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện, lực lượng dân quân tự vệ của tỉnh Hà Nam đã được xây dựng “vững mạnh, rộng khắp”, trở thành lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, cùng với cấp ủy, chính quyền và nhân dân trong Tỉnh xây dựng quê hương giàu mạnh.

Đại tá LƯỜNG VĂN THẮNG, Phó Chỉ huy trưởng kiêm Tham mưu trưởng, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh

_______

1 - Năm 2018, Tỉnh tổ chức báo động, kiểm tra sẵn sàng chiến đấu trên 1.750 lượt dân quân, tự vệ; thực hành huy động gần 900 lượt dân quân tham gia diễn tập khu vực phòng thủ Tỉnh đạt kết quả tốt.