Tập thể Lãnh đạo VKSNDTC và các đại biểu Viện KSQSTƯ tại Đại hội thi đua yêu nước Ngành Kiểm sát nhân dân lần thứ IV - năm 2010 (nguồn:: Kiểm sát online)

Ngày 12-5-1961, Tổng cục Chính trị ban hành Thông tư số 06/TT-HD hướng dẫn việc tổ chức các Viện Kiểm sát Quân sự (KSQS). Sự kiện đó đánh dấu sự ra đời của hệ thống tổ chức Viện KSQS các cấp. Trải qua nửa thế kỷ xây dựng và phát triển, dưới sự lãnh đạo của Quân uỷ Trung ương và các cấp uỷ đảng, sự quản lý của Bộ Quốc phòng và người chỉ huy các cấp, sự chỉ đạo về nghiệp vụ của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, sự giúp đỡ của các cơ quan, đơn vị và nhân dân, các Viện KSQS đã ngày càng lớn mạnh, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Ghi nhận những thành tích của Ngành, Nhà nước  ta đã tặng nhiều phần thưởng cao quý cho Viện KSQS Trung ương, như: Huân chương Quân công hạng Nhì, hạng Ba; Huân chương Chiến công hạng Nhất...; nhiều tập thể và cá nhân trong ngành KSQS được tặng thưởng Huân chương Chiến công và các danh hiệu cao quý khác.

Trong quá trình thực thi pháp luật, Viện KSQS các cấp thường xuyên chủ động phối hợp với các cơ quan bảo vệ pháp luật trong quân đội để trao đổi thông tin, rút kinh nghiệm và thống nhất chủ trương, quan điểm trong giải quyết các vụ án quan trọng, phức tạp. Do vậy, hiệu quả hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng trong quân đội luôn được nâng cao; đội ngũ cán bộ, kiểm sát viên, nhân viên ngành KSQS luôn nắm vững quy định của pháp luật trong thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử, kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù, kiểm sát thi hành án, bảo đảm cho hoạt động của các cơ quan điều tra, xét xử, giam giữ cải tạo, thi hành án chấp hành đúng các quy định của pháp luật; không để xảy ra tình trạng làm oan sai người ngay, để sót, lọt tội phạm, thực hiện tốt phương châm đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

Trong quá trình xây dựng, phát triển, ngành KSQS không ngừng hoàn thiện về tổ chức, bộ máy, quy chế hoạt động, xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ quân đội và thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của Ngành. Đội ngũ cán bộ ngành KSQS hiện nay: 100% có trình độ cử nhân luật trở lên (8,29% có trình độ sau đại học); 100% có trình độ lý luận chính trị từ trung cấp trở lên (40,32% đã qua đào tạo tại Học viện Chính trị-Quân sự và Học viện Chính trị-Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh). Bên cạnh việc thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của Ngành, Viện KSQS các cấp luôn quan tâm tới công tác nghiên cứu, xây dựng và tuyên truyền pháp luật. Viện KSQS Trung ương đã chủ trì soạn thảo các Pháp lệnh tổ chức Viện KSQS các năm: 1986, 1990, 1993 và 2002; các quy chế 365/ĐUQSTW, 90/ĐUQSTW và 424/ĐUQSTW quy định về sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng đối với Viện KSQS. Viện KSQS Trung ương cũng đã triển khai nghiên cứu một số chuyên đề và đề tài khoa học, tham gia ý kiến vào hàng trăm dự thảo văn bản quy phạm pháp luật; biên soạn các tài liệu giáo dục pháp luật cho cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân.

Tuy nhiên, so với yêu cầu, nhiệm vụ đẩy mạnh cải cách tư pháp thì hoạt động của ngành KSQS còn những hạn chế, khuyết điểm. Trong thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp, việc quản lý thông tin về tội phạm của một số Viện KSQS còn chưa đầy đủ, kịp thời; hiệu quả đấu tranh phòng, chống một số loại tội phạm, nhất là các tội về tham nhũng, kết quả đạt được chưa cao; công tác phối hợp của một số Viện KSQS với các cơ quan, đơn vị có liên quan để làm tốt công tác phòng ngừa tội phạm còn thụ động...

Trước yêu cầu mới, quán triệt sâu sắc Nghị quyết Đại hội XI của Đảng, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ 9, để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp, Viện KSQS các cấp, đội ngũ cán bộ, kiểm sát viên, nhân viên ngành KSQS cần phải thực hiện tốt những vấn đề cơ bản sau:

Trước hết, phải nắm vững đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng; chức năng, nhiệm vụ của Ngành, không ngừng nâng cao chất lượng và hiệu quả việc thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tư pháp. Đội ngũ cán bộ, kiểm sát viên, nhân viên ngành KSQS phải nắm vững đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, nhất là các nghị quyết có liên quan đến cải cách tư pháp, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, để vận dụng đúng đắn trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Ngành, phục vụ yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, củng cố nền quốc phòng toàn dân, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN. Viện KSQS các cấp phải kiểm sát chặt chẽ việc giải quyết tố giác, tin báo tội phạm; khởi tố vụ án, khởi tố bị can, áp dụng các biện pháp ngăn chặn và các hoạt động điều tra, không để xảy ra việc khởi tố, bắt giam, truy tố oan người vô tội, hạn chế việc trả hồ sơ điều tra bổ sung, bỏ lọt tội phạm. Cùng với đó, tập trung nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp tại các phiên toà hình sự, đặc biệt chú trọng việc tranh tụng dân chủ đối với luật sư và những người tham gia tố tụng; làm rõ những chứng cứ buộc tội, chứng cứ không có tội, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ, làm căn cứ để Toà án ra những phán quyết đúng pháp luật; làm tốt công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, quản lý giáo dục người chấp hành án phạt tù, bảo đảm việc tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù theo đúng pháp luật. Trong công tác thi hành án cần phối hợp tốt với các cơ quan tư pháp, có giải pháp đẩy nhanh việc thi hành các bản án, quyết định của Toà án đã có hiệu lực pháp luật; chủ động đề ra các giải pháp khắc phục một cách cơ bản tình hình các bản án, quyết định về hình sự, dân sự đã có hiệu lực nhưng chưa được thi hành.

Tiếp tục làm tốt công tác giải quyết các đơn thư khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền của Viện KSQS; tập trung giải quyết dứt điểm các đơn thư không để kéo dài gây bức xúc cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân. Viện KSQS các cấp phải tổ chức tốt việc tổng kết, rút kinh nghiệm công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự theo quy định của Bộ Luật Tố tụng Hình sự năm 2003; phối hợp với các cơ quan tố tụng trong quân đội hướng dẫn việc thực hiện một số quy định của pháp luật cho phù hợp với điều kiện thực tế của quân đội. Thông qua hoạt động kiểm sát, Viện KSQS các cấp cần tích cực góp phần vào việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật ở nước ta. Để thực hiện tốt những nội dung đó, đội ngũ cán bộ, kiểm sát viên, nhân viên ngành KSQS phải ra sức học tập, rèn luyện, tu dưỡng, nắm vững luật pháp, thành thạo nghiệp vụ theo yêu cầu, tiêu chuẩn của Ngành và lời dạy của Bác: "Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng và khiêm tốn".

Hai là, thường xuyên củng cố kiện toàn về tổ chức; xây dựng đội ngũ cán bộ kiểm sát trong sạch vững mạnh, trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng, dũng cảm đấu tranh bảo vệ công lý và pháp luật XHCN. Cùng với quá trình xây dựng, củng cố về tổ chức của quân đội và tiến trình cải cách tư pháp, Viện KSQS các cấp cần được tiếp tục củng cố, kiện toàn về tổ chức, bảo đảm cho hệ thống tổ chức phù hợp với yêu cầu tổ chức quân đội và thực hiện có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ của Ngành. Trước mắt, cần chuẩn bị tốt các đề án về tổ chức ngành KSQS giai đoạn 2011-2015 và 2016-2020 để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt; triển khai một bước công tác chuẩn bị để thực hiện nội dung Đề án bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ cho cán bộ ngành KSQS đã được Thủ trưởng Bộ Quốc phòng phê duyệt.

Để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, Viện KSQS các cấp cần tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ kiểm sát vững vàng về phẩm chất, đạo đức, lối sống, có tinh thần trách nhiệm cao và lương tâm nghề nghiệp trong sáng; có quy hoạch cán bộ và kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ thường xuyên, kịp thời trang bị những kiến thức về chính trị, quân sự, khoa học pháp lý để cán bộ, kiểm sát viên nắm vững đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, thực hiện có hiệu quả cao công tác kiểm sát.

Cùng với đó, các cấp cần coi trọng xây dựng đội ngũ kiểm sát viên có cơ cấu hợp lý; có chính sách đúng đắn nhằm xây dựng được đội ngũ chuyên gia giỏi trong lĩnh vực pháp luật và nghiệp vụ kiểm sát để làm tham mưu cho lãnh đạo, chỉ huy Viện KSQS Trung ương cũng như Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Quân uỷ Trung ương và Bộ Quốc phòng trong những vấn đề pháp chế và công tác KSQS.

Ba là, chủ động phối hợp với các cơ quan, đơn vị, nhất là các cơ quan bảo vệ pháp luật trong và ngoài quân đội trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ. Viện KSQS các cấp cần chủ động phối hợp với các cơ quan nhà nước, trước hết là các cơ quan: Điều tra Hình sự, Bảo vệ An ninh Quân đội, Toà án Quân sự, Thi hành án, Vụ Pháp chế Bộ Quốc phòng, Thanh tra Quốc phòng, Uỷ ban kiểm tra  Quân uỷ Trung ương... trong đấu tranh phòng, chống tội phạm để bảo vệ an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; chống tham nhũng, buôn lậu và các loại tội phạm khác..., nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động chung và hiệu quả hoạt động của từng cơ quan, góp phần tăng cường pháp chế XHCN, bảo vệ vững chắc chế độ XHCN. Để thực thi đúng pháp luật, hoạt động của Viện KSQS rất cần có sự giám sát chặt chẽ của nhân dân, đặc biệt là cán bộ, chiến sĩ, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân viên quốc phòng trong các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và tổ chức sự nghiệp.

Bốn là, trong mọi hoạt động của Viện KSQS các cấp phải đảm bảo sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của các cấp uỷ đảng, nhất là trong xây dựng đội ngũ cán bộ và thực hiện nhiệm vụ chuyên môn; đảm bảo sự quản lý hành chính quân sự của người chỉ huy nơi Viện KSQS đặt trụ sở; chú trọng nâng cao chất lượng tham mưu cho cấp uỷ, người chỉ huy trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, giáo dục pháp luật, đảm bảo cho cơ quan, đơn vị chấp hành nghiêm pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội.

Phát huy truyền thống 50 năm xây dựng và trưởng thành, cán bộ, kiểm sát viên, nhân viên ngành KSQS tiếp tục phấn đấu hoàn thành tốt việc thực thi pháp luật, tăng cường pháp chế XHCN, góp phần xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.

Thiếu tướng TRẦN PHƯỚC TỚI

Phó Viện trưởng Viện KSNDTC, Viện trưởng Viện KSQSTƯ