Để thực hiện xây dựng khu vực phòng thủ (KVPT) vững chắc theo Nghị quyết 28-NQ/TW của Bộ Chính trị và Chỉ thị 07-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương (khóa XI), Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân (UBND) Tỉnh đã ban hành Nghị quyết, Chỉ thị, Chương trình hành động. Đảng ủy Quân sự Tỉnh cũng có Nghị quyết lãnh đạo nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương năm 2012; trong đó xác định rõ: “Tích cực tham mưu và tổ chức triển khai xây dựng, củng cố KVPT Tỉnh, huyện ngày càng vững chắc”.

Về xây dựng thế trận, Tỉnh chú trọng phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, các lực lượng và toàn dân, phát huy tiềm lực mọi mặt của địa phương để xây dựng thế trận KVPT Tỉnh (cốt lõi là thế trận quân sự) ngày càng vững mạnh. Kiên Giang là tỉnh có địa hình đa dạng: vừa có đồng bằng, vừa có rừng núi, biên giới, biển đảo. Trong khi đó, ở một vài địa phương, cơ sở của Tỉnh, nhận thức về nhiệm vụ xây dựng KVPT chưa đầy đủ, chưa thật sự chú trọng củng cố, xây dựng thế trận quốc phòng - an ninh (QP-AN), cho nên việc bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội còn bất cập. Các hoạt động buôn lậu, trốn thuế, gian lận thương mại,... trên địa bàn, nhất là trên tuyến biên giới, trên biển có xu hướng gia tăng. Hơn nữa, trong quá trình hội nhập, đã xuất hiện tư tưởng chỉ coi trọng phát triển kinh tế, còn nhiệm vụ QP-AN chưa được quan tâm đúng mức; cá biệt, vẫn có quan niệm coi đó là nhiệm vụ riêng của lực lượng Quân sự, Công an. Trước thực tế đó, ngoài việc tăng cường giáo dục QP-AN toàn dân, xây dựng tiềm lực chính trị - tinh thần, xây dựng “thế trận lòng dân”,... Tỉnh đã triển khai nhiều biện pháp xây dựng thế trận quân sự trong KVPT Tỉnh và các huyện.

Những năm qua, Kiên Giang luôn gắn chặt nhiệm vụ xây dựng thế trận quân sự với triển khai các dự án, nhất là các dự án phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) ở khu vực trọng điểm, vùng biên giới và biển, đảo. Tỉnh đã xây dựng và thực hiện kế hoạch bố trí lại dân cư ở các xã, ấp biên giới và xây dựng một số nhà máy xí nghiệp, khu công nghiệp chế biến nông sản trên biên giới, nhằm tăng mật độ dân cư ở các khu vực thưa dân theo kế hoạch xây dựng KVPT trên hướng trọng điểm của Quân khu. Trong đó, chú trọng điều chỉnh quy hoạch, hình thành các cụm dân cư biên giới, ven biển và các đảo gắn với xây dựng kết cấu hạ tầng, như: điện, đường, trường, trạm,... nhằm phát triển KT-XH kết hợp với củng cố, xây dựng thế trận trong KVPT.

Theo chức năng, nhiệm vụ được giao, Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) Tỉnh đã chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành tham mưu cho UBND Tỉnh tập trung chỉ đạo điều chỉnh bổ sung Đề án xây dựng KVPT cấp huyện; khảo sát xây dựng quy hoạch, lập dự toán phân kỳ xây dựng thế trận quân sự KVPT Tỉnh, huyện; tham gia, hướng dẫn các sở, ngành xây dựng kế hoạch chuyên ngành về KVPT; xây dựng công trình chiến đấu theo phương hướng, nhiệm vụ xây dựng KVPT đã xác định. Đồng thời, chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành triển khai xây dựng các công trình vừa phục vụ phát triển KT-XH, vừa bổ sung cho tiềm lực QP-AN của Tỉnh. Các công trình tiêu biểu về sự kết hợp giữa kinh tế với quốc phòng trên địa bàn Tỉnh, như: tổ chức khai thác dịch vụ các cầu cảng ra, vào đảo Phú Quốc, Kiên Hải; cải tạo, nâng cấp phà, tàu vận tải tuyến biển Tô Châu (Hà Tiên), Đá Chồng (Phú Quốc) trọng tải 600 tấn, vừa tạo thuận lợi cho vận chuyển, lưu thông hàng hoá phục vụ phát triển kinh tế các huyện đảo, vừa nâng cao khả năng chi viện lực lượng, phương tiện, trang bị quân sự khi có tình huống xảy ra. Đây cũng là tuyến vận tải đường biển phục vụ nhiệm vụ diễn tập cơ động, chi viện cho đảo Phú Quốc, được Bộ CHQS Tỉnh tổ chức hằng năm nhằm nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ) của LLVT. Ngoài ra, Tỉnh còn tổ chức khai thác các mỏ đá, đất, sỏi,... kết hợp với cải tạo địa hình, từng bước hoàn thiện các thao trường huấn luyện, các công trình quốc phòng trong KVPT. Hệ thống các công trình quốc phòng, công trình phục vụ SSCĐ, đài quan sát được củng cố, nâng cấp phù hợp với điều kiện và yêu cầu tác chiến. Thời gian tới, Tỉnh tiếp tục tổ chức khảo sát hệ thống hang động và công trình chiến đấu trên địa bàn thị xã Hà Tiên và một số địa bàn trọng điểm khác để có kế hoạch củng cố, cải tạo và xây dựng các công trình chiến đấu trong thế trận KVPT Tỉnh và các huyện. Về lâu dài, Tỉnh chỉ đạo thực hiện kế hoạch: mỗi huyện (thị, thành phố), mỗi đơn vị sản xuất kinh doanh là một khu vực, đơn vị phòng thủ trong thế trận liên hoàn của KVPT Tỉnh; đồng thời, sẵn sàng chuyển thành thế trận chiến tranh nhân dân rộng khắp. Quy hoạch tổng thể về phát triển KT-XH của các địa phương, các cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn Tỉnh phải bảo đảm tính lưỡng dụng, vừa phục vụ tốt cho sự phát triển KT-XH trong thời bình, vừa có thể nhanh chóng chuyển trạng thái khi có chiến tranh hoặc các tình huống về quốc phòng xảy ra. Ngay cả việc đăng ký, quản lý các phương tiện kỹ thuật của nền kinh tế quốc dân cũng được tiến hành chặt chẽ, bảo đảm tốt cho việc động viên khi có yêu cầu.

Cùng với việc xây dựng thế trận, Tỉnh chú trọng xây dựng, nâng cao sức mạnh tổng hợp và khả năng SSCĐ của LLVT, bảo đảm thực sự là nòng cốt trong xây dựng và hoạt động của KVPT. Hằng năm, Bộ CHQS Tỉnh đã quán triệt và chấp hành nghiêm túc sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp trên, trực tiếp là Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 9 và sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh uỷ, UBND Tỉnh về việc điều chỉnh lực lượng, bổ sung biên chế, trang bị cho các đơn vị, địa phương, nhất là các huyện, thị xã trên tuyến biên giới, các huyện đảo và các đảo. Đồng thời, đề ra nhiều biện pháp xây dựng, kiện toàn tổ chức biên chế cơ quan quân sự các cấp theo hướng tinh, gọn, chất lượng, độ tin cậy cao, bảo đảm sự cân đối, đồng bộ, phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ; ưu tiên cho các đơn vị làm nhiệm vụ SSCĐ. Tỉnh thực hiện nghiêm quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng và bố trí cán bộ đúng chức danh, đúng chuyên nghiệp quân sự, có nguồn kế cận trước mắt và lâu dài. Đến nay, quân số lực lượng thường trực theo biên chế đạt 98,85%. Công tác đăng ký quản lý quân nhân dự bị và phương tiện kỹ thuật của nền kinh tế quốc dân trên địa bàn Tỉnh từng bước đi vào nền nếp. Sự phối hợp, hiệp đồng giao nguồn huấn luyện, kiểm tra sẵn sàng động viên với các đơn vị của Bộ và Quân khu chặt chẽ; sắp xếp nguồn dự bị động viên vào các đơn vị đạt 93,43% theo biên chế. Trên cơ sở ổn định về tổ chức biên chế, Bộ CHQS Tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thực hiện tốt nhiệm vụ huấn luyện, diễn tập; đẩy mạnh xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện; xây dựng nền nếp chính quy, quản lý kỷ luật; tăng cường giáo dục cán bộ, chiến sĩ chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội, quy định của đơn vị, ngăn ngừa không để xảy ra vi phạm kỷ luật nghiêm trọng, hạn chế thấp nhất vi phạm kỷ luật thông thường và tai nạn giao thông. Năm 2012, Tỉnh chỉ đạo diễn tập KVPT các huyện: Phú Quốc, Tân Hiệp và Kiên Lương; các huyện (thị, thành phố) còn lại và Trung đoàn 893 diễn tập chỉ huy - tham mưu và diễn tập vòng tổng hợp có bắn đạn thật cấp phân đội, góp phần nâng cao sức mạnh và khả năng SSCĐ, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của KVPT trong điều kiện mới. Đồng thời, tiếp tục tổ chức tốt các cuộc diễn tập QP-AN, diễn tập tác chiến - trị an, xử trí tình huống cho 25% số xã (phường, thị trấn); qua đó, nâng cao khả năng phối hợp giữa các lực lượng, nâng cao khả năng vận hành cơ chế “Đảng lãnh đạo, chính quyền điều hành, cơ quan quân sự, công an làm tham mưu” về công tác QP-AN.

Đối với lực lượng dân quân tự vệ (DQTV), Đảng ủy Quân sự Tỉnh đã tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND Tỉnh ra nghị quyết và các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo các địa phương xây dựng lực lượng DQTV theo hướng “vững mạnh, rộng khắp”, tập trung có trọng tâm, trọng điểm, coi trọng bảo đảm chất lượng, số lượng, cơ cấu thành phần lực lượng phù hợp với đặc điểm của từng khu vực, địa bàn. Theo đó, cấp xã có một trung đội dân quân cơ động, xã trọng điểm, xã ven biển, xã biên giới có thêm trung đội dân quân binh chủng. Đối với khu vực đô thị, Tỉnh chỉ đạo xây dựng 3 thành phần: dân quân cơ động, dân quân binh chủng (hoặc pháo, cối) và lực lượng trinh sát.

Do đặc thù của địa bàn có biển, đảo, nên Tỉnh đã chỉ đạo xây dựng điểm trung đội dân quân biển tại phường Vĩnh Thanh (thành phố Rạch Giá), theo mô hình lấy tàu, thuyền (8-10 tàu) của các nhóm hộ cùng hoạt động trên một ngư trường để tổ chức. Từ kết quả đạt được, Tỉnh đã tổ chức rút kinh nghiệm và chỉ đạo nhân rộng trong toàn Tỉnh. Đến nay, lực lượng dân quân biển chiếm khoảng 25% so với tổng số lực lượng DQTV của Tỉnh.  

Riêng lực lượng tự vệ, Tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, xí nghiệp, nông trường tổ chức duy trì ở mức 15-20% so với tổng số cán bộ, công nhân viên, biên chế đủ 3 cán bộ ban CHQS cơ quan, tổ chức cấp tỉnh, huyện. Các đơn vị tự vệ ở cơ quan hành chính, sự nghiệp được tổ chức với quy mô phổ biến là cấp trung đội. Đến nay, toàn Tỉnh đã tổ chức được hơn 20 đơn vị tự vệ cơ quan cấp tỉnh và 50 đơn vị tự vệ cấp huyện (thị, thành phố). Ngoài ra, Tỉnh còn triển khai thực hiện Đề án đào tạo trung cấp chuyên nghiệp quân sự cơ sở giai đoạn 2010 - 2015 và kế hoạch đào tạo cán bộ ban CHQS cấp xã trình độ cao đẳng, đại học quân sự cơ sở đến năm 2020 và những năm tiếp theo của UBND Tỉnh; đồng thời, ban hành các văn bản về chế độ chính sách cho lực lượng DQTV theo quy định của Luật DQTV. Nhờ đó, các lực lượng DQTV của Tỉnh đã và đang phát huy tốt kết quả trong thực hiện nhiệm vụ chính trị ở địa phương, nhất là trong bảo vệ trật tự trị an. Đồng thời,  phối hợp cùng các đơn vị đứng chân trên địa bàn tiếp tục đi đầu trong vận động quần chúng, lao động giúp dân, tuyên truyền trong các tầng lớp nhân dân chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, tích cực đẩy lùi các hủ tục lạc hậu, văn hoá xấu độc và các yếu tố gây mất ổn định về chính trị ở từng địa phương, cơ sở. Qua đó, tăng cường quan hệ đoàn kết quân - dân, củng cố “thế trận lòng dân” trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng KVPT. 

Xây dựng lực lượng và thế trận KVPT vừa là yêu cầu, nhiệm vụ thường xuyên, vừa là điều kiện để Tỉnh chủ động, đủ sức giải quyết thắng lợi các tình huống về QP-AN diễn ra trên địa bàn, làm thất bại mọi âm mưu và hành động chống phá của các thế lực thù địch và sẵn sàng đánh thắng chiến tranh xâm lược của kẻ thù nếu xảy ra, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN trong điều kiện mới./.

Thiếu tướng NGUYỄN OANH LIỆT

Ủy viên Ban TVTU, Chỉ huy trưởng BCHQS Tỉnh