Sư đoàn Không quân 372 thực hiện nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu, quản lý, bảo vệ vùng trời trên địa bàn trọng điểm về thiên tai của cả nước. Do đó, cứu hộ, cứu nạn đã trở thành nhiệm vụ chính trị của Sư đoàn.

Những năm qua, đặc biệt là năm 2020, thiên tai trên địa bàn các tỉnh miền Trung diễn biến hết sức phức tạp; hiện tượng “bão chồng bão”, “lũ chồng lũ” kéo theo sạt lở đất nghiêm trọng xảy ra chưa từng có trong lịch sử, gây thiệt hại lớn về người, tài sản, phá hủy nhiều cơ sở hạ tầng; nhiều vùng bị cô lập, chia cắt do lũ, lụt, sạt lở đất; công tác tìm kiếm, cứu nạn, tiếp tế lương thực, thực phẩm cho nhân dân không thể thực hiện được bằng đường bộ. Nhận sự chỉ đạo trực tiếp của Thủ tướng, mệnh lệnh của Tổng Tham mưu trưởng, trực tiếp là của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân chủng Phòng không - Không quân, Sư đoàn đã thực hiện nhiều đợt bay cứu hộ, cứu nạn tại nhà máy thủy điện Rào Trăng 3 (tỉnh Thừa Thiên Huế), Hướng Hóa (tỉnh Quảng Trị) và xã Phước Thành, Phước Lộc, huyện Phước Sơn (tỉnh Quảng Nam), cứu hộ 05 người đưa đi cấp cứu kịp thời, vận chuyển hơn 16 tấn lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm thiết yếu cho nhân dân vùng bị cô lập.

Phối hợp cùng Bộ Tư lệnh Quân khu 4 thống nhất phương án cứu hộ đường không tại thủy điện Rào Trăng 3, Thừa Thiên Huế (tháng 10/2020)

Thực hiện nhiệm vụ trong điều kiện khí tượng rất khó khăn, phương tiện kỹ thuật không chuyên dụng cho nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn, nhưng với niềm vinh dự, tự hào, trách nhiệm của bộ đội Phòng không - Không quân, cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn đã vượt lên trên tất cả, khắc phục mọi khó khăn hoàn thành tốt nhiệm vụ. Đó chính là kết quả của quá trình nỗ lực, phấn đấu, với nhiều giải pháp thiết thực, hiệu quả của Sư đoàn trong nâng cao chất lượng huấn luyện bay cứu hộ, cứu nạn.

Với quan điểm: công tác huấn luyện là nhiệm vụ chính trị thường xuyên, Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn xác định quyết tâm lãnh đạo ngay từ đầu và tập trung chỉ đạo chặt chẽ, nghiêm túc xuyên suốt quá trình huấn luyện. Quán triệt Nghị quyết số 765-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương, Nghị quyết số 558-NQ/ĐU của Đảng ủy Quân chủng Phòng không - Không quân, Đảng ủy Sư đoàn ra Nghị quyết số 497-NQ/ĐU về nâng cao chất lượng công tác huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo, cấp ủy các cấp xây dựng nghị quyết chuyên đề; người chỉ huy cụ thể hóa thành các nội dung, chỉ tiêu, yêu cầu cụ thể, tổ chức thực hiện chặt chẽ, hiệu quả. Do vậy, nhận thức của cán bộ, chiến sĩ về nhiệm vụ, vị trí, vai trò của công tác huấn luyện được nâng lên; xây dựng ý chí quyết tâm, tinh thần trách nhiệm trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ huấn luyện.

Là một trong những nội dung khó, nên để nâng cao chất lượng huấn luyện bay cứu hộ, cứu nạn, Sư đoàn thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo; xây dựng kế hoạch huấn luyện bay chặt chẽ. Chủ động đề ra quy trình tổ chức bay phù hợp với đặc điểm thực tế của Đơn vị trên cơ sở quy định của Điều lệ bay, Giáo trình huấn luyện chiến đấu và sự chỉ đạo thống nhất của Quân chủng theo phương châm “cơ bản, thiết thực, vững chắc”; kết hợp chặt chẽ giữa nâng cao tiến độ, chất lượng với bảo đảm an toàn bay. Từ Sư đoàn đến các đơn vị đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chuyên môn khác, tích cực tham mưu cho cấp ủy, chỉ huy cấp mình và đề nghị với cơ quan cấp trên trong xác định các nội dung, chỉ tiêu, yêu cầu cần đạt được ở từng nội dung, khoa mục, làm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch huấn luyện hằng năm đảm bảo khoa học, khả thi phù hợp với điều kiện, tình hình thực tế.

Sư đoàn thường xuyên làm tốt công tác biên soạn, chỉnh lý, bảo đảm hệ thống tài liệu, giáo trình, giáo khoa, điều lệnh, điều lệ cho huấn luyện bay cứu hộ, cứu nạn theo đúng các chỉ thị, hướng dẫn của trên, như: hướng dẫn thống nhất các loại tài liệu phục vụ huấn luyện các cấp; biên soạn giáo trình huấn luyện chiến đấu, giáo khoa kỹ thuật lái dẫn đường; đóng góp bổ sung chỉnh Điều lệ bay, Điều lệ An toàn bay, giáo trình huấn luyện chiến đấu máy bay trực thăng (Mi-8, Mi-17, Mi-171, Mi-172),… nhằm phù hợp với tình hình thực tế của đơn vị. Đồng thời, xây dựng ngành Tham mưu huấn luyện và hệ thống phân cấp chỉ đạo huấn luyện; bổ sung, hoàn thiện quy chế, chức năng chỉ đạo, theo dõi và tổ chức huấn luyện cụ thể của cơ quan huấn luyện cấp sư đoàn, trung đoàn, các đơn vị; phân công cán bộ theo dõi, chỉ đạo huấn luyện hằng ngày, hằng tuần ở các đơn vị. Tổ chức các đợt tập huấn thống nhất về nội dung, chương trình phù hợp với điều kiện thực tế về biên chế tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, trang bị khí tài, gắn với yêu cầu nhiệm vụ huấn luyện và chiến đấu của từng đơn vị.

Xác định huấn luyện chuyên ngành và tìm kiếm cứu nạn là trọng tâm, Sư đoàn tập trung tổ chức điều hành huấn luyện bài bản; chú trọng huấn luyện cơ bản, sát thực tế, khu vực hoạt động, cường độ cao; huấn luyện có mũi nhọn, chuyên sâu, lấy huấn luyện cán bộ làm khâu then chốt. Trong đó, coi trọng và triển khai đồng bộ trên cả ba khâu chủ yếu là: nâng cao trình độ, chất lượng của người chỉ huy, cơ quan quân huấn; trình độ đội ngũ chỉ huy bay và phi công; chất lượng bảo đảm kỹ thuật hàng không. Duy trì nghiêm nền nếp, chế độ trong ba giai đoạn bay¹ theo đúng quy định, Điều lệ bay. Tập trung huấn luyện sát với từng nhiệm vụ, tình huống, các loại địa hình vùng bay trong điều kiện thời tiết từ bình thường đến phức tạp; tăng cường huấn luyện bay đêm, bay treo biển. Việc giảng bình, rút kinh nghiệm luôn được các đơn vị tổ chức thường xuyên sau mỗi tuần bay, ban bay, chuyến bay, qua đó chỉ rõ những khuyết điểm, tồn tại để kịp thời khắc phục trong từng tuần bay, ban bay, chuyến bay kế tiếp. Đây là một trong những biện pháp quan trọng để từng bước nâng cao chất lượng huấn luyện bay cứu hộ, cứu nạn của Sư đoàn.

Trong huấn luyện, các đơn vị luôn bám sát thực tiễn, nắm chắc nhiệm vụ và các điều kiện bay để xác định bài bay phù hợp, bảo đảm tuyệt đối an toàn về người và trang bị kỹ thuật. Chú trọng huấn luyện cho các phi công nắm chắc các nội dung theo yêu cầu của từng bài bay, thuần thục động tác kỹ, chiến thuật phù hợp với từng loại máy bay. Tích cực tổ chức bay kết hợp các bài bay, khoa mục bay, theo đúng quy định của giáo trình, giữ được giãn cách bay cho phi công; bảo đảm kết quả huấn luyện đồng đều giữa giờ bay, tiến độ, chất lượng bay. Nội dung huấn luyện được tăng dần cấp độ từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp; tập trung vào các khoa mục bay phòng, chống lụt bão; bay thả hàng cứu trợ trong các điều kiện thời tiết từ giản đơn đến phức tạp, bay thông báo bão; bay cứu hộ, cứu nạn trên các nhà cao tầng, bay cẩu vớt người bị nạn trên các loại địa hình, v.v.

Căn cứ vào điều kiện khí tượng ở từng thời điểm, Sư đoàn chỉ đạo các đơn vị, tổ bay lựa chọn thời cơ huấn luyện phù hợp; điều kiện càng khó khăn thì huấn luyện bay cứu hộ, cứu nạn mới sát thực tế, nâng trình độ bay lên cấp độ cao hơn. Theo đó, các đơn vị chủ động xây dựng và chuẩn bị bay theo hai kế hoạch cho khí tượng phức tạp và khí tượng giản đơn; căn cứ vào điều kiện khí tượng cụ thể để quyết định kế hoạch bay phù hợp, hạn chế giãn cách bay theo mùa. Khi thời tiết không ổn định, đơn vị tranh thủ tổ chức bay huấn luyện trong điều kiện ngày, đêm khí tượng phức tạp; đồng thời, xây dựng kế hoạch bay vòng kín, cất hạ cánh bãi ngoài dưới mây cho phi công trẻ nhằm giữ giãn cách kỹ thuật lái. Cùng với đó, Sư đoàn đặc biệt chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, cán bộ huấn luyện. Hằng năm, trước khi ra quân huấn luyện, các đơn vị tổ chức bỏ phiếu tín nhiệm trình độ bay, khả năng sư phạm, chỉ huy của toàn bộ phi công để xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ. Tích cực tổ chức tập huấn về phương pháp sư phạm, soạn giáo án cho cán bộ. Nhờ đó, đội ngũ cán bộ các cấp trên cương vị chức trách được giao đủ điều kiện lên lớp cho bộ đội thuộc quyền. Công tác bảo đảm huấn luyện luôn được chỉ huy các cấp quán triệt, hướng dẫn cụ thể, công khai, dân chủ, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, tự bảo đảm, tự đổi mới, đáp ứng kịp thời, hiệu quả yêu cầu nhiệm vụ huấn luyện.

Sư đoàn ưu tiên đẩy nhanh tiến độ, nâng cao năng lực bay cho phi công trẻ, nhưng không chủ quan, nóng vội, đốt cháy giai đoạn. Đối với học viên bay, ngay trong giai đoạn chuẩn bị mặt đất, Sư đoàn vừa tổ chức huấn luyện lý thuyết kết hợp với huấn luyện, rèn luyện thể lực, kiểm tra công tác chuẩn bị mặt đất với những quy định chuẩn mực, rất khắt khe trước khi vào thực hành bay. Trong huấn luyện thực hành bay, Sư đoàn chủ động điều chỉnh đề cương đào tạo thực hành bay năm thứ nhất cho phù hợp với trình độ của học viên, theo hướng tăng cường thêm giờ bay huấn luyện kỹ thuật lái. Đối với đội ngũ phi công mới ra trường, Sư đoàn chỉ đạo đơn vị huấn luyện theo chương trình bay lái phụ dẫn đường; thực hiện “cố định thầy - trò” trên cùng chuyến bay để giáo viên kèm cặp, hướng dẫn cụ thể; sau một đến hai năm, sẽ lựa chọn những phi công có trình độ kỹ thuật lái tốt để đào tạo lái chính. Những phi công trẻ sau khi được phê chuẩn trực ban chiến đấu, Sư đoàn bố trí thực hiện nhiệm vụ bay cùng với các phi công có kinh nghiệm để nâng cao trình độ kỹ thuật lái. Đồng thời, mỗi người luôn nêu cao tinh thần tự học, tự rèn nâng cao trình độ chuyên môn, bản lĩnh bay đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Nhờ đó, giờ bay hằng năm của phi công đạt từ 97% đến 112% kế hoạch; đội ngũ phi công không cấp của đơn vị có nhiều người có khả năng thực hiện các nhiệm vụ có độ khó cao, đáp ứng khả năng bay cứu hộ, cứu nạn.

Cùng với nâng cao trình độ, kỹ thuật lái, Sư đoàn chú trọng rèn luyện bản lĩnh, nâng cao khả năng độc lập, sáng tạo, quyết đoán trong xử lý các tình huống cho tổ bay. Thực tế cho thấy, điều kiện khí tượng khó khăn nhất trong quá trình huấn luyện bay chỉ là một phần nhỏ trong thực tế bay cứu hộ, cứu nạn. Do đó, tất cả phi công đều được huấn luyện xử lý thuần thục các tình huống bất trắc trong bay buồng tập, luyện tập buồng lái, bảo đảm xử lý tốt các tình huống bất trắc xảy ra trên không ở thực địa, thực tế công tác cứu hộ, cứu nạn, hạn chế đến mức thấp nhất các vụ việc uy hiếp an toàn bay. Việc lựa chọn các thành viên tổ bay cứu hộ, cứu nạn để huấn luyện tập trung, có mũi nhọn được Sư đoàn chú trọng. Vì vậy, các đợt diễn tập bay cứu hộ, cứu nạn trên bộ, trên biển, Sư đoàn đều hoàn thành tốt nhiệm vụ. Hiện nay, Sư đoàn có trên 50% phi công đủ điều kiện, trình độ bay cứu hộ, cứu nạn; trong đó, có khoảng 80% cán bộ phi công trẻ. Hằng năm, Sư đoàn tập trung huấn luyện, đào tạo từ một đến hai tổ bay cứu hộ, cứu nạn, sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ khi có lệnh.

Bằng những giải pháp đồng bộ, hiệu quả trong nâng cao chất lượng huấn luyện nói chung, huấn luyện bay cứu hộ, cứu nạn nói riêng, Sư đoàn Không quân 372 luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn, bảo đảm an toàn tuyệt đối.

Đại tá VŨ HỒNG SƠN, Sư đoàn trưởng_______________

1 - Ba giai đoạn bay: 1. Làm kế hoạch, giao nhiệm vụ, hạ quyết tâm, chuẩn bị mặt đất, hiệp đồng; 2. Triển khai, tổ chức thực hành huấn luyện bay; 3. Rút kinh nghiệm, bình giảng.