Vào những năm cuối của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, trước yêu cầu cấp thiết của chiến trường, trực tiếp là chiến trường miền Tây Nam Bộ, ngày 19/8/1974, Sư đoàn Bộ binh 4, Quân khu 9 được thành lập¹. Ngay sau khi ra đời, Sư đoàn vừa củng cố tổ chức, xây dựng lực lượng, vừa bước vào chiến đấu, lập nhiều chiến công xuất sắc, tiêu biểu là trận tiến công tiêu diệt Chi khu Hưng Long, đánh chiếm Bộ Tư lệnh vùng 4 chiến thuật ngụy và các cơ quan đầu não của địch ở thành phố Cần Thơ. Sau ngày đất nước thống nhất, Sư đoàn chuyển sang làm nhiệm vụ lao động sản xuất, xây dựng kinh tế kết hợp với quốc phòng, khai hoang, phục hóa hàng nghìn héc ta đất vùng Tây Nam Bộ; đồng thời, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao trong cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc.

Thủ trưởng Sư đoàn thông qua quyết tâm chiến đấu trong diễn tập năm 2023.

Trải qua 50 năm xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành, với nhiều lần củng cố tổ chức, chuyển đổi chức năng, nhiệm vụ và thay đổi tên gọi, nhưng các thế hệ cán bộ, chiến sĩ của Sư đoàn luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và Nhân dân, nỗ lực vượt mọi khó khăn, trở ngại, hy sinh, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Với những chiến công, thành tích đặc biệt xuất sắc trong chiến đấu, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, Sư đoàn và 05 đơn vị trực thuộc được Nhà nước tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; các tập thể, cá nhân được tặng 24 Huân chương Quân công, 1.248 Huân chương Chiến công cùng nhiều phần thưởng cao quý.

Hiện nay, Sư đoàn là đơn vị khung thường trực, có nhiệm vụ xây dựng, huấn luyện lực lượng dự bị động viên; quản lý, chăm sóc, bảo vệ rừng theo Dự án 661 của Chính phủ. Để hoàn thành nhiệm vụ được giao trong điều kiện quân số rút gọn, địa bàn xây dựng lực lượng dự bị động viên rộng, diện tích rừng trực tiếp quản lý, bảo vệ lớn, những năm qua, Sư đoàn đã tập trung xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, tạo nền tảng nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, viết tiếp truyền thống anh hùng trong thời kỳ mới.

Trước hết, Sư đoàn tập trung xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị. Đây là nhân tố quan trọng hàng đầu; là cơ sở để nâng cao sức mạnh chiến đấu của mỗi đơn vị. Đối với Sư đoàn, điều đó càng có ý nghĩa quan trọng, vì các đầu mối đơn vị là khung thường trực, quân số rút gọn; điều kiện cơ sở vật chất, doanh trại còn hạn hẹp, xuống cấp và thiếu đồng bộ; thậm chí còn có tư tưởng ở đơn vị khung thường trực không có tương lai phát triển, v.v. Trước thực trạng đó, Sư đoàn chú trọng làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng; nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị trong các lĩnh vực hoạt động. Để đạt hiệu quả, Sư đoàn lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị quán triệt, cụ thể hóa, thực hiện tốt Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới”; trọng tâm là Chỉ thị số 2423-CT/QUTW, ngày 09/11/2023 của Ban Thường vụ Quân ủy Trung ương “Về đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị trong giai đoạn mới”. Trong đó, coi trọng đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục sát với đặc điểm nhiệm vụ và nhận thức của từng đối tượng. Về nội dung, tập trung quán triệt nhiệm vụ của Quân khu, Sư đoàn trong tình hình mới; giáo dục truyền thống; làm rõ âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, “phi chính trị hóa” Quân đội của các thế lực thù địch; những nội dung cơ bản của Luật Lực lượng dự bị động viên. Cùng với tuyên truyền, giáo dục, Sư đoàn coi trọng phát huy tính tiền phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên thông qua hành động, việc làm cụ thể để làm gương giáo dục, xây dựng động cơ, trách nhiệm cho bộ đội, tạo sự đoàn kết, thống nhất cao về ý chí và hành động, quyết tâm hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.

Xây dựng Đảng là nội dung then chốt, quyết định xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, vì vậy, Sư đoàn thường xuyên chú trọng kiện toàn, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp. Tập trung xây dựng, chỉnh đốn Đảng theo Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XIII), thực hiện xây dựng đảng bộ, chi bộ các cấp trong sạch, vững mạnh tiêu biểu, gắn với xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”. Thời gian qua, Sư đoàn đã có nhiều biện pháp kiện toàn, nâng cao chất lượng sinh hoạt, chất lượng ra nghị quyết, tổ chức thực hiện nghị quyết của các tổ chức đảng, nhất là chi bộ cơ sở. Nhờ đó, nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ luôn được giữ vững, tính đấu tranh tự phê bình và phê bình được nâng cao, đi vào thực chất. Các cơ quan, đơn vị thực hiện tốt các bước tiến hành công tác tư tưởng, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh kiên quyết với các biểu hiện tiêu cực, làm trong sạch nội bộ. Đồng thời, thực hiện hiệu quả Kết luận số 01-KL/TW, ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, gắn với đẩy mạnh thực hiện phong trào Thi đua Quyết thắng, các đợt thi đua cao điểm. Kịp thời biểu dương, khen thưởng những tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến, có thành tích xuất sắc, tạo động lực thúc đẩy cán bộ, đảng viên, chiến sĩ phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện. Nhờ đó, hằng năm cán bộ, đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ đạt 90% trở lên (có trên 15% hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ), không có cấp ủy, tổ chức đảng không hoàn thành nhiệm vụ.

Huấn luyện bắn mục tiêu trên không bằng súng bộ binh.

Để nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, Sư đoàn đột phá nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập lực lượng dự bị động viên. Trên cơ sở quán triệt Nghị quyết số 1659-NQ/QUTW, ngày 20/12/2022 của Quân ủy Trung ương; Nghị quyết số 797-NQ/ĐU, ngày 29/3/2023 của Đảng ủy Quân khu, Đảng ủy Sư đoàn đã có Nghị quyết số 1261-NQ/ĐU, ngày 25/4/2023 về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2023 - 2030 và những năm tiếp theo”. Theo đó, Đảng ủy, Ban chỉ huy Sư đoàn yêu cầu các cơ quan, đơn vị trước khi huấn luyện phải coi trọng tập huấn nâng cao trình độ huấn luyện cho đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ khung A và khung B trực tiếp tham gia huấn luyện; chủ động làm tốt công tác tham mưu huấn luyện; chuẩn bị tốt mô hình, học cụ, thao trường, bãi tập phù hợp với điều kiện thực tế, sát với nội dung khoa mục. Xuất phát từ đặc điểm huấn luyện dự bị động viên diễn ra trong thời gian ngắn, lại không thường xuyên, đối tượng quân nhân dự bị đa dạng cả về độ tuổi, sức khỏe, trình độ, nhận thức không đồng đều,... Sư đoàn chỉ đạo bám sát phương châm “Cơ bản, thiết thực, hiệu quả” gắn với yêu cầu “Nhanh, mạnh, chính xác”; chú trọng huấn luyện đêm, sát thực tế chiến đấu trên địa bàn sông nước; coi trọng huấn luyện phòng chống cháy nổ, cháy rừng, thiên tai, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn. Tích cực đổi mới nội dung, phương pháp huấn luyện, lấy huấn luyện chiến thuật làm trung tâm, huấn luyện kỹ thuật làm nòng cốt, đảm bảo cho bộ đội có chất lượng đồng đều, sử dụng thành thạo vũ khí, trang bị kỹ thuật trong biên chế. Các đơn vị huấn luyện chiến sĩ mới, tăng cường huấn luyện điều lệnh, thể lực, chiến thuật cá nhân, tổ, tiểu đội trong chiến đấu, thành thạo kỹ thuật, yếu lĩnh động tác kỹ thuật chiến đấu bộ binh. Đồng thời, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị làm tốt công tác chuẩn bị về văn kiện, lực lượng, cơ sở vật chất,… bảo đảm cho thực hành diễn tập về động viên, thực hành huy động quân nhân dự bị, diễn tập chữa cháy rừng và tham gia diễn tập tác chiến phòng thủ Quân khu, diễn tập khu vực phòng thủ, phòng thủ dân sự. Công tác kiểm tra, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm huấn luyện, diễn tập được tiến hành chặt chẽ, kịp thời chấn chỉnh, khắc phục những hạn chế; biểu dương, khen thưởng, động viên kịp thời các tập thể, cá nhân có thành tích cao. Nhờ đó, hằng năm Sư đoàn hoàn thành 100% nội dung, chương trình huấn luyện; kiểm tra các khoa mục 100% đạt yêu cầu, có trên 75% đạt khá, giỏi. Tiểu đoàn 4 (tiểu đoàn đủ quân), Trung đoàn 10 nhiều năm liền đạt Đơn vị huấn luyện giỏi; các cơ quan, đơn vị bảo đảm an toàn tuyệt đối trong huấn luyện, diễn tập.

Cùng với chú trọng công tác huấn luyện, Sư đoàn chủ động phối hợp với các địa phương trong xây dựng, quản lý lực lượng dự bị động viên; coi trọng tổ chức tốt việc phúc tra, nắm nguồn sẵn sàng động viên, cân đối sắp xếp biên chế vào các đơn vị. Nhờ làm tốt công tác phối hợp, hiệp đồng, đến nay Sư đoàn đã sắp xếp, biên chế vào 100% các đầu mối đơn vị, quân số đạt 99,82%; đúng chuyên nghiệp quân sự đạt trên 90%, tỷ lệ đảng viên đạt 10,61%; huy động kiểm tra sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện, diễn tập hàng năm quân số đạt 95% trở lên.

Xác định xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật vừa là mục tiêu, vừa là cơ sở để xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, Sư đoàn yêu cầu các cơ quan, đơn vị chú trọng duy trì nghiêm điều lệnh; đổi mới phong cách, tác phong, lề lối làm việc chính quy, thống nhất; đẩy mạnh xây dựng cảnh quan, môi trường, củng cố, bổ sung hệ thống mẫu biểu, biển bảng, v.v. Đồng thời, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị làm tốt công tác quán triệt, nâng cao ý thức, trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ, quân nhân dự bị trong chấp hành pháp luật Nhà nước, điều lệnh, điều lệ, kỷ luật Quân đội và quy định của đơn vị; gắn xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật với xây dựng môi trường văn hóa; hướng bộ đội vào tự giác chấp hành các chế độ, nền nếp ngày, tuần; xử lý nghiêm các vụ việc vi phạm kỷ luật, vi phạm các quy định về an toàn giao thông, an toàn trong huấn luyện, diễn tập, phòng chống cháy nổ, cháy rừng, v.v. Vì thế, những năm gần đây, chất lượng xây dựng chính quy của Sư đoàn ngày càng đi vào chiều sâu, ổn định vững chắc; nhận thức, ý thức trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ, quân nhân dự bị được nâng cao, kỷ luật thông thường dưới 0,3%, không có quân nhân đào ngũ, vi phạm kỷ luật nghiêm trọng, tai nạn giao thông do lỗi chủ quan.

Đi liền với các giải pháp nêu trên, Sư đoàn chú trọng đảm bảo tốt công tác hậu cần - kỹ thuật cho các nhiệm vụ. Các cơ quan, đơn vị tập trung đầu tư, cải tạo đất rừng trồng cây ăn trái, tổ chức tăng gia sản xuất với nhiều mô hình hiệu quả. Chủ động bảo đảm đầy đủ, kịp thời các chế độ cho quân nhân dự bị trong thời gian tập trung huấn luyện theo quy định. Đến nay, Sư đoàn đã tự túc được cơ bản định lượng rau xanh, thịt, cá, thiết thực cải thiện đời sống bộ đội. Bên cạnh đó, Sư đoàn tập trung bảo đảm tốt công tác kỹ thuật cho các nhiệm vụ, nhất là nhiệm vụ động viên, huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, diễn tập, phòng chống cháy rừng. Duy trì nghiêm chế độ bảo quản, bảo dưỡng; tích cực nghiên cứu cải tiến, sáng kiến kỹ thuật để tăng hạn sử dụng cho vũ khí, trang bị kỹ thuật, đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ.

Phát huy truyền thống “Ra quân là chiến thắng, đánh là tiêu diệt, tiến công là giải phóng” Sư đoàn 4 quyết tâm phấn đấu xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ trong thời kỳ mới.

Đại tá ĐỖ MINH NHẪN, Sư đoàn trưởng
____________________        

1 - Trên cơ sở đội hình của các đơn vị: Trung đoàn bộ binh 2; Trung đoàn bộ binh 20; Trung đoàn 10 Đặc công.