Sư đoàn 341/Quân khu 4 là đơn vị khung thường trực, có nhiệm vụ chủ yếu là quản lý, huấn luyện quân nhân dự bị được biên chế vào khung của Sư đoàn, sẵn sàng động viên thực hiện nhiệm vụ theo mệnh lệnh của cấp trên. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, Sư đoàn luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu và sự phối hợp, tạo điều kiện thuận lợi của Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Thanh Hóa, các địa phương cung cấp nguồn. Tuy nhiên, Sư đoàn còn không ít khó khăn, như: nhiều quân nhân dự bị lao động xa; năng lực, trình độ chỉ huy, quản lý, huấn luyện của cán bộ khung A và khung B không đồng đều; cơ sở vật chất, doanh trại, thao trường, bãi tập còn thiếu và xuống cấp, v.v. Ý thức rõ những thuận lợi, khó khăn đó, Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn đã có nhiều chủ trương, giải pháp đồng bộ nâng cao chất lượng huấn luyện, xem đây là khâu then chốt của công tác động viên.

Trước hết, Sư đoàn chú trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, nhân viên, chiến sĩ khung A và quân nhân dự bị đối với nhiệm vụ huấn luyện. Xuất phát từ đặc điểm của đơn vị khung thường trực, cán bộ, chiến sĩ dễ nảy sinh tư tưởng, thiếu yên tâm công tác, có biểu hiện xem nhẹ, hạ thấp yêu cầu trong huấn luyện, Sư đoàn đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thường xuyên quán triệt, giáo dục về vị trí, ý nghĩa, vai trò của công tác xây dựng lực lượng dự bị động viên, nội dung Pháp lệnh về Lực lượng dự bị động viên và yêu cầu công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu trong tình hình mới. Bằng nhiều biện pháp, cách làm sáng tạo, hiệu quả, cán bộ, chiến sĩ của Sư đoàn luôn nhận thức rõ việc thực hiện tốt công tác huấn luyện chính là điều kiện quyết định nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của quân nhân dự bị, từ đó đề cao trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ, khắc phục tư tưởng giản đơn, xem nhẹ công tác này. Đối với quân nhân dự bị, Sư đoàn vận dụng linh hoạt các hình thức giáo dục phù hợp với từng đối tượng, như: kết hợp quán triệt, giáo dục chính trị trong thời gian tập trung tập huấn, huấn luyện, báo động kiểm tra sẵn sàng động viên, kết hợp tuyên truyền, phổ biến trong các đợt phúc tra nắm nguồn tại địa phương. Do đó, đa số quân nhân dự bị có nhận thức tốt về nhiệm vụ; tích cực, tự giác tham gia huấn luyện, diễn tập, kiểm tra sẵn sàng động viên với tinh thần trách nhiệm cao.

Khác với các đơn vị thường trực, quân nhân dự bị gồm nhiều thành phần, trình độ nhận thức, kiến thức quân sự, tuổi đời không đồng đều; mặt khác, thời gian được tập trung huấn luyện ngắn, không thường xuyên. Để thực hiện tốt công tác huấn luyện, đòi hỏi đơn vị khung thường trực phải nỗ lực, cố gắng rất nhiều, từ làm công tác chuẩn bị, phối hợp, hiệp đồng với địa phương giao nguồn đến tổ chức điều hành, thực hành huấn luyện. Thấy rõ đặc thù và tính chất phức tạp đó, Sư đoàn chủ động làm tốt công tác chuẩn bị huấn luyện. Hằng năm, sau khi được Quân khu giao chỉ tiêu huấn luyện dự bị động viên, kiểm tra sẵn sàng động viên, Sư đoàn chủ động phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Thanh Hóa xây dựng kế hoạch, thông báo sớm cho cơ sở về đối tượng phúc tra, kiểm tra sẵn sàng động viên và thời gian tập trung huấn luyện. Đồng thời, Sư đoàn cử cán bộ xuống các địa phương cung cấp nguồn để phúc tra nắm nguồn dự bị động viên. Việc phúc tra được tiến hành thông qua nghiên cứu trên hồ sơ và gặp trực tiếp quân nhân dự bị để nắm chắc chất lượng chính trị, tình hình sức khỏe, hoàn cảnh bản thân và gia đình của từng người, v.v. Đây là cơ sở để Sư đoàn và địa phương giao nguồn thống nhất điều chỉnh, bổ sung kế hoạch động viên, tổ chức báo động kiểm tra sẵn sàng động viên, tập trung huấn luyện. Đồng thời, giúp Sư đoàn có biện pháp quản lý, giáo dục phù hợp, động viên quân nhân dự bị trong thời gian tập trung huấn luyện. Những năm qua, việc sắp xếp quân nhân dự bị được Sư đoàn phối hợp với địa phương thực hiện theo hướng “gần, gọn địa bàn”, coi trọng nâng cao tỷ lệ đúng chuyên nghiệp quân sự¹. Cách làm đó đã tạo nhiều thuận lợi về kiểm tra sẵn sàng động viên và tập trung huấn luyện cho Sư đoàn và quân nhân dự bị. Bởi vậy, quân số tham gia tập trung huấn luyện và sẵn sàng động viên luôn đạt từ 92% trở lên, trong đó, sĩ quan dự bị đạt từ 95% đến 97%.

Chất lượng huấn luyện phụ thuộc rất lớn vào đội ngũ cán bộ. Đối với huấn luyện quân nhân dự bị động viên, điều đó càng thể hiện rõ hơn. Vì vậy, cùng với coi trọng kiện toàn tổ chức, biên chế phục vụ cho huấn luyện, Sư đoàn đặc biệt quan tâm, chỉ đạo làm tốt công tác tập huấn, bồi dưỡng cho cán bộ khung A và khung B. Với cán bộ khung A, Sư đoàn đặt ra yêu cầu cao về tác phong, phương pháp chỉ huy, thuần thục nội dung, tự tin, chững chạc, vì đối tượng huấn luyện là quân nhân dự bị phần lớn có tuổi đời cao. Nội dung tập huấn, bồi dưỡng đi sâu về phương pháp tổ chức huấn luyện, động tác kỹ thuật, chiến thuật, khắc phục những khâu yếu, mặt yếu của năm trước đã được chỉ ra. Đối với cán bộ khung B, Sư đoàn tổ chức bồi dưỡng, tập huấn trước khi tập trung huấn luyện, thời gian từ 07 - 15 ngày; nội dung tập trung chủ yếu vào công tác chỉ huy, quản lý, tổ chức, phương pháp huấn luyện và điều hành đơn vị theo phân cấp, những nội dung mới sửa đổi, bổ sung. Từ năm 2011 đến 2015, Sư đoàn đã bồi dưỡng, tập huấn cho 218 lượt cán bộ khung B. Qua tập huấn, bồi dưỡng và trực tiếp tổ chức huấn luyện, chất lượng đội ngũ cán bộ của Sư đoàn đã được nâng lên. Hiện nay, 100% cán bộ khung A huấn luyện được theo phân cấp, có trên 70% huấn luyện giỏi; 100% cán bộ khung B huấn luyện đạt yêu cầu, trong đó, có từ 68% - 78,6% đạt khá, giỏi.

Cùng với chuẩn bị về con người, Sư đoàn chỉ đạo các đơn vị tích cực chuẩn bị chu đáo về cơ sở vật chất, thao trường, nơi ăn ở cho bộ đội,… đáp ứng yêu cầu huấn luyện. Theo đó, các đơn vị đã phát huy nội lực trong việc chuẩn bị giáo án, tài liệu, mô hình học cụ, thao trường, đặc biệt là đẩy mạnh phong trào phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật và đạt được kết quả thiết thực. Trong 05 năm (2011 - 2015), Sư đoàn đã củng cố, làm mới hàng trăm mô hình, học cụ; trong đó, có 30 sáng kiến, cải tiến mới được áp dụng vào thực tiễn huấn luyện, diễn tập mang lại hiệu quả rõ rệt, được Quân khu đánh giá cao. Trước thực trạng hệ thống doanh trại, thao trường huấn luyện của Sư đoàn còn thiếu, không đáp ứng được yêu cầu huấn luyện, những năm qua, Sư đoàn chủ động điều chỉnh thời gian huấn luyện vào tháng 6, tháng 7 hằng năm và phối hợp, liên hệ với cấp ủy, chính quyền địa phương mượn các trường học, nhà văn hóa, trung tâm giáo dục quốc phòng để tổ chức cho bộ đội ăn ở tập trung và thực hiện các nội dung huấn luyện, khắc phục triệt để việc phải ăn ở, huấn luyện trong dân.

Để nâng cao chất lượng huấn luyện, Sư đoàn bám sát phương châm “cơ bản, thiết thực, hiệu quả”, vận dụng tốt các quan điểm, nguyên tắc, mối kết hợp; coi trọng huấn luyện đồng bộ và chuyên sâu, lấy huấn luyện kỹ thuật, chiến thuật chiến đấu bộ binh, binh chủng cấp trung đội, đại đội làm cơ sở để hợp luyện, hiệp đồng chiến đấu cấp tiểu đoàn và nâng cao trình độ, năng lực tổ chức, chỉ huy cho đội ngũ cán bộ khung B. Mục tiêu đặt ra là sau khi được động viên, huấn luyện bổ sung 03 tháng, tiểu đoàn dự bị động viên có thể bước vào chiến đấu và hoàn thành nhiệm vụ được giao. Do tỷ lệ quân nhân dự bị đúng chuyên nghiệp quân sự còn thấp, nên cùng với tích cực huấn luyện chuyển loại chuyên nghiệp quân sự trong huấn luyện binh chủng, Sư đoàn thực hiện huấn luyện để một người có thể đảm nhiệm được một đến hai vị trí, sẵn sàng thay thế cho nhau khi cần thiết. Để đạt hiệu quả cao, Sư đoàn yêu cầu đội ngũ giáo viên làm tốt công tác chuẩn bị, như: nghiên cứu đối tượng, tài liệu, soạn, thông qua giáo án và thục luyện kỹ trước khi lên lớp, chuẩn bị mô hình, học cụ, bồi dưỡng đội mẫu, không để xảy ra tình trạng huấn luyện chay. Quá trình ôn luyện, các đơn vị linh hoạt điều hành xoay vòng, đổi tập, bố trí nội dung, thời gian phù hợp, tạo cho người học ý thức tự giác, tránh áp đặt, dập khuôn, máy móc. Bên cạnh đó, các đơn vị chú trọng đổi mới nội dung, phương pháp huấn luyện, kết hợp chặt chẽ huấn luyện tập trung với phân nhóm đối tượng theo từng nội dung huấn luyện, kết hợp giữa huấn luyện với rèn luyện kỷ luật, tiến hành công tác dân vận, duy trì các chế độ, quy định để nâng cao năng lực toàn diện cho quân nhân dự bị. Cùng với đó, Sư đoàn chỉ đạo tổ chức tốt các hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, cổ động thao trường, động viên, khích lệ tinh thần quyết tâm, hăng say huấn luyện. Vì thế, kết quả huấn luyện hằng năm, trên 85% đạt yêu cầu, trong đó có từ 70% - 75% đạt khá, giỏi. Năm 2015, Quân khu tổ chức cho 01 đại đội dự bị động viên của Sư đoàn bắn đạn thật đối chứng với lực lượng của Sư đoàn 324, lực lượng dự bị động viên của Sư đoàn đạt kết quả khá (tương đương chiến sĩ năm thứ nhất của Sư đoàn 324).

Diễn tập là hình thức huấn luyện cao nhất, thông qua đó vừa đánh giá chính xác kết quả huấn luyện của đơn vị, năng lực, trình độ của cán bộ, chiến sĩ, vừa trực tiếp bồi dưỡng, nâng cao kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn cho bộ đội. Do đó, cùng với tổ chức tốt huấn luyện thường xuyên, Sư đoàn hết sức coi trọng tổ chức diễn tập nhằm nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ các cấp, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ khi có lệnh động viên. Ngay từ đầu năm, Sư đoàn đã xây dựng kế hoạch diễn tập chỉ huy, cơ quan về động viên và giao nhiệm vụ cho các cơ quan, đơn vị chuẩn bị, xây dựng văn kiện diễn tập. Đồng thời, tiến hành bồi dưỡng cho người chỉ huy, cơ quan và khung tập về thứ tự các bước, hành động trong chuyển trạng thái sẵn sàng chiến đấu, làm công tác chuẩn bị chiến đấu, phương pháp trinh sát thực địa và tổ chức tiếp nhận nguồn dự bị động viên qua trạm, đưa vào huấn luyện, bắn chiến đấu. Hằng năm, Sư đoàn đều tổ chức diễn tập chỉ huy tham mưu 01 bên 02 cấp trên bản đồ có một phần thực binh vào 06 tháng đầu năm và diễn tập chỉ huy, cơ quan 01 bên 01 cấp trên bản đồ vào dịp cuối năm; chỉ đạo các đơn vị tổ chức diễn tập chiến thuật cấp đại đội bộ binh có sử dụng đạn hơi, thuốc nổ và bắn đạn thật. Từ năm 2011 - 2015, Sư đoàn đã tổ chức 09 cuộc diễn tập, trong đó có 05 cuộc diễn tập động viên và 04 cuộc diễn tập chỉ huy, cơ quan, kết quả các cuộc diễn tập đều đạt khá.

Song song với các nội dung trên, Sư đoàn quan tâm làm tốt công tác hậu cần đời sống và bảo đảm các chế độ, chính sách cho quân nhân dự bị trong thời gian huấn luyện. Đồng thời, phối hợp với các địa phương giao nguồn thực hiện tốt chính sách hậu phương Quân đội; tạo điều kiện để quân nhân dự bị yên tâm tham gia huấn luyện.

Những kết quả đã đạt được trên là cơ sở để Sư đoàn 341 tiếp tục xây dựng lực lượng dự bị động viên vững mạnh, có chất lượng tổng hợp, độ tin cậy cao, sẵn sàng động viên khi có tình huống, bảo đảm hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Đại tá HOÀNG VĂN SINH, Sư đoàn trưởng

______________

1 - Sắp xếp 01 tiểu đoàn ở 5 - 7 xã, 01 đại đội ở 3 - 4 xã; tỷ lệ đúng chuyên nghiệp quân sự đạt từ 70% - 85%.