Sư đoàn 304 (Đoàn Vinh Quang), Quân đoàn 2, thành lập ngày 10-3-1950 tại xã Xuân Thọ, huyện Thọ Xuân (nay là huyện Triệu Sơn), tỉnh Thanh Hóa. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Sư đoàn đã tham gia hàng loạt chiến dịch, trận đánh, lập nhiều chiến công vang dội. Tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ, Sư đoàn đảm nhiệm tiến công đánh chiếm phân khu Hồng Cúm. Thấu suốt nhiệm vụ, Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn đã chủ động, tích cực xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện triệt để mệnh lệnh chiến đấu nên đã tiêu diệt và bắt sống 2.000 tên địch; trong đó, có Đại tá La-lăng - Chỉ huy phó Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, đặc trách phân khu Hồng Cúm, góp phần quan trọng cùng quân và dân cả nước làm nên Chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Sư đoàn đã tham gia nhiều chiến dịch lớn có tính chất quan trọng, quyết định, như: Plei Me (1965), Khe Sanh (1968), Đường 9 - Nam Lào (1971), Quảng Trị (1972), Nông Sơn - Thượng Đức (1974), v.v. Đặc biệt, trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử (1975), Sư đoàn đã hành quân thần tốc trong đội hình của Quân đoàn, phối hợp với lực lượng vũ trang địa phương giải phóng các tỉnh Duyên hải miền Trung, chọc thủng tuyến phòng thủ kiên cố của địch ở ngoại ô Sài Gòn, đánh thẳng vào Dinh Độc Lập, bắt sống Tổng thống Dương Văn Minh và nội các, buộc chính quyền ngụy - Sài Gòn phải đầu hàng vô điều kiện, góp phần giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Sau ngày hòa bình không được bao lâu, tháng 12-1978, Sư đoàn tiếp tục tham gia chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam Tổ quốc, góp phần cùng quân và dân Cam-pu-chia đập tan tập đoàn phản động Pôn Pốt – Iêng-Xary, giải phóng đất nước Chùa Tháp khỏi thảm họa diệt chủng, hoàn thành nghĩa vụ quốc tế cao cả. Nhờ được xây dựng, rèn luyện, phát triển trong thực tiễn chiến tranh và bằng tinh thần quyết chiến, quyết thắng, Sư đoàn được mệnh danh là “Sư đoàn thép” anh hùng với truyền thống “Đánh giỏi, diệt gọn, thắng lớn”, trở thành cái nôi của phong trào thi đua “Ba nhất” trong toàn quân. Với bề dày thành tích trong chiến đấu, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Sư đoàn và 14 tập thể, 12 cá nhân vinh dự được Nhà nước tuyên dương danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; hàng trăm tập thể, hàng nghìn lượt cán bộ, chiến sĩ được Nhà nước, Bộ Quốc phòng và Bộ Tư lệnh Quân đoàn tặng thưởng nhiều huân chương, huy chương và các phần thưởng cao quý.

Hội nghị tổng kết thực hiện nhiệm vụ năm 2019

Những năm gần đây, Sư đoàn là đơn vị khung thường trực, có nhiệm vụ huấn luyện lực lượng dự bị động viên, chiến sĩ mới, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện và thực hiện các nhiệm vụ đột xuất do Quân đoàn, Bộ Quốc phòng giao. Bên cạnh những mặt thuận lợi, Sư đoàn thực hiện nhiệm vụ trong điều kiện tổ chức biên chế có nhiều biến động, điều kiện sinh hoạt, bảo đảm vật chất, kinh phí cho các nhiệm vụ còn khó khăn; đóng quân phân tán, quân số ít trong khi phải quản lý số lượng lớn vũ khí, trang bị kỹ thuật, đất quốc phòng, v.v. Phát huy truyền thống anh hùng, cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn luôn nỗ lực phấn đấu, đoàn kết, thống nhất, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, trọng tâm là huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu; nhờ đó, chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Sư đoàn không ngừng được nâng lên.

Để có được kết quả đó, trước hết, Sư đoàn tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm cho cán bộ, chiến sĩ đối với nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu. Đây là nội dung quan trọng hàng đầu, quyết định kết quả hoàn thành nhiệm vụ của Đơn vị. Do đó, Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ nhận thức rõ vị trí, ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu trong giai đoạn hiện nay. Nội dung giáo dục toàn diện, tập trung làm cho bộ đội nắm chắc quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng; các nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên về công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, trọng tâm là Nghị quyết 765-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương, Nghị quyết 253-NQ/ĐU của Đảng ủy Quân đoàn về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo”; đặc điểm, nhiệm vụ của đơn vị, chú trọng làm rõ những thuận lợi, khó khăn, mục tiêu, yêu cầu, kết quả cần đạt được trong công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu.

Để công tác giáo dục đạt hiệu quả cao, Sư đoàn thực hiện nhiều biện pháp hiện thực hóa Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới”, kết hợp giáo dục thường xuyên với giáo dục theo chuyên đề và giáo dục trong từng giai đoạn huấn luyện, dịp trực sẵn sàng chiến đấu cao điểm, gắn với thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”. Trong các giai đoạn huấn luyện, cán bộ các cấp, nhất là cán bộ chính trị thường xuyên nắm bắt, định hướng tư tưởng bộ đội, kịp thời giải đáp những vấn đề còn vướng mắc trong phạm vi, quyền hạn; những vấn đề ngoài thẩm quyền, tiếp thu báo cáo cấp trên và trả lời sớm cho bộ đội. Đặc biệt, Sư đoàn đã huy động các nguồn lực đầu tư xây dựng Nhà truyền thống, phối hợp với Thông tấn xã Việt Nam (đơn vị kết nghĩa của Sư đoàn) sưu tầm, trưng bày nhiều hình ảnh, hiện vật, tư liệu lịch sử quý, những tấm gương của lớp lớp thế hệ cán bộ, chiến sĩ trong suốt chặng đường xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Đơn vị, làm cơ sở để giáo dục truyền thống, xây dựng bản lĩnh, ý chí, quyết tâm, phấn đấu hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, nhất là huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu.

Diễn tập chỉ huy cơ quan 1 bên 2 cấp trên bản đồ

Đi đôi với công tác giáo dục, Sư đoàn làm tốt công tác chuẩn bị huấn luyện cả về con người, vũ khí, trang bị và cơ sở vật chất; xác định đây là tiền đề quan trọng để nâng cao chất lượng huấn luyện của Đơn vị. Hằng năm, trước khi bước vào huấn luyện, Sư đoàn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tập trung củng cố, làm mới bảo đảm số lượng, chất lượng hệ thống đồ dùng huấn luyện, tu sửa thao trường, bãi tập; đẩy mạnh phát huy các sáng kiến, cải tiến mô hình học cụ phục vụ công tác huấn luyện, v.v. Đồng thời, chủ động xây dựng kế hoạch, tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cán bộ, trọng tâm bồi dưỡng đội ngũ cán bộ trực tiếp huấn luyện chiến sĩ mới, cán bộ khung B. Nội dung tập huấn tập trung vào những vấn đề mới, khâu yếu, mặt yếu; chú trọng nâng cao trình độ, phương pháp huấn luyện, nhất là khả năng tổ chức luyện tập thực hành cho đội ngũ cán bộ đại đội, trung đội, tiểu đội. Nhờ đó, đội ngũ cán bộ các cấp của Sư đoàn có năng lực khá toàn diện, tổ chức và phương pháp huấn luyện khoa học, cụ thể, tỉ mỉ, nhân tố quan trọng hàng đầu nâng cao chất lượng huấn luyện.

Sư đoàn chú trọng đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện. Trên cơ sở kế hoạch huấn luyện đã được phê duyệt, các cơ quan, đơn vị bám sát phương châm “Cơ bản, thiết thực, vững chắc”, coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, sát thực tế chiến đấu, lấy huấn luyện cán bộ chỉ huy, cơ quan làm trọng tâm, huấn luyện phân đội là then chốt. Đối với huấn luyện chiến sĩ mới, Sư đoàn tăng cường huấn luyện điều lệnh, thể lực; huấn luyện bộ đội giỏi về chiến thuật cá nhân, tổ, tiểu đội trong chiến đấu, thành thạo kỹ thuật, yếu lĩnh, động tác kỹ thuật, chiến thuật chiến đấu bộ binh; kết hợp chặt chẽ giáo dục chính trị, huấn luyện quân sự với rèn luyện kỷ luật, xây dựng nền nếp chính quy, v.v. Đối với lực lượng dự bị động viên, Sư đoàn tập trung huấn luyện cho quân nhân dự bị nắm vững nội dung, thuần thục động tác kỹ thuật, chiến thuật cá nhân và phân đội; bảo đảm sử dụng thành thạo vũ khí, trang bị kỹ thuật trong biên chế. Nhằm nâng cao trình độ chỉ huy, hiệp đồng cũng như khả năng cơ động, chiến đấu và xử trí tình huống cho cán bộ, chiến sĩ, hằng năm, Sư đoàn tổ chức diễn tập chỉ huy cơ quan trên bản đồ và chỉ đạo luân phiên một trung đoàn diễn tập dự bị động viên; trong đó, chỉ định một tiểu đoàn thực binh, bắn đạn thật. Cùng với đổi mới cơ chế quản lý, điều hành, tổ chức huấn luyện, phát huy vai trò của cơ quan chuyên môn, đội ngũ cán bộ các cấp trong theo dõi, kiểm tra, đôn đốc, uốn nắn, sửa sai cho bộ đội, Sư đoàn còn duy trì nền nếp chế độ hội thi, hội thao và thực hiện hiệu quả quy định về kiểm tra, phúc tra, đảm bảo huấn luyện thực chất, chống mọi biểu hiện hình thức, chạy theo thành tích. Nhờ đó, chất lượng huấn luyện của Sư đoàn ngày càng được nâng lên, kết quả kiểm tra các nội dung huấn luyện hằng năm của các đối tượng có 100% đạt yêu cầu, trong đó có 85% khá, giỏi; tổ chức diễn tập hoàn thành tốt nhiệm vụ, bảo đảm an toàn tuyệt đối; tham gia hội thi, hội thao các cấp đều đạt kết quả tốt, được Bộ Tư lệnh Quân đoàn đánh giá cao.

Thực hiện nền nếp bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa vũ khí, trang bị kỹ thuật

Nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong mọi tình huống cũng là nội dung được Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn hết sức quan tâm. Để làm được điều đó, Sư đoàn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị duy trì nghiêm chế độ trực sẵn sàng chiến đấu ở các cấp, nhất là trong dịp lễ, Tết và các sự kiện chính trị trọng đại của đất nước; tăng cường thông tin cho bộ đội nắm rõ âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, “phi chính trị hóa” quân đội của các thế lực thù địch. Đồng thời, thường xuyên phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương, công an và các cơ quan chức năng trên địa bàn nắm chắc tình hình an ninh, chính trị, trật tự, an toàn xã hội, làm cơ sở xây dựng, bổ sung, hoàn thiện và tổ chức luyện tập đầy đủ các phương án, kế hoạch tác chiến sát với yêu cầu thực tiễn, hoàn thành tốt nhiệm vụ khi có tình huống xảy ra.

Ngoài ra, Sư đoàn làm tốt công tác bảo đảm hậu cần, kỹ thuật cho huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu. Theo đó, Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo bảo đảm kịp thời hậu cần, tài chính cho nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, nhất là nhiệm vụ diễn tập. Thực hiện phong trào thi đua “Ngành Hậu cần Quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy”, Sư đoàn kết hợp chặt chẽ giữa nguồn trên cấp với nguồn tăng gia sản xuất để cải thiện đời sống, sức khỏe bộ đội và bảo đảm đầy đủ, kịp thời các chế độ tiêu chuẩn cho quân nhân dự bị và chiến sĩ mới trong thời gian huấn luyện tại đơn vị theo đúng quy định. Do phải quản lý số lượng lớn vũ khí, trang bị kỹ thuật đã qua nhiều năm sử dụng, tình trạng kỹ thuật ngày càng xuống cấp, Sư đoàn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động 50, duy trì nền nếp, chế độ bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa, tăng hạn sử dụng,… để bảo đảm đầy đủ, đồng bộ, kịp thời vũ khí, trang bị kỹ thuật, đạn dược cho nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu.

Phát huy kết quả, kinh nghiệm đã đạt được trong công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống (10-3-1950 – 10-3-2020), cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 304 tiếp tục giữ vững và phát huy truyền thống “Đoàn kết, kiên cường, cơ động, đánh thắng”, tập trung xây dựng vững mạnh toàn diện, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Đại tá PHẠM HÙNG QUYẾT, Sư đoàn trưởng